Kohl benoemt
mibeu-minister
Politie Zuid-Aftika krijgt
permanent blanco volmacht
Bujak wacht straf
van tien jaar cel
BLOEDBAD IN BEIROET
Oppositie laakt Verkiezingsstunt'
Dodental
Tsjernobil
nu 25
Centrale in
Hamm blijft
nog dicht
WOENSDAG 4 JUNI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
Buitenland kort
Zbigniev Bujak: uitgenodigd
(foto AP)
Warschau op de hoogte van het on
derduikadres van Zbigniew Bujak.
Om dat te bewijzen toonde Urban
een brief die op het schuiladres
van Bujak was gevonden. Volgens
Urban was het een uitnodiging
voor een receptie in de Amerikaan
se ambassade van de culturele atta
ché James Hutcheson. De uitnodi
ging was gericht aan de eigenaar
van de woning. „Iemand van de
ambassade moet Bujak hebben be
zocht en de uitnodiging hebben
achtergelaten", zo zei Urban.
JOHANNESBURG - Het Zuidafri-
kaanse parlement is begonnen met
de behandeling van wetsvoorstel
len die voorzien in de wijziging van
bestaande veiligheidswetten. Als
deze wetswijzigingen worden aan
genomen, zal de minister van wet
en orde, Louis le Grange, een bijna
onbeperkte macht krijgen om on
lusten de kop in te drukken.
door
Ruud de Wit
Ook is er bij de drie kamers van
het Zuidafrikaanse parlement een
wetsvoorstel ingediend, dat voor
ziet in het staatsburgerschap van
de zwarte inwoners in het land.
Doch ondanks eerdere toezeggin
gen van president P. W. Botha, dat
zijn regering bereid is te breken
met de uitgangspunten van de
thuislandenpolitiek, zullen een ge
schat aantal van vijf miljoen zwarte
inwoners van thuislanden geen
recht hebben op dit Zuidafrikaan
se staatsburgerschap.
Vorig jaar reeds beloofde presi
dent Botha aan alle zwarte inwo
ners van Zuid-Afrika het staatsbur
gerschap, waarbij hij de positie van
de inwoners van de vier zoge
naamd onafhankelijke thuislanden
- Transkei, Bophuthatswana, Ven-
da en Ciskei - echter open liet.
Het blanke minderheidsbewind
beschouwt deze vier thuislanden
als onafhankelijk, maar deze onaf
hankelijkheid wordt door de rest
van de wereld niet erkend. Uit het
wetsvoorstel dat gisteren aan het
parlement werd aangeboden, blijkt
evenwel dat de circa vijf miljoen
inwoners van deze thuislanden
geen recht zullen hebben op het
Zuidafrikaanse staatsburgerschap,
aangezien de leiders van deze
thuislanden zich daar tegen heb
ben uitgesproken.
Dit houdt in dat de inwoners van
de vier thuislanden slechts op een
door de Zuidafrikaanse regering
afgegeven reisdocument naar het
buitenland zullen kunnen afreizen,
aangezien de door hun eigen rege
ring afgegeven paspoorten niet
geaccepteerd worden door de rest
van de wereld.
Botha gaat ondanks eerdere be
loften door met de internationaal
afgewezen thuislandenpolitiek.
Dat blijkt ook uit de al eerder dit
jaar aangekondigde zogenaamde
onafhankelijkheid van een vijfde
thuisland, KwaNdebele genaamd.
Volgens een door de regering-Bo-
tha afgegeven verklaring zal dit
thuisland op 19 december aan
staande 'onafhankelijk' worden.
Soweto
De nieuwe Zuidafrikaanse vei
ligheidswetten geven de politie en
het leger in de persoon van de mi
nister van wet en orde, Louis le
Grange, een bijna absolute macht
om onlusten in zwarte woonwijken
neer te slaan. De wijziging van de
Openbare Veiligheidswet biedt na
melijk aan de minister van wet en
orde de mogelijkheid om plaatsen
waar onlusten zouden zijn tot spe
ciale onrustgebieden te verklaren,
waarbij de politie en het leger een
nagenoeg onbeperkte macht kun
nen uitoefenen. En hoewel minis
ter Le Grange in het parlement zei
dat de wetten moeten worden ge
wijzigd om het uitroepen van de
noodtoestand te voorkomen, zien
de critici van de wetswijzigingen
het eerder als een manier om een
voortdurende noodtoestandsitua
tie te realiseren, zonder dat het als
zodanig aangeduid wordt.
De wijziging van de interne vei
ligheidswetten voorziet ook in de
verdubbeling van de periode dat
iemand zonder proces kan worden
vastgehouden. In plaats van de
huidige 90 dagen, kan iemand nu
voortaan voor 180 dagen worden
opgesloten zonder dat het tot een
proces hoeft te komen.
Het heeft er alles van dat de twee
wetswijzigingen nog voor het ein
de van volgende week van kracht
zullen worden. De regering-Botha
heeft er haast mee, aangezien er
vanaf 16 juni ernstige moeilijkhe
den worden verwacht vanwege de
nationale herdenking van het feit,
dat 10 jaar geleden in de zwarte
woonstad Soweto bij Johannes
burg een opstand tegen het gehate
Bantoe-onderwijs uitbrak, die aan
meer dan zeshonderd personen het
leven kostte.
Drie organisaties hebben tot nu
toe een oproep gedaan voor een
driedaagse staking vanwege de
herdenking van de Soweto-op-
stand. Na het UDF (Verenigd De
mocratisch Front), de ECC (End
Consciption Campaign) heeft ook
de grootste Zuidafrikaanse vak
bond, de Cosatu, opgeroepen om
op 16,17 en 18 juni thuis te blijven.
Moskou voorziet
wapenwedloop bij
verlaten Salt-2
LONDEN (AP) - De Russische am
bassadeur in Groot-Brittannië Leo
nid Zamjatin heeft gisteren gezegd
dat de Sowjet-Unie tegenmaatre
gelen zal treffen als de Verenigde
Staten het SALT II akkoord naast
zich neerleggen. Voorts deed hij
een beroep op de Britse regering
om Washington deze stap te ontra
den.
Zamjatin liet echter ook weten
dat Sowjet-leider Michail Gorbats-
jov nog steeds een tweede topont
moeting met de Amerikaanse pre
sident Ronald Reagan wenst die
'de internationale veiligheid ver
sterkt, vertrouwen wekt en tot een
ombuiging van de wapenwedloop
leidt'.
Zamjatin, die 16 jaar lang een
van de belangrijkste woordvoer
ders van het Kremlin is geweest,
wees de Amerikaanse beschuldi
ging als zou de Sovjet-Unie het
SALT II akkoord geschonden heb
ben met klem van de hand. Nu de
Amerikaanse regering echter heeft
besloten zich niet aan het akkoord
te houden, 'zal de Sowjet-Unie ze
ker tegenmaatregelen moeten ne
men', aldus de ambassadeur.
Grote onenigheid in Belgische
regering over chemische wapens
BRUSSEL (ANP) - In de Belgische coalitieregering van christen-demo
craten en liberalen smeult een ernstig conflict over de opslag en het ge
bruik van chemische wapens. België ging enkele weken geleden in de
NAVO akkoord met de eventuele inzet van dergelijke wapens in crisistijd
op in geval van bedreiging met soortgelijke wapens. Dit standpunt gaat
de grootste regeringspartij, de CVP, echter veel te ver, zo bleek afgelopen
zaterdag op het partijcongres.
Vandaag komt er in het Belgische parlement een motie van de CVP in
stemming, waarin het gebruik of de opslag van „scheikundige" wapens
onder alle omstandigheden wordt afgewezen. De socialisten zullen deze
motie zeker steunen. Volgens SP-fractieleider Louis Tobback komt de
stemming hoe dan ook neer op een vertrouwensquotum voor de regering.
Er werd dinsdag nog op hoog politiek niveau naar een uitweg gezocht,
maar de fractieleiders van de vier regeringspartijen slaagden er niet in
een akkoord te bereiken.
BONN - De Westduitse bondskanselier Helmut Kohl heeft gisteren tot ieders verrassing
zijn kabinet uitgebreid met een nieuw ministerie voor milieu. De huidige burgemeester
van Frankfurt, Walter Wallmann (CDU), krijgt de leiding van dit nieuwe ministerie. Kohl
verwacht van zijn nieuwe minister dat hij orde brengt in de chaos die op dit moment in de
maatregelen en voorlichtingscampagnes van de diverse ministeries heerst.
De ministers Zimmermann (CSU-
binnenlandse zaken), Sussmuth
(CDU-opvoeding en gezondheid),
Riesenhuber (technologie) en
Kiechle (CSU-landbouw) raken de
len van hun takenpakket kwijt.
Kohl motiveerde zijn besluit door
te stellen dat de ramp in Tsjernobil
ook op nationaal gebied conse
quenties heeft.
door
Hans Hoogendijk
De regeringspartijen CDU, CSU
en FDP hebben het besluit van
Kohl toegejuicht. Zelfs de Beierse
minister-president en CSU-aan-
voerder Strauss begroette de vor
ming van het nieuwe ministerie,
hoewel zijn minister Zimmermann
tot nu toe voor milieu en kernener
gie de meeste verantwoordelijk
heid droeg. Voor Zimmerman was
het een bittere pil dat Strauss hem
zo heeft laten vallen. Maar ook in
de reacties van de FDP klonk kri
tiek op Zimmerman door.
De oppositie van SPD en Groe
nen noemden het besluit van Kohl
paniek-voetbal. De SPD-fractielei-
der Vogel sprak van een "vertwij
felde actie van Kohl om vlak voor
de belangrijke deelstaatsverkiezin
gen over 14 dagen in Nedersaksen
het tij voor de regeringspartijen te
keren". Hij noemde de schepping
van het nieuwe ministerie een
„knallende oorvijg voor Zimmer
mann". De Groenen veroordeelden
de benoeming ook als een verkie
zingsstunt.
De schepping van difhieuwe mi
nisterie volgt direct op voor de re
gering vernietigende opinie-onder
zoeken. Het crisis-management
van de regering-Kohl zou als er nu
verkiezingen werden gehouden
een meerderheid opleveren voor
de Groenen en de SPD.
Ook binnen de CDU is de kritiek
op Kohl en Zimmermann steeds
harder geworden. Hoewel Kohl en
Zimmermann bleven beweren dat
er niet aan valt te denken te stop
pen met kernenergie, maakten lei
dende partijfunctionarissen in in
terviews duidelijk dat er wel dege
lijk moet worden gezocht naar al
ternatieven.
Angst
Uit vele opinie-onderzoeken is
gebleken dat de angst onder de
Westduitsers voor kernenergie
enorm is toegenomen. Ondanks
verzekering van de regering dat de
Westduitse kerncentrales de veilig
ste ter wereld zijn, gelooft meer
dan 70 procent van de bevolking
dat 'Tsjernobil' ook in de Bondsre
publiek mogelijk is.
Met zijn 53-jarige partijvriend
Walter Wallmann hoopt Kohl niet
alleen een nederlaag in de deel
staatverkiezingen in Nedersaksen
te voorkomen, maar ook een man
te hebben gevonden die de discus
sie over kernenergie in rustiger ba
nen kan leiden.
Wallmann heeft in het roerige
Frankfurt bewezen een koelbloe
dig manager te zijn. De ambitieuze
burgemeester wilde zelf ook weer
in de 'grote' politiek. Hij kondigde
enkele maanden geleden al aan na
de bondsdagverkiezingen in janua
ri 1987 weer naar Bonn te willen.
In de Westduitse hoofdstad was
toen al te horen dat het duidelijk
was dat Wallmann minister zou
worden als Kohl de verkiezingen
zou winnen. Alleen stond nog niet
vast welk ministerie hij zou krij
gen. Dat hele proces is nu door
Tsjernobil en de Westduitse reac
ties op deze kernramp versneld.
Wallmann zei in een eerste reac
tie dat er geen enkele samenhang
is met de aanstaande verkiezingen
in Nedersaksen. "Ik stel dat als
men voortdurend gezegd heeft dat
veiligheid van kernreactoren en de
daarmee samenhangende zaken zo
ontzettend belangrijk zijn, hoe kan
men dan klagen als de kanselier nu
dit besluit heeft genomen".
Wel gaf hij toe dat de schepping
van dit nieuwe ministerie te maken
had met Tsjernobil. Indirect uitte
Wallmann kritiek op Kohl en Zim
mermann, toen hij op een vraag
antwoordde dat het belangrijk is
de angsten en zorgen van de men
sen serieus te nemen. Uit een opi
nie-onderzoek bleek dat een grote
meerderheid van de Westduitsers
de regeringsvoorlichting buitenge
woon negatief beoordeelt.
MOSKOU (AP) - Een Russische
arts heeft gisteren bekend gemaakt
dat nog twee slachtoffers van het
reactorongeluk in Tsjernobil zijn
overleden. Het dodental als gevolg
van de ramp van 26 april is hiermee
gestegen tot 25, onder wie twee
werklieden die bij het ongeluk di
rect werden gedood.
De arts, dr. Leonid Ujin, zei
voorts dat 'ongeveer 30' van de bij
na 300 gewonden, die als direct ge
volg van blootstelling aan straling
in ziekenhuizen werden opgeno
men, in kritieke toestand verkeren.
Iljin, directeur van het instituut
voor biofysica en het ziekenhuis
nr. 6 van Moskou waar de zwaarste
gevallen worden behandeld, sprak
op een persconferentie van de
groep Artsen tegen Kernwapens.
BONN (Rtr) - De Westduitse auto
riteiten hebben gisteren verboden
de kernreactor in Hamm, waar zich
onlangs een lekkage voordeed, op
nieuw in bedrijf te stellen. Het
Westfaalse elektriciteitsbedrijf
VEW, dat de centrale exploiteert,
zal zich hierbij neerleggen.
De minister van economische za
ken van Noordrijn-Westfalen zei
dat de deelstaatregering had be
paald dat de centrale nog niet in
werking gesteld mag worden, han
gende een onderzoek naar het inci
dent op 4 mei, dat pas vorig week
einde bekend werd gemaakt. Bei
de partijen beschuldigen elkaar er
van de zaak in de doofpot te heb
ben willen stoppen.
VEW zei gistermorgen nog dat zij
ondanks het verbod de centrale
zou reactiveren en dreigde met ju
ridische stappen als de autoriteiten
dat zouden willen tegenhouden.
Een woordvoerder van het bedrijf
verklaarde later dat VEW teleurge
steld was over het. besluit van de
deelstaatregering, maar dat de
elektriciteitsmaatschappij zich
voorlopig bij het verbod zou neer
leggen.
Zuid-Afrika/Zweden
Zweden zal voortaan een import
vergunning eisen voor alle produk-
ten die uit Zuid-Afrika komen. Dit
heeft de Zweedse minister van bui
tenlandse handel, Mats Hellstrom,
meegedeeld.
De regering heeft hiertoe beslo
ten nadat Pretoria een importver
gunning voor Zweedse produkten
had afgekondigd. „Als Zuid-Afrika
de handel met Zweden wil terug
brengen, maken ze het ons alleen
maar gemakkelijker door te gaan
met het op een laag pitje brengen
van onze handel met Pretoria", al
dus Hellstrom.
Commissie-Palme
De nieuwe Zweedse premier,
Ingvar Carlsson, wil geen voorzit
ter worden van de zogeheten com-
missie-Palme voor ontwapening.
De op 28 februari vermoorde
Zweedse premier Olof Palme was
sinds 1980 voorzitter van de com-
Carlsson deelde mee dat hij zich
niet in staat acht om alle taken op
zich te nemen die Palme had. De
nieuwe Zweedse premier zal wel
diens plaats in de commissie inne
men, maar niet in de functie van
voorzitter.
Bijna-botsing
Boven IJsland zijn maandagmid
dag twee verkeersvliegtuigen met
samen 588 inzittenden bijna in vol
le vlucht op elkaar gebotst. Het
hoofd van de IJslandse luchtver
keersleiding, Peter Einarsson, ver
klaarde dat de bijna-ramp door
'een reeks menselijke vergissin
gen' was veroorzaakt.
De twee toestellen waren een
Boeing 747 van British Airways, op
weg van Londen naar Seattle in de
VS en een DC-8 van de SAS die
van Groenland naar Kopenhagen
vloog.
Een SAS-woordvoerster zei dat
de twee vliegtuigen beide op 10.000
meter hoogte door dezelfde lucht-
corridor over het zuidwesten van
IJsland vlogen. De gezagvoerder
van het SAS-vliegtuig merkte het
tegemoetkomende vliegtuig pas
op, toen de Britse jumbo rakelings
voorbij vloog. Britse luchtvaart
kringen verklaarden dat de twee
toestellen elkaar op ongeveer 60
meter hadden gemist.
Rode Brigades
Een Italiaanse rechtbank heeft
gisteren 15 leden van de Napoli-
taanse cel van de terreurorganisa
tie Rode Brigades tot levenslange
gevangenisstraffen veroordeeld.
Zij werden schuldig verklaard aan
tussen mei 1980 en augustus 1982
gepleegde moorden, aanslagen en
ontvoeringen. Gevangenisstraffen
van 30 jaar tot 10 maanden kregen
46 andere terroristen, terwijl 12 be
klaagden wegens gebrek aan be
wijs werden vrijgesproken.
NEW YORK (AP) - De Russische
leider Michail Gorbatsjov heeft gis
teren in een boodschap aan de se
cretaris-generaal van de Verenigde
Naties opgeroepen tot de instelling
van een internationaal veiligheids
systeem ter voorkoming van onge
lukken in kerncentrales. De bood
schap is mondeling overgebracht
door de Russische vertegenwoor
diger bij de VN, Joeri Doebinin.
Het veiligheidssysteem zou moe
ten worden vastgelegd in een of
meer internationale verdragen, en
bestaande organisaties als het In
ternationaal Bureau voor Atoom
energie (IEAE), de Wereld Gezond
heidsorganisatie, het Milieupro
gramma van de Verenigde Naties
en de Wereld Meteorologische Or
ganisatie zouden bij de uitvoering
moeten worden ingeschakeld.
In afwachting van een internatio
naal verdrag zou het IAEA deze
maand moeten beslissen over een
internationaal waarschuwingssys
teem voor kernrampen. Gorbats
jov suggereert ook dat het IAEA
zich actief gaat bezighouden met
Gorbatsjov wil
internationale
norm veiligheid
kerncentrales
de ondersteuning van de inspan
ningen om 'een nieuwe generatie
van economische en betrouwbare
kernreactoren met grotere bedie-
ningsveilingheid dan de bestaan
de' te ontwikkelen.
De Russische leider ging ook in
op de manier waarop in het Westen
het ongeluk met de reactor in
Tsjernobil door de media is behan
deld; volgens hem ondervindt het
Kremlin hier nog steeds de schade
lijke gevolgen van. Gorbatsjov
vindt dat er een internationale juri
dische code moet komen voor de
berichtgeving over dit soort geval
len, die onder andere verbiedt dat
die worden gebruikt 'om spannin
gen en wantrouwen in de betrek
kingen tussen staten aan te wakke
ren.'
Gorbatsjov dringt er op aan dat
alle landen meewerken aan maat
regelen ter voorkoming van nu
cleair terrorisme. Volgens de Rus
sische leider zijn er in het Westen
42 gevallen van sabotage tegen
kerninstallaties geregistreerd. 32
van dergelijke voorvallen zouden
in de periode van 1974 tot 1984 in
de Verenigde Staten zijn voorgeko
men, terwijl in Europa van 1966 tot
1977 tien gevallen van sabotage
zijn ontdekt.
Volgens Gorbatsjov is het drin
gend gewenst dat er een internatio
naal veiligheidssysteem komt om
nucleair terrorisme 'in al haar ver
schijningsvormen' te voorkomen,
omdat er onvoldoende mogelijkhe
den zijn om de diefstal van kerns
plijtingsmateriaal te voorkomen.
Gorbatsjov herhaalde nog eens dat
hij bereid is tot een topontmoeting
met president Reagan om te spre
ken over een verbod op kernproe-
V/estduitse boeren en milieu-activisten blokkeren de toegang tot dekerncentrale in Hamm. Een lek in de
helium-gekoelde reactor werd niet tijdig openbaar gemaakt. De centrale blijft voorlopig dicht. (foto ap>
WARSCHAU (Rtr./UPI) - Zbig
niew Bujak, de gearresteerde on
dergrondse leider van het verbo
den vakverbond Solidariteit, is in
staat van beschuldiging gesteld.
Dit heeft de Poolse woordvoerder
Jerzy Urban meegedeeld.
De aanklacht tegen de 32-jarige
Bujak luidt: het treffen van voor
bereidingen gericht op het met ge
weld omverwerpen van de staat.
De voorzitter van het Tijdelijk
Coördinatie Comité (TKK), de on
dergronds leiding van Solidariteit,
kan tot een gevangenisstraf van
maximaal tien jaar worden veroor
deeld, zo zei Urban.
Bujak werd zaterdagochtend in
een flat in Warschau gearresteerd,
zo meldde Urban tijdens een pers
conferentie. De vakbondsleider
was na de afkondiging van de staat
van beleg in december 1981 onder
gronds gegaan. Hij heeft zich vie
renhalf jaar weten schuil te hou
den. Tegelijk met Bujak werden in
een andere flat in de Poolse hoofd
stad nog twee prominente vak
bondsactivisten aangehouden:
Konrad Bielinski en Ewa Kulik.
Tegen Ewa Kulik is dezelfde aan
klacht ingediend als tegen Bujak,
terwijl Bielinski terecht zal moeten
staan op beschuldiging van het
„het leiden van een illegale organi
satie. Op overtreding van dat arti
kel staat een maximum gevange
nisstraf van vijf jaar.
Urban verklaarde dat bij dezelf
de operatie van de politie „nog en
kele personen" zijn aangehouden.
Hy gaf geen verdere bijzonderhe
den over die aanhoudingen. Vol
gens de regeringswoordvoerder is
in de flat van Bujak materiaal ge
vonden dat wijst op contacten tus
sen de ondergrondse organisatie
en subversieve kringen in het Wes
ten.
Volgens de Poolse regering was
de Amerikaanse ambassade in
BEIROET (AP) - Bij de aanhoudende gevechten rond
de Palestijnse vluchtelingenkampen in de zuidelijke
buitenwijken van West-Beiroet zijn gisteren volgens de
politie 53 doden en 242 gewonden gevallen. De politie
sprak van de hevigste gevechten sinds de strijd om de
kampen op 19 mei oplaaide.
Sji'ietenleider Nabih Berri zei dat zijn Amal-militie
een 15 uur durende veldslag met de 6 Februari-bewe-
ging van Shaker Berjami in de soennitische enclave
Tarik Jedideh had gewonnen. Berri verbood zijn strij
ders te plunderen op straffe van executie.
