Racisme vindt weerklank
bij Belgische bestuurders
Samenwerking bood kleine
veilingen nieuw perspectief
Achtergrond
Geneesmiddelen tegen geheugenverlies
Afscheiding
in Leiden
(150 jaar
geleden)
herdacht
DONDERDAG 29 MEI 1986
PAGINA 11
UTRECHT - Geneesmiddelen,
ontwikkeld op basis van neuropep
tiden, zullen in de toekomst een
zeer belangrijke rol gaan spelen bij
de behandeling van leer- en geheu
genstoornissen, in de psychiatrie
en in de neurologie. Deze nieuwe
ontwikkelingen in hersenonder
zoek en in behandeling van hersen
ziekten komen ter sprake tijdens
het symposium 'Neuropeptiden en
hersenfunktie', dat deze week in
het kader van het 350-jarig bestaan
van de Utrechtse universiteit
wordt gehouden.
Neuropeptiden zijn eiwitachtige
verbindingen, die in de hersenen
worden gemaakt. Er zijn een stuk
of vijftig verschillende bekend, die
allemaal invloed hebben op het ze-
nuwstelsel. Het zijn 'chemische
boodschappers', die belangrijk zijn
voor de contacten tussen de her
sencellen. Ook bevorderen zij groei
en herstel ervan.
Dat is belangrijk als er hersencel
len zijn beschadigd of als hersen
cellen slecht functioneren. Soms is
dat aangeboren, maar ook na de ge
boorte kan door infectieziekten,
vergiftiging, overmatig alcoholge
bruik, ongelukken of veroudering
schade aan het zenuwstelsel in de
hersenen worden toegebracht. Dat
leidt tot verminderde activiteit van
neuropeptidensvstemen, met als
gevolg bijvoorbeeld geheugenver
lies.
In het Rudolf Magnus Instituut
voor Farmacologie van de Utrecht
se universiteit is vastgesteld dat
het vermogen tot leren en geheu
gen mede wordt bepaald door neu
ropeptiden. Voor neuropeptiden
een belangrijke rol zullen gaan spe
len bij de ontwikkeling van ge
neesmiddelen, zijn er volgens de
Utrechtse hoogleraar De Wied nog
vele moeilijkheden te overwinnen.
Neuropeptiden zijn kleine eiwit
ten, die je niet kunt innemen als
aspirine. Ze worden afgebroken in
maag en darm voor ze in het bloed
worden opgenomen.
Prof. De Wied: „Het is mogelijk
dat neuropeptiden ook door snui
ven, via het reukslijmvlies, recht
streeks in de hersenen kunnen
worden gebracht. Om ze als medi
cijn te ontwikkelen, kun je de
structuur zó veranderen, dat ze te
gen afbraak beschermd zijn en de
bloed-hersen-barrière gemakkelij
ker nemen. Ze worden onder meer
in de laboratoria van Organon op
betrekkelijk eenvoudige wijze ont
wikkeld". Tot nu toe is gebleken
dat peptiden die als medicijn wor
den toegediend, geen bijwerkin
gen vertonen: de stoffen bezitten
weinig schadelijke invloed.
Bij mensen blijft het probleem
dat je bij afwijkingen van het ze
nuwstelsel niet weet of die het ge
volg zijn van een verstoring in een
neuropeptidensysteem. Bij de be
handeling van mensen met neuro
peptiden werkt het instituut sa
men met de afdeling biologische
psychiatrie van het AZU. Neurop-
sychologen kunnen vrij nauwkeu
rig vaststellen waar in de hersens
een stoornis zit en hoe ernstig die
is. Maar de vraag welk neuropepti
densysteem is gestoord is nog niet
te beantwoorden, „domweg door
dat we er niet bij kunnen", zegt De
Wied.
Veilingdirecteur Jos Kerstens uit Etten-Leur: 'Samenwerking van vei
lingen stimulans voor de tuinbouw'. (foto gpd»
rand van de financiële afgrond
balanceren. Vorig jaar kon Nols
zijn gemeentepersoneel enkele
weken niet uitbetalen omdat de
gemeentekas leeg was. Hij
schroomt niet de aanwezigheid
van de 30.000 buitenlanders
daarvoor als hoofdoorzaak aan te
voeren. De 'blanke' Schaarbeek-
se bevolking staat achter Nols.
Bloedproef
Hoewel oorspronkelijk beho
rend tot de liberale Franstalige
partij PRL, kwam hij in 1985 op
onafhankelijke titel in het Belgi
sche parlement. Nols stond on
deraan de lijst van de PRL, die
hem gastvrijheid verleende,
maar vergaarde een enorm aan
tal voorkeurstemmen. Daardoor
gesteund weet deze Belgische
Janmaat van geen wijken in zijn
strijd tegen de vreemdelingen in
zijn gemeente.
Nols is trouwens niet de enige
Brusselse politicus die deze lijn
trekt. Burgemeester Charles Pic-
que van Sint-Gillis is zijn even
knie. Deze Franstalige socialist
stelde een bloedproef voor mi
granten in, verbood de vestiging
van een Iraans centrum en be
perkte het aantal buitenlandse
kinderen op de scholen. 'Integra
tie' is het toverwoord geworden.
Wie zich niet geheel aan de Belgi
sche samenleving wil aanpassen,
doet er beter aan te vertrekken,
is de boodschap.
Op sommige scholen in Sint-
Gillis wordt het Marokkaanse
kinderen verboden Arabisch met
elkaar te praten. Het geven van
islamitisch onderwijs op scholen
waar soms driekwart van de leer
lingen moslim is, wordt sinds en
kele weken niet meer toegestaan.
Alles uit vrees voor de invloed
van fundamentalistische theo
rieën, die de Koran boven alle
burgerlijke wetten plegen te stel
len. Onder degenen die deze
theorie verkondigen worden veel
aanhangers van Khomeiny en
Gaddafi gevonden.
Rechters
Hoe over vreemdelingen en de
campagnes tegen hen zelfs op
justitieel niveau gedacht wordt,
blijkt Uit een uitspraak van de
Brusselse rechtbank. Een anti-
racisme-organisatie had daar een
aanklacht ingediend tegen een
organisatie (Delta) die zich in
pamfletten nauwelijks verholen
racistisch over migranten uitliet.
Zo werd gesteld dat de migran
ten 'de veiligheid, de welvaart en
de rust in gevaar hebben ge
bracht'.
De klagers beriepen zich op de
wet die racisme verbiedt. Maar
de rechters dachten daar anders
over. Het migrantenprobleem is
volgens hen een sociaal-econo
misch probleem en geen kwestie
van. racisme. Daarom kan ook
geen beroep worden gedaan op
de anti-racismewet. De klacht
werd ongegrond verklaard.
Gastarbeiders in België: steeds vaker en scherper worden ze het slachtoffer 1
Discriminatie waaraan zelfs de overheid meewerkt.
BARENDRECHT (GPD) - Wat
kun je doen als je ziet dat de be
langstelling voor de paar produk-
ten die je aanbiedt gestaag af
neemt, terwijl er wel belangstelling
bestaat voor de ruime sortering in
de grote etalage van de concur
rent? Het antwoord ligt voor de
hand: proberen net zo groot te wor
den. Die gedachte bracht ruim tien
jaar geleden een zestal kwijnende
groente- en fruitveilinkjes in en
rond Rotterdam noodgedwongen
dichter tot elkaar.
De een stond er nog beroerder
voor dan de ander. Zo haalden er
twee, die in Oud-Beijerland en in
het Westbrabantse Fijnaart alleen
in hardfruit deden, samen niet
eens een jaaromzet van vijf miljoen
gulden. Met de vier andere (Baren-
drecht, Rotterdam Waalhaven.
Oostvoorne en Zwijndrecht) werd
besloten tot een fusie. De zes con
centreerden voortaan alle handel
op één grote veiling in Baren-
drecht.
Nu, precies tien jaar later, is die
veiling niet meer weg te denken in
het Nederlandse tuinbouwwereld-
je. De cijfers spreken boekdelen.
De zes hadden tien jaar geleden sa
men een omzet van krap 100 mil
joen gulden, nu is dat het dubbele:
200 mihoen. Het aantal aangevoer
de produkten was toen op twee
handen te tellen, nu zijn het er
meer dan honderd. Van tomaat tot
mango, van spruitjes tot suiker
brood.
Suikerbrood? „Ja", zegt veiling
directeur Jos Kerstens uit het Bra
bantse Etten-Leur: „Dat is behalve
een Friese lekkernij ook een sla
soort. Er zijn maar liefst 21 kwali
teiten sla, zeventien kwaliteiten
komkommers en 30 kwaliteiten
spruiten".
Met de spruiten is direct het be
langrijkste produkt van de Baren-
drechtse veiling genoemd. Met een
aanvoer van bijna 33 miljoen kilo
in het afgelopen jaar nam Baren-
drecht bijna de helft van de totale
aanvoer van spruiten in ons land
voor z'n rekening. Onbetwist is de
veiling Zuid-Holland Zuid, zoals
hij officieel heet, de grootste sprui-
tenveiling van het land.
De veiling draaide al vanaf het
onmiddellijke begin in 1976 goed.
Dat dit niet zo voor de hand ligt,
blijkt uit een mislukte fusie van
twee veilingen in Friesland. De
twee zijn uit elkaar gegaan en ieder
afzonderlijk en op kleine schaal
verder gegaan. Dat spijt Kerstens,
hoewel de veiling in Barendrecht
er direct voordeel bij heeft. Bij ge
brek aan een grote veiling in het
noorden, ontvangt Barendrecht nu
volop komkommers uit Groningen
en in het najaar kool uit Friesland.
Kerstens: „De kracht van onze
veiling is dat we door samenwer
king zeer sterk zijn geworden en
daarmee interessant voor de han
del. Op ons veilingterrein hebben
zich inmiddels zo'n 30 handelsbe
drijven gevestigd. Alles bij elkaar
zijn die goed voor een geschatte
omzet van 1.5 miljard gulden. Een
kleine veiling die leeft van wat de
lokale handel kan opnemen, is ei
genlijk ten dode opgeschreven.
Die is niet in staat tot prijsvorming
en vormt daarmee een belemme
ring voor de ontwikkeling van de
tuinbouw in dat gebied".
Zo is het volgens hem niet aan
trekkelijk om in Friesland of Gro
ningen een tuinbouwbedrijf te be
ginnen. „Behalve de zorg voor je
produkten moet je ook beseffen
dat je met je spullen naar de Rand
stad moet om ze af te zetten. Het
zou daarom goed zijn als men in
het noorden, ter stimulering van de
tuinbouw, de koppen bij elkaar
zou steken, het oude zeer laat rus
ten en in coöperatief verband tot
een groot veilingcomplex zou ko
men. Wij hebben laten zien dat het
kan en welke vruchten die samen
werking kan opleveren".
BRUSSEL - Wie zich in de Brus
selse deelgemeente Schaarbeek
's avonds na bioscoopbezoek,
een feestje of zomaar met een
handvol vrienden of familiele
den op straat bevindt, loopt het
risico door de politie 'uiteenge
jaagd' te worden. Maar het helpt
als u blank, geen gastarbeider en
goedgekleed bent. Dan is de
kans groot dat de agenten u niets
in de weg leggen.
De Marokkaan of Turk die aan
de ramadan (de islamitische vas
tenmaand) houdt en zich deze
weken volgens islamitische ge
bruik na zonsondergang naar de
moskee gaat, kan echter rekenen
op meer dan gewone politiebe-
door
Hans de Bruijn
langstelling. Vorige week vrijdag
kondigde Schaarbeeks burge
meester Roger Nols - geheel op
eigen gezag en zonder de ge
meenteraad te hebben geraad
pleegd - een samenscholingsver
bod voor meer dan 5 personen af.
Sinds vrijdagmiddag 4 uur
mag men zich tot 10 juni tussen
10 uur 's avonds en 6 uur 's mor
gens met hoogstens 5 mensen te
gelijk op straat begeven. Als re
den geeft Nols de toenemende
nachtelijke criminaliteit in zyn
gemeente op. Maar zijn verbod
lijkt meer een uiting van de
vreemdelingenhaat waarvoor
Nols in en tot ver buiten Schaar
beek berucht is.
Nols gebruikt als argument
voor zijn samenscholingsverbod
een moord op een bewaker in het
Brusselse Noordstation, dat op
Schaarbeeks grondgebied ligt.
De dader was een Marokkaanse
jongen. Maar de moord vond
plaats 6 uur nadat Nols zijn ver
bod had uitgevaardigd. Ook
roept hij de toenemende crimi
naliteit en de bendevorming in
herinnering om het verbod te
rechtvaardigen.
Nols zegt zich niet specifiek te
gen de gastarbeiders te richten.
Maar het is wel toevallig dat zijn
verbod afloopt op 10 juni, de laat
ste dag van de ramadan. Gedu
rende die tijd mogen de moslims
alleen eten tussen kwart voor 10
's avonds (zonsondergang) en
kwart over 3 's nachts, zonsop
gang. Vaak gaat daar een
nachtelijk moskeebezoek aan
vooraf.
Haat
De afgelopen dagen waren in
Schaarbeek - wellicht aange
moedigd door het mooie weer -
op tal van pleintjes groepen Tur
ken en Marokkanen te zien die
gezamenlijk de zonsondergang
afwachtten. Een gebruikelijk ge
zicht, want deze mensen zoeken
elkaar altijd al veel op. En het le
ven in de migrantenbuurten met
hun woonkazernes speelt zich nu
eenmaal vooral op straat af. Dat
mag nu niet meer. Zoals ook de
Turk die met zijn hele - vaak gro
te - gezin naar de moskee loopt,
in de ogen van Nols ineens een
veiligheidsrisico is geworden.
Eenderde van de Schaarbeek-
se bevolking is gastarbeider, in
hoofdzaak Turk of Marokkaan.
In het Brusselse geen ongewone
situatie. Een kwart van de bevol
king van de Brusselse agglome
ratie in geen Belg. Een op de drie
kinderen die geboren wordt is
niet-Belgisch. In 2000 zal dat een
op twee zijn. In deelgemeenten
als Sint-Joost en Sint-Gillis is het
aandeel van de buitenlanders
nog groter dan in Schaarbeek.
Die situatie heeft bij de 'gewo
ne' Brusselse bevolking geleid
tot een proces van onverhulde
vreemdelingenhaat. Waarbij ove
rigens de dikbetaalde buiten
landse zakenlui of EG-diploma-
ten niets in de weg wordt gelegd.
Driekwart van de Belgische
Brusselaars vindt dat er teveel
migranten zijn, dat werkloze bui
tenlanders moeten worden uitge
wezen en dat de gastarbeiders te
veel van de sociale voorzienin
gen profiteren. Deze opvattingen
vinden in Roger Nols hun felste
woordvoerder.
Nols werd jaren geleden be
rucht toen hij weigerde nog lan
ger buitenlanders in zijn ge
meente toe te laten. Dat gold ove
rigens alleen gastarbeiders uit de
Middellandse-Zeelanden. Uw
correspondent woont ook in
Schaarbeek en kon zich daar
zonder problemen vestigen.
Nols' voorbeeld werd door tal
van gemeenten gevolgd. Later
pleitte Nols ook voor het verla
gen van de werkloosheidsuitke
ringen aan buitenlanders zonder
werk en in zijn gemeentehuis
richtte hij aparte loketten voor
vreemdelingen in.
Schaarbeek is een van de vele
Belgische gemeenten die aan de
Het 150-jarig bestaan van hun
kerkgemeenschap was voor de
Leidse gereformeerden gisteren
geen reden om de vlag uit te ste
ken. Bij de herdenking in de Ou
de Vest-kerk - zich kenmerkend
door waardige soberheid - lag
het accent meer op het nu en de
toekomst dan op het verleden.
Een toekomst samen met ande
ren.
Een wat trieste bijkomstigheid
was, dat uitgerekend in deze da
gen van herdenking werd begon
nen met de sloop van de
Zuiderkerk, vele jaren de trots
van gereformeerd Leiden. "Wij
kijken wel terug met dankbaar
heid en een gevoel van verbon
denheid met de mensen die deze
weg zijn gegaan, maar voor een
triomfantelijk gevoel is geen
plaats", zei ds. H. Hortensius in
zijn overdenking. "De werkelijk
heid - ook kerkelijk - is anders
geworden".
Hortensius beschreef de Af
scheiding als een 'beweging van
bewogen mensen'. Zij gingen uit
de vaderlandse kerk weg omdat
die onder het reglementenbe-
stuur van koning Willem I niet
meer was wat zij als kerk, gebon
den aan het Woord van God,
moest zijn. "Wat dat voor die
mensen heeft betekend, is nau
welijks voor te stellen. Ze heb
ben er veel voor over gehad om
zo verder te gaan".
Maar dat is geschiedenis.
"Voor ons moeilijk meer in te
voelen", zei ds. Hortensius. Na
scheuring groeien mensen en
kerken uit elkaar. Beide kerken
zijn in de loop der jaren veran
derd - de Hervormde Kerk kreeg
na de oorlog weer een echte ker
korde - en daarin liggen moge
lijkheden om nü weer samen op
weg te gaan. "Ook de secularisa
tie en de vragen van deze tijd
brengen ons bij elkaar. De vraag
is niet: wat vinden wij het pret
tigst, maar: wat is Gods bedoe
ling. Hoe kunnen we het sómen
nieuw gaan doen, passend in de
ze tijd. Wij herdenken Afschei
ding en Doleantie, maar viéren
'Samen op Weg'".
Wie aan het 'samen met ande
ren' vreugde wil beleven, zal wel
openheid moeten betrachten, zo
hield ds. Hortensius de aanwezi
gen voor. "Pas samen met alle
gelovigen is te zien hoe groot en
diep de liefde van Christus is".
"In geloof en vertrouwen mogen
wij de drempel naar dat Beloofde
Land overgaan".
Ds. Hortensius vond de zin van
het herdenken van Afscheiding
en Doleantie treffend verwoord
in gezang 44: "Van Hem, de ene
Heer, gaf het verleden blijk, het
heden zingt zijn eer, de toekomst
is zijn rijk".
Samen. De hervormde pro
vinciale kerkvergadering van
Noord-Brabant en Limburg en
de gereformeerde particuliere
synode in dat gebied gaan als
eerste proberen een gemeen
schappelijke provinciale synode
in het leven te roepen. De lande
lijke synodes hebben een voor
stel voor een regeling gekregen.
Die synodes vergaderen van
daag, morgen en zaterdag samen
in motel 'Postiljon' te Bunnik.
Als ze het voorstel aanvaarden.
kunnen hervormd en gerefor
meerd in Brabant en Limburg
hun gang gaan.
Overgangen
Naar aanleiding van de over
gang van christelijke gerefor
meerde predikanten naar de Her
vormde Kerk merkt hoofdredac
teur J. van der Graaf vandaag in
het blad 'De Waarheidsvriend'
op, dat er van hervormde kant
best eens een verantwoording
van het beleid in deze mag ko
men. ('De Waarheidsvriend' is
het blad van de Gereformeerde
Bond in de Hervormde Kerk).
"Het lijkt zo te zijn, dat ieder
die zich aandient wordt geaccep
teerd", schrijft Van der Graaf.
Kennelijk is tussen de kerkbe
sturen over zulke zaken geen be
raad "en zit het met de vraag
naar de motieven ook niet zo
best". Hij constateert, dat de be
trokken christelijke gerefor
meerde predikanten het midden
van de Hervormde Kerk zoeken
en niét de gereformeerde sector
in die kerk. Conclusie van Van
der Graaf: de 'midden-orthodo-
xie' zit ook in de Christelijke Ge
reformeerde Kerken. "Wat doet
men daarmee in eigen huis?" De
secretaris van de Bond vindt het
voorlopig 'allemaal nog erg mis
tig, zowel van hervormde als van
christelijke gereformeerde kant'.
En hij besluit niet zonder iro
nie: "Als het zo doorgaat, gaat
'Samen op weg' tussen christelij
ke gereformeerden en hervorm
den vlotter dan het bekende 'Sa
men op weg', maar dan op indivi
duele basis".
Hervormde Kerk: beroepen
te Ede A. W. van der Plas Berg
ambacht. Gereformeerde Ker
ken Vrijgemaakt: beroepen te
Heemse P. M. de Wit Lelystad.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Grand Rapids (Ver.
Staten) en voor Hamilton (Cana
da) A. Moerkerken Nieuw-Beij-
erland.
Amerika. In de Verenigde
Staten stijgt het aantal rooms-ka-
tholieken licht, maar blijft het
aantal priesters en vrouwelijke
religieuzen dalen. Bijna 22 pro
cent van de bevolking is nu
rooms-katholiek. Twintig jaar
geleden waren er ruim 59.000
priesters, nu 2000 minder. In
twee jaar is het aantal priester
studenten (nu totaal 10.440) met
588 verminderd. De vrouwelijke
religieuzen gingen in één jaar
met 1843 achteruit. Hun aantal
staat nu op ruim 113.000. Dat was
20 jaar geleden nog 181.000.
De Amerikaanse bisschoppen
gaan volgende maand acht da
gen in retraite voor 'geestelijke
oefeningen' onder leiding van
kardinaal Cairo Martini uit Mi
laan. Zij zullen vooral nadenken
over-de vraag hoe het aantal roe
pingen kan worden vergroot.
Werelds. "De Braziliaanse
Rooms-Katholieke Kerk WIL
NIET rustig in de sacristie af
wachten wat de regering al dan
niet voor de agrarische hervor
ming gaat doen". Zo reageerde
de voorzitter van de Braziliaanse
bisschoppen, monseigneur Ivo
Lorscheiter, op kritiek van mi
nister Paulo Brossard van justi
tie. Die had gezegd, dat de kerk
zich niet met 'wereldse aangele
genheden' moet bemoeien
De kerkelijke top was bijeen
gekomen voor beraad over het
geweld op het platteland en de
beloofde landhervormingen, een
kwesteie waarin, volgens de bis
schoppen. de regering stappen
terug aan hét zetten is.
Polygamie. De rooms-katho-
lieke bisschoppen van Oost- en
Centraal-Afrika gaan een diep
gaande studie wijden aan het
verschijnsel polygamie en de ge
volgen daarvan voor de kerkelij
ke zorg in Afrikaanse samenle
vingen. Zij geven de hoop niet
op, dat door zorgvuldige geeste
lijke bearbeiding de betrokken
gezinnen nog eens kunnen gaan
beantwoorden aan wat de bijbel
leert over het christelijk gezin,
zodat zij ten volle deel kunnen
hebben aan het leven van de
kerk".
Bloot. Grieks-orthodoxe en
rooms-katholieke geestelijken
op het Griekse eiland Korfoe roe
pen alle Griekenland-gangers op,
meer eerbied te hebben voor
'heilige plaatsen' zoals kerken en
kloosters. Het geeft geen pas,
daar halfnaakt rond te slenteren.
Een kerk is geen strand.
Wordt het te grof (al te door
zichtige of te korte kleding), dan
kan het gebeuren dat toeristen
niet naar binnen mogen.
