Onbegonnen Week
LPG-station aan Hoge
Rijndijk moet verdwijnen
Ge kunt doen gehoorzamen
zonder wapen te gebruiken
Universiteit bestraft
leden Minerva niet
Integer werk van De Jonkies
PAGINA 4
LEIDEN
VRIJDAG 23 MEI 1981
Leidse kroniek
door John Kroon
Nieuw bureau
Om het eigen nieuwe onderko
men ordelijk in gebruik te nemen
had het Leidse politiekorps de
hulp nodig van andere korpsen
in Zuid-Holland. Wat een mar
kant staaltje ironie - tenminste
voor wie daar oog voor heeft.
Vrijwel op de dag af 69 jaar
geleden, woensdag 25 mei 1927,
betrok de Leidse politie ook een
nieuw pand. Het Leidsch Dag
blad van dezelfde dag verhaalde
er uitvoerig over. Van "de spelon
ken van het stadhuisverhuisde
de Heilige Hermandad naar de
Zonneveldstraat, waar volgens
alle toenmalige deskundigen "het
mooiste en best ingerichte politie
bureau in ons land" was neerge
zet. Het was, vergeleken met nu.
een heel rustige, sobere plechtig
heid. Niks ministers op bezoek,
niks sterrit, niks voetbalwed
strijd, niks muziekshow, niks kle
derdrachtenoptocht, niks vlag-
genparade, niks landenavond.
Kortom: niks feestweek.
Om 10 uur in de ochtend verza
melden de Leidse politiemannen
"voor zoover zij uit den dienst ge
mist konden worden" zich achter
"het Muziekkorps met het vaan
del en de Leidsche vlag" om in
optocht naar het nieuwe bureau
te trekken. Daar aangekomen
"verzamelden de politiemen-
schen zich in de groote wacht,
waar de burgemeester, mr. A.
van de Sande Bakhuyzen, het
korps toesprak". Uit zijn rede
voering kon je tussen de regels
horen dat de burgervader niet
geheel verrukt was over hun wij
ze van functioneren. Een paar
grepen uit de toespraak:
"De politie zal er een taak aan
hebben zich een dergelijk schitte
rend ingericht gebouw waardig
te toonen".
"Het afstraffend karakter van
het politiewerk heêft plaats ge
maakt voor een opvoedend, hel
pend, voorlichtend, maatschap
pelijk, werk. Ge kunt mij niet ten
kwade duiden dat ik er met na
druk op wijs dat ge u toch in
meerdere mate rekenschap moet
gaan geven van de verandering
die er in het wezen van de politie
gekomen is. Ge kunt de eerbied
van het publiek, dat thans nog
maar al te dikwijls op de politie
neerziet, daarin zijn vijand ziet,
afdwingen en daar moet het
heen".
"Leer uw gummistok, uw sabel
goed hanteren, maar leer vooral,
dat ge u ook nog kunt doen ge
hoorzamen zonder de wapenen te
gebruiken en dat daarin een ze
kerder basis voor uw gezag be
rust".
Toen al dus. Ach, hoe onthut
send weinig nieuws is er eigen
lijk onder de zon.
Tot slot hield de burgemeester
de politie nog eens voor: "Ge kunt
het niet ontkennen, een voortref
felijke behuizing is gereed ge
bracht", laat "uw werk en uwe
Weekblad van mei 1927,
hij een artikel wijdde aan het bu
reau aan de Zonneveldstraat.
Luister:
"De bouwmeester, architect
Neysingh, en de commissaris van
politie te Leiden, Stapel, staan te
genover dit waarlijk grootsche
werk als componist en dirigent.
De eer moet onder hen beiden
worden gedeeld. Voor den archi
tect is hel te noemen een levens
werk, voor den commissaris de
bekroning van een lang en
vruchtbaar politielenen".
"Het gebouw spreekt van een
politie die voor alles de gemeen
schap dient en daarbij, voor
zover dit mogelijk is, alles ver
mijdt wat het individu leed kan
doen. Het betreden zal gebeuren
zonder huivering voor het ge
weld, integendeel het rustige ge-
bureau. Dat waren nog eens
bouwmeesters. Kom daar in 1986
eens om. Wedden dat architect
Snieder uit Oegstgeest bij het zoe
ken naar schoonheid voor die
burcht aan de Langegracht nog
niet eens een ordinair griepie
heeft opgelopen?
Geschenk
De burgerij, althans het voor
name deel daarvan, liet zich bij
de opening in 1927 niet onbe
tuigd. Een comité onder voorzit
terschap van mr. Van Vrijberghe
de Coningh bood de Leidse poli
tie, en dan met name de recher
che, "een goede fotografische in
stallatie" aan. "een der onmisba
re utensiliën (gereedschap) van
een degelijk georganiseerd poli
tiecorps van den tegenwoordigen
bijdragen:
Ruud Paauw
Burgemeester Goekoop gistermiddag bij de opening
we politiebureau aan de Langegracht. Dat hij in de cel zou verblij-
ven, is slechts schijn. Zijn verre voorganger Van de Sande Bakhuy
zen sprak in 1927 vermanende woorden tot de politie, toen het bu
reau aan de Zónneveldstraat werd geopend. (foto Wim Dijkmani
het uitgeven van een speciaal aantallen stemmen op de tellij-
prestaties daaraan evenredig
zijn". Een kritische feestrede -
voor de goede verstaander.
Het muziekkorps blies een fan
fare, bracht daarna op verzoek
van den burgemeester het Wilhel
mus "op de oude toonzetting" ten
gehore, waarna mr. Van de San
de Bakhuyzen "een ieder ver
zocht maar weer eens aan het
werk te gaan". De hele plechtig
heid had precies een uur en een
kwartier geduurd.
Zo ging het toe in de tijd van de
plichtsbetrachting.
Lyrisch
Het lijkt wat moeilijk over
zoiets zakelijks als een nieuw po-
litiepand in pure lyriek uit te
barsten, maar de oud-commis-
sartis van politie in Soest, J. de
Koning, lapte hem dat toch in het
Algemeen Nederlandsch Politie-
bouw doet denken aan
rechtvaardigheid en hulpbetoon.
De opzet kan den justitiabelen,
den on-maatschappelijken het
gevoel geven dat zij behan
deld zullen worden als mensch;
uit de rustige lijnen van het ge
bouw toch leest men overal het
woord humaniteit"
Ze konden er wat van in de ja
ren twintig, hoor.
De Koning schreef verder over
"schoonheid van lijn en vorm"
aan de Zonneveldstraat. "Het
zoeken naar die schoonheid, zon
der schade te doen aan de be
stemming, heeft van architect
Neysingh te veel inspanning ge
vraagd en met zijne gezondheid
heeft hij die schoonheid betaald.
Dat is de tragiek van deze schep
ping".
Fantastisch toch - een architect
die kapot gaat aan het zoeken
naar schoonheid voor een politie
led met zijn ontzaggelijk groote
hoeveelheid van geslepen en
verfijnden misdaad, in den hul
digen steeds scherper wordenden
strijd tusschen het vernuft van de
misdadigerswereld en het genie
van politie en justitie".
De burgerij die de politie werk
materiaal aan reikt! Plaats dat
tafereel nu eens in deze tijd: mr.
De Ruyter de Wildt biedt namens
de burgerij commissaris Mostert
de nieuwste laserstraal aan om
zich het gajes van het lijf te hou
den - dat zou toch ondenkbaar
zijn.
Vroeger komt nooit meer terug.
Verkiezingen
De uitslagenavond in de Stads
gehoorzaal, die woensdagavond
aan de verkiezingen voor de
Tweede Kamer was gewijd, had
het buro voorlichting van het
stadhuis vooraf geïnspireerd tot
blad, dat als 'nieuwsbrief
aangeduid. Het gemeentelijk re
kencentrum wordt er in gepre
senteerd als een paradepaardje
van het informaticatijdperk.
Wethouder Bordewijk mocht er
als 'portefeuillehouder informa
tiebeleid' een voorwoord in
schrijven. Op de foto die bij het
artikel is afgedrukt kijkt hij de
lezer aan met een blik die burge
meesters zich graag aanmeten
bij stukjes in jubileumbladen
van sportverenigingen. De blik
van iemand die nog meer aan
zijn hoofd heeft.
Het rekencentrum tovert zulke
avonden op grote en kleine beeld
schermen voortdurend tussen
standen van de verkiezingsuit
slag te voorschijn, trekt vergelij
kingen met vorige verkiezingen
en doet prognoses.
Verpest dus eigenlijk op dezelf
de manier de spanning van zo'n
avond als Maurice de Hond en al
die andere opiniepeilers op de te
levisie plegen te doen.
De computer is nu eenmaal het
instrument voor snellere infor
matieverwerking.
Directeur G.A.F. van Remoor-
tere van het rekencentrum (RCL)
brengt in het blad een aardige re
lativering op die gedachte aan.
"Overigens hangt de betrouw
baarheid van de uitslag meer af
van de accuratesse van het tellen
van de stembiljetten op de stem
bureaus, het vermelden van de
sten en het telefonisch doorgeven
van de uitslag op de avond van
de verkiezingen aan het RCL dan
van het gebruik van de compu
ter", schrijft hij.
Zo blijft het bepalen van de uit
slag op de eerste plaats een kwes
tie van menselijk handelen.
Leiden heeft in het verleden een
slechte naam opgebouwd op ver
kiezingsavonden, als een van de
laatste gemeenten waarwan de
uitslag bekend was. De Leidse
uitslag haalde de televisie daar
door soms niet. Zoiets steekt een
gemeentebestuur - mede daarom
kreeg het rekencentrum in 1980
de opdracht om, zoals Van Re-
moortere het uitdrukt "een ver
kiezingssysteem te bouwen".
Zo'n vreemde uitdrukking
klinkt al niet zo democratisch,
maar de computer van het RCL -
die voetbalclub uit Leiderdorp
staat hier geheel buiten - verdient
meer vraagtekens.
De 'nieuwsbrief van buro
voorlichting meldt in een voet
noot bijvoorbeeld: "Door ruimte
gebrek kan slechts van 14 partij
en de uitslag en prognose wórden
weergegeven. De resterende par
tijen zijn samengevoegd in de ru
briek overig".
Dat de kleintjes na de televisie
ook door de computer worden ge
boycot doet geen recht aan het
folkloristische karakter die ver
kiezingen in een fatsoenlijke de
mocratie nu eenmaal ook hebben.
Gegoochel
Maar bezie eens de uitdraai
die het RCL heeft gemaakt van
de totale uitstag in Leiden. Daar
op komt ter vergelijking ook een
staatje met de resultaten van de
raadsverkiezingen van twee
maanden geleden voor.
Er waren natuurlijk complica
ties. Sommige partijen, als 'Lei
den Weer Gezellig' die twee
maanden geleden wel meededen,
waren er nu niet en omgekeerd.
De samenvoeging Links Leiden
van de raadsverkiezingen was
nu weer gesplitst in PSP, PPR en
CPN. De combinatie SGP/GPV/
RPF was bij deze landelijke ver
kiezingen ook weer in drieën ge
hakt.
De twee combinaties werden in
het staatje van de raadsverkie
zingen door het RCL voor het ge
mak ook maar gesplitst in zes
verschillende partijen, die een
vrijwel gelijk stemmenaantal en
een precies gelijk percentage wa
ren toebedeeld. Dat gegoochel
met cijfers maakte een vergelij
king voor die partijen met de ka
merverkiezingen dus al zinloos.
'Leiden Weer Gezellig', de par
tij die ruimschoots genoeg stem
men vergaarde om één zetel in de
raad te halen, komt niet op het
staatje voor. Net als de andere
partijtjes die wel aan de raads-
maar niet aan de kamerverkie
zingen meededen.
Score van 'overig' bij de raads
verkiezingen op de uitdraai: 0,0.
Geen wonder, want dit 'overig'
slaat op partijen die uitsluitend
aan de kamerverkiezingen mee
deden. De 'overigen' van de
raadsverkiezingen, inclusies Lei
den Weer Gezellig, zijn helemaal
in het niets verdwenen. De wel
genoemde partijen komen toch
tot een score van 100 procent op
het vergelijkingsstaatje van de
raadsverkiezingen. Wie dit nog
allemaal snapt, moet de geur van
kiezersbedrog inmiddels de neus
vleugels voelen prikkelen. Kenne
lijk zijn de stemmen van al die
partijtjes op het staatje van de
taadsverkiezingen maar hele-
tnaal niet meegeteld of voor het
gemak toebedeeld aan de partij
en die wel op het staatje voorko-
'Leiden Weer Gezellig' per com
puter onschadelijk gemaakt. Een
dubieuze output van de democra-
Bezwaren tegen andere plaatsen afgewezen
LEIDEN - Het LPG-station van
Het Motorhuis aan de Hoge Rijn
dijk zal waarschijnlijk verdwijnen.
Het station aan de Plesmanlaan,
van het zelfde bedrijf, mag blijven.
Bezwaren tegen de aanwezigheid
van het laatstgenoemde station en
andere LPG-pompen hebben bur
gemeester en wethouders afgewe
zen. De raadscommissie voor ruim
telijke ordening heeft gisteravond
hiermee ingestemd.
Dit vloeit voort uit de 'nota LPG-
problematiek', waarover eerder dit
jaar belanghebbenden hun zegje
konden doen. Binnenkort moeten
LPG-stations aan bepaalde richtlij
nen voldoen (afstand tussen pomp
en opslagtank en tot bebouwing),
zodat de gemeente in deze nota op
een rijtje heeft gezet hoe het er met
de Leidse LPG-pompen voorstaat.
Voor het station van Het Motor
huis aan de Hoge Rijndijk heeft dit
tot gevolg dat het, naar het oordeel
van de gemeente, moet verdwij
nen. Overleg hierover zal binnen
kort beginnen. Het bedrijf is voor
stander van verplaatsing van het
LPG-station naar het gebied
Roomburg. Buurtbewoners had
den bezwaar gemaakt tegen een
mogelijke aanpassing aan het sta
tion. Achteraf blijkt dat protest dus
overbodig.
Het station van Het Motorhuis
aan de Plesmanlaan mag blijven,
met dien verstande dat de bestaan
de bovengrondse opslagtank on
der de grond wordt gestopt aan de
zuidzijde van de weg. Dan kan ook
aan beide kanten van de Plesman
laan LPG worden getankt. Bewo
ners van de Muiderkring hebben
hiertegen bezwaar gemaakt, een
protest dat B en W echter niet heb
ben gehonoreerd.
De gemeente is verder van oor
deel dat de stations aan het Lam-
menschansplein en de Potgieter
laan volgens de nieuwe richtlijnen
veiliger moeten worden. Een pro
test van de Cronesteinflatbewoner
Deppe tegen de aanwezigheid van
de eerstgenoemde pomp is. afgewe
zen. Het risico voor de bewoners,
verergerd door mogelijk neerstor
tende vliegtuigen, terrorisme, on
veilige aanvoerroutes en ongeluk
ken met LPG-trucks weegt de ge
meente minder zwaar dan voor
Deppe. Verplaatsing van dit sta
tion is volgens hen nergens voor
nodig.
De commissie was het er gister
avond wel over eens dat de nieuwe
eisen die worden gesteld aan de si
tuering van LPG-pompen een stuk
soepeler zijn, te soepel eigenlijk.
PvdA-wethouder Peters zei even
eens deze mening, te onderschrij
ven. "Ik geloof niet dat het goed is
dat er geen strengere eisen worden
gesteld", verwoordde hij dit. "We
zullen terughoudend zijn met het
aanwijzen van plaatsen waar LPG-
stations mogen worden geves
tigd".
Verzoek LAK-bestuur afgewezen
LEIDEN - Het dagelijks bestuur
van de Leidse universiteit is niet
van plan om maatregelen te nemen
tegen leden van Minerva die zich
misdragen in het LAK-theater. Het
theaterbestuur heeft het college
van bestuur om die maatregelen
gevraagd aangezien het al* twee
maal is voorgekomen dat voorstel
lingen zijn verstoord door Miner-
valeden.
Verstoringen zijn een zaak voor
de burgerlijke autoriteiten, aldus
het college van bestuur, "aange
zien de universiteit niet meer be
voegdheden heeft inzake het aca
demisch tuchtrecht, dat overigens
ook door de universiteitsraad
steeds is afgewezen".
Wel heeft het bestuur contact op
genomen met de vereniging.
"Daarbij is ons gebleken dat intern
door het Collegium van de vereni
ging reeds de zaak ter hand is ge
nomen, aangezien men ook bij het
Collegium de klacht serieus op
neemt. Ten aanzien van de hoofd
schuldige is een disciplinaire straf
maatregel genomen. Wij menen
derhalve dat er voor het college
geen taak is weggelegd".
'Andorra' van Max Friscli door toneelgroei» l)e Jonkies.
Met: Peter Henk Eshuis. Sandra van Vrcedcndaal. Mau
rice van den Broek, Barbara Sloots, Liosbctli Robbcrl-
sen, Bart Rijsbergcn e.v.a. Regie: Bert Jonk. (iezien in de
aula van scholengemeenschap De Vlictschans op 22 mei.
Aldaar nog vanavond en morgenavond te zien.
LEIDEN - De repertoirekeuze van De Jonkies Ex-
Jonkies onder leiding van Bert Jonk wordt steeds
indrukwekkender: een jaar geleden nog 'Bieder-
mann' van Max Friseh en in november van hel v<>
rige jaar 'Kees de jongen' naar de roman van Theo
Thijssen. Aan deze stukken zaten nog humoristi
sche aspecten. 'Andorra', ook een stuk van de on
langs 75 jaar geworden schrijver Friseh. verouder
stelt bij spelers en publiek absolute ernst. Zo'n
keuze is wel heel wat anders dan het vaak gebrui
kelijke schooltoneel. dal op de jaarlijkse 'grote
avond' iets leuks voor binnen de eigen kring
brengt.
'Andorra' is een model, aan de hand waarvan de
schrijver op schitterende wijze analyseert, hoe een
bepaald vooroordeel binnen een gemeenschap
functioneert en waartoe dal kan leiden. Van Andri
wordt verteld, dal hij als Jood destijds door zijn
pleegvader uit de handen van hel naburige volk is
gered. Zijn veronderstelde jood-zijn staat in alle
ontmoetingen centraal. Dit besef van anders dan
de-anderen zijn wordt hem door iedereen voort du
rend opgedrongen.
Zelfs als de waarheid over hem aan hel licht.
komt. is het kwaad al geschied. Wanneer het vijan
dige naburige volk Andorra binnenvalt, is een zon
debok gauw gevonden. Bijzonder wrang zijn de
commentaren van de personages, die de handeling
onderbreken en zich tegenover een denkbeeldige
rechtbank verdedigen. Zij konden immers toch
ook niet weten, dat Andri geen jood was alsof dat
hun gedrag rechtvaardigt
Zoiets aanvaardbaar te kunnen spelen, stelt hoge
eisen aan de acteurs. De voorstelling door 'De Jon
kies' is een integere poging, die geenszins gefor
ceerd aandoet en daarom geslaagd te noemen is.
Dal is niet gering, want er zijn nogal wal scènes. die
- indien slecht gespeeld - gênant zouden kunnen
worden. Niet alle teksten krijgen misschien de no
dige diepgang, wat alleen al met dc jeugdige leef
tijd van do spelers samenhangt. Hot gegeven wordt
echter goed duidelijk gemaakt en de vaak moeilij
ke gesprekken komen geloofwaardig over. Men
slaagt er in om de aandacht van het publiek vast te
houden, dat ruim tweeënhalf uur doodstil kijkt en
luistert.
Voor de vormgeving van dit stuk in twaalf afzon
derlijke scènes hebben regisseur en decorontwer
per uitstekende oplossingen bedacht. Er wordt op
vele plaatsen in dc zaal gespeeld: dc verschillende
lokatics zijn sober en efficiënt aangegeven: on no
dig gesjouw en gedoe blijft achterwege. Op deze
manier krijgt de term schooltoneel weer een heel
andere inhoud.
WIJNAND ZKILSTKA
Open huis K&O
Het cultureel centrum K&O
aan de Oude Vest 45 houdt mor
gen open huis. K&O heeft jaar
lijks zo'n 650 activiteiten die on
geveer 80.000 bezoekers op de
been brengen: concerten, films,
excursies en vele cursussen. Op
de taal-, studie- en creativiteits-
cursussen ligt zaterdag het ac
cent. Er worden diverse demon
straties gegeven, zoals dansex-
pressie, mime en clownerie. Cur
sisten zuilen aan het schilderen,
weven, tekenen, grimeren enz.
zijn. Ook staat er een uitgebreide
modeshow op het programma en
staat de doka in vol bedrijf. Ver
der ligt er veel informatiemate
riaal beschikbaar en kunnen be
langstellenden zich al voor een
cursus inschrijven. Ook de Stich
ting Kadercursussen Leiden zal
op de open dag vertegenwoor
digd zijn. Openingstijden: vafi
tien tot drie uur.
Wijkfeest Meerburg
De Stichting Meerburg organi
seert morgen voor de 24ste keer
haar wijkfeest op het grasveld
voor clubhuis Matilo aan de
Zaanstraat. Het feest begint om
half tien met een kinderoptocht
door de wijk en een ballonnen
wedstrijd. Om half elf is er een
rommelmarkt en om elf uur een
fancy fair, in het teken van oude
ambachten. Om één uur verzorgt
de Art Bird Big Band een muzi
kaal optreden en om vier uur de
boerenblaaskapel De Hooischel
ven. De vereniging Matilo ver
zorgt optreden van de drum
band, majorettes en de aerobic
dansgroep. Pottenbakker Ad
Rommens voert tussen één en vier
een speciale kindershow op. Om
zes uur zijn er aan de IJsselkade
demonstraties van de Leidse Mo-
delbotenclub. Het wijkfeest zal
tot een uur of negen duren.
Mitograaf (1)
Fotograaf Jan Jonker: "Wie heeft
de mitograaf bedacht - op die
vraag kun je niet makkelijk een
antwoord geven. Ik bedoel, wan
neer moetje iets aan iemand toe
schrijven?" In elk geval is er in de
elfde eeuw al een dissertatie ge
schreven over het principe van
de camera obscura. Het was een
Arabier die dat proefschrift
schreef en hij werd voor gek ver
klaard. Aristoteles schijnt trou
wens ook al enkele gedachten
aan het principe te hebben ge
wijd".
Jonker kent zijn plaats: je zult
hem niet horen roepen dat hij de
grote bedenker van de mitograaf
is. "Dat kan ik ook niet zeggen,
want wat ik heb gedaan is niet
Wel spectaculair.
Fotograferen met een conser
venblik - de mensen kunnen hun
ogen niet geloven. Eenmaal over
tuigd zijn de meeste mensen ove
rigens wel enthousiast over de
mitograaf die door Jonker al
werd getoond in een uitzending
van Sonja Barend.
Hoe kwam hij op het idee?
Jonker: "Een aantal jaren gele
den moest ik onderwijs geven
aan kinderen in Frankrijk. Foto
grafie-onderwijs. De vraag was
natuurlijk: hoe laat je kinderen
aanschouwelijk kennismaken
met het fenomeen?"
"Het probleem is dat het foto
grafische proces nogal myste
rieus is; kinderen snappen er in
elk geval niet veel van. Veel vol
wassenen trouwens ook niet,
haast ik me er aan toe te voegen.
Ik moest dus een eenvoudige
manier zien te vinden om het
proces duidelijk te maken".
Dat werd de mitograaf.
In het kader van de fotografie-
tentoonstelling in De Lakenhal,
die duurt tot 30 juni, geeft Jon
ker de komende tijd lessen in het
museum. Op woensdag- en zater
dagmiddagen kunnen belang
stellenden kennismaken met het
fenomeen mitograaf.
We zitten in zijn leslokaal,
hoog in het museum. Over onge
veer een half uur zal er weer een
aantal mensen komen voor de
cursus die een middag duurt.
"Meer tijd heb ik ook niet nodig
voor die les", vertelt Jonker.
"Het is allemaal zo eenvoudig.
Met drie keer niks maak je als
het ware een aardige foto". Drie
keer niks - die woorden zullen
nog vaak vallen op deze middag.
Mitograaf (2)
Jonker pakt een mitograaf en be
gint uit te leggen: "Dit is het toe
stel. Een leeg conservenblikje.
Er zit niks in. Overtuig je zelf
maar. Een ordinair leeg blikje is
het. Niks dubbele bodems. Oké,
gaan we verder: je werkt niet met
film, maar met fotopapier. Dat
papier stop je in het blik".
Hij doet het voor, vervolgt:
"Voor het gat in het blik plak je
een stukje folie; in dat folie maak
je vervolgens een klein gaatje, in
het midden. Daarover gaat een
plakkertje. Nu is je camera
klaar".
"Je kunt nu naar buiten en als
je denkt: dat is een leuk pleKje,
maak je gewoon een foto door
even het plakkertje te verwijde
ren, zodat het gaatje vrijkomt".
Jonker schreef over de wer
king: "Het beeld in de mitograaf
wordt 'gemaakt' door het kleine
gaatje dat u op het camerahuis
geplakt heeft. Door dit gat wor
den de lichtstralen zo gebundeld
dat aan de binnenzijde van het
Een foto die werd gemaakt tegenover De Lakenhal, met de mito
graaf.
camerahuis, op de achterwand,
een afbeelding ontstaat van het
voorwerp dat u wilt fotografe-
De mitograaf, het lege conser
venblik waarmee je foto's kunt
maken.
"Deze geprojecteerde afbeel
ding wordt opgevangen op foto
papier. Na ontwikkelen onstaat
hierdoor een negatief. Dit bete
kent dat alles wat in werkelijk
heid wit is op het negatief zwart
is en omgekeerd. Dit negatief
wordt met behulp van een zak
lamp 'omgedraaid' waardoor
weer een normaal beeld ont
staat".
Volgens Jonker is het wel be
grijpelijk dat veel mensen niet
kunnen geloven dat je op zo'n
simpele wijze foto's kunt maken.
"In een tijd waarin camera's ont
zettend veel geld kosten, is het
natuurlijk bijna lachwekkend
om met een blikje van 12,50 gul
den aan te komen zetten waar
mee je ook kunt werken. En toch
kan het. Kinderen reageren trou
wens niet eens zo ongelovig. Als
die eenmaal aan de slag zijn ge
gaan, zijn ze ook over de drem
pel. En waarom ook niet?"
De mitograaf kan goed dienen
voor onderwijsdoeleinden,
denkt Jonker. En hij zou het
trouwens ook wel leuk vinden
al.s je in de toekomst de mito
graaf in een supermarkt zou kun
nen kopen.
"Nee natuurlijk moetje de mi
tograaf niet zien als concurrent
van de gewone camera. De mito
graaf blijft nu eenmaal een came
ra waarmee je tijdens mooi weer
redelijke foto's kunt maken, niet
meer...maar daar gaat het niet
om: de kracht schuilt in de char-
Mitograaf (3)
De cursisten zijn inmiddels gear
riveerd. Jonker begint zijn les
met een rondleiding over de foto
tentoonstelling. Hij geeft een
eenvoudige toelichting.
"Dit zijn de foto's van Paul den
Hollander. Mij persoonlijk spre
ken ze nogal aan. Op al zijn foto's
is het net gebeurd: er is niemand
net de hoek om, of het kind is net
van het hobbelpaard af. Je krijgt
als kijker het gevoel datje te laat
komt en daardoor krijg je een
spannend effect".
Na ongeveer een half uur gaan
de cursisten naar het leslokaal.
Jonker vertelt wat de mitograaf
precies is en hoe het apparaat
werkt. Wat hij voorspelde komt
uit: er is iemand die in eerste in
stantie maar niet kan geloven dat
het zo simpel is om een foto te
maken met een blikje.
Vrouw: "En dat gaatje..."
Jonker: "Met dat gaatje foto
grafeert u".
Vrouw: "Theetje".
Als hij zegt dat het negatief
wordt bewerkt met een zaklamp
van een gulden of drie schiet een
kind in de lach. Zij is de enige die
op dit moment inziet hoe humo
ristisch dat eigenlijk is. Later op
de middag zal de grote sensatie
komen: zelf een foto maken in de
buurt van het museum.
Mitograaf - wat betekent dat
woord eigenlijk?
Jonker: "In het Grieks...het
kan ook het Latijn zijn, prik me
daar niet op vast... betekent het
zoiets als kleintje. Dat leek mij
wel toepasselijk. Verder is Mito
een klein plaatsje in Japan, het
land waar zoveel camera's wor
den gemaakt. Bij wijze van persi
flage hebben wij onze camera
daarom maar mitograaf ge
doopt".
(Wie een cursus wil volgen
moet het museum bellen. In
principe kunnen er tot 30 juni
lessen worden gevolgd. Het
nummer van De Lakenhal: 071-
254620.)