'De mensen
begrepen
ons niet'
'We moeten meer tussen
de mensen gaan staan'
Interview
CPN-veteraan Hoekstra:
Militaire actie levert 2000 op voor 'Sport Aid'
Interview
Witte kerk
in Leiden
60 jaar
VRIJDAG 23 MEI 1986
PAGINA 11
AMSTERDAM - „Ik ver
bind u even door met Pro
paganda en Voorlichting",
zegt een monter klinkende
CPN'er als we telefonisch
een afspraak wensen te ma
ken met Henk Hoekstra. De
verkiezingsramp van een
dag eerder heeft in elk geval
nog geen revolutionaire ver
andering in het partij-jar
gon teweeggebracht.
door
Hans Geleijnse
Hoekstra (62) is dezer dagen voor
namelijk ex. Ex-Tweede-Kamerlid,
ex-partijvoorzitter, ex-partijbe
stuurder, ex-Eerste-Kamerlid.
Maar ex-communist, nee, dat niet.
Want Hoekstra, gepokt en gema
zeld door de hevige naoorlogse
fractiegevechten in 'zijn' CPN, ziet
voor de partij ondanks de deserte
rende kiezers wel degelijk een toe
komst, ook parlementair.
In het CPN-bolwerk aan de Am
sterdamse Hoogte Kadijk, waar
Hoekstra op de vierde verdieping
kantoor houdt, rolt De Waarheid
van de persen. Het 'Volksdagblad
voor Nederland' benadrukt in de
opmaak nog eens zijn afstandelijke
rol ten opzichte van de partij.
'Rechts behoudt meerderheid',
meldt de kop op dewoorpagina. In
één zinnetje wordt terloops gemeld
dat 'de CPN haar Tweede-Kamer
zetels heeft verloren'. Een wel erg
navrant afscheid van 68 jaar parle
mentaire strijd.
In zijn kamertje op de vierde ver
dieping van het gebouw toont
Hoekstra zich echter onverschrok
ken. Het afbraakbeleid van het
centrum-rechtse kabinet-Lubbers
zal de komende jaren het verzet in
de samenleving nog krachtiger ma
ken, klinkt het uit de mond van de
communistische nestor. „Wij hou
den echt niet op te bestaan. Nu de
CPN niet meer in de Tweede Ka
mer is vertegenwoordigd is het eni
ge recept: strijden aan de basis. In
de vredesbeweging, de vakbewe
ging, in buurtacties, overal waar
mensen in verzet komen, moeten
we de progressieve samenwerking
versterken".
Want Hoekstra blijft er met zijn
'vernieuwde CPN' van overtuigd
dat alleen met een echt verenigd
links een werkelijke politieke om
wenteling in Nederland mogelijk
is. Als die verduvelde sociaal-de
mocraten dat nou ook eens zo za
gen. Sinds de Tweede Wereldoor
log wisselen zij als het even kan
stuivertje met de WD in kabinet
ten met het CDA. „En wat gebeurt
er dan? Toch niks. Van een ander
beleid is geen sprake. Toch blijft
zo'n Den Uyl daar in geloven", zegt
hij.
Hoofdoorzaken
Den Uyl met zijn verkeerde stra
tegie, de kwalijke rol van de pers,
vooral de tv, die zich concentreer
de op de grote partijen (Hoekstra:
„Zelfs het jeugdjournaal besteedde
geen aandacht aan ons"), maar
vooral de ruzies binnen de CPN
zelf worden door de voormalige
partijbons als de hoofdoorzaken
voor het verkiezingsdebacle van
woensdag gezien.
„Die machtsstrijd in onze partij
na '82 was buitengewoon schade
lijk. De hele omgeving van de CPN
werd ermee besmet, dat werkt na
tuurlijk niet inspirerend". Het
kostte de partij de laatste zetel,
want met de ruim 4000 stemmen
die werden uitgebracht op de dog
matische deserteurs van het Ver
bond van Communisten Neder
land had de CPN haar parlementai
re traditie kunnen voortzetten.
Aan de heilsboodschap van de
CPN twijfelt Hoekstra, het mag
duidelijk zijn, geen moment. Al
leen: „Onze standpunten werden
niet duidelijk over het voetlicht ge
bracht, de mensen wisten niet wat
wij wilden, begrepen het niet". Dat
was hem trouwens al in de verkie
zingscampagne opgevallen.
„Goed, er was de funeste rol van de
media, dat machtsinstrument van
de drie grote partijen. Maar wij zelf
waren te zeer op onze interne moei
lijkheden gericht, we vergaten ons
program uit te dragen. De rol van
onze partij in vakbonden, buurten,
in de vredesbeweging bleef onbe
kend. Wij hebben geleden aan het
idee dat het benadrukken van onze
rol in acties ten koste zou gaan van
bondgenootschappen met andere
partijen".
Op het eerste gezicht een pro-
dukt van gezond historisch besef.
Waren activisten van andere partij
en niet huiverig voor de CPN-ka-
meraden die met hun ijzeren disci
pline acties wisten te monopolise
ren en standpunten door te druk
ken? In Hoekstra's visie was er in
deze campagne echter juist een ge
brek aan zelfbewustzijn. Dat kon
ook niet worden verholpen door
een advertentiecampagne die op
het laatste moment nog eens dui
delijk moest maken dat het de
CPN was die het initiatief had ge
nomen voor de RSV-enquête.
Hoekstra: 'Het is duidelijk dat
Niet onbetekenend
Maar goed, het oog is nu stand
vastig gericht op de moeilijke toe
komst. „In de Eerste Kamer blij
ven we onze standpunten uitdra
gen. Ik weet, ook daar komt weinig
publiciteit uit. Maar we kunnen er
belangrijk werk doen. Kijk bij
voorbeeld naar wat deze week ge
beurde met het plan van staatsse
cretaris De Graaf om gemeenten te
verplichten bijstand aan geschei
den vrouwen te verhalen op de ex-
echtgenoot. Met slechts twee stem
men verschil werd het getorpe
deerd. Datzelfde is met de tweever-
dienerswet gebeurd. Onbeteke
nend is onze positie daar dus niet".
Maar toch: hoe moet de partij
ruchtbaarheid geven aan haar rol
in de Senaat en buiten het parle
ment? De financiële situatie van
partij en Volksdagblad is uiterst
penibel, de inkomsten van de drie
vertrekkende kamerleden (zo'n
twee ton na aftrek van het mini
mumloon dat zij voor eigen beste
ding mochten behouden) worden
node gemist. Hoekstra: „Ik ben de
penningmeester niet, maar het is
duidelijk dat we het zeer moeilijk
zullen krijgen. We zullen een be
roep op onze leden moeten doen en
nog meer met vrijwilligers gaan
werken".
Hoeveel leden er precies zijn
weet hij niet. Een paar jaar gele
den, toen hij bij het congres van '82
uit het partijbestuur stapte om
plaats te maken voor 'mensen die
deze tijd verstaan', waren het er
nog 20.000. „Maar dat is wel ver
minderd". Een lichtpuntje ziet hij
wel in deze duistere dagen. „Men
sen die in Den Uyls strategie voor
een PvdA-CDA-kabinet geloofden,
bellen nu dat ze spijt hebben niet
op de CPN te hebben gestemd.
Goed, te laat, maar toch. Ook mel
den zich nieuwe leden aan".
De vraag blijft echter of zij zich
zullen herkennen in een partij die
zich volop in het actiewezen stort
zonder enige politieke vertaling in
het parlement. Nederlandse kie
zers plegen nu eenmaal niet warm
te lopen voor krakers die het recht
in eigen hand nemen of fanatieke
aanhangsters van het feministi
sche geloof. En dat zijn toch stereo
tiepen die op de CPN afstralen.
Hoekstra: „Och, het type actie
voerder is niet overal hetzelfde.
Kijk eens in de buurten, waar ac
ties wordt gevoerd tegen de hoge
huren of de gasprijzen. Wij zijn
juist niet actief genoeg, hebben
nog een te gebrekkige organisatie
met niet functionerende afdelin
gen".
Eenheid
Het devies is nu: 'Eenheid in de
gelederen, het intern gemorrel
moet ophouden'. Is de wens na de
ze voor de CPN rampzalige verkie
zingen de vader van de gedachte?
Hoekstra: „Nee, het gevaarlijke ef
fect van deze verkiezingen is voor
al dat we terugdeinzen, het idee dat
er met deze winst voor rechts niet
veel meer valt te doen aan de af-
braakpolitiek. Daar ligt een rol
voor onze partij".
„Het is van democratisch belang
dat we terugkomen in het parle
ment. De oppositie in het land is
groot en het gevaar van radicalise
ring niet denkbeeldig. Met ons ver
dwijnen uit de Kamer, het verlies
van klein links als geheel, ver
dwijnt ook een groot deel van de
steun die de buitenparlementaire
oppositie in het parlement had".
ARNHEM (GPD) - Een officier en
een dienstplichtige van de 107e Ra
diocompagnie fietsen vandaag
vanuit Garderen op de Veluwe
naar Amsterdam. Zij zullen daar
tegen de avond in het Sportfond-
senbad Oost de organisatoren van
de actie .Zwemmen voor Sport
Aid' een bedrag van ongeveer
tweeduizend gulden overhandi
gen.
Financiële steun vanuit onver
wachte hoek dus voor deze door de
KNZB in beweging gezette actie,
waarvan de-opbrengst naar honge
rend Afrika gaat. Op de Veluwe
sprong gisteren op initiatief van de
commandant, majoor Bert Nauta
uit Arnhem, zo'n honderd militai
ren van de in Garderen gelegerde
Radiocompagnie spontaan in op
de actie Sport Aid.
De militairen sponsorden elkaar
en dat gebeurde bijvoorbeeld tij
dens een marathon langs kazernes
in Harderwijk, Ede en het bij Arn
hem gelegen Schaarsbergen. Een
estafette-marathon waarbij telkens
afstanden van tien kilometer afge
legd moesten worden.
Daarnaast toonden de militairen
zich bijzonder vindingrijk. Zelfs
het opstapelen van jerrycans deed
collega's in de beurs tasten, zoals
dat ook gebeurde tijdens een een
mans poging tijgeren (de 610 meter
was goed voor 433 gulden), het wa
tertrappelen na nauwelijks uitge
rust te zijn van een zwemduel door
commandant Nauta (elf minuten
en goed voor 150 gulden), enz.
Vanavond zal in het Sportfond-
senbad Oost in Amsterdam, waar
een afsluitende sportieve happe
ning wordt gehouden, duidelijk
worden hoeveel .Zwemmen voor
Sport Aid' heeft opgebracht. Zon
dag zijn er in diverse Nederlandse
gemeenten sponsorlopen voor het
zelfde doel.
DEN HAAG - Zelfs tol
verrassing van zijn eigen
partij heeft PvdA-voorzit-
ter Max van den Berg gis
terochtend bekendge
maakt afscheid te willen
nemen van de politiek.
Zijn aftreden betekent het
einde van een kleurrijke
periode in de geschiede
nis van zijn partij, die
woensdag een voorlopige
bekroning vond in een bij-
na-recorduitslag bij de
verkiezingen.
door
Louis Burgers
'Actiepartij'
De winst die de PvdA daarbij
boekte kwam vooral van uiterst
links. Dat had alles te maken met
de harde, afwijzende standpun
ten die de sociaal-democraten
onder leiding van Van den Berg
innamen op terreinen als de
kernenergie en kernwapens.
Voor veel linkse kiezers gaf dat
aanleiding de getuigende splin
ters te verlaten.
Van den Berg ziet dat als een
bevestiging van zijn opvatting
dat de PvdA de confrontatie met
de andere partijen niet uit de
weg moet gaan. „Wij hebben ons
in de oppositie de afgelopen ja
ren meer gericht op onze eigen
plannen. We zijn als het ware ook
meer tussen de mensen gaan
staan. De komende tijd zullen we
dat moeten uitbouwen naar de
maatschappelijke bewegingen".
Op de dag van zijn vertrek laat
hij de PvdA in een goede positie
achter. Achtereenvolgens stipt
Van den Berg aan: de opvol
gingskwestie rond Den Uyl is in
wezen geregeld, de enorme door
braak in het zuiden, en de veel
bredere basis waar de PvdA in
de rest van het land op steunt.
De partijvoorzitter neemt af
scheid zodra het nieuwe - alom
verwachte - kabinet-Lubbers II
op het bordes van het paleis Huis
Ten Bosch staat. Op de verkie
zingsavond leek het haast alsof
hij blij was met de duidelijke uit
slag. Al om acht uur feliciteerde
hij premier Lubbers met diens
overwinning. Den Uyl en lijstdu
wer Kok hadden er zichtbaar
meer moeite mee de 'nederlaag'
te erkennen.
„Ik begrijp dat wel. Duidelijk
is dat er een tweedeling in de po
litiek is ontstaan. Rechts bleek
woensdag wat groter dan wij. Ik
vind dat je dat moet accepteren.
Die tweedeling heb ik altijd ge
wild. Daar ben ik niet bang voor.
Alleen mag het niet zo zijn dat in
die tweedeling de 'onderkant'
aan de ene kant terechtkomt en
de 'bovenlaag' aan de andere
kant".
„Het mag geen culturele twee
deling worden. Gelukkig blijkt
uit de uitslag en uit onderzoeken
dat er ook veel mensen met een
hoger of een middeninkomen op
ons gestemd hebben. Anders
hadden wij nooit een derde van
het aantal kamerzetels behaald.
Dan was het niet meer dan een
kwart geweest".
Nederlagen hebben Van den
Berg nooit echt angst ingeboe
zemd. Integendeel, zijn politiek
optreden gedurende vele jaren
was juist gebaseerd op het aan
vaarden van de mogelijkheid een
nederlaag te lijden. Deze 'neder
lagenstrategie' was erop gericht
het Haagse circuit binnen de
PvdA te dwingen rekening te
houden met de opvattingen van
de partijvoorzitter.
De bestuurders - kamerleden,
ministers en staatssecretarissen
- moesten keer op keer worden
geconfronteerd met de wensen
van de 'actiepartij' die de PvdA
was geworden. Van den Berg re
deneerde heel eenvoudig: zijn
schoten voor de boeg werden
door de politieke leiding welis
waar afgewezen, maar men hield
er wel rekening mee. Uiteinde
lijk werd er een mouw aange
past. Zo schoof het establish
ment langzaam in de door hem
gewenste richting.
De ncdcrlagenstratcgie stamt
nog uit Van den Bergs Gro
ningse tijd. Als 24-jarige weten
schappelijk medewerker van de
universiteit werd hij wethouder
van onder meer verkeerszaken
en ontwikkelde het heftig bekri
tiseerde verkeerscirculatieplan,
waarbij een deel van de binnen
stad autovrij werd. Politiek be
langrijker is echter zijn rol bij de
vorming van een van de eerste
progressieve meerderheidscolle
ges in Nederland.
Dit college ontstond na een be
stuurscrisis over bezuinigingen
op de gemeentelijke begroting.
Een motie van wantrouwen te
gen de toen jongste wethouder
van Nederland haalde het niet.
Wel traden de andere wethou
ders. afkomstig van PvdA. CPN.
VVD en de christelijke partijen,
af omdat zij niet langer met Van
den Berg konden samenwerken.
Gesteund door Nieuw-links in
de Partij van de Arbeid, dat
streefde naar polarisatie, klein
schaligheid en politisering, wist
Van den Berg een programcolle
ge te vormen met PvdA. CPN en
Voor veel Nederlanders, ook
sociaal-democraten, die het
plaatselijk gebeuren in Gronin
gen niet op de voet volgden,
kwam Van den Bergs poging in
1978 om het voorzitterschap van
de PvdA te verwerven als een
verrassing. Gedurende bijna een
jaar trokken hij en tegenkandi
daat Wim Meijer van PvdA-afde-
ling naar PvdA-afdeling om te
genover soms niet meer dan tien.
twintig of dertig partijgenoten de
onderlinge verschillen breed uit
te meten. De overwinning van
Van den Berg kwam voor velen
als een nog grotere verrassing.
De ironie van het lot wil dat hij
straks in zijn nieuwe functie van
waarnemend algemeen secreta
ris van de ontwikkelingsorgani
satie Novib opnieuw te maken
zal krijgen met Wim Meijer, die
voorzitter van de Novib is.
'Van Agt pestte ons'
Het was haast onvermijdelijk
dat Van den Berg bij de eerste de
beste gelegenheid in de clinch
zou liggen met - ook toen al - op
positieleider Den Uyl. In tegen
stelling tot de oude garde voelde
Van den Berg niets voor rege
ringssamenwerking met het
CDA. Zijn voorkeur ging uit naar
progressieve samenwerking,
waar hij zelfs de CPN niet van
uitsloot.
Nog steeds geldt Van den Berg
als de man die zo ongeveer in zijn
eentje het kabinet Van Agt-Den
Uyl in 1982 ten val bracht. Hij
ontkent zijn rol bij die gebeurte
nissen niet, maar „we moesten
wel reageren. Van Agt pestte ons
gewoon uit dat kabinet, zoals hij
later ook in Vrij Nederland heeft
toegegeven. Als partijvoorzitter
zag ik hoe onze aanhang weg
smolt. Ik moest wat doen. want
wij konden ons niet nog langer
laten vermorzelen. Als we in dat
kabinet waren blijven zitten,
dreigden we geminimaliseerd te
worden".
Eerlijk delen van werk en in
komen. sluiting van de Neder
landse kerncentrales en het ver
zet tegen de kernwapens, het zijn
inmiddels bekende doelstellin
gen uit het PvdA-verkiezings-»
programma. Toch boezemden
deze onderwerpen, waarmee
Van den Berg het Haagse circuit
vanaf 1979 te lijf ging, veel wan
trouwen in. Zachtsprekend, op
een monotone toon, schijnbaar
zonder enige emotie, wist Van
den Berg de PvdA niettemin om
te vormen in de door hem ge
wenste actiepartij. Zijn 'issues'
werden strijdpunten.
Maar ook Van den Berg heeft
een flinke scheut water in de
wijn moeten doen. Solistisch op
treden - werd hij in 1982 daarom
niet vergeleken met Van Agt? -
komt nauwelijks meer voor. En
de laatste anderhalfjaar heeft hij
slechts sporadisch fors uitge
haald naar het CDA. Er moest
immers weer worden geregeerd.
Toch kon hij. als hij het nodig
achtte, de partij nog steeds naar
zijn hand zetten.
Oud minister Van Kemenade.
door Den Uyl persoonlijk aange
zocht als zijn opvolger, kreeg het
veto van Van den Berg en kon
het dus wel vergeten. Oud-FNV-
voorzitter Wim Kok, door Van
den Berg aangezocht als kandi
daat-opvolger, is in die rol inmid
dels onomstreden. Als 'lijstdu
wer' van de PvdA wist hij woens
dag vele tienduizenden voor
keurstemmen te vergaren.
Van den Berg ontkende giste
ren in alle toonaarden dat zijn
vertrek uit de leiding van de
PvdA iets te maken zou hebben
met het voor de PvdA teleurstel
lende verkiezingsresultaat. Al in
januari had hij besloten in te
gaan op het aanbod van de No
vib. Bovendien was het bekend
dat hij aan zijn laatste voorzitter
speriode bezig was.
Kandidaten voor zijn opvol
ging worden nog niet genoemd.
Maar wat te denken van Den
Uyl? Als voorzitter van de PvdA
zou hij net als bijvoorbeeld zijn
Duitse collega Willy Brandt een
belangrijke rol kunnen spelen bij
het uitstippelen van de socialisti
sche weg naar vrede, veiligheid
en internationale samenwerking.
Zondag viert de oud-katholie
ke parochie in Leiden het 60-ja-
rig bestaan van haar witte kerkje
aan de Zoeterwoudsesingel. Dat
gebeurt met een dienst, die om
10 uur begint, en een parochie
dag. Het kerkbestuur heeft ter
gelegenheid van dit jubileum
een boekje uitgegeven over het
kerkgebouw en de parochie. De
meeste foto's daarin zijn van de
muurschilderingen in de kerk.
De oud-katholieke parochie
gaat terug tot het eind van de 17-
de eeuw, toen de priester Hugo
Franciscus van Heussen toe
stemming kreeg zijn huiskapel
aan de Hooigracht voor anderen
open te stellen. Van Heussen was
het er niet mee eens, dat 'Rome'
zoveel macht voor zich opeiste.
Toen de katholieken die zich
rond hem verzamelden in 1723
een eigen aartsbisschop kozen,
sprak 'Rome' de banvloek uit
over ieder die zich niet aan het
centrale gezag wilde onderwer
pen. Van dat ogenblik af waren
er twee gescheiden groepen ka
tholieken in Nederland. Pogin
gen tot herstel bleven vruchte
loos. De breuk werd definitief
toen in 1870 het leerstuk van de
pauselijke onfeilbaarheid werd
afgekondigd.
De schuilkerk aan de Hooi
gracht heeft tot 1925 bestaan.
Toen werden kerk en pastorie
verkocht aan het ziekenhuis er
naast. Van de opbrengst kocht
de parochie het huis 'De Hoek
stee' aan de Zoeterwoudsesingel.
Daar werd de nieuwe kerk tegen
aan gebouwd. Het enige wat nog
aan de Hooigracht herinnert is
de preekstoel.
Bijzonder in dit kerkje zijn de
fraaie bijbelse muurschilderin
gen van de kunstenaar Chris Le-
beau (vlak vóór de bevrijding in
1945 in het concentratiekamp
Dachau omgekomen).
De oud-katholieke parochie
van Leiden is altijd klein ge
weest en daardoor kwetsbaar.
Binnen een straal van 20 kilome
ter wonen de kerkleden zeer ver
spreid. Leiden moet de pastor
delen met Delft. Pastoor IJ.
Roosjen woont daar ook. Cen
traal staat de zondagse misvie
ring. Op de tweede zaterdag
avond van de maand is dat met
de anglicaanse gemeenschap in
Voorschoten/Leiden. Eens per
maand wordt een dienst van
schriftlezing en gebed gehouden
onder leiding van een van de
twee lectoren. Verder zijn er ge
spreksgroepen voor jongere en
oudere gemeenteleden. Elke
dinsdagavond verleent de paro
chie gastvrijheid voor een 'oecu
menisch avondgebed'.
Oegstgeest. In de hervorm
de, gereformeerde en rooms-ka-
tholieke kerken van Oegstgeest
wordt zondag in liturgie en ver
kondiging aandacht besteed aan
de strijd tegen de apartheid.
Zuidafrikanen werken aan de
diensten mee.
Zoeterwoude. Zondag om
half 3 begint in de hei-vormde
Dorpskerk van Zoeterwoude een
muzikale 'Dorpskerkmiddag'
met de kopergroep 'Suetane Mu
sica' (9 blazers onder leiding van
de cantor-organist Henk van den
Berg) en de gitarist Raoul Wirtz
(leerling van Erik Otte).
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Utrecht (stadszending)
G. Siebert Apeldoorn (laatstelijk
predikant voor zending en evan
gelisatie bij de Vrije Evangeli
sche Gemeenten); bedankt voor
Dordrecht J. Blom Ridderkerk.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Oud-Vosse-
meer-Tholen A. van Heteren
Werkendam. Gereformeerde Ge
meenten: bedankt voor Apel
doorn L. Blok Nunspeet.
- De gereformeerde predikant
W. van der Meulen te Leidschen-
dam neemt zondag afscheid we
gens pensioen. Van 1946 tot 1949
werkte hij in Woubrugge.
Liedboek. De Interkerkelijke
Stichting voor het Kerklied ver
wacht, dat omstreeks het jaar
2000 er behoefte zal zijn aan een
nieuw of grondig herzien Lied
boek voor de Kerken. Voor de
uitgave daarvan heeft de stich
ting nu al een bedrag van f. 1 mil
joen gereserveerd.
Een en ander bleek deze week
op een vergadering van het gere
formeerde synodebestuur. Dat
vroeg de gereformeerde be
stuursleden van de interkerkelij
ke stichting om een toelichting
op de reservering van dit bedrag.
Relatie. De christelijke gere
formeerde hoogleraar W. van 't
Spijker (Apeldoorn) schrijft van
daag in een geprikkeld stukje in
het kerkblad 'De Wekker', dat
overgangen als van ds. M. de
Boer (Veenendaal) naar de Her
vormde Kerk de relatie van de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken met deze kerk 'vertroebe
len', "hoe men deze relatie ook
zou willen kwalificeren". (De
Boer is binnen één jaar de vijfde
predikant die naar de Hervorm
de Kerk is overgestapt). Van 't
Spijker beschouwt de handelwij
ze van De Boer als in strijd met
zijn belofte, afgelegd bij zijn or
dinatie in de Christelijke Gere
formeerde Kerken.
Gijsen. In een uitvoerig ver
haal in de Italiaanse uitgave van
het Vaticaanse dagblad 'Osserva-
tore Romano' zet bisschop Gij
sen van Roermond uiteen, hoe
zeer de meeste Nederlandse
rooms-katholieken 'in heel wat
opzichten' zijn vervreemd van
het 'echte katholiek-zijn'. Het
pausbezoek aan Nederland
heeft, volgens Gijsen, aange
toond, dat de Katholieke Kerk in
haar totaliteit en die in Neder
land niet dezelfde zijn. Daaruit
zijn ook de geringe belangstel
ling en het ontbreken van mas
saal enthousiasme voor de 'Heili
ge Vader' te verklaren.
Velen aanvaarden de leer van
de kerk voor het praktische le
ven niet meer als een baken en
houvast in deze 'meer en meer
individualistische en godloos
denkende maatschappij'. "De
kerk is grotendeels een onsa
menhangende verzameling van
mensen geworden die het geloof
naar eigen goedvinden invullen
en beleven".
In een fel protest tegen het arti
kei beschuldigt de 'Mariénburg-
vereniging' (van kritische rooms
katholieken) Gijsen van 'valse
voorlichting'. Ze roept priesters
en religieuzen op, in de kerk
diensten te protesteren tegen het
'doemdenken' van de Roer-
mondse bisschop.
Schotland. De algemene ver
gadering van de presbyteriaanse
Kerk van Schotland aanvaardde
een amendement waarin afstand
wordt genomen van de 'Belijde
nis van Westminster' van 1647. In
die belijdenis wordt het kerkle
den verboden te trouwen met
'ongelovigen, papisten of andere
bijgelovigen' en heet de paus
ronduit 'antichrist'.
De Schotse kerk verwacht, dat
van de aanneming van dit amen
dement een bemoediging uitgaat
naar de zusterkerk in Noord-Ier-
land "om oude en nog altijd bloe
dende wonden in de verhouding
met de Rooms-Katholieke Kerk
te helen". Men vond het terugne
men van de gewraakte formule
ring ook van belang voor het pas
toraat ten dienste van gemengd-
gehuwden.