Opluchting
na vonnis
Passtoors
5
Grote drie nemen D66 onder vuur
'Kerncentrale bij
Doel is onveilig'
Redders in nood
Heineken-ontvoerders in arrest
Lubbers als
gelaarsde kat
PvdA-aanval
op kabinet
(slot)
NCRV-debat
zonder Hans
Joekes rekent
op terugkeer
20 STUKS 365
DINSDAG 20 MEI 1986
Tien jaar cel voor hoogverraad
JOHANNESBURG - De rechtbank in Johannesburg heeft
Helene Passtoors gisteren wegens hoogverraad tot 10 jaar
cel veroordeeld. Rechter Spoelstra had haar vorige week al
schuldig bevonden aan hoogverraad. Het vonnis zelf was
aanleiding tot grote opluchting bij zowel Passtoors zelf,
haar familieleden als de verdediging. Vrijdag nog vertelde
haar voornaamste verdediger, Kuny, dat hij rekende op
een gevangenisstraf van 15 jaar. "Elk jaar minder moet als
een overwinning worden beschouwd", aldus Kuny.
In zijn vonnis sprak rechter Spoel-
stra zijn waardering uit over de
gang van zaken gedurende het pro
ces, dat bijna 6 weken heeft ge
duurd. Hij zei, dat hij bij de vast
stelling van de strafmaat rekening
had gehouden met een aantal ver
zachtende omstandigheden. Deze
waren de leeftijd van Passtoors,
het feit dat ze moeder is van vier
kinderen en een kleinkind en dat
zij opgegroeid is in een naoorlogse
omgeving, die was gekenmerkt
door strijd tegen fascisme en racis-
door
Ruud de Wit
Volgens de rechter had hij bij
zijn oordeel niet het feit betrokken
dat Passtoors buitenlandse is. Wel
had hij rekening gehouden met het
gegeven, dat zij reeds bijna een jaar
gevangen heeft gezeten onder de
veiligheidswetten en gedurende
die tijd psychische schade heeft
opgelopen. Hij merkte ook op, dat
hij de doodstraf of een zeer lange
gevangenisstraf zou hebben uitge
sproken, wanneer was komen vast
te staan, dat door Passtoors' activi
teiten doden en gewonden zouden
zijn gevallen. Volgens hem was be
wezen, dat zij een belangrijke rol
heeft gespeeld binnen de gewapen
de vleugel van het ANC, Umkhon-
to we Sizwe. Volgens hem is zij ook
bij veel meer ANC-activiteiten be
trokken geweest, dan voor het hof
bewezen is.
Nadat de rechter de stampvolle
zaal had verlaten, stak Helene Pas
toors, die opnieuw in de ANC-kleu-
ren goud-groen-zwart was gekleed,
de ANC-vuist omhoog en riep luid
Amandla, de strijdkreet van het
ANC. Deze uitroep werd gevolgd
door soortgelijke kreten uit de zaal,
die evenals vorige week dansend
en zingend de rechtszaal verliet.
De massaal aanwezige en zwaarbe
wapende politie beperkte zich tot
toekijken. Na afloop zei de Neder
landse jurist Willem van Manen,
die het proces heeft bijgewoond als
waarnemer voor de internationale
commissie van juristen te Genève,
dat het vonnis 'uiterst zwaar is
voor Nederlandse begrippen, maar
gezien de Zuidafrikaanse veilig
heidswetgeving mild is uitgeval
len'.
's Middags werd het proces defi
nitief beëindigd, toen de rechter
uitspraak deed over een verzoek
tot de mogelijkheid van hoger be
roep. Dennis Kuny had eerder na
mens zijn cliënt om toestemming
gevraagd om bij de speciale com
missie, die uitspraak doet over ho
ger beroep, ook daadwerkelijk in
beroep te kunnen gaan. Kuny wil
in hoger beroep gaan op de eerdere
beslissing van rechter Spoelstra,
dat Helene Passtoors wegens
hoogverraad kan worden gevon
nist. Volgens Kuny is zij geen
trouw verschuldigd aan de Zuid
afrikaanse staat, zoals de rechter
eerder oordeelde. Alleen personen
die de Zuidafrikaanse nationaliteit
hebben of trouw aan de Zuidafri
kaanse staat verschuldigd zijn,
kunnen wegens hoogverraad wor
den veroordeeld. Rechter Spoel
stra besliste ten gunste van het ver
zoek van de verdediging, maar
voor Helene Passtoors zal dit voor
alsnog niets uitmaken, aangezien
de hogerberoepcommissie zeker
een jaar nodig zal hebben om hier
over uitspraak te doen.
Hierna werd Helene Passtoors
onmiddellijk weggeleid en kreeg
zij nog slechts gelegenheid om
haar aanwezige familie een af
scheidszoen te geven. Haar moeder
Julie Smith bedankte de talrijke
aanwezigen in de rechtszaal met
verstikte stem voor hun steun ge
durende het proces. Helene Pas
stoors zelf had de journalisten al
eerder gevraagd iedereen namens
haar te bedanken die haar gedu
rende de afgelopen maanden heb
ben ondersteund met brieven, tele
grammen en anderzins. In de ge
vangenis mag zij nog slechts een
brief per maand schrijven, zodat
het voor haar onmogelijk is dat
persoonlijk te doen.
DODE (ANP) - De Amsterdamse
politie heeft zondagmiddag in een
auto het stoffelijk overschot aange
troffen van een 39-jarige Amster
dammer. De man was door het
hoofd geschoten. De auto stond ge
parkeerd op een vluchtstrook. De
man zat op de bestuurdersstoel.
Volgens de politiewoordvoerder
bevonden zich in de auto verder
twee springlevende honden, waar
over de politie zich heeft ontfermd.
DEN HAAG (GPD/ANP) - D66 wil
vandaag minister Van den Broek
(buitenlandse zaken) vragen om bij
de Belgische regering aan te drin
gen op informatie over de veilig
heid van de kerncentrales in het
Belgische Doel, vlak over de Ne
derlandse grens. Tijdens een werk
bezoek van D66-lijsttrekker Van
Mierlo aan Zeeuws-Vlaanderen
vertelde Toine Huysmans van de
werkgroep Kernenergie Zeeland,
dat de stoomgenerator van een van
de kerncentrales in Doel ernstige
roestverschijnselen vertoont. Vol
gens Huysmans houden de Belgen
de centrale met lapmiddelen draai
end.
D66 wil dat de Nederlandse rege
ring België om opheldering vraagt.
Volgens Huysmans kan het koel
systeem uit elkaar klappen als er
niets aan de roestvorming wordt
gedaan. Als dat gebeurt, bestaat de
kans dat er radioactief materiaal
ontsnapt uit de reactor. Om de
stoomgenerator te vervangen, zal
de koepel van de kerncentrale eraf
moeten en ligt deze voor minstens
een jaar stil. De hele generator zal
volgens Huysmans vervangen
moeten worden en dat is een zeer
kostbare zaak.
Een woordvoerder van de kern
centrale in Doel ontkende overi
gens dat er problemen zijn. De cen
trales bij Doel zijn eigendom van
de bankmaatschappij Sociétë Gc-
néral. De controle gebeurt door
een particulier bedrijf waarvan de
aandelen in handen van de bank
zijn.
SCHEVEN INGEN - Broederlijk naast elkaar zeilden de Equily&Law en
de Philips Innovator gisteren de haven van Scheveningen binnen. Het
waren de laatste loodjes voor de zeilschepen, die hadden deelgenomen aan
de fameuze Whitbread-race, een zeilwedstrijd om de wereld. Het meest
succesvol was schipper Dirk Nauta van de Innovator, die tweede werd.
Hij werd onder meer verwelkomd door Frits Philips en minister Smit-
Kroes (verkeer en waterstaat), die zijn schip ook heeft gedoopt, ifoto anpi
BLARICUM (GPD) - De Reddingsbrigade Blaricum is zondag
middag het slachtoffer geworden van een zelf op touw gezette
reddingsacie. Dat gebeurde toen de hulpverleners afschoten op
een in moeilijkheden verkerende catamaran op het Gooimeer. Een
felle rukwind liet de mast van deze zeilboot op het vaartuig van de
reddingsbrigade dreunen, waarna de motor afsloeg. Omdat het
water met bakken naar binnen kwam, zonk de boot gedeeltelijk
weg.
De 'concurrerende' reddingsbrigade HOGE (Hulp Organisatie
Gooi- en Eemmeer) spoedde zich onverwijld naar de plek des on-
heils. In afwachting van de reddingsbrigade Huizen, nam HOGE
de bemanning aan boord en bleef in de buurt om een oogje in het
zeil te houden. De catamaran met de passagiers was intussen in
veiligheid gebracht.
Na aankomst in Huizen werd het reddingsvaartuig boven water
getrokken, leeggehoosd en naar de oude jachthaven gemanoe-
vreerd. HOGE zette de bemanning aan land. De mannen van HO
GE waren na afloop trots op hun werk, omdat hun pas onlangs in
het leven geroepen organisatie als overbodig was gezien.
door
Rudolph Bakker
er en Van Hout zijn gisteren in alle
vroegte van hun bed gelicht en
overgebracht naar de gevangenis.
Ze blijven daar tot de Franse rech
ter heeft beslist over het hernieuw
de verzoek van de Nederlandse
justitie om het tweetal uit te leve-
Het tweede Nederlandse uitleve
ringsverzoek volgt op een eerste,
dat was ingetrokken. Dat gebeurde
ADVERTENTIE
Vanavond zijn we er niet bij.
MORGEN WEL.
Vanavond kunnen ze ons negéren.
MORGEN NIET.
Een rodikaal vredes- en veiligheidsbeleid?
- dot is géén kerntaken en uit de NAVO!
Een rodikole herverdeling von arbeid inkomen?
- dot is 25 uur per week voor iedereen.
Een radikool einde oan alle diskriminohe?
- dot is voor zwart en witvrouw en mon,
homo en hetero, dezelfde kansen én rechten.
Daar staan wij voormorgen en na 21 mei.
Aktief
voor sotialisme
en ontwapening
PSP]
Postbus 700 1000 AS AMSTERDAM
na een uitspraak van de Franse
Raad van State, dat het tweetal al
leen kon worden uitgeleverd als
het in Nederland zou worden ver
volgd wegens 'schriftelijke bedrei
ging'. Op dit misdrijf staat in ons
land een maximumstraf van 4 jaar.
Een pas door de Fransen mede-
ondertekend nieuw uitleverings
verdrag houdt in dat Holleeder en
Van Hout nu ook wegens de ont
voering van Heineken en zijn
chauffeur kunnen worden uitgele
verd. Daarop staat maximaal 12
jaar cel. Nadat op 12 mei het uitle
veringsverdrag in werking trad,
diende de Nederlandse ambassa
deur nog diezelfde dag namens de
Nederlandse justitie bij het Franse
ministerie van buitenlandse zaken
het verzoek om uitlevering in. Van
af dat moment wisten Holleeder en
Van Hout dat ze weer ieder mo
ment konden worden opgepakt. Ze
hadden hun familie naar Neder
land teruggezonden en hun beste
pakken uit de kast gehaald, om de
politie bij hun arrestatie zo waar
dig mogelijk onder ogen te komen.
Het tweetal stond dag en nacht
onder bewaking gestaan van 6 in
specteurs in burger en 6 agenten in-
uniform. Bovendien waren ze
voortdurend geschaduwd door een
groep detectives van Freddy Hei
neken, die iedere 4 dagen werd af
gelost.
Vraag
raadkamer van de rechtbank in het
departement van de Essonne, waar
Holleeder en Van Hout de laatste
maanden verbleven. De vraag is of
het mogelijk is tot uitlevering over
te gaan op grond van een verdrag
dat is ondertekend nadat het mis
drijf waarom het gaat - en dat is in
dit geval gijzeling - werd gepleegd.
De Nederlandse advocaten van het
tweetal spelen vanzelfsprekend
aan op de theorie dat de uitlevering
in zo'n geval onmogelijk is.
Stemt de raadkamer wel in met
de uitlevering, dan zullen de advo
caten in hoger beroep gaan en net
zo lang doorvechten als in de de
eerste ronde van dit juridische
steekspel op het gebied van de in
ternationale rechtspraak, namelijk
tot aan de Franse Raad van State
toe. Wanneer ook de Raad van Sta
te ten tweeden male, en ongeacht
het nieuwe uitleveringsverdrag,
opnieuw besluit dat uitlevering al
leen mogelijk is op basis van de
'schriftelijke bedreiging' doet zich
opnieuw de vraag voor wat de Ne
derlandse justitie zal doen.
Holleeder en Van Hout waren bij
hun arrestatie van mening dat ze
inderdaad binnenkort wel eens in
Frankrijk helemaal op vrije voeten
zouden zijn. Dit betekent aller
minst het einde van hun martel
gang. Want beiden verlangen er bo
ven alles naar weer in Amsterdam
terug te zijn. Dat ze daarvoor de
laagste prijs willen betalen pro
beert de Nederlandse justitie nu
met alle middelen van internatio
naal recht te verhinderen.
HILVERSUM (ANP) - Voor
CDA-lijsttrekker Lubbers lijdt
het geen twijfel dat D66 zal mee
werken aan de totstandkoming
van een tweede kabinet-Den Uyl
als de huidige regeringscoalitie
morgen haar meerderheid kwij
traakt. Stemmen voor D66 bete
kent in die situatie dat Den Uyl
de verantwoordelijkheid krijgt
voor het formeren van een nieu
we regering, zo zei Lubbers za
terdag in een debat met PvdA-
leider Den Uyl en VVD-lijsttrek-
ker Nijpels voor de TROS-radio.
Lubbers nam de belofte van
Van Mierlo vrijdag voor de
AVRO-televisie dat hij zich niet
zal overleveren aan de PvdA,
weinig serieus: „In feite heeft hij
zich al overgeleverd. Hij doet er
wel vaag over, maar eigenlijk
zegt Van Mierlo: ga over naar een
andere minister-president en in
dat geval zie ik een kabinet-Den
Uyl tot stand komen".
De CDA-lijsttrekker zei opnieuw
dat hij een dergelijke gang van
zaken 'geen goede zaak voor het
land' zou vinden, maar 'je moet
er wel rekening mee houden'.
Nijpels verwoordde deze situatie
als volgt: „Een stem voor Hans is
een stem voor Joop", daarmee de
bijwagenrol van stal halend die
D66 onder Terlouw in 1981 kreeg
toebedeeld naast de PvdA.
Den Uyl kritiseerde Van Mier
lo, omdat diens partij aan de ene
kant kiest voor een andere poli
tiek, maar aan de andere kant
steun voor de huidige CDA-
VVD-coalitie niet uitsluit. „D66
spreekt weliswaar een eerste
voorkeur voor een nieuwe rege
ring met de PvdA uit, maar er
blijft een marge van onzeker
heid". Den Uyl herhaalde nog
eens dat hij zelf niet per se minis
ter-president hoeft te worden in
een kabinet met de PvdA; hij
KERKRADE (GPD) - Het CDA
wil in een komende kabinetspe
riode opnieuw zijn stempel druk
ken op het kabinetsbeleid. Net
als de afgelopen jaren streeft de
partij naar zoveel mogelijk zware
ministersposters om het gevoer
de beleid te kunnen voortzetten.
CDA-lijsttrekker Lubbers zei
dit gisteren op de slotmanifesta
tie van zijn partij in Kerkrade,
waar hij zijn kritiek op D66 nog
eens herhaalde. Volgens de orga
nisatoren trok de bijeenkomst
meer dan 5000 christen-democra
tische aanhangers. Het werd een
typisch Limburgse bijeenkomst:
veel grote woorden, het orkest
van Willy Schobbe en een staan
de welkomstgroet voor Lubbers,
die werd binnengehaald met een
pipe-band en het Limburgse
volkslied.
Geregeld onderbroken door de
gescandeerde kreet 'Nog vier
jaar' benadrukte de premier dat
het kabinetsbeleid in het hart
van de samenleving thuishoort.
Het beleid moet volgens Lub
bers nuchter worden uitgevoerd
zal in de komende periode ge
richt zijn op zekerheid voor
werkenden, uitkeringsgerechtig
den en gepensioneerden.
Lubbers nam afstand van zo
wel de PvdA als - in mindere ma
te - de VVD. Hij wees bijvoor
beeld met harde woorden het so
ciaal-democratische uitgangs
punt over de 32-urige werkweek
in 1990 van de hand, net als de
voorgestelde bezuinigingen op
défensie. Hij verweet de VVD
onverantwoorde bezuinigingen
op sociale zekerheid en de volks
gezondheid voor te staan.
Oud-premier Van Agt wist op
dezelfde bijeenkomst de senti
menten als geen ander te bespe
len. Met een verwijzing naar een
socialistisch strijdlied zette hij
zich nadrukkelijk af tegen 'wan
delen in het morgenrood'. Lim
burg zal woensdag groen (is:
CDA) stemmen, voorspelde hij.
Zijn vergelijking van Lubbers
met de sluwe en slimme gelaars
de kat ging er in als koek. En dat
alles om de algemene oproep te
onderstrepen dat het tijd wordt
voor het kabinet-Lubbers II
In de Rodahal in Kerkrade bor
duurde Van Agt nog even voort
op het thema dat de PvdA niets
te zoeken heeft in Limburg en
ver van het Catshuis moet wor
den gehouden.
Net als fractieleider De Vries
en partijvoorzitter Bukman koos
ook Van Agt een harde anti-
PvdA-lijn. Zij noemden een om
mekeer van de lijn van het kabi
net-Lubbers desastreus voor het
land. Volgens De Vries appel
leert de PvdA vooral aan de ne
gatieve gevoelens van groepse
goïsme, onvrede en van tekort
gedaan zijn.
HEERENVEEN (GPD) - De
PvdA deed gisteren op haar slot
manifestatie in Heerenveen een
laatste grote aanval op het kabi
net-Lubbers, onder het gehoor
van drieduizend sociaal-demo
craten die voortdurend enthou
siast applaudiseerden.
Den Uyl ging voorop met uit
spraken als „Lubbers is een re
gelrechte bedreiging voor verbe
tering van de werkgelegenheid
en economie in ons land" en:
„Zou u een beslissing over kern
energie toevertrouwen aan par
tijen die enkele maanden gele
den de verkeerde beslissing heb
ben genomen, nee toch".
En passant leende Den Uyl de
verkiezingsleus van D66 'Een an
dere politiek', om daarmee dui
delijk te maken dat het uit moet
zijn met de politiek van het kabi
net, „dat goed was voor de bo
venste twintig procent van de sa
menleving. Wij zullen ons nooit
neerleggen bij beleid dat de reke
ning aan de armsten presen
teert".
Andere politiek is volgens Den
Uyl „vrouwen weghalen van het
aanrecht, weghalen van de reser
vebank. Andere politiek is ook
een echte aanval op de werkloos
heid en mensen weer geloof ge
ven in de toekomst. In het tempo
waarin het kabinet de werkloos
heid bestrijdt duurt het nog tien,
vijftien jaar voordat deze is ver
dwenen. Er wordt achttien mil
jard uitgegeven aan werkloos
heidsuitkeringen. Wij willen een
beleid, waarbij dat geld niet
meer hoeft te worden uitbe
taald", aldus Den Uyl.
De PvdA-leider ontraadde de
kiezers ook op D66 te stemmen.
„Als u de kruisraketten niet wilt
moet u PvdA stemmen. Dat zeg
ik niet alleen aan mensen die
twijfelen of ze CDA moeten
stemmen, maar ook aan hen die
D66 willen stemmen".
HILVERSUM (GPD) D66-lei-
der Hans van Mierlo zal definitief
niet meedoen aan het lijsttrek
kersdebat dat vanavond wordt
uitgezonden voor de NCRV-tele-
visie. PvdA-leider Den Uyl had
de NCRV gevraagd Van Mierlo
alsnog uit te nodigen, maar deze
omroep voelt daar niets voor. Bo
vendien heeft Van Mierlo zelf la
ten weten niet meer geïnteres
seerd te zijn.
In een verklaring zegt de pers
dienst van de christelijke om
roep dat „alleen de NCRV zelf
uitnodigt op grond van de reële
VERKIEZINGEN
krachtsverhoudingen in het hui
dige parlement en niet op grond
van opiniepeilingen, die geen
aanleiding zijn het reeds een jaar
geleden genomen besluit te her-
De NCRV heeft niettemin nog
even met Van Mierlo gebeld
te vragen wat hij zou doen als hij
alsnog werd gevraagd „Hij heeft
laten weten dat zijn standpunt
definitief en onherroepelijk is",
aldus de verklaring van de
NCRV.
ZWOLLE (ANP) - Het VVD-ka-
merlid Joekes verwacht zoveel
voorkeursstemmen te behalen
dat hij - ondanks z'n 40ste plaats
op de kandidatenlijst - in de
Tweede Kamer zal terugkeren.
Hij baseert die verwachting op
de vele adhesiebetuigingen die
hij heeft gekregen voor zijn actie
om parlementariër voor de VVD
te blijven.
Joekes verklaarde dit zaterdag
tijdens een speciale tournee die
de VVD-afdeling Zwolle voor
hem had georganiseerd. De afde
ling spande zich op deze mar
voor Joekes in om duidelijk te
maken dat hij in het parlement
moet blijven.
