Europa verdeeld
over invoerstop
Diplomatenruzie
Engeland/Syrië
"Gevaar Tsjernobil geweken"
Kohl heeft niet gelogen
Kohl stuurt brief
Opinie keert zich tegen kernenergie
Voedselimport uit Oost-Europa aan banden?
Plannen om centrale weer snel te laten werken
Nicaraguaans verzet
breekt met Pastora
Onrust in Z.-Afrika
PAGINA 7
MAANDAG 12 MEI 1986
DEN HAAG - Een gemeenschappelijk Europees importverbod voor verse voedingsmid
delen uit Oost-Europa is op het laatste moment niet doorgegaan. Italië trok zijn aanvan
kelijke instemming zaterdagnacht in. Het akkoord, dat zaterdag in de loop van de dag
was bereikt, kwam daarmee op losse schroeven te staan. De ministers van buitenlandse
zaken van de EG gaan nu vandaag proberen alsnog de lidstaten op een lijn te krijgen.
In de KRO-actualiteitenrubriek
Brandpunt betreurde minister
Braks (landbouw) gisteren het ge
brek aan eenheid bij de EG: „Ik
was verheugd over het bericht za
terdagavond uit Brussel dat er in
elk geval overeenstemming was
bereikt over een gemeenschappe
lijke houding ten opzichte van de
import uit Oosteuropese landen.
We wisten dat er nog tegenstellin
gen waren over de gemeenschap
pelijke normen die zouden gelden
voor het handelsverkeer tussen de
lidstaten. Dat conflict heeft ertoe
geleid dat met name Italië zich te
ruggetrokken heeft".
Op basis van adviezen die volks-
gezondheidsdeskundigen hebben
gegeven zijn er binnen de EG theo
retische voedselpakketten samen
gesteld. Een dergelijk pakket mag
een maximum hoeveelheid radio
activiteit bevatten. De Bondsrepu
bliek Duitsland vindt dat het me
rendeel van dat pakket moet be
staan uit melk en dat-groente en
fruit maar aanvullend zijn. Italië
vindt het tegenovergestelde en mi
nister Braks is het met hen eens.
Omdat de Duitse melk een vrij
hoge, maar nog steeds ongevaarlij
ke, radio-activiteit bevat (de koeien
zijn pas dit weekeind binnen ge
haald) en de melk dus het meren
deel van dat pakket zou moeten
uitmaken, moeten volgens de Duit
sers de normen voor groenten en
fruit lager gesteld worden. Toeval
lig zijn de Italianen met name de
leveranciers van groente en fruit.
Voor de Italiaanse televisie ver-
door
Jan Geert Majoor
klaarde minister van landbouw
Pandolfi, dat het Duitse standpunt
niet zozeer was gebaseerd op vei
ligheids- als wel op handels-politie
ke overwegingen. Hij noemde het
kenmerkend dat de normen door
Duitsland zo waren vastgesteld,
dat de eigen melküitvoer er geen
enkele hinder van zou ondervin
den, terwijl de Italiaanse export
van tuinbouwprodukten er onnoe
melijke schade door zou lijden.
Minister Braks verklaarde dat
het uitblijven van een gemeen
schappelijk standpunt van de EG
op dit moment overigens niet wil
zeggen dat er op dit moment geen
maatregelen gelden. Braks: „In
een noodsituatie, zoals we die nu
hebben, voorzien de EG-verdrags-
bepalingen in mogelijkheden voor
nationale lidstaten tijdelijke maat
regelen te treffen".
De minister was van mening dat
een importverbod van verse le
vensmiddelen uit Oost-Europa niet
veel gevolgen zou hebben voor ons
land. „Er staan in oost-Europa
geen gewassen op de velden die
naar ons toekomen. De produkten
die wij importeren liggen in de
sfeer van vee en vlees. Dat blijft
ook verboden op dit moment. En
voor de rest zijn het conservenpro-
ducten die allemaal per geval
beoordeeld kunnen worden".
In het NOS-programma Het Ca-
Een boer in de Oekraïne wordt onderzocht op radio-activiteit. Volgens
officiële rapporten in de Sowjet-Unie is de straling rond de centrale in
Tsjernobil sterk verminderd. (foto AP)
WASHINGTON/LONDEN/BONN
(UPI/AP/AFP) - Kernenergie heeft
zijn geloofwaardigeheid als ener
giebron bij het publiek verloren, zo
blijkt uit opiniepeilingen die in Eu
ropa en in de VS zijn gehouden na
de ramp met de centrale in Tsjer
nobil.
Uit de enquête, die werd uitge
voerd in opdracht van „Cable
News Network" en „U.S. News
and World Report", blijkt dat 52
procent van de Amerikaanse vol
wassenen van mening is dat explo
sie „de gevaren duidelijk maakt
van kernenergie in alle landen ter
wereld". Eveneens 52 procent is te
gen de bouw van nieuwe kerncen-
Deze foto van de verwoeste centrale werd gisteren vrijgegeven, (foto tassi
trales.
Van de Westduitsers is bijna 70
procent tegen de uitbreiding van
kernenergie, aldus een peiling in
opdracht van het weekblad Der
Spiegel. Voor de ramp in de Sow-
jet-Unie was 46 procent tegen uit
breiding. Het nieuwe percentage is
69. Onvoorwaardelijk voorstander
van de uitbreiding van kernenergie
is nog maar 29 procent (was 52 pro
cent).
De tegenstanders van uitbrei
ding werd verder gevraagd wat er
met de bestaande kerncentrales
moet gebeuren. Twaalf procent
van hen zei dat deze direct stilge
legd moeten worden, 54 procent
verklaarde dat ze voorlopig in be
drijf mochten blijven en na een
overgangstijd stilgelegd moeten
worden, 32 procent vond dat ze
door mochten blijven werken.
Ook een meerderheid van de
Britten (51 procent) wil dat hun
land kernenergie afschaft en alleen
nog kolen en olie gebruikt om
energie op te wekken. Dit blijkt uit
gegevens van een steekproef die
gisteren zijn gepubliceerd in „The
Mail on Sunday".
De oppositie tegen kernenergie
in Groot-Brittannië is toegenomen
na de kernramp in het Russische
BONN Bondskanselier Helmut
Kohl stuurt morgen een persoonlij
ke brief aan de Russische partijlei
der Michael Gorbatsjov waarin hij
hem steun vraagt voor het West-
duitse plan alle 26 staten die over
kerncentrales beschikken rond de
tafel te brengen. De conferentie
moet in Bonn plaats hebben.
Dit meldden de Westduitse zon
dagsbladen. Verder zou Kohl alle
informatie die in Rusland beschik
baar is, direct willen hebben, om
dat de Bondsrepubliek een van de
'ergst getroffen buurlanden' is.
Op de door Kohl voorgestelde
top moeten, aldus de kranten, twee
besluiten worden genomen:
aanpassing van alle veilig
heidsnormen aan het Westduitse
een gemeenschappelijke ver
plichting om in de toekomst bij al
le storingen direct en waarheidsge
trouw informatie te verschaffen.
Het weekblad Der Spiegel meldt
Buitenland kort
Noorse kroon
De nieuwe sociaal-democrati
sche minderheidsregering van
Noorwegen heeft de Noorse kroon
met onmiddellijke ingang met
twaalf procent gedevalueerd.Me-
vrouw Brundtland zei dat tot de
devaluatie is besloten omdat de
economische ontwikkeling in
Noorwegen uit de hand is gelopen.
Sri Lanka
Het gevaar bestaat dat Sri Lanka
hetzelfde lot te wachten staat als
Cyprus en verdeeld wordt als het
Westen niet snel te hulp komt met
wapens, geld en morele steun in de
strijd tegen de Tamil-separatisten.
Dit heeft de president van Sri Lan
ka, Junius Jayawardene, gefcegd in
een vraaggesprek met de Sunday
Times.
Bangladesj
Het tellen van de stemmen na de
chaotische parlementsverkiezin
gen in Bangladesj is zaterdag her
vat. Uit de voorlopige resultaten
blijkt dat de Jatiya-partij van presi
dent Hussain Muhammed Erschad
haar voorsprong op de oppositie
aan het vergroten is. De onofficiële
cijfers geven de Jatiya Partij 93 van
de 300 verkiesbare zetels in het
parlement, terwijl de coalitie van
acht partijen met aan het hoofd de
Awami liga van Hasina Wajed op
74 zetels staat.
Overgelopen
Een vroegere topadviseur van de
Oostduitse premier Willi Stoph
heeft gisteren de DDR verlaten uit
onvrede met het economische en
politieke systeem van zijn land.
Professor Hermann von Berg (53),
die midden jaren zeventig econo
mische medewerker was van
Stoph en als specialist te boek
stond op het gebied van economi
sche Oost-West betrekkingen, ver
klaarde in Keulen dat „hij de waar
heid wil kunnen zeggen zonder
met de wet in aanraking te ko-
in zijn vandaag verschijnende uit
gave dat de vroegere Russische
ambassadeur in Bonn, Fallin, zich
in grote lijnen voor internationale
maatregelen heeft uitgesproken.
Gorbatsjov zou, aldus het blad,
voorstander van een conferentie
over kernenergie zijn.
MOSKOU (Rtr./UPI/AFP) - Het ge
vaar voor een ramp in de kerncen
trale van Tsjernobil is voorbij, zo
heeft de Sowjet-geleerde Jevgeny
Velikov gisteren verklaard. Vol-,
gens de deskundige, die leiding
geeft aan de ontsmettingsoperatie
in het gebied rond de kerncentrale,
is er sprake van een „keerpunt".
„Theoretisch bestond tot zondag
de mogelijkheid van een ramp om
dat een grote hoeveelheid brand
stof en grafiet in de reactor in over
verhitte toestand was. Nu bestaat
die mogelijkheid niet meer", aldus
Velikov in een verklaring die werd
verspreid door het officiële persbu
reau TASS. Het is de eerste maal
dat de Sowjet-autoreiteiten het
woord „ramp" gebruiken in ver
band met de gebeurtenissen in
Tsjemobyl. Tot nu toe werd slechts
gesproken van een ongeluk.
Volgens Velikov is de ontsmet
tingsoperatie na dit „keerpunt" in
een nieuwe fase gekomen. Er
China helpt
NASA met
ruimteprogram
PEKING - China heeft meege
deeld dat het volgend jaar twee
Amerikaanse communicatiesa
tellieten zal lanceren. De Volks
republiek treedt daarmee in het
gat dat in de commerciële
ruimtevaart is ontstaan na drie
mislukte Amerikaanse lance
ringen dit jaar.
Het dagblad China Daily
meldde vanmorgen dat het in
Texas gevestigde bedrijf Tere-
sat en China's Grote Muur In
dustriemaatschappij in begin
sel zijn overeengekomen rond
december volgend jaar twee
Amerikaanse satellieten te lan
ceren met Chinese „Lange-
Mars 3-raketten". Directeur
Henry Schwartz van Teresat
verklaarde dat het Chinese
ruimtevaartprogramma een
„goede reputatie" heeft en dat
Peking aanzienlijke buite'n-
landse valuta verdient in ruil
voor de lanceringen.
De Europese ruimtevaartor
ganisatie Arianespace heeft
meegedeeld dat zij in 1988 voor
Japan twee satellieten in de
ruimte zal brengen.
pitool verklaarde de minister gis
termiddag dat hij er wel wat voor
voelt om de Sowjet-Unie een deel
van de graanreserves van de EG
aan te bieden. Deskundigen ver
moeden dat de ramp in Tsjernobil
15 tot 20 miljoen ton graan in de
Sowjet-Unie onbruikbaar heeft ge
maakt. De EG heeft 17 miljoen ton
graan in de voorraadschuren lig
gen, genoeg voor een jaar EG-con-
sumptie. Een deel van de over
schotten wordt echter beschouwd
als 'strategische reserve' en kan
dus niet voor Russische hulp ge
bruikt worden.
wordt gewerkt aan onderzoeken en
maatregelen om de meest besmet
te gebieden te lokaliseren.
Radioactieve stoffen worden geïso
leerd om te voorkomen dat radio
activiteit doordringt in het grond
water, aldus de deskundige. Bouw
vakkers, die „onder moeilijke om
standigheden van hoge radioactivi
teit werken", zijn bezig besmette
grond te bedekken met beton.
Uit de verklaring van Velikov
.wordt niet duidelijk of de reactor
nog lekt. Wel liet hij weten dat het
gevaar van een nieuwe explosie of
van een „melt down" is geweken.
Zodra de noodzakelijke maatrege
len zijn voltooid zal de kerncentra
le in Tsjernobil weer in werking
worden gesteld. „Op een moment,
dat afhangt van veiligheidsoverwe
gingen, zal de centrale weer in wer
king worden gesteld", aldus de ge
leerde.
Velikov is vice-voorzitter van de
Academie van Wetenschappen en
BONN - Het vooronderzoek dat de
officier van justitie in Bonn tegen
kanselier Kohl instelde wegens
door
Hans Hoogendijk
mogelijke leugens inzake het
Flick-schandaal, krijgt geen ver
volg.
Dat meldt vandaag het Westduit-
JOHANNESBURG Ook het af
gelopen weekend was het weer op
verschillende plaatsen in Zuid-
Afrika zeer onrustig. In de woon
wijk Soweto bij Johannesburg
werden drie jongeren door een
agent doodgeschoten, toen een me
nigte stenen gooide naar een auto.
door
Ruud de Wit
In de wijk Guguletu kwam een
buschaffeur om het leven toen jon
geren zijn bus in brand staken. Za
terdag sloot een politie- en leger-
een van de belangrijke adviseurs
van Sowjetleider Gorbatsjov op
het gebied van kernenergie.
Filmbeelden
De televisie in de Sowjet-Unie
heeft gisteren voor het eerst een
film getoond die was opgenomen
binnen de veiligheidszone rond de
kerncentrale van Tsjemobyl. De
film toonde straten met verlaten en
afgesloten huizen onder bloeiende
bomen. Politie-agenten met veilig
heidsmaskers op regelden het ver
keer dat bestond uit kolonnes mili
taire voertuigen en auto's van vei
ligheidspersoneel. Er waren ook
opnamen van het hoofdkwartier
van waaruit de operaties om de
kernramp de bedwingen worden
geleid. Het was vanuit dit hoofd
kwartier dat Velikov meedeelde
dat het gevaar voor een ramp nu
definitief voorbij is.
De kijkers konden op de film ve
le functionarissen binnen het
se weekblad Der Spiegel. Kohl was
er door de advocaat en voormalig
Bondsdaglid voor de Groenen, Ot
to Schily, van beschuldigd voor de
parlementaire onderzoekscommis
sie te hebben gelogen over twee
geldbedragen die hij direct of indi
rect van de industrieel Flick zou
hebben ontvangen.
De justitie in Bonn heeft volgens
het blad te weinig houvast om het
vooronderzoek in een strafrechte
macht van 1600 man de wijk Ale
xandra in Johannesburg af. Alle
woningen werden doorzocht en ie
dereen die de wijk binnenkwam of
uitging werd gefouilleerd.
De politiewoordvoerder noemde
het een 'preventieve actie ter be
strijding van de misdaad', maar
duidelijk is dat de uitgebreide ope
ratie te maken heeft met het aan
houdend geweld in de wijk, waar
ongeveer 50.000 mensen wonen.
De afgelopen drie weken kwamen
minstens zes personen in Alexand
ra om het leven, maar de inwoners
van de wijk noemen een veel hoger
aantal.
hoofdkwartier en buiten in de stille
straten van Tsjernobil zien rondlo
pen gekleed in witte jassen en met
maskers voor. Als teken van hoop
toonde de film beelden van een
ooievaar die zijn nest had gebouwd
op het dak van een huis in de ge
troffen stad.
De Amerikaanse medische des
kundige Robert Peter Gale, die in
Moskou bezig is met beenmerg
transplantaties, heeft verklaard dat
zijn medisch team bijna klaar is
met de transplantaties. "Het be
langrijkste wat ons nu te doen staat
is de patiënten in leven te houden",
aldus Gale. Transplantatie van
beenmerg is de enige manier om
leukemie en andere gevolgen van
ernstige radioactieve besmetting te-
behandelen.
Gale weigerde commentaar te
geven op berichten dat nog twee
mensen aan de gevolgen van de
kernramp zijn overleden, waarmee
het dodencijfer op vier zou komen.
lijke procedure om te zetten. Schi
ly had ook bij de officieren van jus
titie in Koblenz een klacht tegen
Kohl ingediend. Dat vooronder
zoek, dat nu al maanden loopt,
wordt voorlopig nog voortgezet.
Kohl had in de deelstaat Rijn-
land-Pfalz voor een parlementaire
onderzoekscommissie gezegd dat
hij niet wist dat de Staatsburgerlij
ke Vereniging, het belangrijkste fi
nancieringsinstituut van zijn CDU,
in feite werd gebruikt om zwarte
donaties wit te wassen.
Vast staat dat Kohl sinds de ja
ren zestig, eerst als CDU-fractie-
voorzitter in Rijnland-Pfalz en la
ter als oppositieleider in Bonn en
als partijvoorzitter van de CDU ac
tief is geweest binnen deze vereni
ging. Vast staat ook dat via deze
club sinds 1969 tot 1980 214 mil
joen mark in de partijkassen van
CDU en FDP zijn gevloeid.
Helmut Kohl heeft onlangs in
een brief aan de officieren van jus
titie geschreven dat hij het karak
ter van deze vereniging toch wel
had gekend, maar dat hij door de
vragen mogelijk in verwarring was
gebracht. Tot nu toe had hij steeds
gesteld de beschuldigingen niet se
rieus te nemen en ze op te vatten
als een beledigingscampagne.
LONDEN - Het Britse ministerie
van buitenlandse zaken heeft drie
Syrische diplomaten tot- zaterdag
de tijd gegeven het land te verla
ten. De uitwijzing is een reactie op
de weigering van de drie attache's
om zich te laten verhoren door
Scotland Yard in verband met de
poging een El Al-vliegtuig op te
blazen op het Londense vliegveld
Heathrow.
door
Lia van Bekhoven
Ais tegenmaatregel heeft Syrië
op zijn beurt drie leden van de
Britse ambassade in Damascus ge
last het land binnen zeven dagen te
verlaten. Het gaat om een militair
attaché, de eerste-secretaris en een
vice-consul. Het Syrische ministe
rie van buitenlandse zaken heeft
dat zondag bekendgemaakt.
Scotland Yard had de Syrische
ambassadeur in Londen gevraagd
de drie diplomaten te ontheflën
van hun diplomatieke status zodat
de Yard hen kon verhoren. De am
bassadeur, Loutouf Allah Haidar,
Tsjemobyl, zo concludeert het Na
tionale Instituut voor Opinieonder
zoek. Het instituut heeft 801 perso
nen telefonisch om hun mening ge
vraagd.
Een dergelijk ongeluk als in
Tsjemobyl kan ook in Groot-Brit
tannië gebeuren, zo vindt 71 pro
cent (tegen 26 procent). Dit in te
genstelling tot premier Margaret
Thatcher die de afgelopen week
herhaaldelijk heeft gewezen op de
„uitstekende reputatie" van de vei
ligheidsmaatregelen van de Britse
kerncentrales, zo voegde „The Mail
on Sunday" er aan toe.
In verscheidene Oost- en West-
europese landen hebben zaterdag
duizenden mensen gedemon
streerd tegen kernenergie. In Ro
me kwamen uit heel Italië ruim
100.000 mensen op de been om met
een stille protestmars te betogen
tegen de gevaren van kernenergie.
In de Joegoslavische stad Ljublja
na demonstreerden enkele honder
den jongeren tegen de risico's van
radioactieve vervuiling van de aar
de en tegen de bouw van kerncen
trales in Joegoslavië. In München
trokken 15.000 betogers door de
stad uit protest tegen een „stralen
de toekomst" en voor het stoppen
met kernenergie en kernwapens.
liet de Londense politie echter per
brief weten alleen een verhoor bin
nen de vier muren van de ambassa
de toe te staan. De Britse regering
besloot tot uitzetting omdat een
onderzoek op grondgebied van de
ambassade zinloos zou zijn. De re
sultaten zouden, dankzij de diplo
matieke onschendbaarheid, nooit
tot gerechtelijke vervolging kun
nen leiden.
De drie Syrische diplomaten zul
len, onder het nieuwe anti-terroris-
me beleid van de Europese Ge
meenschap, in geen enkel ander
EG-land gestationeerd kunnen
worden. In Londen verwacht men
dat de Syrische regering binnen
niet al te lange termijn de uitzet
ting zal beantwoorden met eenzelf
de gebaar.
'Waldheim wist
van deportatie
Italianen'
LONDEN (UPI) - Kurt Waldheim,
voormalig secretaris-generaal van
de Verenigde Naties en nu kandi
daat voor het presidentschap van
Oostenrijk, wist in 1943 als officier,
in het nazi-leger van de deportatie
van duizenden Italiaanse krijgsge
vangenen naar Duitse dwangarbei
derskampen. Dit bericht de Sun
day Times in zijn jongste editie.
Volgens het bericht, afkomstig
uit Washington, staan de naam en
zijn met de hand geschreven initia
len op een document uit de Duitse
legerarchieven van de Tweede We
reldoorlog, die worden bewaard in
het Amerikaanse nationale archief.
"In dit document meldt Waldheim
per telefoon aan zijn hoofddkwar-
tier dat Italiaanse militairen in trei
nen worden gedeporteerd. Hj
spreekt over 23.749 officieren en
manschappen", aldus de krant.
Het nieuwe document werd ont
dekt door Robert Herzstein, pro
fessor in de Europese geschiedenis
aan de universiteit van South Caro
lina. Herzstein ontdekte als eerste
gegevens over Waldheim's verzwe
gen oorlogsverleden. Waldheim,
die op 8 juni kandidaat staat voor
de tweede ronde van de presi
dentsverkiezingen in Oostenrijk,
heeft gezegd dat hij in 1943 slechts
een laaggeplaatste officier was en
niets wist van de nazi-gruwelen te
gen de joden of anderen in de door
hen bezette gebieden waar Wald
heim dienst deed.
TOKIO - Met man en macht probeert de politie van Tokio het publiek op
afstand te houden van een parade rond het Britse kroonprinselijke paar.
Diana en Charles brengen een officieel bezoek aan Japan. (foto ap»
SAN JOSE/MANAGUA (AP) - Zes Nicaraguaanse guerrillacommandan
ten aan het zuidelijke front hebben gebroken met Eden Pastora en zich
aangesloten bij de de Verenigde Nicaraguaanse Oppositie (UNO) om ge
bruik te kunnen maken van de Amerikaanse hulp aan de rebellen.
Een woordvoerder van de zes, Jose Davila zei zaterdag, dat Pastora en
zijn Revolutionair Democratische Alliantie, ARDE, achterblijven met
maar een paar mensen en nog maar een commandant, Emiliano Chapar-
Eden Pastora heeft geweigerd samen te werken binnen de UNO omda
daar groepen in zijn vertegenwoordigd die nog onder de vroegere Nicara
guaanse dictator Anastasio Somoza hebben gediend. Daarbij doelde Pas
tora op de Nicaraguaanse Democratische Strijdkrachten, de veruit groot
ste rebellenorganisatie die aan het noordelijke front vecht.
Pastora zelf was een held van de Sandinistische revolutie maar kreeg
onmin met de leiding in Managua vanwege de politieke koers.
In Nicaragua heeft president Daniel Ortega zaterdag gezegd dat zij land
door moet gaan met zich te wapenen tegen een mogelijke Amerikaanse
invasie. Verder viel Ortega de VS aan omdat de Amerikanen het vredse-
plan van de Contadoragroep willen gebruiken de positie van de Sandinis
tische regering te verzwakken.
Nicaragua wil het vredesakkoord pas tekenen als de VS stoppen met de
steun aan de Contra's.
