Stralingsgevaar vrijwel geweken Nijpels scoort in eerste debat van 'grote drie' Tientallen beleggers slachtoffer oplichting Onderzoek: wao'ers staan er slecht voor Reizen naar 'risico-gebieden' ontraden Van den Heuvel plots in Z.-Afrika Drietal gepakt wegens moord op bankier Qatar laat werknemers Ballast vrij 'CDA weer op nee-tenzij bij kernenergie' Ruding: kritiek van Den Uyl is loos geschetter CDA-kiezer wil desnoods met klein rechts Kruisraketten weer terug in stembusstrijd D66:10 zetels MAANDAG 12 MEI 1986 BINNENLAND PAGINA 5 DEN HAAG (GPD/ANP) - De radio-actieve besmetting van rivieren, lucht en bodem in Nederland is het afgelopen weekeinde sterk verminderd. Verse spinazie mag inmiddels weer worden verhandeld. De informatiecentra van de overheid in Leidschendam zijn zaterdag opgeheven. De controle op radio-actieve besmetting van groente en melk gaat overigens wel door. Een en ander is de afgelopen dagen meegedeeld door de ministeries van landbouw, WVC en milieube heer. De consumptie van verse spi nazie is volgens de overheid weer volkomen veilig nu de gehaltes aan radio-activiteit in hoog tempo tot beneden de grenswaarden zijn ge daald. De enige speciale maarege len die in verband met de kern ramp in Rusland nog van kracht zijn, betreffen de schildklieren van slachtvee, schapemelk en schape kaas. Ook raadt het ministerie van landbouw boeren nog steeds aan hun koeien niet in de uiterwaarden te laten grazen. De consumenten doen er het beste aan alleen ver pakte melk te drinken en niet rechtstreeks van de koe. Het totale stralingsniveau is nu 0,3 millirem per etmaal. Normaal is dat 0,2 millirem. De besmetting van melk ligt op nog geen tiende van de norm, aldus de desbetref fende departementen. De voor di recte consumptie bestemde melk wordt nog steeds gecontroleerd. De radio-actieve vervuiling van de lucht is vrijwel verdwenen, terwijl die van bodem en water terug loopt. Ook 'kwetsbare groepen' als zwangere vrouwen en baby's lopen volgens de departementen geen enkel gevaar. Halvering Zaterdag nam de radio-activiteit in de rivieren en meren nog licht toe, maar gisteren verminderde de besmetting snel. Op een aantal meetpunten werd een halvering van de vervuiling gemeten. Bij Lo- bith werd gisterochtend een belas ting van 6800 becquerel (stralings eenheid) gemeten per kubieke me ter tegen zaterdag 12.300 becque rel. De vervuiling van de Maas nam gisteren af tot ongeveer 6000 bec querel, terwijl een dag eerder nog een vervuiling van zo'n 10.000 bec querel werd gemeten. De vermin dering wordt veroorzaakt door de snelle doorstroming van het water, aldus Rijkswaterstaat. Het drinken van regenwater wordt nog afgera den, maar voor het overige is de drinkwatervoorziening buiten elk gevaar, zeggen woordvoerders van de desbetreffende ministeries. Reizen naar 'risico-gebieden' in de Sowjet-Unie moeten nog steeds worden vermeden. Verder wordt aangeraden Hongarije en Roeme nië alleen te bezoeken als het echt AMSTERDAM (ANP) Tiental len beleggers die bij Justitie een klacht hebben ingediend over vier beleggingskantoren in Amsterdam zijn samen voor ver boven de één miljoen gulden benadeeld. Dat heeft officier van justitie Wooldrik van het Amsterdamse Openbaar Ministerie meegedeeld. Volgens Wooldrik zijn de beleg gers vooral buitenlanders. Zij zou den bedragep variërend van dui zend gulden tot één miljoen gulden zijn kwijtgeraakt door geknoei bij de vier beleggingskantoren. Deze vier kantoren zijn volgens de offi cier van justitie First Commerce Securities, Tower Securities, Con sultants Brokerage Corporations en Financial Planning Services. Op 1, 7 en 9 mei deed de politie op last van Justitie invallen bij die kantoren en werd de administratie in beslag genomen. Volgens Wool drik hadden deze beleggingskanto ren geen vergunning. Sinds de in werkingtreding van de wet be scherming effectenhandel, op 1 mei, is een vergunning voor een dergelijk beleggingskantoor wel nodig. In de wet staat echter een bepaling dat kantoren die ontston den voordat de nieuwe wet in wer king trad, ook zonder vergunning mogen doorgaan tot zij op basis van de nieuwe wet alsnog een ver gunning krijgen. Het werken zonder vergunning was niet de reden voor de invallen. Naar aanleiding van tientallen aan giften heeft Justitie het vermoeden dat bij de kantoren strafbare feiten als verduistering, oplichting en valsheid in geschrifte zijn ge pleegd. Een nader onderzoek moet dit verder uitmaken. De leiding van de vier beleggingskantoren was volgens Wooldrik in handen van buitenlanders. Het is niet uit gesloten dat er ook Nederlands personeel werkzaam was. Er zijn geen arrestaties verricht en volgens Wooldrik zijn die op korte termijn ook niet te verwach ten. nodig is. De situatie in Bulgarije en de DDR is nog onduidelijk. Reizi gers die terugkeren uit Oost-Euro pa, wordt aangeraden zichzelf, kle ding en auto goed te wassen. Het slikken van jodium-tabletten is nutteloos, aldus de ministeries. Het overleg tussen de overheid en diverse instanties over het vin den van een oplossing voor de fi nanciële problemen van reizigers die niet meer naar een land met een verhoogd stralingsrisico wil len, wordt voortgezet. Die financië le problemen ontstaan doordat atoomrampen niet onder de annu leringsverzekeringen vallen. Een eerste overleg zaterdag tussen Consumentenbond, Economische Zaken en het Verbond van Verze keraars is goed verlopen, zegt de Consumentenbond, „en alle partij en hebben huiswerk meegekre gen". Huisarts In de periode van onzekerheid met betrekking tot de gevolgen van de ramp met de kerncentrale in het Russische Tsjernobil heb ben dagelijks ongeveer 15.000 mensen hun huisarts geraadpleegd over de vraag wat zij moesten doen. De vragen betroffen in hoofdzaak de voeding, vooral wat kinderen betreft, maar hadden ook betrekking op het gebruik van jo dium, naar buiten gaan en het rei zen. Dit blijkt uit een onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Medische Polemologen (NVMP), een organisatie van artsen die zich verzetten tegen de kernbewape ning. Uit de vragen aan de huisarts blijkt volgens dr. W. Verheggen, voorzitter van de vereniging, dat veel mensen ongerust en vaak zelfs angstig waren. Bij het Helmondse touringcarbe- drijf EHAD zullen negentien chauffeurs worden ontslagen als direct gevolg van het wegblijven van Amerikaanse toeristen. Alle busreizen naar het westen van de Sowjet-Unie die Amerikaanse reis organisaties bij EHAD hadden ge reserveerd, zijn de afgelopen da gen geannuleerd. Het Helmondse bedrijf dat 60 bussen bezit, draait voor een zeer belangrijk deel op de Amerikaanse markt. OVERVAL Een man met een nylonkous over zijn hoofd heeft za terdagochtend in Den Haag een geldauto overvallen. Hij verdween met 20 a 25 geldcassettes. De poli tie heeft nog geen idee hoeveel geid daarin zat. Een woordvoerder van de politie sprak van een pro fessioneel voorbereide en uitge voerde overval. DEN HAAG (ANP) - Af gevaardigden van de Vereni ging tot Behoud van Natuur monumenten, de stichting Het Groninger Landschap, de Ne derlandse Vereniging tot Be scherming van Vogels en de Landelijke Vereniging tot Be houd van de Waddenzee hebben zaterdag een pttitie overhan digd aan de Westduitse ambas sadeur in ons land, Otto von der Gablenz (links). Daarin wordt geprotesteerd tegen de aanleg van de Dollardhaven bij Emden (foto anpi WADDINXVEEN (ANP) NKF Kabel heeft van de Italiaanse on derneming Saipem een opdracht ontvangen voor de installatie van een telecommunicatiesysteem per medio 1987 voor de tweede uitbrei ding van de pijpleiding Irak-Tur- kije. Het project heeft een waarde van ongeveer 60 miljoen gulden en zal worden uitgevoerd in nauwe sa menwerking met het Amerikaanse AT&T en Philips Telecommunica tie, aldus NKF. HAARLEM (ANP) Het meren deel van de 800.000 wao'ers staat er financieel beroerd voor. Hun vrij besteedbare inkomen is kleiner dan dat van een minimumloner en 80 procent van de wao'ers voelt zich daarom behalve door hun ge zondheid ook door hun financiële mogelijkheden belemmerd in het dagelijks leven. Aldus een onderzoek dat is uitge voerd in opdracht van de ANIB, de bond van gehandicapten en ar beidsongeschikten. Volgens het rapport heeft de gemiddelde ar beidsongeschikte het mede slecht omdat bijna driekwart van hen ge middeld zo'n honderd gulden per maand extra kosten moet maken die niet worden vergoed. Drie kwart heeft in 1985 moeten bezui nigen op dagelijkse uitgaven als kleding, boodschappen, vakantie, uitgaan, tijdschriften en kranten. Verder blijkt uit het rapport dat de wao'ers hun eigen situatie som ber inzien. Ruim 40 procent zegt op dit moment niet of nauwelijks rond te kunnen komen. Tweederde vindt dat de financiële positie in 1985 is verslechterd en voor de ko mende jaren verwachten ze ver dere verslechteringen. Volgens de ANIB is nu duidelijk aangetoond dat de bezuinigingen van de afgelopen jaren meedogen loos hebben toegeslagen. Het kabi net en de meerderheid van het par lement hebben nauwelijks reke ning gehouden met de opeenstape ling van de gevolgen van de bezui nigingen. Daardoor zijn honderd duizenden mensen in een uitzicht loze situatie terechtgekomen, al dus de ANIB. JOHANNESBURG De onver wachte aankomst in Zuid-Afrika vanmorgen van de PvdA-Europar- lementariër en voorzitter van de EG-mensenrechtencommissie Ien van den Heuvel, heeft bevreem ding en irritatie gewekt. Van den Heuvel is in Zuid-Afrika om het proces tegen de van terrorisme en hoogverraad beschuldigde Helene Passtoors bij te wonen. Ze wil ook door Ruud de Wit gesprekken voeren met tegenstan ders van de apartheid en een ont moeting hebben met Klaas de Jon ge, die zich sinds juli vorig in de Nederlandse ambassade te Preto ria ophoudt. Zowel in diplomatieke kringen als bij de verdediging van Helene Passtoors wordt verbaasd gerea geerd op dit onverwachte en zeer laat aangekondigde bezoek. Pas af gelopen woensdag stelde haar se cretaris in Brussel een aantal be trokkenen op de hoogte. Passtoors' advocaten vinden dat 'het geld beter ergens anders aan kon worden besteed', terwijl ze ook weinig heil zien aan een 'waar neming van het proces tegen Hele ne Passtoors', waarvoor Van den Heuvel slechts enige dagen heeft uitgetrokken. Volgens Van den Heuvel is zij op persoonlijke titel naar Zuid-Afrika afgereisd en wel op verzoek van het steuncomité 'Klaas en Helene moeten vrij', dat werd opgericht direct na hun arres tatie vorig jaar. Ze had al eerder willen komen maar kon met door drukke werkzaamheden. Ook Nederlandse diplomatieke kringen reageerden verbaasd om dat de Nederlandse ambassade net een officieel bezoek van Europarle- mentariëers voorbereidt. Al eerder bleek bij een bezoek van minister van buitenlandse zaken Van den Broek dat er in oppositiekringen in Zuid-Afrika een verminderde be langstelling bestaat voor de talrijke buitenlandse delegaties. In radicale zwarte kringen rond Winnie Mandela heeft men mee* dan genoeg van deze delegaties, omdat de Westeuropese landen toch weigeren tot dwingende inter nationale economische sancties over te gaan, zoals het ANC en de frontlijnstaten willen. ZWIJNDRECHT (ANP) - De ge meentepolitie van Zwijndrecht heeft in samenwerking met het re cherche bijstandsteam Zuid West Nederland drie mannen gearres teerd, die betrokken zijn geweest bij de moord op filiaalhouder Jan Nou wen van de Verenigde Spaar bank in Zwijndrecht in de nacht van 4 op 5 mei, en twee gewapende overvallen op de Verenigde Spaar bank en de supermarkt Gruma in Zwijndrecht. De drie mannen (22, 17 en 24 jaar) zijn allen afkomstig uit Zwijndrecht. Dit heeft de poli tie van Zwijndrecht gisteren mee gedeeld. De drie verdachten hebben in middels tegenover de politie een verklaring afgelegd over hun be trokkenheid bij de moord en de beide gewapende overvallen, waar bij in totaal 72.000 gulden is buitge maakt. Wie van de drie verdachten de filiaalhouder in zijn woning voor de ogen van zijn vrouw heeft doodgeschoten, is nog niet be kend. Het is de politie nog niet duide lijk wat het motief van de daders is geweest om de 38-jarige filiaalhou der dood te schieten. De politie sluit niet uit dat de man in paniek is neergeschoten. „Waarschijnlijk dachten ze dat hij geld in huis had of wilden ze hem meenemen naar de bank om vervolgens het slacht offer te dwingen om de kluis te openen", aldus de politie. DEN HAAG (ANP) - Alle 30 werk nemers van Ballast-Nedam die door de oliestaat Qatar gevangen waren genomen, zijn weer op vrije voeten. Gisteren liet Qatar al 17 van hen vrij, onder wie de Neder lander Wim Hoekendijk. Vanmor gen volgde de vrijlating van de res terende werknemers. De 30 werk nemers zijn vandaag met het vlieg tuig naar het naburige Bahrein ver trokken. In totaal gaat het om 25 Filippino's, 2 Britten, 2 Thais en de Nederlander. De Ballast-werknemers werden gevangen genomen toen ze op een eilandje voor de kust bezig waren met debouw van een kuststation voor de buurstaat van Qater, Bah rein. Sinds een paar jaar geleden bekend werd dat onder de zeebo dem waarschijnlijk olie te vinden is, hebben de twee oliestaatjes ru zie over de vraag van wie het een groep eilandjes - waaronder dat waarop de Ballast-werknemers het kuststation aan het bouwen waren - nu precies is. Eind vorige maand ondernamen Qatarese militairen met twee helikopters een aanval op het eilandje en namen de werkne mers gevangen. De Nederlandse zaakgelastigden Smeets en Van Hese hebben zich sindsdien inge spannen voor hun vrijlating. Van Hese is nog achtergebleven in Qa tar om nog een aantal zaken te re gelen. DEN HAAG (GPD) - WD-lijst- trekker Ed Nijpels kan zich met enig recht de winnaar van het eerste van de 'grote drie': Lub bers (CDA), Den Uyl (PvdA) en Nijpels (WD). Nu was dat niet zo moeilijk. Maurice De Hond, die deze dagen overuren draait, had voor het VARA-debat een te lefonische enquête gehouden over de te verwachten prestaties van de drie kemphanen. Lubbers zou dat debat wel winnen, dacht 69 procent van de ondervraagden; 45 procent zette zijn geld op Den Uyl, terwijl slechts 12 procent voor Nijpels koos. Na het debat bleek dat zo wel Lubbers als Den Uyl een veer hadden moeten laten (4, res pectievelijk 6 procent), maar dat de waardering voor Nijpels meer dan verdubbeld was: hij scoorde nu 30 procent. Dat was voornamelijk te dan ken, aldus De Hond, aan zijn bij drage over de bestrijding van de criminaliteit. Dat betoog maakte vooral indruk op CDA-stem- mers: Nijpels scoorde op dat punt hoger dan Lubbers. Bij 2 van de 4 onderwerpen, werkgelegenheid en kruisraket ten, kon Lubbers de winst op strijken. Behalve bij de crimina liteitsbestrijding, moest hij ook bij het debat over de kernenergie de bloemen aan een opponent la ten. Den Uyl profiteerde van het Tsjernobil-effect. Het debat bood inhoudelijk geen verrassingen. De bekende standpunten werden routineus gedeclameerd. Nijpels was het aggressiefst, Den Uyl liet zich niet verleiden tot gekef en ge grom en Lubbers had voor de rol van arbiter gekozen. De schermutseling over de coalitievorming kon evenmin opzienbarend genoemd worden. Lubbers wil verder met CDA en WD, eventueel met D66. Nijpels voelde dit keer weinig voor het aanschuiven van D66, maar leek zich niet nadrukkelijk te verzet ten. Den Uyl liet blijken er niet wakker van te liggen, of de De mocraten nu wel of niet mee doen. Hij wil regeren met CDA of WD, en als het niet anders kon wilde hij samenwerking met klein links en D66 niet uitsluiten. Nijpels riep zijn vetrouwde spookbeeld op van een kabinet van CDA en PvdA, als de huidige coalitie geen meerderheid zou behalen. Lubbers reageerde hier wat kribbig op: "Voor het eerst zegt het CDA nog voor de verkie zingen dat het een voorkeur heeft voor de WD. En dan zegt die partij: Prima, maar als dat niet lukt, moeten jullie een coali tie met de PvdA vormen. Het doet een beetje koddig aan als de WD voorschrijft wat wij moeten doen als die 75 zetels niet worden behaald". EDE/GRONINGEN (ANP) - 'Tsjernobil' heeft het CDA 'in de goede zin des woords' weer terug bij af gebracht in de kernergie- discussie, aldus premier Lub bers tijdens verschillende optre dens in het afgelopen weekein de. De 'nee, tenzij-lijn' van het CDA is volgens hem weer in ere hersteld en Lubbers wil alleen nieuwe kerncentrales- wanneer uitonderzoek blijkt dat deze 'ab soluut veilig' werken. Den Uyl heeft die uitlatingen 'ongeloof waardig' genoemd. Het CDA zal volgens Lubbers voorlopig 'volledig pas op de plaats maken' bij de voorgeno men uitbreiding van het aantal Den Uyl geïnspireerd voor de microfoon in het eerste grote treffen voor de VARA-radio. Lubbers lijkt niet bijster geïnteresseerd, terwijl Nijpels belangstellend luistert. (foto anpi centrales. "Dit nee-tenzij uit ons verkiezingsprogramma zal pas weer worden opgeheven als komt vast te staan dat wij de zaak in Nederland volstrekt on der controle hebben. Het kan nog een behoorlijke tijd duren voor die duidelijkheid er is", al dus Lubbers, die daarbij verwees naar de slechte voorlichting van uit de Sowjet-Unie. Hij noemde de handelwijze van de Russische autoriteiten 'gesloten, traag en duister'. "Een tragiek die verder gaat dan dit ongeluk alleen, zon der het nu te willen betrekken in de sfeer van vijandsdenken". Den Uyl heeft de nieuwe stel- lingname van het CDA met be trekking tot de kerncentrales in Borssele en Dodewaard 'onge loofwaardig' genoemd. Hij zei geen waarde te hechten aan het feit dat de partij nu ineens de vei ligheid van deze centrales nader wil onderzoeken, terwijl de CDA-fractie in het debat van de afgelopen week nog tegen 2 mo ties heeft gestemd, die het voort bestaan van de centrales ter dis cussie stelden. LINTELO (GPD) - Den Uyl maakt zich schuldig aan volks verlakkerij, aldus minister Ru- ding (financiën, CDA) zaterdag op een CDA-bijeenkomst in Aal ten. Volgens Ruding heeft de PvdA 3,5 jaar lang 'alle bezuini gingen, met name op het sociaal stelsel, bekritiseerd. Maar nu Den Uyl en zijn makkers kans maken op regeringsdeelname, zijn ze niet van plan die bezuini gingen terug te draaien'. Het verwijt van de PvdA dat de verlaging van de sociale premies een ordinaire verkiezingsstunt is, noemde Ruding 'loos geschet ter'. "Alleen vergeet de oppositie welke maatregelen zij heeft ge nomen toen zij aan het bewind was. Welk kabinet besloot ook al weer de kernenergie uit te brei den?", merkte hij fijntjes op. Hij wilde echter niet uitsluiten dat hij minister wordt in een ka binet van PvdA en CDA. "Maar het hangt af van het programbe- leid dat bij de formatie wordt vastgelegd. Het is de vraag of ik dat dan kan uitvoeren". Obsta kels noemde de minister de standpunten van de PvdA over euthanasie ('Het D66-ontwerp is voor mij onaanvaardbaar'), de kruisraketten ('Ik ben niet bereid het NAVO-verdrag op te geven'), de overheidsuitgaven ('Geen be lastingverlaging') en het sociaal stelsel ('Ik weiger akkoord te gaan met het terugdraaien van de maatregelen'). HILVERSUM (ANP) - De ach terban van het CDA heeft liever een minderheidskabinet met de WD en gedoogsteun van klein rechts, dan een meerderheidska binet met de PvdA. Dat heeft het onderzoeksbureau Intomart ge concludeerd uit een onderzoek dat het uitvoerde voor de KRO- tv. Van de PvdA-achterban kiest 97 procent voor een kabinet met het CDA, maar bij het CDA kiest een meerderheid van 57 procent voor samenwerking met de VVD, desnoods met gedoog steun van de kleine christelijke partijen. 39 Procent van de CDA- kiezers wil dat er een kabinet komt met de PvdA, als de huidi ge coalitie de meerderheid ver liest. Ook de achterban van de WD heeft een grote voorkeur voor doorregeren met hulp van klein rechts. 87 procent van de WD- aanhang kiest daarvoor. 11 pro cent vindt dat èr maar een PvdA- CDA kabinet moet komen, als de huidige coalitie de meerderheid verliest. HAAKEN (ANP) - Minister Van den Broek (buitenlandse zaken. CDA) heeft zaterdag in het Bra bantse Haaren de PvdA ingepe perd dat het kruisrakettenver- drag met de VS 'meer is dan een vodje papier' en dat de socialis ten, als ze in de regering komen, dat verdrag (en de plaatsing) dus niet ongedaan kunnen maken. Van den Broek 'houdt zijn hart vast voor de geloofwaardigheid van het Nederlandse veiligheids beleid als de PvdA tot regerings verantwoordelijkheid wordt ge roepen'. "Mijn antwoord op de vraag of een na 7 jaar aarzeling gesloten akkoord (over de plaatsing van kruisraketten) daadwerkelijk moet worden nagekomen, of dat het eigenlijk niet meer is dan een vodje papier, is wel duidelijk", aldus Van den Broek. De WD-ers Nijpels en Voor hoeve hebben het afgelopen weekeinde nadrukkelijk de vraag gesteld wat de PvdA gaat doen met de kruisraketten wan neer ze in de regering komt. Van uit Groningen gaf Den Uyl zijn opponenten 'op een briefje' dat zijn partij ze niet zal plaatsen. "Als bij de verkiezingen blijkt dat er in Nederland geen meer derheid meer is voor het plaatsen van kruisraketten, al een demo cratisch land als de Verenigde Staten dat respecteren", aldus Den Uyl. HILVERSUM (ANP) - D66 doet het goed in de peilingen. Volgens een VARA-enquete halen de De mocraten straks 10 kamerzetels. De regeringscoalitie scoort 73 ze tels (CDA 46, WD 27), terwijl de PvdA 9 zetels wint en op 56 komt. Klein links staat bij de VA RA op 5: 2 voor de PSP, 1 voor de CPN en 2 voor de PPR. De kleine christelijke partijen komen geza menlijk op 6 zetels uit (SGP, GPV en RPF elk 2), terwijl EVP en Centrumpartij uit de Kamer verdwijnen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 5