Derde dode door
ramp Tsjernobil
Wapenverkoop aan
Saoedi's verboden
Aanslag op hoogste Spaanse rechter
Kremlin wil af van Afghanistan (2)
f19.485;
Bevolking Kiev wordt onrustig
Kerncentrales staan
overal ter discussie
'N OSCAR VOOR Z'N STR00MLIJN:CX 0.30.
VRIJDAG 9 MEI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
PARIJS (AFP) - De ramp met de
kerncentrale van Tsjernobil heeft
niet alleen in Nederland de discus
sie over kernenergie opnieuw aan
gewakkerd. In de afgelopen week
hebben de tegenstanders van kern
energie in bijna alle westerse lan
den met kerncentrales opnieuw de
wind in de zeilen gekregen. Voor
de bedrijven die zich bezighouden
met de bouw van kerncentrales is
de toekomst daardoor nog somber
der en onzekerder geworden.
Voor de bouwers van kerncen-
trales komt de ramp in Tsjernobil voorlopig zijn toestemming
op een wel zeer ongelegen mo- de openening van een centrale
ment. De nucleaire industrie wordt de buurstaat New Hampshire niet
1978 met de centrale op Three Mile
Island, weer toegenomen. Vandaar
dat de gouverneur van de staat
Massachussetts heeft besloten
reeds geconfronteerd met een ge
brek aan orders. In de westerse in
dustrielanden is de vraag naar
nieuwe nucleaire installaties al eni
ge tijd dalende.
Daar komt nog eens bij dat veel
(Vervolg van pagina 1
MOSKOU (GPD/AP) - De ramp in Tsjernobil heeft volgens officiële Russische bronnen
aan een derde persoon het leven gekost. De man stierf in een ziekenhuis in Kiev aan de ontwikkelingslanden vanwege
gevolgen van straling. Van de 204 mensen die zich in de onmiddellijke omgeving van de 5un en.°.™e buitenlandse schul-
reactor bevonden toen het elf dagen geleden ontplofte, verkeren er nog 18 in zorgwek- hun"Lrne'^ïï^pro^amma's Tt ^J^ten'noorf^nvan WeneTÏÏeTe
™"?Ia°dS Vijf van hen zijn er bijzonder ernstig aan toe", meldt het Poolse persbu- te voeren. De daling van de olie- ceSê ^slSten alf'res uf
te geven. De opening stond op de
agenda voor oktober dit jaar. De
Verenigde Staten beschikken over
het grootste nucleaire potentieel
ter wereld.
In Oostenrijk lijkt Tsjernobil het
'politieke einde' te betekenen voor
de enige kerncentrale die het land
reau PAP.
Bij tien door zware straling getrof
fen personen hebben Amerikaanse
en Russische artsen in een zieken
huis in Moskou beenmergtrans
plantatie uitgevoerd. In totaal zul
len 33 mensen zo'rt transplantatie
ondergaan, zo weet de 87-jarige
Amerikaanse industrieel Armand
Hammer, die uitstekende zakelijke
contacten heeft met de Sowjet-
Unie, te vertellen.
Moskou wordt intussen over
stroomd door honderden vrouwen
en kinderen die uit Tsjernobil zijn
gevlucht voor de straling. Het offi
ciële persbureau Tass meldde dat Kohl, verklaarde dat de Kerntech-
extra treinen en vliegtuigen zijn in- nische Hilfsdienst in Karlsruhe de
gezet. Er was extra politiebewa- technisch geavanceerde appara-
In Kiev zijn strenge voorzorgs
maatregelen genomen. De vgrkoop
van ijs en voedsel op straat is ver
boden. Schoolkinderen moeten tij
dens de pauze binnen blijven.
Een Westduits bedrijf, dat gespe
cialiseerd is in het opruimen van
radioactiëve-stralingsongelukken,
heeft woensdag twee robots naar
de Sowjet-Unie gestuurd voor ge
bruik in de defect geraakte kern
centrale van Tsjernobil.
heid voedsel, omdat het belangrij
ke landbouwgebied van de Oekraï
ne door het reactorongeval in
Tsjernobil onbruikbaar is gewor
den. Dat heeft een Brits lid van het
Europees parlement gisteren ge
zegd.
prijs heeft de situatie op de kerne- taat van een referendum dat
nergiemarkt er met beter op ge- 1978 gehouden werd, maar de so-
maakt. B« de huidige lage prijzen ciaUsfische regering van Fred Si-
gas en olie is de drang
over te schakelen op kernenergie
duidelijk verminderd.
In de Verenigde Staten is de kri
tiek op het kernenergiebeleid, die
toch al sterk was na het ongeluk in
nowatz hoopte nog steeds op
mogelijkheid om de centrale weer
te openen. Sinowatz heeft de afge
lopen dagen echter laten weten dat
hij de kwestie Zwentendorf be
schouwt als definitief afgehandeld
In Zweden heeft de regering in
middels aangekondigd haar kerne
nergiebeleid te herzien. Uit enquê
tes is gebleken dat zestig procent
van de Zweden tegen kernenergie
is. In 1980 stemden de Zweden
voor een zeer geleidelijke ontman
teling van het gehele nucleaire po
tentieel van Zweden tot het jaar
2010. De centrales zullen nu sneller
worden gesloten.
In het Deense parlement ligt een
voorstel waarin Zweden gevraagd
wordt één van zijn vier kerncentra
les stil te leggen. Het gaat om de de
centrale bij Barsebaeck die is gesi
tueerd op twintig kilometer af
stand van Kopenhagen.
Kalkar
In West-Duitsland heeft de dis
cussie rond de opwerkingsfabriek
van Kalkar weer een nieuwe im
puls gekregen. Het lijkt niet waar
schijnlijk dat de minister van de
deelstaat Noordrijn-Westfalen, de
sociaal-democraat Johannes Rau,
spoedig de politieke blokkade van
Kalkar zal opheffen.
In Groot-Brittannië is de strijd
rond de bouw van een nieuwe cen
trale in de buurt van Sizewell (120
kilometer ten oosten van Londen)
weer opgebloeid. Die strijd was
toch al hevig vanwege de proble
men rond de opwerkingsfabriek in
Sellafield. De leider van de socia
listen, Neil Kinnock, heeft aange
kondigd dat wanneer hij aan de
macht komt Sizewell er niet zal ko-
In Italië heeft de regering ken
baar gemaakt niet te willen tornen
aan het voorgenomen kernenergie
beleid. De communistische oppo
sitie en leden van de socialistische
partij van premier Bettino Craxi
hebben echter laten weten een her
overweging van dit beleid als
noodzakelijk te beschouwen.
Joegoslavië heeft besloten de ge
plande bouw van een tweede kern
centrale niet te laten doorgaan.
Van de Westerse landen lijkt al
leen Frankrijk vastbesloten te zijn
door te gaan met het uitbreiden
van het aantal kerncentrales. Bin
nen de Franse politiek bestaat een
vrij grote mate van overeenstem
ming over het idee dat de ramp in
de Sowjet-Unie geen betekenis
heeft voor de kerncentrales in
Frankrijk. Een dergelijke ramp zou
in Frankrijk nooit kunnen gebeu
ren, zo menen de Fransen.
king op de stations
gers uit Kiev aankwamen. Wester
se journalisten mochten er niet ko
men. Sommige bewoners van Kiev
hebben "in de greep van de pa
niek" na de ramp medicijnen inge
nomen en nu "worden er enkele
gevallen van vergiftiging behan-
ten, ondanks hun uit veiligheids
oogpunt 'gevoelige' karakter, om
'menslievende redenen' aan de
Russen ter beschikking mocht
stellen. Functionarissen van de
Russische handelslegatie in Keu
len hadden het bedrijf eerder deze
week benaderd met het verzoek de
deld". zo onthulde de Oekraiense robots te mogen huren of kopen.
minister
volksgezondheid De twee grondverzetmachii
Anatoli Romanenko. Volgens hem die op afstand te bedienen zijn en
hebben de bewoners van Kiev ook zijn uitgerust met videocamera's,
een "psychologische shock" opge- zullen volgens Schauble waar-
lopen. schijnlijk worden gebruikt om de
situatie bij de reactor in ogen-
schouw te nemen.
In een vraaggesprek met het
weekblad Stern, verklaarde de be
zoekende partijchef van Moskou,
Boris Jeltsin, dat de reactor nog te
veel straling afgeeft 'om mensen in
de directe omgeving van de on
heilsplaats te brengen'
De Sowjet-Unie heeft de Europe
se Gemeenschap gevraagd om de
verkoop van een enorme hoeveel-
Buitenland kort
Lord Shinwell
In zijn woning ten noorden van
Londen is gisteren op tOl-jarige
leeftijd Lord Emanuel Shinwell
overleden.
Lord Shinwell werd in 1919 vijf
maanden opgesloten weten oprui
ing van arbeiders in Glasgow. Drie
jaar later werd hij gekozen in het
parlement. Hij werd minister in de
Labourregering van Atlee die in
1945 aan de macht kwam.
NASA
De Amerikaanse ruimtevaartor
ganisatie NASA heeft woensdag
besloten de lancering
Huis VS blokkeert voorstel Reagan
Russische vrouwen en kinderen die behoren tot de tienzuidenden geëvacueerden uit de onmiddellijke omgeving
van de kerncentrale in Tsjernobil.
MADRID - De president van de De aanslag werd eveneens uitge-
Raad voor de Rechterlijke Macht, voerd vanuit een dubbel gepar-
Antonio Hernandez Gil, is gisteren keerde personenauto. Alleen werd
op een haar na aan de dood ont- dit keer geen springstof gebruikt
granaten. Politiebronnen
noemde de wijze van uitvoering
las Centaur-raket met „ongeveer ro°d stoplicht stopte, werd deze het werk van professionelen en bij
r weken" uit te stellen. De lan
cering van de raket, die een militai
re communicatiesatelliet in de
ruimte moet brengen, stond voor
22 mei op het programma.
Artukovic
met drie granaten bestookt.
door
Gerrit-Jan Hoek
De openbare aanklager
Joegoslavische stad Zagreb heeft
de doodstraf geëist tegen Andrija
Artukovic, die terechtstaat wegens
oorlogsmisdaden. Artukovic werd
in februari door de VS aan Joego
slavië uitgeleverd. Als voormalig
minister van binnenlandse zaken
van de Kroatische marionetten-
staat, wordt Artukovic medeve
rantwoordelijk geacht vervolgin
gen in Kroatië, die aan bijna
kunstwerk'.
In de kofferbak van de dubbel
geparkeerde auto bleken bij nader
onderzoek drie mortieren te zijn
geinstalleerd. De granaten werden
via afstandsbediening afgevuurd
via drie speciaal geboorde gaten in
de koffer- de zijflank van de kofferbak. De
n en ver- gelukkige afloop van de aanslag
te danken aan de discipline
de chauffeur.
Conform de veiligheidsvoor
de aanslag van
twee weken geleden werden uit
gevaardigd, bracht de chauffeur de
De granaten sloegen ir
de bak van de dienstauto
nielden de achterkant van de wa
gen volledig. De president van de
Spaanse Rechterlijk Macht bleef,
evenals zijn chauffeur en een lijf- schriften, die
wacht, ongedeerd.
De aanslag op Hernandez Gil, oo_t
de staatshiërarchie na koning Juan dienstauto 'niet tot stilstand op ge-
Carlos, premier Gonzalez en de lijke hoogte
de Tweede Kamer voertuig,
licht, dat Hernandez Gil, naast
voorzitter vart de Raad voor de
Rechterlijke Macht tevens presi
dent van het Hooggerechtshof,
voor volgende week dinsdag een
speciale zitting van de Raad had
aangekondigd.
Daarin zou overwogen worden of
er interne disciplinaire maatrege
len genomen zouden moeten wor
den tegen twee Spaanse rechters,
Jaime Rodriguez Hermida, rechter
van het Hooggerechtshof, en Ri-
cardo Varon Cobos, rechter van
een rechtbank in Madrid.
Bardellino
Beide magistraten waren afgelo
pen maandag door het Hoogge
rechtshof vrijgesproken van de be
schuldiging tegen beter weten in
twee jaar geleden een berucht lid
van de Napolitaanse maffia, Anto
nio Bardellino, op borgsom te heb
ben vrijgelaten. Die uitspraak
bracht een golf van verontwaardig
de reacties uit bijna alle sociale en
politieke geledingen teweeg, de
rechterlijke macht niet uitgezon
derd, omdat tijdens de zittingen
van dat proces overduidelijke be
wijzen waren geleverd van corrup
tie en onrechtmatige beïnvloeding.
Aangezien tegen het vonnis geen
beroep meer mogelijk is, vormt de
enige mogelijkheid om te voorko
men, dat het omstreden tweetal
zich binnenkort weer in de rechter-
toga hult, een disciplinaire straf.
WASHINGTON - Het Huis van Af
gevaardigden heeft woensdag met
overweldigende meerderheid en in
navolging van de Senaat een voor
stel van president Reagan afgewe
zen aan Saoedi-Arabië voor 354
miljoen dollar aan wapens te ver
kopen.
De stemverhouding van 356 te
gen 62 was verrassend groot en
wordt in Washington 'veto-proof
genoemd. Dat betekent dat er zoals
de zaken er nu voorstaan in het
Huis een tweederde meerderheid
is om een presidentieel veto te ont
krachten. President Reagan heeft
na de stemming in de Senaat dins
dag aangekondigd dat hij via een
veto de strijd met het Congres zal
aanbinden over deze wapenle
veranties aan Saoedi-Arabië.
De verwachting was toen dat een
presidentieel veto zowel in de Se
naat als het Huis overeind zou blij
ven om de wapenverkoop alsnog
tot stand te kunnen brengen. Maar
dat is na de stemming in het Huis
zeer onzeker geworden.
Het is nog nimmer voorgekomen
dat een voorstel tot wapenleveran
tie aan een ander land door het
Congres is geblokkeerd. Meestal
laat de president het niet zover ko
men. Als de kans van slagen gering
is, kan de president een voorstel te
rugnemen of opschorten zoals on
langs met een gelijksoortig plan is
gebeurd voor wapenleveranties
aan Jordanië.
Wapenleveranties aan Saoedi-
Arabië komen politiek op een ver
keerd moment. De politieke aande
len van Amerika's Arabische vrien
den staan zo laag dat de pro-Israël-
lobby ditmaal niet in actie is geko
men. Het afgelopen weekeinde nog
zei de olieminister van Saoedi-Ara
bië, Yamani, voor de Amerikaanse
televisie Libië en de PLO niet als
terroristen te beschouwen.
In een ander interview op de
Amerikaanse televisie zei Aboe
Abas, de man achter de kaping van
Achille Lauro, dat Amerika vijand
nummer één is en dat terreuracties
tegen de Verenigde Staten gericht
moeten worden.
Dat alles heeft de animo voor wa
pens aan Saoedi-Arabië niet ver
hoogd. Saoedi-Arabië is een van de
grootste financiers van de PLO,
voor de meeste congresleden re
den voldoende om geen Ameri
kaans belang te zien in een land dat
terreur-organisaties heeft onder
steund.
Het tegenargument dat gebrek
aan Amerikaanse steun voor gema
tigde en conservatieve Arabische
landen op lange termijn de Ameri
kaanse belangen kan schaden, en
deze landen in de richting van ex
tremisten kan drijven, vindt op dit
moment in Washington geen of
nauwelijks gehoor.
PEREZ DE CUELLAR, de 66-jari-
ge secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties heeft gisteren te ken
nen gegeven dat hij geen tweede
termijn ambieert als hoogste func
tionaris van de volkerenorganisa
tie. Hij zei voorts dat de VN voor
het eind van dit jaar aan de rand
van het bankroet zal staan tenzij de
lidstaten instemmen met het be
perken van de kosten.
De Cuellar heeft onder andere
voorgesteld de jaarlijkse zitting te
verkorten van 13 naar 10 weken.
Tegen deze reductie, die een be
sparing zou opleveren van ruim 2,5
miljoen gulden, wordt fel geageerd
door de Derde Wereld.
voorzitter oi
Peces Barba de belangrijkste auto- daarvoor,
riteit, vertoonde grote gelijkenis
900.000 joden, zigeuners, sei-viërs met de aanslag in Madrid van twee
Over de identiteit van de daders
het motief van de aanslag tastte
weken geleden, waarbij vijf Guar- de politie gisteren nog in het duis
dias Civiles om het leven kwamen, ter. Een aanknopingspunt is wel-
ADVERTENTIE
PEUGEOT309
De nieuwe Peugeot 309. Gebaseerd op een ijzersterk
scenario. Overladen met Oscars. Waaronder één voor z'n
extreem lage luchtweerstand. Met als gevolg een uitzonderlijk
gunstig brandstofverbruik: bij de GL Profil slechts 1 op 20,8 bij
90 km/u.'
Kom 'm snel bij ons bekijken. En beleef de première op de
mooiste plaats: achter het stuur.
iPEUCEOT
De 309 GL Profil verbruikt bij 120 km
7 uitvoeringen tot 105 DIN pk.
I BTW. Afleveringskosten f 450.-.
SL ^btftamUch op. metf
De machtswisseling in Kaboel
kwam niet onverwacht. In de Rus
sische pers was al vaker kritiek ge
leverd op de geringe successen van
het Afghaanse bewind bij de be
strijding van het fundamentalisti
sche verzet. Toen Karmal eind
maart naar de Sowjet-Unie ver
trok, vroegen velen zich af of hij
nog terug zou keren.
Professor Zalmay Khalilzad van
de Columbia Universiteit in New
York voorspelde in het februari
nummer van het blad Problems of
Communism reeds dat Najibullah
secretaris van het Centraal Comité
was geworden om Karmal te kun
nen vervangen indien en wanneer
de Sowjet-Unie daartoe zou beslui-
De afwezigheid van Karmal bij
de achtste viering van de Saur-re-
volutie maakte duidelijk dat het diensttijd zit erop.
tijdstip gekomen was. De kritiek
op Karmal in de Pravda duidde er
eveneens op. Het tijdstip van de
décharge van Karmal was ook niet
toevallig.
Russische soldaten op het vliegveld
door
Leo Maat
Zondag trad Karmal als partijlei
der terug en maandag begon in Ge-
nève de zevende ronde van het
door de Verenigde Naties georga
niseerde toenaderings-overleg tus
sen Afghanistan en Pakistan. Het
overleg is vooraf gegaan door opti
mistische geluiden over bereid
heid van de Sowjet-Unie zijn troe
pen uit het zuidelijke buurland te
rug te trekken.
VN-diplomaten in Genève zagen
in deze machtswisseling een goed
voorteken. Maar de speciale VN-
bemiddelaar, de Equadoraan Die-
go Cordovez, wilde niet ingaan op
de vraag of de verandering van lei
derschap in Kaboel de onderhan
delingen zou vergemakkelijken.
Cordovez heeft sinds 1982 tussen
de verschillende regeringen heen
en weer gependeld. Ook hij heeft
zich een paar weken geleden voor
zichtig optimistisch uitgelaten
over de kans van slagen van het
overleg.
In eerdere besprekingen is vol
gens de VN overeenstemming be
reikt over drie hoofdpunten van
een akkoord. Dit zijn: niet inmen
ging in eikaars binnenlandse aan
gelegenheden, een internationale
waarborg voor de onafhankelijk
heid van Afghanistan en de terug
keer van de Afghaanse vluchtelin
gen uit Pakistan en Iran.
Het huidige overleg zou een ak
koord over'het laatste en belang
rijkste punt moeten opleveren: een
tijdsschema voor terugtrekking
van het Russische leger. Naar ver
luidt wil Moskou zijn troepen in
een tijdsbestek van twaalf maan
den terughalen, terwijl Pakistan
eist dat de Russen binnen drie
maanden het land uit zyn
Kosten
Een moeilijkheid is hier ook het
moment van terugtrekking, een
kip of het ei-probleem. Moeten
eerst de buitenlandse (Amerikaan
se, Chinese, Arabische) wapenle
veranties aan het islamitische ver
zet zijn gestaakt, voordat de eerste
Russische tank wegrolt? Prakti
sche problemen, die niet eenvou
dig zijn op te lossen.
Maar praktische problemen zijn
overkomelijk wanneer de wil er is.
Van Russische zijde lijkt de wil om
het probleem politiek op te lossen
wel aanwezig. Daar heeft het
Kremlin ook alle reden toe. De kos
ten van de oorlog zijn immens.
De politieke kosten laten zich
niet in cijfers uitdrukken, maar een
feit is dat het Russische optreden
in Afghanistan heeft geleid tot
westerse, vooral Amerikaanse,
handelsbelemmeringen en dat de
Russische reputatie in de Derde
Wereld en met name in de Arabi
sche landen eronder te lijden heeft
gehad.
Volgens Amerikaanse cijfers (ir
de kwestie-Afghanistan zijn nau
welijks betrouwbare cijfers voor
handen, maar de Amerikaanse lij
ken vooralsnog het minst onbe
trouwbaar) zijn er sinds 1979 ten
minste tienduizend Russische sol
daten in Afghanistan gesneuveld.
Er zouden zevenhonderd vliegtui
gen verloren zijn gegaan en de di
recte kosten van de oorlog worden
geschat op bijna honderd miljard
gulden.
Voor de Pakistaanse onderhan
delaars liggen de zaken wat gecom
pliceerder. De naar schatting drie
miljoen Afghanen die in Pakis
taanse vluchtelingenkampen ver
blijven drukken zwaar op 's lands
economie en op de tolerantie van
de Pakistaanse bevolking. Boven
dien heeft Afghanistan Pakistan
onder druk gezet door de naar au
tonomie strevende Pastunen in het
land te steunen. Een oud geschil
punt tussen de beide landen, dat
nu zijn diensten voor Afghanistan
bewijst. Pakistan wil kortom wel
van de problemen met zijn buur
land af.
Regie
Het is echter de vraag of de Ame
rikaanse regie een happy end toe
staat. Washington heefl er op zijn
minst geen last van dat de Russen
zitten opgescheept met een peper
dure, schier eindeloze en bloedige
strijd, waarbij de Russen de rol van
kolonialisten, van de bad guys spe
len. Het is daarom nog maar de
vraag of er de komende weken in
Genève een oplossing uit de bus
komt En zelfs als het er komt, zal
er de komende jaren nog heel veel
Afghaans bloed vloeien. Want het
islamitisch verzet is niet van plan
de strijd op te geven, alleen maar
omdat de grote mogendheden er
vanaf willen. Met de aftocht van
het Russische leger is de al tien
jaar durende burgeroorlog nog niet
ten einde.
(Dit is het laatste artikel van
een tweedelige serie over de
kwestie-Afghanistan. Het eerste
artikel stond in de krant van afge
lopen woensdag 7 mei).
