Chemische wapens weer ter discussie
Lubbers: uitstel
maar geen afstel
u
1
1 y
FTwTTJ
nutssoaarbankè
Blokkade bij Woensdrecht
PvdA: kernafval komt in Moerdijk
nj
im
DE DICHT Bil KUIS BANK
Ruding prijst
vakbeweging,
maar hekelt
PvdA-program
De Korte: bij
PvdA-regering
minder geld
Jongen (11)
gewurgd, man
gearresteerd
DINSDAG 6 MEI 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
De rente wordt maandelijks uitbetaald.
Looptijd 1 t/m io jaar (vast). Minimale
storting f 15.000,-.
5 jaar 0/10 jaar £0/
Rente: V /ORente: /O
Effektief: 6,17% Effektief: 6,43%
WOENSDRECHT (GPD) - Actie
voerders tegen kruisraketten heb
ben gisteren bijna een uur lang met
hun auto's de rijksweg tussen Roo
sendaal en Bergen op Zoom ver
sperd. Door de rijdende blokkade
ontstond een file van 2 kilometer.
De actie was een onderdeel van
een door radicale groepen georga
niseerde blokkadedag rond
Woensdrecht en elders in het land.
De politie arresteerde ter plaatse 2
actievoerders. In totaal zijn giste
ren 5 demonstranten aangehou
den.
De basis Woensdrecht leek giste
ren wel een belegerde vesting.
Naast het normaal in Woensdrecht
aanwezige politiepersoneel, kon
den de autoriteiten beschikken
over ongeveer 250 man mobiele
eenheid van rijkspolitie en mare
chaussee. Het beveiligingssqua
dron van de luchtmacht kreeg ver
sterking van personeel van de
luchtmachtschool in Nijmegen.
Die moesten de basis beschermen
tegen acties van naar schatting 500
actievoerders, afkomstig uit het
hele land. Drie demonstranten
werden aangehouden op verden
king van vernieling van het basis
hek.
De actie op rijksweg 58 begon
gistermorgen na een ontruiming
eerder op de ochtend van een vre-
deskamp. Ongeveer 40 busjes met
demonstranten reden met een
snelheid van 10 kilometer per uur
en vormden een rijdende blokka
de. Vlak voor de afslag naar Vlis-
singen maakte de politie er een
eind aan door de 2 bestuurders van
de op kop rijdende auto's die wei
gerden bevelen op te volgen, te ar
resteren eq de auto's van de weg af
te halen. De arrestanten, onder wie
een oud-verzetsstrijder, wordt een
misdrijf ten laste gelegd, namelijk
het belemmeren van het verkeer.
Later op de dag werden 3 poor
ten van de basis alsmede de poort
van Fokker enkele uren geblok
keerd. Politie en marechaussee
hadden opdracht alleen op te tre
den als er geen verkeer meer door
kon. Dat aanbod was echter mini
maal omdat het personeel gisteren,
op bevrijdingsdag, een vrije dag
had. Alleen bij Fokker werd ge
werkt.
Die fabriekspoort is twee keer
ontruimd door personeel van de
mobiele eenheid. Daarbij werd
soms hard opgetreden. Zittende
demonstranten werden door poli-
tiepaarden onder de voet gelopen
en met gummiknuppels op het
hoofd geslagen. Bij de noordpoort
hadden de ongeveer 100 activisten
brandende boomstammen neerge
legd.
BEILEN (GPD/ANP) - "Het is
uitgesloten te denken, dat Ne
derland zich een 32-urige werk
week zou kunnen permitteren,
terwijl in de ons omringende en
beconcurrerende landen 38 uur
wordt gewerkt. De vakcentrales
hebben dat goed begrepen door
vrijdag hun handtekening te zet
ten onder het Centraal Akkoord,
maar de PvdA blijft er maar over
doordrammen".
Deze ongezouten kritiek op het
verkiezingsprogramma van de
PvdA uitte de minister van fi
nanciën, dr. Onno Ruding
(CDA), gisteravond op verkie-
zingstoernee in het Drentse Bei-
len. Volgens hun programma
willen de sociaal-demcraten de
werkloosheid in 1990 terugbren
gen naar 470.000 door op grote
schaal (voor negentig procent
van de werkenden) een werk
week van 32 uur in te voeren.
"Dan moet je dat wel dwingend
voorschrijven, want in overleg
tussen vakbeweging en werkge
vers krijg je dat niet voor elkaar,
zeker niet nu er ondanks de hoge
werkloosheid tal van vacatures
niet te vervullen zijn door gebrek
aan goed geschoolde werkne
mers", aldus de bewindsman.
Ook is arbeidstijdverkorting
op een schaal zoals de PvdA die
nastreeft, volgens Ruding niet te
betalen, nu er bijna geen inflatie
meer is. „Het zou betekenen, dat
je de lonen reëel moet verlagen
VERKIEZINGEN
Ruding: doorgaan. (foto GPD)
en dat heeft Den Uyl dan ook be
schaamd moeten toegeven".
Volgens Ruding is het kabinet
nu halverwege met het econo
misch herstelbeleid: "Dit kabi
net moet nog vier jaar kunnen
doorgaan op de ingeslagen weg.
Daarna, dus in 1990, is de econo
mie weer gezond", gelooft Ru
ding.
ZOETERMEER (ANP) - Vol
gens minister De Korte (binnen
landse zaken) gaan de meeste
werknemers er bij een PvdA-re
gering financieel op achteruit.
Op een gisteravond in Zoeter-
meer gehouden WD-verkie-
zingsbijeenkomst becijferde De
Korte dat de koopkracht voor
hen daalt met jaarlijks één pro
cent of, vertaald in guldens, met
netto 1.000 tot 1.700 gulden in
vier jaar.
De Korte noemde de recent ge
sloten overeenkomst tussen ka
binet en sociale partners (werk
geversorganisaties en vakbewe
ging) over het terugdringen van
de werkloosheid tot beneden de
500.000 'een genadeslag' voor het
PvdA-programma. De vakbewe
ging, zei hij, heeft dat program
ma „laten vallen als een bak
steen".
Minister De Korte constateer
de verder, dat de door de PvdA
voorgestelde algemene werk
weekverkorting "uitermate na
delig zal zijn voor het economi
sche herstel". Bij een regering
met de PvdA zal er sprake zijn
van minder economische groei,
zo voorspelde hij. De Korte riep
op ervoor te zorgen dat de PvdA
in de oppositie blijft. "Dat is ze
ker voor de werknemers in ons
land het allerbeste", zei hij.
DEN HAAG - Zal Amerika onder
druk van de Europese bondgeno
ten moeten afzien van de door de
regering-Reagan al in 1982 aange
kondigde modèrnisering van het
arsenaal chemische wapens? Bin
nen de vredesbeweging hoopt men
van wel; de messen ^ijn bij IKV en
Pax Christi al geslepen voor een
anti-campagne die hetzelfde resul
taat moet opleveren als de acties
van 1977 tegen de neutronengra
naat: een produktieverbod.
door
Hans Geleijnse
De defensiecommissie van de
Tweede Kamer wil vandaag van
minister De Ruiter (defensie) ho
ren welk standpunt Nederland zal
innemen in het NAVO-overleg
over de chemische wapens. IKV en
Pax Christi en 16 andere vredes
groepen zouden de bewindsman
vóór aanvang van de vergadering
een brief aanbieden waarin hem
wordt gevraagd zich binnen de
NAVO uit te spreken tegen de
Amerikaanse plannen.
Dat zal De Ruiter niet moeilijk
vallen. Nederland is tegen produk-
tie en opslag van chemische wa
pens, evenals de meeste andere
Europese bondgenoten. Onlangs
bevestigde De Ruiter op vragen
van de CDA'er Frinking dat stand
punt nog eens. Maar daarmee is
nog niet gezegd dat de Amerikaan
se plannen niet zullen doorgaan.
Waar gaat het om? In 1969 be
sloot president Nixon de produktie
van chemische wapens stop te zet
ten. De bestaande voorraden mos
terd- en zenuwgas (geschat op 16
tct 20 kiloton), waarvan 500 tot
1000 ton zenuwgas voor artillerie
granaten is opgeslagen in de Ame
rikaanse wapenarsenalen in West-
Duitsland, werden voldoende
geacht voor afschrikking van het
Sowjet-potentieel.
In 1979 besloot de regering-Car
ter echter voorbereidingen te tref
fen voor de produktie van nieuwe,
zogenoemde binaire chemische
wapens. Deze bestaan uit twee on
derdelen, van elkaar gescheiden
kleine tanks, waarvan de inhoud
na het afvuren van de granaat of
bom met elkaar in verbinding
wordt gebracht en voor de beoog
de giftige chemische reactie zor
gen. Reagan wil nu deze binaire
wapens in produktie nemen, om
dat vooral het Pentagon ervan
overtuigd is dat de VS op dit ter
rein een onaanvaardbare achter
stand ten opzichte van de Russen
hebben opgelopen.
Tegen mensen
Het Amerikaanse Congres wilde
van de presidentiële plannen aan
vankelijk niets weten. Pas vorig
jaar ging het door de Republikei
nen beheerste Huis van Afgevaar
digden (de Amerikaanse Tweede
Kamer) onder één voorwaarde ak
koord. Deze hield in dat de Euro
pese bondgenoten moest worden
gevraagd hun toestemming te ge
ven voor opslag en eventueel ge
bruik van de wapens in Europa;
bovendien mocht met de produk
tie niet eerder dan in 1987 worden
begonnen.
Zowel bij de bondgenoten als in
de boezem van de Amerikaanse re
gering voelde men echter weinig
voor zo'n formele bondgenoot
schappelijke raadpleging. Met een
verhit publiek debat over kruisra
ketten en Pershings net achter de
rug, werd het weinig verstandig
geacht de vredesbeweging een
nieuwe kans te geven de publieke
opinie te mobiliseren.
Dat heeft vooral met het karakter
van deze wapens te maken: ze zijn
exclusief tegen mensen gericht;
gebouwen en installaties vernielen
ze niet. Net als bij de neutronen
granaat een militair aantrekkelijke
optie. Soldaten kunnen zich met
beschermende pakken (die overi
gens het nadeel hebben dat ze de
bewegingsvrijheid en dus de ge
vechtskracht beperken) nog enigs
zins tegen deze wapens bescher
men. Maar de bevolking is weer
loos. Gebruik van deze categorie
wapens in het dichtbevolkte Euro
pa zou miljoenen levens eisen, zo
hebben Amerikaanse en Europese
deskundigen al berekend.
De voorwaarde tot 'raadpleging
van' werd daarom afgezwakt. De
produktieplannen, waaraan een
prijskaartje van 125 miljoen dollar
hangt, werden opgenomen in de
Amerikaanse zogenoemde force
goals, de nationale defensiebijdra-
ge aan de NAVO voor de komende
vijf jaar. Deze force goals worden
binnen de NAVO besproken, waar
bij de lidstaten kritiek en lof op el-
kaars plannen kunnen geven.
Geen van de landen kan de uitvoe
ring van dit soort plannen echter
tegenhouden door middel van een
veto.
Vorige week vergaderden amb
telijke deskundigen over de plan
nen op het NAVO-hoofdkwartier.
Diverse Europese lidstaten, waar
onder de Bondsrepubliek en Ne
derland, hebben toen al laten we
ten dat hun NAVO-ambassadeurs
commentaar zullen geven op de
Amerikaanse plannen tijdens de
vergadering van het Defensie Plan
ning Comité (DPC), die halverwe
ge deze maand (een precieze da
tum is nog niet gegeven) wordt ge
houden.
Maar de Amerikanen hoeven
zich, zoals gezegd, daar niets van
aan te trekken. Als zij hun plannen
handhaven zullen de ministers van
defensie, tijdens hun DPC-bijeen-
komst van 22 mei, volgens de stan
daardformulering 'kennisnemen'
van de besluiten die de ambassa
deurs eerder zullen hebben geno-
Stilzwijgend
Volgens tegenstanders - in Ne
derland zijn die in politieke kring
vooral te vinden bij CDA en PvdA
en uiteraard klein links - krijgt
Washington door deze NAVO-pro-
cedure te volgen stilzwijgend zijn
zin. Het Congres kan worden ver
teld dat Europa is ingelicht, terwijl
de bondgenoten geen beslissing
hebben hoeven te nemen over op
slag van de wapens op eigen
grondgebied.
NAVO-functionarissen spreken
deze redenering echter tegen. Zij
zeggen dat de nationale defensie
plannen - dus ook de opslag - een
zaak van de lidstaten zelf zijn.
„Toen Nederland in zijn force
goals aankondigde de marine in te
krimpen kwam daar hevige kritiek
op van de bondgenoten. Maar dat
leidt niet tot afkeuring vari dat plan
door het bondgenootschap. Men
laat het dan in dit geval aaift^Jeder-
land over zich iets van die kritiek
aan te trekken!', aldus een NAVO-
diplomaat.
Datzelfde geldt nu voor Was
hington, dat weet dat de menings
verschillen met de Europese bond
genoten pas tot volle wasdom zul
len komen als NAVO-opperbevel-
hebber generaal Rogers na een be
slissing tot produktie de bondge
noten moet raadplegen over een
'stationeringsplan'. De Amerika
nen zeggen weliswaar dat deze wa
pens in vredestijd in de VS kunnen
blijven, maar in tijden van span
ning moeten ze naar Europa wor
den overgevlogen en daarvoor die
nen plannen gereed te zijn.
De Nederlandse NAVO-arabas-
sadeur De Hoop Scheffer zal in de
komende DPC-vergadering na
mens het kabinet een standpunt
innemen dat de oppositie vandaag
nauwelijks zal kunnen bestrijden:
geen produktie van nieuwe wa
pens, geen opslag in Nederland,
streven naar een wereldwijd ver
bod voor deze wapencategorie. Dit
houdt tevens in, dat Nederland
niet met Rogers zal overleggen
voor het geval Washington toch de
produktiebeslissing neemt.
Of de andere Europese bondge
noten dat laatste ook zullen aan
kondigen, moet worden afge
wacht. In elk geval is de Europese
hoop er wel op gevestigd, dat Was
hington - zo er al overeenstemming
tussen Witte Huis en Congres komt
het thema van de opslag in Euro
pa niet zal aanroeren.
Premier: 'kernenergie niet ineens gevaarlijk'
Tsjernobyl, die tot uitstel leidde
van het kamerdebat over de vesti
gingsplaatsen voor nieuwe kern
centrales, heeft op de procedures
van de Covra geen invloed. "Het
radioactief afval hebben we nu
eenmaal, en daar moeten we een
oplossing voor vinden", aldus Co-
dée. PvdA-milieuspecialist Veld
hoen heeft ernstige kritiek op de
Covra omdat de interne beslissing
is genomen, nog voordat de Kamer
heeft gestemd over twee moties die
de sociaal-democraten morgen tij
dens een kort spoeddebat over het
kernafval zullen indienen. "Twee
dagen voor het debat zegt de Co
vra: we hebben besloten, maar we
zeggen het lekker niet. Dit getuigt
van een arrogantie waar mijn
klompen van uit vallen", aldus
Veldhoen.
Moerdijk
Voor de PvdA-er staat zo goed
Bemiddeling voor
personeel Ballast
Nedam mislukt
MANAMA (AFP) - Ook een
nieuwe bemiddelingsspoging
heeft zondag niet geleid tot vrij
lating van de door Qatar vastge
houden 30 personeelsleden van
het Nederlandse aannemings
bedrijf Ballast-Nedam. Qatar
eist tegenover de oliestaat Bah
rein het recht op op een aantal
eilanden. Op een daarvan,
Facht al Dibal, was Ballast-Ne
dam aan het werk in opdracht
van Bahrein.
De jongste poging werd on
dernomen door de Raad voor
samenwerking van de Golfsta
ten, waarbij behalve Qatar en
Bahrein zijn aangesloten Sa-
oeudi-Arabië, Koeweit, de Ver
enigde Arabische Emiraten en
Oman.
In het weekeinde kregen wel
opnieuw Nederlandse, Britse
en Filippijnse diplomaten toe
stemming om het personeel
van Ballast-Nedam te spreken.
Het gaat om 25 Filippijnen, 2
Britten, 2 Thailanders en een
Nederlander.
(vervolg van pagina 1)
TOKIO/DEN HAAG (ANP) - Premier Lubbers wil niet uitsluiten dat het Nederlandse
kernenergiebeleid wordt herzien. Hij vindt het evenwel 'ongewenst' om nu al te besluiten
geen nieuwe kerncentrales in Nederland te bouwen. Uit de kernramp in de Sowjet-Unie
mag, aldus Lubbers, 'niet worden afgeleid dat kernenergie nu ineens onveilig is'. Lub
bers zei dat gisteren in Tokio tijdens de economische wereldtop die hij namens de EG
bijwoont.
In Nederland zelf blijkt een be
hoorlijk aantal boeren zich niet te
storen aan het verbod hun melkvee
buiten te laten grazen. De Algeme
ne Inspectiedienst heeft gisteren
bij 207 boeren melkvee in de wei
aangetroffen en nam in totaal
150.000 liter melk in beslag. Sinds
zaterdag mag melkvee niet meer
naar buiten omdat de melk dan ra
dio-actief wordt.
Voor met name Friese boeren die
geen (kuil)voer genoeg meer heb
ben om hun dieren binnen te hou
den, is gisteren een speciale vee-
voer-telefoonlijn geopend door het
provinciaal bestuur in overleg met
3 boerenorganisaties. De veehou
ders kunnen daar informeren waar
nog voer te krijgen is.
In verband met de problemen
van de boeren komt vandaag op
verzoek van de WD de kamer
commissie voor landbouw bijeen.
Morgen is er op verzoek van PvdA
en CDA een spoeddebat over de
ramp in Tsjernobil en de gevolgen
daarvan voor Nederland. Tijdens
dat moet het kabinet vragen beant
woorden over over volksgezond
heid, internationaal overleg en de
topconferentie in Tokio, waar
Tsjernobil ook onderwerp van ge
sprek is geweest. De belangrijkste
vraag van de oppositie zal echter
zijn of het kabinet van plan is het
besluit tot de bouw van nieuwe
kerncentrales in heroverweging te
Lubbers liet gisteren vanuit To
kio al weten dat daarvan wat hem
betreft voorlopig geen sprake is.
Wel wil hij de besluitvorming uit
stellen totdat duidelijk is wat er in
de Sowjet-Unie precies is gebeurd.
"Er kan bijvoorbeeld een menselij
ke fout zijn gemaakt waarvan wij
ook kunnen leren", aldus Lubbers.
Inmiddels is de radioactiviteit in
de lucht boven Nederland weer
iets afgenomen. Ten gevolge van
de ramp in Rusland werd die aan
het eind van de vorige week meer
dan twee keer zo hoog. Zondag be
vatte de lucht nog 0,5 millirem ra
dio-actief jodium, gisteren nog 0,4
millirem. De normale waarde is 0,2
millirem.
UTRECHT (ANP) - De 11-jarige
Arthur Ghurahoo uit Utrecht,
wiens lichaam zondag door sur
veillerende politiemensen op een
militair terrein in Bunnik is ont
dekt, blijkt te zijn gewurgd. De jon
gen is evenwel niet seksueel mis
bruikt. Sectie op het lichaam heeft
dat gisteren uitgewezen. Een man
uit Utrecht die vlak voor de vondst
van het lichaam was aangehouden
wegens overtreding van het toe
gangsverbod, zit nog steeds in
hechtenis. Het is echter nog altijd
niet duidelijk of hij iets met de
moord te maken heeft.
Het lichaam van Arthur Ghura
hoo werd zondagavond even voor
21.00 uur ontdekt op de verbin
dingsweg tussen de A12 en de
Marsdijk in de gemeente Bunnik.
De weg is onderdeel van het Fort
Vechten, militair terrein.
LEEUWARDEN (ANP) - "Onze bevrijding is nooit
compleet, zolang er in de internationale samenleving
volkeren en mensen zijn die onder het juk van vervol
ging, vervreemding en verarming blijven uitzien naar
hun bevrijding". Dat zei de Maastrictse hoogleraar en
oud-directeur van de afdeling rechten van de mens
van de Verenigde Naties Van Boven gistermiddag tij
dens de nationale bevrijdingsmanifestatie in de Leeu
warder Jacobijner Kerk. De manifestatie werd bijge
woond door koningin Beatrix en prins Claus, en een
aantal ministers.
"Aan ons de taak om mee te helpen dit bevrijdings
proces te bevorderen in woord en daad", aldus Van
Boven. Vrijheid is volgens Van Boven ondeelbaar: "Zij
houdt verantwoordelijkheid in voor degenen die niet
vrij zijn".
De manifestatie was verder vooral van culturele
aard. Zo nam het koninklijk paar met de andere geno
digden kennis van oorlogsliederen en -poëzie in het
Fries en Nederlands. Op de ANP-foto wordt het ko
ninklijk paar welkom geheten door commissaris der
koningin Wiegel en burgemeester Te Loo.
Onbekenden hebben de linten van de krans die giste
ren werd gelegd bij het monument op de Dam vervan
gen door zwart-rode linten, de kleuren van defacisme.
DEN HAAG (GPD) - De PvdA
heeft de commissie Covra beticht
van arrogantie omdat deze al een
besluit heeft genomen over de op
slag van kernafval, terwijl morgen
een spoeddebatje wordt gehouden
over deze opslag. De commissie
wil niet zeggen welke plaats ze
heeft gekozen, maar PvdA-woord
voerder Veldhoen 'gokt voor 90
procent op Moerdijk'.
Zoals bekend besloot Winsemius
enkele weken geleden de lokatie-
keuze niet zelf te maken, maar over
te laten aan de Covra, die de op-
slagfabriek in de toekomst moet
beheren. De plekken zouden on
derling zo weinig verschillen dat
een politieke beslissing weinig zin
vol werd geacht. In het complex
zal gedurende 50 tot 100 jaar laag-
en middel-radioactief zowel als
hoog-radioactief afval boven
gronds worden opgeborgen.
De ramp in de kerncentrale bij
als vast dat de Covra al heeft geko
zen voor de lokatie Moerdijk in
Noord-Brabant. Veldhoen conclu
deert dat uit het feit dat de Covra
liever geen opslagfabriek neerzet
in de buurt van een nieuwe kern
centrale, die volgens de lichte
voorkeur van het kabinet in Bors-
sele zou moeten komen. "De Covra
is bang dat ze anders de ene dag
met de ME en de andere dag met
milieu-activisten te maken krijgt".
Op de Moerdijk zal 'nooit' een
kerncentrale kunnen verrijzen, be
weert het kamerlid, omdat er te
veel mensen in de omgeving wo
nen. De nadere risico-analyse
waartoe het kabinet voor deze lo
katie heeft besloten vindt hij
slechts 'een zoethoudertje'. Nu
Moerdijk het niet wordt 'moet Win
semius toch iets goed maken', ver
klaart Veldhoen, en laat hij, omdat
hij 'het zelf niet durft' de Covra
voor Moerdijk kiezen ('dat was
toch al lang bekend...').In de twee
moties die de de PvdA morgen wil
indienen, vragen de sociaal-demo
craten het besluit alsnog door de
minister te laten nemen en aan
dringen op een nieuwe en meer
doorwrochte (lokatie-ongebonden)
studie naar de milieu-effecten van
de opslag.
Codée bestreed gisteren de kri
tiek van Veldhoen. "Wij werken de
opdracht uit die de regering ons
heeft gegeven. Er is nog helemaal
geen sprake van een beslissing
waarin iedereen gekend is en waar
mee alle partijen het eens zijn", zei
hij.
ADVERTENTIE
