'De magische
indruk
van een kat'
'Behoefte aan zuiverheid in de branche'
PODIUMBLIK
DINSDAG 6 MEI 1986
Het LAK-theater wordt de laat
ste weken achtervolgd door te
genslag. Ruziezoekende studen
ten bij 'Glas', afzeggingen van
Stichting Speve en Lest, en nu is
tot overmaat van ramp ook 'Met
Respect', de voorstelling die die
van Lest zou vervangen, afge-
Lou Landré (links) en Bert
André in 'De Emigranten' van
Mrozék, vrijdag in de Leidse
Schouwburg, (foto Arlettc Stubbe)
zegd. Op de valreep is bij het
Plantheater een zo diepgaand
verschil van mening over de in
terpretatie van 'La putain repec-
tueuze van Sartre gerezen, dat
men het stuk niet wil spelen. Op
woensdag en donderdag is er zo
doende in het LAK niets te bele-
Mrozek
Die opeenvolging van afzeg
gingen is natuurlijk toeval. Zoals
het ook toeval is, dat deze week
twéé stukken van de in 1930 gebo
ren schrijver Slawomir Mrozek
in Leiden te zien zijn: vrijdag in
de schouwburg en vrijdag en za
terdag in het LAK-theater. Mro
zek is Pool van geboorte, maar
woont al meer dan tien jaar in
Parijs.
Zijn ervaringen als emigrant
liggen ten grondslag aan 'De
Emigranten', dat vrijdagavond
door de acteurs Bert Andrê en
Lou Landré in de schouwburg
wordt gebracht. Het stuk behan
delt het proces van ontworteld
raken aan de eigen cultuur en de
gedwongen aanpassing aan
vreemde gewoonten. Een politie
ke vluchteling en een ongeletter
de gastarbeider brengen samen
de Oudejaarsavond door in een
souterrain. Hoe groot de verschil
len tussen de intellectuele pieke-
raar en de sloverige arbeider ook
zijn, ze worden uiteindelijk over
wonnen door de gemeenschappe
lijkheid van hun buitengesloten
zijn. Alleen de lach maakt het
hen mogelijk te overleven. Aan
vang 20.15 uur.
'Het Slachthuis' werd in 1970
door Mrozek geschreven als hoor
spel. Benjamin Gijzel heeft het
stuk vertaald en bewerkt; onder
zijn regie wordt het vrijdag- en
zaterdagavond door F Act ge
bracht in het LAK-theater. Het is
een absurd verhaal over een moe
der, haar zoon, een fluitiste en
een directeur die op zoek zijn
naar de waarheid. Die wordt
voor hen verzinnebeeld door de
violist Paganini. Hij vertrapt
hun illusies door van zijn voet
stuk te stappen en ossen de keel aj
te snijden. U begrijpt: het ver
haal laat zich amper nat>ertellen.
Het is ook niet Mrozeks opzet zijn
publiek een handzame anecdote
voor te schotelenzijn absurdis
me komt voort uit een poging de
absurde lijnen van ons denken te
ontrafelen. Aanvang beide
avonden 20.30 uur.
Kindertoneel
'Meneer Mengsel houdt zijn
mond' is een voorstelling ooor
kinderen van acht tot twaalj
jaar en wordt woensdagmiddag
in de Leidse Schouwburg ge
bracht door de groep 'Dames
Heren'. De vader van Lilli en
Luka Manicardi is een berucht
bankovervaller. Als hij in de ge
vangenis belandt, moeten zijn
dochters bewijzen dat zij 'echte'
Manicardi's zijn. Ze beroven een
postkantoor. Maar meneer Meng
sel heeft alles gezien. Hij doet hen
een vreemd voorstel. Aanvang
14.30 uur.
Koningen
Het Speeltheater Gent is een
drama-centrum in België, waar
lessen worden gegeven aan kin
deren, tieners en volwassenen en
waar kinderen, acteurs en muzi
kanten samen werken aan pro-
dukties voor kinderen. Die pro-
dukties hebben meestal de vorm
van een musical. De musical 'Ko
ningen', die zaterdagavond in de
Leidse Schouwburg wordt ge
bracht, is geënt op het sprookje
De Sneeuwkoningin van Hans
Christian Andersen. Er werken
22 kinderen aan mee, die door en
kele acteurs en muzikanten wor
den bijgestaan. Aanvang 19.00
Imperium
Een kranteartikel lag ten
grondslag aan 'Niet geschikt
voor publicatie', de laatste pro-
duktie die Imperium dit seizoen
uitbrengt. Daarin werd beschre
ven hoe een jonge vrouw op het
platteland van Ierland het
slachtoffer wordt van het strenge
geloof dat daar heerst. De vrouw
Dora heeft een onwqettig kind ge
kregen, dat bij de geboorte over
leed. Zij kan er met niemand
over praten en belandt als gevolg
daarvan in een inrichting. Een
journaliste krijgt weet van haar
geschiedenis. De beroepsmatige
belangstelling verandert geleide
lijk in een persoonlijke betrok
kenheid. Het stuk is gebaseerd op
improvisaties. De regie is in han
den van Clara Smit. De première
is zaterdag in het eigen Micro
theater aan de Oude Vest. Aan
vang 21.00 uur.
TIG
De Leidse Toneelvereniging
Tot Ieders Genoegen brengt vol
gende week maandag het blijspel
'Van je familie moet je het maar
hebben' in de Leidse Schouw
burg. Huize Hamilton is in rep en
roer als in het holst van de nacht
luidruchtig wordt aangebeld. Ze
ker als de butler komt melden dat
er niemand aan de deur is. Dan
wordt in de tuin een baby gevon
den. Het resterende deel van het
blijspel is geheel gewijd aan de
indringende vraag wie van de
zes aanwezige heren dan wel de
vader van dit kind mag zijn.
Aanvang 20.15 uur.
Australiërs verknippen 'Picasso'
SYDNEY (AP) - Twee eigenaars
van een postorderbedrijf in Austra
lië hebben het plan een linoleums
nede van Picasso in 500 stukken te
knippen, die zullen worden ver
kocht voor ongeveer 340 gulden
per stuk.
Een van de 'kunsthandelaars.'
David Robertson, geeft toe dat het
project commercieel is, maar er is
volgens hem geen sprake van over
treding. 'Alle grote kunstwerken
hebben de ingesleten gebruiken en
zeden geschokt voordat ze einde
lijk werden erkend,' voegt hij daar
aan toe.
Het gaat om het werk Trois
Femmes' uit 1959, waar Picasso 50
afdrukken van maakte; het werk
draagt de signatuur van de mees
ter. De kunsthandelaar David
Cook, die het werk voor ongeveer
25.000 gulden aan beide zakenlie
den verkocht, was furieus toen hij
hoorde wat men ermee voor had.
Hij zweert dat hij het werk nooit
zou hebben verkocht als hy had ge
weten wat de bedoeling was.
Er hebben al twintig peronen ge
reageerd op de advertentie waarin
de verkoop wordt aangekondigd.
Er zal worden gewacht met knip
pen totdat voldoende kopers zijn,
maar dan zal de Picasso worden
opgedeeld in stukjes van 2,5 vier
kante centimeter, die ingelijst zul-
De beide zakenlieden met de li
nosnede van Picasso (foto api
len worden opgestuurd, vergezeld
van een echtheidscertificaat en
geld-terug-garantie. Als het pro
ject, dat volgens de initiatiefne
mers is bedoeld om de gewone
man in staat te stellen grote kunst
werken - althans gedeeltelijk - te
bezitten, aanslaat, willen de zaken
lieden andere kunstwerken op de
zelfde manier onder het publiek
verspreiden.
LEIDEN/AMSTERDAM - Popo Iskandar (1927) is een mo-
derne Indonesische kunstenaar die in eigen land bekend
heid geniet. Deze week bestaat nog de mogelijkheid om
het werk van Iskandar in de Leidse schouwburg te bekij
ken. Binnenkort zal hij na een verblijf van een jaar naar
Indonesië terugkeren. In deze periode heeft Iskandar
naast onderzoek naar het kunstonderwijs in Nederland
tijd gevonden voor zijn artistieke werk en het resultaat
hiervan exposeert hij voor de eerste maal, in Leiden. Een
goede reden voor een ontmoeting met Popo Iskandar in
de Amsterdamse Bijlmermeer.
"Ik ben van mening dat het wezen
van iedere kunstenaar bepaald is
door zijn tijd en zijn omgeving".
Met stellige overtuiging verkon
digt Popo Iskandar tijdens het ge
sprek zijn mening. Deze uitspraak
lijkt echter in tegenspraak te zijn
met het uiterlijke aspect van zijn
eigen werk. Waar men de doorwer
king verwacht van Indonesische
tradities heeft juist de Europese
kunst haar stempel gedrukt op de
schilderijen; de expressieve toets
en het felle kleurgebruik doen
sterk denken aan 'Cobra', met na
me aan Karei Appel. "Op school
was ik al een pienter tekenaar maar
vooral tijdens mijn academiejaren
in Bandung ben ik sterk beïnvloed
door de Nederlandse schilder Ries-
muller aan wie ik mijn kennis van
de moderne kunst en mijn theore
tisch en artistiek inzicht te danken
heb - hij is een dierbare vader voor
mij. Na de academie heb ik mijn
Manuscript
tijdgenoot
Shakespeare
gevonden
LONDEN (AP) - In een Brits land
huis zijn drie pagina's gevonden
van een manuscript dat wordt toe
geschreven aan John Webster, een
tijdgenoot van William Shakespea
re.
De pagina's van het manuscript
van een toneelstuk waren als ver
pakkingsmateriaal gebruikt voor
een bundel oude documenten, die
was opgeborgen in Melbourne Hall
in Derbyshire, het huis van de
twaalfde markies van Lothian.
Volgens de Times gaat het om
een van de belangrijkste literaire
ontdekkingen van deze eeuw en
zullen de pagina's volgende maand
worden geveild. Verwacht wordt
dat zij tussen de 200.000 en 400.000
pond zullen opleveren.
De vellen zijn zo belangrijk om-
tiat er nauwelijks oorspronkelijke
manuscripten uit de tijd van Sha
kespeare over zijn. Webster leefde
van 1580 tot 1625 en Shakespeare
van 1564 tot 1616.
Het stuk heeft de vorm van een
voorlopige opzet, met aantekenin
gen van de auteur. Het handelt
over het leven van de laatste Medi
ci-hertog van Florence, Alesssand-
ro il Moro, die werd vermoord door
zijn neef Lorenzo.
Peter Kerr, de 63-jarige markies
van Lothian, heeft gezegd dat hij
de opbrengst van het manuscript
zal gebruiken voor het onderhoud
van de beroemde tuinen van het
landgoed.
Popo Iskandar
exposeert
in Leidse
Schouwburg
door
Nancy Stoop
eigen weg gezocht en dan pas zie je
welke eigenschappen je hebt als
kunstenaar". Hoewel Iskandar
zich verzet tegen de vergelijking
van zijn werk met Cobra, geeft hij
later toe dat er in zekere zin gelijke
nis bestaat. "Ik ben het met Bra-
que eens die gezegd heeft dat elke
fysieke gelijkenis vals is. Ook al
lijkt iemand op een bekende, zijn
wezen is anders en dat geldt ook
voor mijn werk. Misschien is er wel
enige uiterlijke overeenkomst in
de spontane weergave maar mijn
schilderijen worden voorafgegaan
door voorstudies. Elk werk volgt
een groeiproces, waarbij je in elke
fase een probleem moet oplossen.
Daarom kunnen de voorstudies
verschillen van het eindresultaat
omdat je te maken hebt met een
andere realiteit, zoals ander for
maat en ander materiaal. Boven
dien is mijn werk alles behalve ab
stract. Ik voel mij aangetrokken tot
beweging en levendigheid. Als ik
een kat schilder is hij niet louter
een kop met ogen. Ik wil leven in
mijn schilderingen uitdrukken en
de magische indruk van een kat".
"In 1963 ben ik begonnen katten
uit te beelden en sinds enige jaren
schilder ik veel hane. Deze onder
werpen zijn een deel van mijn ont
wikkeling want ik ben zeer ge
hecht aan mijn omgeving, waaruit
ik de schilderobjecten kies. Van
daar dat mijn komst naar Neder
land een zekere verstoring in het
evenwicht teweegbracht. Ik heb
het afgelopen jaar minder schilde
rijen gemaakt. Maar het verblijf
heeft ook positieve invloed gehad,
want ik schilder nu veel vogels en
daarbij heb ik mijn kleurengamma
verder ontwikkeld. In Indonesië
gebruikte ik de kleuren die ik kon
krygen, meestal sombere kleuren.
Hier kan ik alles aanschaffen, maar
ik moet aan de soberheid blijven
denken anders wordt de kat te
feestelijk en dat moet niet".
Gastenboek
Ik ben in Nederland om een ver
gelijkend onderzoek te doen naar
het kunstonderwijs hier en in In-
Popo Iskandar: "Teleurgesteld
in de nieuwe schilderkunst van
Nederland". (fotop.r.i.
donesië. De verschuiving van het
leren van vaardigheden naar het
ontwikkelen van creativiteit en ex
pressie vereisen een andere didac
tische vorm. Ik kijk of het Neder
landse systeem iets te bieden heeft
voor de vernieuwing van ons
kunstonderwijs. Als schilder ben
ik vrij onbekend in Indonesië maar
vergeleken bij Nederland is het
aantal kunstenaars daar zeer ge
ring - er zijn driehonderd goede en
slechte schilders tegen zo rond de
achtduizend in Nederland. Maar
eerlijk gezegd ben ik een beetje te
leurgesteld in de nieuwe schilder
kunst omdat de jonge kunstenaars
teveel aandacht besteden aan het
experimentele en niet aan hun ont
wikkeling. Als schilder moetje een
uitvinding verder doorvoeren tot
deze volgroeid is". In Indonesië
heb ik eens per jaar een grote ten
toonstelling. Er zijn geen ruimtes
waar het werk goed tot zijn recht
komt; je kunt ergens een zaal hu
ren of je kunt bij een kunstkring
terecht, zoals in Djakarta, maar bij
een kunsthandel wil ik liever niet
exposeren. In Nederland kon ik
eerst een tentoonstelling krijgen
bij een paar musea, waaronder het
Museum voor Volkenkunde in Lei
den, maar de schouwburg leek
meer geschjkt met het oog op de
toegankelijkheid voor bezoekers,
die de expositie kunnen beschou
wen als een kennismaking met de
moderne Indonesische kunst. Ik
heb de reacties in het gastenboek
nog niet gelezen maar dat heeft
voor my niet zo'n grote waarde; het
gaat vooral om wat je uit wil druk
ken. Mijn werk moet tot het hart
spreken. Ik wil een kat of een haan
verbeelden vanuit mijn eigen in
nerlijk - het is een integrale uiting
van mijn wezen".
Acteur Robert
Alda (72)
overleden
LOS ANGELES (DPA) - De Ame
rikaanse zanger en acteur Robert
Alda is in het weekeinde op 72-jari-
ge leeftijd in Los Angeles overle
den. Alda's carrière in de showbu
siness ging terug tot de jaren dertig
en kende een hoogtepunt met zijn
rol in de Broadway-musical "Guys
and Dolls".
In 1945 brak Alda echt door met
een film op George Gershwins
'Rhapsody in Blue'.
Reyer van den Burg, de eerste beëdigde taxateur van piano's
LEUSDEN (GPD) - Wat is uw
vleugel met waterschade, opgelo
pen bij brand waard? U wilt dat
graag weten en de verzekering ook.
U erft een piano. Ook daarover
moet binnen het kader van de suc
cessie het nodige betaald worden.
Als u Reyer van den Burg vraagt
om uit te maken wat de waarde is.
dan zal de Nederlandse Staat hem
geloven. Want hij is Nederlands
eerste „pianoloog", de eerste man,
die beëdigd taxateur is van piano's
en vleugels.
Reyer van den Burg is 52 jaar, ge
boren in Amersfoort, woonachtig
in Leusden en werkzaam bij de fir
ma Goldschmeding in Amsterdam.
Over zyn verleden vertelt hij: „Na
de lagere school heb ik een aantal
jaren op het gymnasium gezeten.
Dat heb ik niet afgemaakt, maar
dat is niet zo'n punt gebleken, ik
ben blij met die achtergrond, ik
heb geroken aan die cultuur en dat
komt je altijd van pas in het leven.
Militaire dienst geweest. Daarna
heb ik heb gevoluntaird bij de Rip-
pen pianofabriek in ons land en bij
de Ibach pianofabriek, de oudste
Duitse. Daar heb ik ook zeer veel
contacten opgedaan. Dat komt om
dat mijn grootvader in 1887 met
een pianohandel begon. Wat dat
aangaat ben ik tussen de piano's
geboren, mijn vader heeft samen
met mijn oom deze pianohandel
van m'n grootvader overgeno-
„Ik heb met mijn neef de handel
weer voortgezet, maar als dan
blijkt datje beiden nogal sterk van
karakter verschilt, dan kan het
zijn, dat het moment komt, waarop
je je afvraagt of het niet verstandi
ger zyn om uit elkaar te gaan. Dat
hebben we in 1974 gedaan. Zonder
problemen. Ik ben me toen gaan
oriënteren. Niet alleen in de muzie
kwereld maar ook daarbuiten. Ik
kon namelijk wel meer dan alleen
met piano's omgaan, ik wist ook
wel wat organisatie en manage
ment was bijvoorbeeld. Ik keek
dus verder rond. En in 1974 was
het nog helemaal niet zo moeilijk
om iets te vinden. Na een maand of
vijf had ik ook emotioneel afscheid
genomen van de familiehandel en
ik had net bijna een bepaalde
knoop doorgehakt. Maar daar ver
scheen de firma Goldschmeding
met een advertentie. Eenzelfde
soort pianohandel als mijn familie
bedrijf.
„Ik ben daar raadsman. Met een
gewoon woord gezegd verkoper. Ik
probeer mens en instrument bij el
kaar te brengen. Dat geeft mijn fi
losofie wel weer. Je verkoopt een
pond suiker, maar de filosofie bij
Piano-taxateur Reyer van den
mij is, dat je samen met de koper
een instrument uitzoekt. Dat
maakt toch wel verschil. In veel ge
vallen willen de kopers dan een in
strument inruilen en zo kom je dan
ook bij het taxeren terecht. Dat
was voor mij dus altijd al een veel
vuldig voorkomende bezigheid. Je
gaat dus kijken wat de waarde van
een inruil-instrument is. Een bezig
heid die my op het lijf bleek ge
schreven".
Fiscus
Nu komt dus het bekende pro
bleem: wat is een piano waard. U
kent het verhaal van de leraar cel
lo, klarinet, piano of vul maar in.
die tegen een leerling zegt: Je bent
zo ver gevorderd, je verdient een
beter instrument. Voor vierhon
derd gulden bijbetaling weet ik
iets voor je. De leerling levert het
betrokken instrument in. De leraar
zegt hetzelfde tegen een andere
leerling, ruilt de beide instrumen
ten om en steekt achthonderd gul
den in zijn zak. Via een taxatie kun
je zoiets voorkomen. Maar is die
waarde inderdaad exact te geven9
door
Wim Henk Bakker
"Het merendeel van de taxaties
komt van de verzekeringsmaat
schappijen, die brand- en water
schade willen kennen, precies wil
len weten wat de waarde is. En de
bij zijn eigen Grotian Steinway.
(foto GPD»
particuliere verkoop. Niet in de
trant van uw voorbeeld dus, maar
zo van: ik wil niemand een loer
draaien, maar zeg nou eens in alle
redelijkheid wat dit instrument
waard is. En dan erfenissen. Suc
cessie-taxatie. Dan zakt de prijs
meestal. Want dan moet je een be
drag noemen, waarvoor de vleugel
of piano direct verkocht kan wor
den. Het is natuurlyk niet om de
fiscus te misleiden".
- Toch, als er nou twee pianolo:
gen in Nederland zouden zijn...
„Eerstdaags zijn er twee. Tege
lijk met mij heelt meneer Bos exa
men gedaan. Die wordt beëdigd bij
de Kamer van Koophandel in Hil
versum. ik ben in Amersfoort beë
digd"
- Ik heb mijn vraag neig niet af
gemaakt. Maar eerst dan maar iets
anders. Het hele begrip beëdigd ta
xateur vleugel en piano bestond tot
voor kort niet Wie kwam op het
idee om het in te stellen?
Nee, maar ik vond het best leuk
om een ruggesteuntje te hebben
voor het werk dat je al veel jaren
doet en ik wil laten merken dat het
bij my ook om een eerlijke zaak
gaat. Want, laten we wel wezen, er
zijn nog al wat mensen die maar
een beetje aanrommelen. Dat is de
reden dat ik me ook wil onder
scheiden. Misschien klinkt het wat
egoistisch, maar om te proberen
wat meer zuiverheid in de branche
te krijgen, ben ik naar de Kamer
van Koophandel gegaan. En daar
zagen ze al snel dat er behoefte was
aan een beëdigd taxateur"
„Er moesten eisen worden opge
steld voor het examen, en dat was
wellicht het grootste probleem.
Uiteindelijk is er toch een exa
mencommissie gekomen, die de ei
sen heeft opgesteld en de vragen
gemaakt. Het examen stond onder
auspiciën van de Nederlandse Or
ganisatie van Makelaars. Veiling
houders en Beëdigde Taxateurs in
roerende goederen en machine
rieën. Het grootste deel van de vra
gen is gemaakt door de heer Duif
van pianohandel Cristofori, en
daar is ook het examen afgenomen
omdat er zo'n grote hoeveelheid
oude instrumenten staat.
- Als ik het goed heb, zijn er dus
nu twee beëdigde taxateurs, ieder
werkzaam bij een verschillende
pianohandel, respectievelijk
Goldschmeding en Bender, die exa
men hebben gedaan bij een derde
concurent, Cristofori.
„Dat is juist".
- Maar ook al ga je nog zo eerlijk
te werk, je kunt als deskundigen bij
taxaties op heel verschillende resul
taten komen. De een zegt dat een
vleugel tienduizend gulden waard
is en de ander vijftienduizend. Hoe
denkt u daarover9
„Natuurlyk is dat denkbaar.
Denk maar eens aan de waardebe
paling van huizen. Maar in de prak
tijk is de kans niet zo heel groot.
Want het is wel goed op te merken
hoe het bij het examen toeging.
Dat houdt ook het antwoord in
Het examen bestond uit een schrif
telijk en mondeling gedeelte.
Schriftelijk moesten we tien in-
strumenten taxeren in de leeftijd
tussen nul en vijfenzeventig jaar
En mondeling moesten we tien in
strumenten bekyken die tussen de
75 en 175 jaar oud waren".
„De uitkomst daarvan was by
ons drieën - schrik niet - soms niet
meer dan enkele tientallen gul
dens. De commissie had haar
ideeën over de waarden bepaald en
de afwijkingen met die van ons
tweeen waren dus te verwaarlozen.
Maar het is wel mogelyk om tot
verschillen te komen, wanneer de
taxateurs van geheel verschillende
standpunten uitgaan. Ik wil overi
gens graag zeggen, dat hoewel me
neer Duif dus in wezen een concur
rent is, hij een volkomen neutraal
karakter aan het examen heeft ge
geven".
