m u u Jig SS Bijvoeding moet bos redden van zure regen 'Bestuurlijk onvermogen moet aan de kaak worden gesteld' Dominees praten pas na bezoek DINSDAG 6 MEI 1986 PAGINA 17 HARDERWIJK - "De helft van het Nederlandse bos is aangetast door de luchtverontreiniging. Zeg niet zure regen, want dat is slechts een onderdeel van de totale luchtvervui ling. Voordat de lucht verontreiniging tot een aanvaardbaar niveau is te ruggedrongen zijn we ze ker 20 jaar verder. En daar kan het bos niet op wach ten. Er zal snel een overle vingsstrategie voor het Nederlandse bos uitge dokterd moeten worden". Aan het woord is Louis de Vries, chef van de plantsoenendienst van de Noordveluwse gemeente Harderwijk, die zich de laatste maanden dagelijks buigt over een unieke bos- bemestingsproef. Daar mee hoopt hij de wegkwij nende bosssen zo vitaal en sterk te maken dat ze in ie der geval beter bestand zijn tegen luchtverontrei niging. Overleven tot de tijd waarop het al genoem de 'aanvaardbare niveau' van de luchtverontreini ging is bereikt, is in Har derwijk het motto. door Dick Hörst Nu vast staat dat de natuur, niet meer is opgewassen tegen de voortschrijdende luchtverontrei niging (en zure regen) gaat Har derwijk met een voor bosseh zeer ongebruikelijke bemes- tingsproef in het tegenoffensief. Vooral ook door de gigantische hoeveelheden dierlijke mest overschotten die op de Veluwe, met veel intensieve veehouderij, over de bodem worden uitge strooid, hebben de bomen een schreeuwend tekort aan gezon dere voedingsstoffen. Die ont brekende stoffen zullen worden toegediend in de vqrm van kunstmest die tegen de Kwalijke gevolgen van zure regen zijn op gewassen. Dierlijke meststoffen zouden het milieuprobleem al leen maar erger maken en nog meer kwijnende bossen doen af sterven. Slaagt de proef, dan wordt er meteen werkgelegenheid ge schapen want dan zullen alle ruim 700 hectaren natuurgebied van de gemeente Harderwijk on der handen worden genomen. Symptoom "Je moet dit experiment zien als een symptoombestrijding. Niet als het wegnemen van de ei genlijke kwaal, de luchtveront reiniging. Tegen die oorzaak kan men alleen wat lapmiddelen toe passen, maar de luchtverontrei niging zal blijven. De rijksover heid en de provincie die de ei genlijke bron te lijf moeten gaan, zijn nu bezig die luchtvervuiling een beetje terug te dringen. Dat gebeurt door middel van strak hanteren van een vergunningen stelsel voor de industrie, geen verdere uitbreiding van de inten sieve veehouderij (de bio-indü,s- trie is, zo bleek in Brabant en Limburg, door de uit mest vrij komende amoniakgassen een van de grote veroorzakers) en het propageren van loodvrij rijden door de automobilisten. Een lof felijk streven maar de lucht verontreiniging zal voorlopig blijven". "Wij als gemeente, kunnen wel iets doen: geen sprokkelvergun- ningen meer afgeven en er op toezien dat er geen 'strooisel' meer uit de bossen wordt wegge haald. Daarom hebben wij het verlenen van sprokkelvergun- Louis de Vries: 'Ik weet dat we bezig zijn met het topje van de ijsberg' Uniek experiment op Veluwe ningen stopgezet. Sprokkelen nam door de opkomst van de open haard veel te grote, zeg maar gigantische vormen aan". "Zeer belangrijk is de her komst van nieuw plantmateriaal. Daar is in het verleden niet of nauwelijks naar gekeken. Er moet wat meer beleid in de bos bouw komen. Het 'strooisel' moet in de bossen blijven liggen omdat daardoor een goede voe dingsbodem met een humuslaag ontstaat, waardoor de bomen weer sterk en gezond worden. Wij moeten het totaal verstoorde evenwicht in de voeding van de bodem weer herstellen. En daar zijn we nu in Harderwijk mee be zig". Wat betekent dat? Professor Van Diest van de vakgroep Bo demkunde en Plantenvoeding van de Landbouwhogeschool Wageningen, de motor achter het experiment in Harderwijk, heeft er al jaren op gehamerd en zich daardoor nu en dan de boosheid van de Nederlandse bosbouwers op de hals gehaald. Zijn theorie: iedere landbouwer weet precies wat zijn gewassen nodig hebben om goed en gezond te groeien. Hij weet o"ok wat er uit de lucht naar beneden komt en wat er in de grond zit. Op die manier is snel vast te stellen waar het in de voedingsbodem voor de gewas sen aan schort. Van het een is er een teveel, van het andere een te kort. Alles wat de voedingsbo dem tekort komt, geef je er ge woon bij. Die theorie zouden ook de bosbouwers, net als de land bouwers, in de praktijk moeten toepassen. Biologisch De Vries: "Kijk, dat doen we nu in Harderwijk. Wat er aan luchtvervuiling - en zure regen - naar beneden komt, kunnen we niet tegenhouden, maar wat er aan voedingsstoffen in de bodem van het bos te weinig is, kunnen we toevoegen. Door middel van een bepaalde bemesting". Het klinkt simpel, maar in feite is dat toch de grondgedachte, waarop het Harderwijkse experi ment is gebaseerd. En als de proef lukt, zou dat wel eens voor alle Nederlandse - en buiten landse - bossen van grote bete kenis kunnen zijn. Een sterke boom kan immers meer hebben dan een wegkwijnende. "Wat wij van het experiment verwachten? Dat het biologisch leven in de bodem weer zal toe nemen. Insecten en bacteriën kunnen dan weer de organische stof door de grond mengen. We krijgen dan een betere 'omwer king', zeg maar mix in de bodem. Daardoor kan de bovenlaag be ter vocht en voeding vasthouden en zodoende een buffer tegen luchtverontreiniging. Dan sijpelt de zure regen en andere vervuilde neerslag niet meteen dieper de bodem in om daar de boomwortels met hun vertakkin gen aan tasten. Het resultaat zal zijn een gezondere, beter groeiende boom. En dus ook een betere houtproduktie. Een be langrijk economisch aspect". Vooral de als „klein rechts" aangeduide combinatie SGP/ RPF/GPV in de Harderwijkse gemeenteraad maakte zich daar bezorgd over en drong er op aan iets aan de bossen te doen. Har derwijk heeft immers ruim 700 hectaren natuurgebied met bos sen en stuifzanden. Ruim 530 hectaren daarvan is bos. Zeer be langrijk voor de recreatie. Ruim 40 procent van de vakantiegan gers die naar Harderwijk komen, doet dat vooral om de bos- en na tuurgebieden. "Ik weet dat we bezig zijn met het topje wan de ijsberg. Want al jarenlang zijn er door de lucht vervuiling kwalijke stoffen in de grond terecht gekomen. Het eco logisch evenwicht is finaal uit het lood geslagen. De bodem is heel langzaam steeds meer ver zuurd. Was trouwens al deels verzuurd door de van oorsprong slechte, schrale zand- en heide gronden. Een en ander betekent, dat er nauwelijks meer biolo gisch leven in de strooisellaag mogelijk is". Kankercentrum Leiderdorp zegt personeel de wacht aan LEIDERDORP - Het Lan delijke Overlegorgaan Kan kercentra (gevestigd in Lei derdorp) heeft zijn zeven personeelsleden de stuipen op het lijf gejaagd. In een brief aan die medewerkers schrijft het LOK - een over koepelende organisatie van acht over het land versprei de regionale kankercentra - dat zij er rekening mee moe ten houden, dat ze aan het eind van dit jaar wellicht op straat kornen te staan. door Jan Westerlaken Het LOK beraadt zich binnenska mers over het inslaan van een nieu we koers, zo zegt secretaris J. Ver burg van het stichtingsbestuur. Na zeven jaar is het volgens hem tijd voor herbezinning of het LOK nog wel op deze voet kan doorgaan. Wat heeft het bestuur van het over legorgaan vervolgens gedaan? Alle zeven personeelsleden een brief geschreven met de onheilspellen de boodschap, dat er voor hen vóór het verstrijken van dit jaar mis schien geen plaats meer binnen het LOK is. Hoewel het niet met zoveel woor den wordt gezegd, krijgt het zeven tal tot 6 december de kans om naar een nieuwe werkgever uit te kij ken. Drie medewerkers hebben dat ter harte genomen en zijn er inmid dels in geslaagd een andere baas te vinden. Weliswaar een merkwaardige gang van zaken - je personeel op voorhand de wacht aan zeggen ter wijl je nog niet eens weet welke koers je denkt te gaan varen - maar het zou kunnen dat bepaalde men sen niet in een nieuwe structuur passen. Is dit de werkelijke reden? De medewerkers hebben een heel ander verhaal. Over verhou dingen die de sfeer intern volko men hebben verpest. Ze halen hun schouders dan ook op over de op handen zijnde vernieuwingen. Overigens laat het LOK-personeel het er niet bij zitten. Het heeft de bond ingeschakeld om de be stuursleden op de vingers te tik ken. Voorkomen Drie medewerkers opgestapt. Heeft het dan nog wel zin om de bond, in dit geval de AbvaKabo, in te schakelen? Wat mr. Rein Pijpers betreft - hij vertrekt ook - wel dege- liik. Hij zegt: "Natuurlijk verzwakt dit de onderhandelingspositie van de bond enigszins. Dat begrijpen wij ook wel. Om nu tegen de Abva Kabo te zeggen stop er maar mee, nee, dat kan niet. Er zitten nog al tijd vier mensen van wie er overi gens zeker een nog van plan is een werkgever te zoeken. Waarom moeten we doorzetten? Zulke praktijken mogen in de toe komst niet meer voorkomen. Laat de bond dat stukje bestuurlijk on vermogen maar eens aan de kaak stellen. Je kunt op deze manier niet met je personeel omgaan. Mensen hebben gefaald. Daar moe ten ze maar eens goed van door drongen worden. Voor mij hoeven er geen koppen te rollen, maar zoiets als wij nu meemaken mag geen tweede keer gebeuren". En dat vindt AbvaKabo-bestuur- der Frans Kramer eigenlijk ook. Het LOK kan elk moment een brief van hem verwachten waarin hy aandringt op een gesprek. Een ge sprek dat zich zal concentreren op de problemen waarvan al jaren sprake zou ziin. Zijn mening: "De situatie is be hoorlijk ernstig. We moeten een weg zien te vinden die naar een volledige oplossing van de moei lijkheden leidt. Geen pleisters plakken". Waaraan het precies schort kan Kramer (nog) niet met honderd procent zekerheid zeggen. Wél heeft hij een sterk vermoeden. "Ik schat in, dat het bestuurlijk wel eens zou kunnen rammelen. En dat heeft doorgewerkt in de bedrijfs voering van het LOK. De mensen die bij het bureau werkzaam zijn, zijn daarvan de dupe geworden. Voorzover ik het kan bepalen is de motivatie zo goed als helemaal ver dwenen". Brief De brief met de onheilspellende boodschap. Het staat er niet kei hard, maar toch wordt de wacht aangezegd. Kan dat zo maar? Frans Kramer: "Helaas wel. Ner gens in de cao staat geschreven, dat het schrijven van zulke brieven aan het personeel verboden is. Kijk ik naar het personeelsbeleid van het LOK, dan kan ik alleen maar concluderen, dat die brief een mis ser van de eerste orde is. Wat doet het stichtingsbestuur? Het zegt de •wacht aan en praat over een nieu we koers. Als je dat op deze doet, dan ondergraafje de situatie. De huidige mensen willen best meewerken aan een nieuwe organisatie. Maar met hun voor stellen wordt niets of nauwelijks iets gedaan. Dat frustreert enorm. Bij het bureau werken zeven men sen. Boven hen staat een bestuur van twaalf man. Dat is een opge klopte zaak. Zo'n organisatie kan heel anders worden opgezet. Nu wordt het idee gewekt of iedereen in dat overkoepelend-bestuur zijn eigen belangen aan het verdedigen is". De brief zou niet als zodanig moeten worden gelezen. Althans, dat zegt het bestuur. De reactie van Frans Kramer is laconiek: "Dan moet het dat maar zwart op wit zet ten. Lees ik de brief letterlijk, dan staat er gewoon, dat ieder perso neelslid tot 6 december de gelegen heid heeft een andere baan te zoe ken. Nu kan het bestuur wel zeg gen, dat dit niet zo is. Een feit is dat het er staat. Het is een opzegging op termijn. Interpreteer ik het vrij, dan vindt men de medewerkers lastig. Dus moeten ze naar wat an ders op zoek". De AbvoKabo-bestuurder wil zo snel mogelijk klaarheid in wat hij 'een vrije ernstige zaak' noemt. Kramer: "Ik hoop, dat we er via overleg uit kunnen komen. Eerst moet die brief van tafel. Dat is een voorwaarde. En dan? Ik ben van plan voor te stellen of er bezwaar bestaat tegen het inschakelen van een onafhankelijke deskundige die alle zaken op een rijtje gaat zetten. Sterker nog. Ik vind, dat wanneer de mensen die nu zijn opgestapt te rug willen in hun oude functie, de stichting de morele plicht heeft hen weer aan te stellen". Nieuwe koers Het LOK en Wat houdt die precies in? De secré- taris van het stichtingsbestuur, J. Verburg, kan dat niet vertellen. Eind vorig jaar nam dat bestuur de beslissing om na te gaan of de werkwijze zoals die tot nu toe plaats heeft gehad, nog wel de juis te is. Zeven jaar heeft de stichting op deze lijn gezeten. "Het is tijd voor herbezinning", zegt Verburg. "Dat kan betekenen, dat er naar andere soorten werk moet worden gezocht. Tegen de medewerkers hebben we gezegd wellicht passen sommigen van jullie niet in die nieuwe situatie. Zie die brief maar als een vroegtijdig signaal aan het personeel". Waarom zou de huidige staf of een deel er van niet in een andere structuur passen? Verburg: "Zeven jaar geleden speelden heel andere zaken dan nu een rol. Dat is ook de reden waar om wij over een andere opzet pra ten. De vraag die centraal staat is of de in 1978 uitgestippelde koers aa* no 1986 nog wel goed genoeg is om de problemen op te vangen. De si tuatie in de gezondheidszorg is niet eenvoudig. Dat vraagt ook om aam passing van het beleid dat ons overlegorgaan voert. De stichting heeft daar een jaar voor uitgetrok ken. Om de medewerkers op de hoogte te'stellen hebben we hun die brief geschreven. Ik kan me voorstellen, dat dit enige ongerust heid oproept. Het bestuur heeft be^ wust die brief vroegtijdig ver stuurd". Een uitgestippelde lijn waar langs het LOK gaat varen is er nog niet. Dan tóch die brief. Het komf op een buitenstaander merkwaar dig over. "We hebben dat zo vroeg gedaan om te voorkomen dat het personeel ons zou verwijten dat we niets hebben gezegd of hen pas heel laat zouden hebben ingelicht. In elk geval heeft de brief tot een interne discussie geleid". Spiegel Verburg zei het al: zeven jaar ge leden speelden heel andere zaken dan nu een belangrijke rol. Wat schort er precies aan de opzet? De secretaris van het LOK: "We hebben ons zelf de spiegel eens voorgehouden. Over de invulling van die nieuwe koers praten we nu. Hoe die invulling er ook uit zal zien, het LOK blyft wel bestaan. Er zijn wat - interne - modellen hoe we verder zouden moeten. Deskundi gen op bepaalde gebieden zullen we vragen wat zij van de verande ringen vinden". Behoren bij die deskundigen ook de geldschieters zoals het mi nisterie van wvc, het Koningin Wil- helminafonds, ziektekostenverze keraars e.d.? Verburg: "We zijn een particulie re instelling. Als wy veranderingen willen doorvoeren is dat een taak die alleen de stichting aangaat. Wanneer we aan onze doelstelling gaan sleutelen, dan kan de staats secretaris van volksgezonbdheid zeggen ik 'praat' niet meer met jul lie. Maar hoe wij intern onze zaak jes regelen is ons pakje aan". Een probleem dat naar buiten is gekomen is, dat het coördineren van de acht regionale kankercentra in het land niet zo goed zou gaan. Er zou sprake zijn van een enorme machtstrijd? Verburg wijst die gedachte met kracht van de hand. "Er zijn acht centra die best wel eens verschil van mening hebben. Waarover? Het ene centrum wil een bevol kingsonderzoek by dertig jaar ejj Jiet andere bij vijfendertig jaar Een machtstrijd wordt er niet ge voerd". De drie predikanten uit Neder land die op het ogenblik hun om streden bezoek aan Zuid-Afrika brengen, hebben de pers te ver staan gegeven, dat zij geen mond zullen opendoen tot na hun te rugkeer in Nederland. En dat is na 22 mei. Zaterdag zijn de drie - Kwast (gereformeerd) uit Kol- lum, Rienstra (gereformeerd) uit Harderwijk en De Groot (Neder lands-gereformeerd) uit Amste'- veen - in Zuid-Afrika aangeko men. Ze verblijven in Pretoria. Ook over hun contacten in het kader van dit bezoek wilden de drie niets zeggen. Ze wilden al leen kwijt, dat dit er 'heel wat' zijn. Secretaris mevrouw A. du Plessis van de Afrikaans-Neder landse Werkgemeenschap ver klaarde tegenover het ANP, dat de dominees het helemaal niet nodig vinden de pers enige infor matie te verschaffen. Ze voegde daaraan nog toe: "De Nederland se pers is, hoe dan ook, toch maar gekant tegen Zuid-Afrika". Het Comité Overleg Zuid-Afri ka (Coza) in Almere-Haven, dat betrokken is geweest bij de orga nisatie van de reis, zet in een 'ver klaring aan het Nederlandse volk' zijn doelstelling nog eens uiteen. Het welzijn van alle inwo ners van Zuid-Afrika wordt be dreigd, zegt het comité. Die drei ging komt van het communis tisch imperialisme, de economi sche belangenpolitiek van de westerse mogendheden, het re volutionaire verlangen van zwart Afrika en het optreden van de Wereldraad van Kerken. Nedej> land, zo vervolgt het comité, mag deze dreiging niet vergroten. Coza onderzoekt op het ogen blik de mogelijkheid om een gro tere groep predikanten een oriëntatiereis naar Zuid-Afrika te laten maken. Onderwegkerken. Veel men sen die zondags met auto of flets weggaan maken gebruik van de 'onderwegkerken' waar ze op weg naar hun bestemming langs komen. Die kerken gaan deze of volgende maand weer open. Ze staan in Beek (Limburg), Blauw kapel, Gulpen, Heerenveen, Huis ter Heide, Kats (Zeeland), Onder- dijk (gemeente Wervershoof), Spaarndam, Staverden (gemeen te Ermelo), Urmond en Vaals. Het Pieterman-kerkje in Zwijn- drecht wordt op het ogenblik ge restaureerd, zodat de diensten daar later in het seizoen begin nen, vermoedelijk midden dit jaar. De organisatie die zich met de onderwegkerken bezig houdt spreekt in een mededeling van 'enorme belangstelling' voor de ze diensten. "Er is blijkbaar veel behoefte aan de onderwegkerk". "Die wil een plaats zijn waar men zich thuis voelt, ongeacht kerke lijke achtergrond en leeftijd". Secretaris. De nieuwe secre taris voor algemene zaken van de Hervormde Kerk, mr. J. Haeck, is in de Joriskerk te Amersfoort bevestigd tot predikant. De sy node benoemde hem onlangs tot secretaris in de plaats van dr. A. de Kuiper (Voorschoten), die nu coördinator is van het mentoraat voor beginnende predikanten. Tien ambtsdragers namen deel aan de handoplegging, onder wie dr. S. Meijers uit Leiden, ds. Z. de Graaf uit Hazerswoude en dr. R. J. Mooi, secretaris-generaal van de Hervormde Kerk. Secretaris-generaal. De Her vormde Kerk plaatste in het blad 'Woord en Dienst' een oproep voor de functie van secretaris-ge neraal van deze kerk. De tegen woordige secretaris-generaal, dr. R. J. Mooi, heeft het voornemen om in juli volgend jaar met pen sioen te gaan. Aan zijn opvolging zal een ruime inwerkperiode vooraf moeten gaan. Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te Bodegraven H. van de Berg Axel, te Dordrecht J. Blom Rid derkerk, te Rotterdam-Zuid W. L. Pera Zoetermeer, te Waddinx- veen J. E. de Groot Reeuwijk; aangenomen naar Katwijk aan den Rijn en Katwijk aan Zee (deelgemeente 'De Rank') mevr. H. Wcstcra-Franke Leiden (deel werk), het beroep van de synode tot luchtmachtpredikant J. de Bie Waarde. Gereformeerde Kerken: be roepen te Eefde-Gorssel mevr. A. E. van Luttikhuizen, ziekenhui- spredikante te Deventer; aange nomen naar Doetinchem L. Bos- gra Mildam (Fr.), naar Nijmegen (deeltijd) C. van der Vate (voor heen wetenschappelijk mede werker biologie in Utrecht) Cu- lemborg; bedankt voor Hendrik Ido Ambacht C. van der Linden Dieren. Gereformeerde Kerken Vrij gemaakt: beroepen te Heemse J. H. Ulehake-Zoetermeer; bedankt voor Arnhem en voor Groningen C. van den Berg Assen, voor Heemse B. van Zuijlekom Hat- tem. Christelijke Gereformeerde Kerken: beroepen te Bunscho ten P. den Butter Middelharnis; bedankt voor Dordrecht P. Beekhuis Rotterdam, voor Zaamslag J. P. Boiten Schiedam. Gereformeerde Gemeenten: bedankt voor Klaaswaal Chr. van de Poel Yerseke, voor Dirksland en voor Slikkerveer N. W. Schreuder Goes. Oudedag. De regionale syno de van het Westen van de Christelijke Gereformeerde Ker ken (was bijeen in Rijnsburg) staal achter het standpunt van de classis Haarlem dat de kerken mede-verantwoordelijkheid heb- ben voor de oudedagsvoorzie ning van predikanten die dienst voortijdig hebben verlaten en 'dus' niet in aanmerking komen voor emeritaat. De synode zal worden gevraagd, een commis sie in te stellen om de gevolgen van deze uitspraak na te gaan. Deze commissie moet ook een regeling ter uitvoering van dit voorstel aan de synode voorleg gen. (Toen de vroeger^ Sassen- heimse predikant Rebel, nu zie kenhuispredikant in Amersfoort, van de christelijk-gereformeerde naar de Hervormde Kerk over ging, vervielen zijn pensioen rechten bij de kerk die hij verliet. Daarop kwam de nodige kritiek. De classis Haarlem trok zich die kritiek aan, vandaar haar voor stel aan de regionale synode van het Westen). Rector. Professor dr. N. J. Tromp (56), hoogleraar Oude Testament en Hebreeuws, is voor de periode tot 1 mei 1988 be noemd tot rector van de Katho lieke Theologische Hogeschool Utrecht. Hij volgt professor dr. Th. C. de Kruijf op, die sinds 1984 rector is geweest. Doopsgezinden. De Algeme ne Doopsgezinde Sociëteit be staat 175 jaar. Dat wordt zaterdag ■M| l^HH 24 mei gevierd in de Singelkerk te Amsterdam. Om half 11 is daar een herdenkingsdienst, om half 2 een cabaret en van 3 tot 5 uur een receptie. Missionarissen. Van 11 tot 18 mei wordt weer de Week voor de Nederlandse Missionaris gehou den. In het buitenland werken ruim 4400 Nederlandse priesters, zusters, broeders en leke-vrijwil- ligers. Zij zetten ze zich daar, sa men met de bevolking, in op al lerlei terreinen. Eens in de vier vijf jaar ko men de missionarissen met ver lof. Zij hebben er recht op, dat dit zonder financiële zorgen kan. Vandaar die speciale Week. Giro 676 ten name van 'Nederlandse Missionaris Oegstgeest'.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 17