'Kernramp door
menselijke fout'
Ook in mei isTed's half
miljoen er weer bij
Top in Tokio onder vuur
Waldheim haalt net geen meerderheid
Moskouse partijleider Jeltsin:
'Legalisering ANC overwogen'
Lancering Amerikaanse
raket gaat opnieuw fout
Tamils eisen
aanslag op
Weer veldslag
bij drukkerij
200 gewonden
MAANDAG. 5 MEI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
HAMBURG (AFP/DPA/AP) - De partijleider van de Moskouse afdeling van de Russische
communistische partij, Boris Jeltsin, heeft gezegd dat het ongeluk met de kernreactor bij
Tsjernobil het gevolg is van een menselijke fout.
Jeltsin, een vertrouweling van de
Russische partijleider Michail Gor-
batsjov, gaf een interview aan het
Westduitse televisiestation ARD.
De Moskouse partijchef woont in
Hamburg een congres bij van de
Westduitse communistische partij.
'De oorzaak lijkt te liggen in het
subjectieve gebied, in een mense
lijke fout,' aldus Jeltsin. Hij zei dat
er maatregelen worden genomen
om te voorkomen dat een dergelij
ke ramp zich nog een keer kan
voordoen. Jeltsin zei dat de inwo
ners van vier plaatsen direct na de
ramp zijn geëvacueerd, waardoor
geen van hen heeft blootgestaan
aan directe straling. Hij zei niet
hoeveel personen er zijn geëva
cueerd, en hij gaf ook geen verdere
bijzonderheden over aantallen
slachtoffers.
De bewoners van het rampge
bied zullen waarschijnlijk voorlo
pig niet terug kunnen naar hun
huis, omdat het gebied 'gevaarlijk
radio-actief blijft. Jeltsin zei dat er
vanuit helikopters zand, lood en
borium op de reactor wordt ge
gooid, om de straling uit de reactor
tot het minimum te beperken.
Jeltsin zei dat de waterreservoirs
rond Tsjernobil door de straling
zijn besmet, maar zei niet welke ge
volgen dit heeft gehad voor de be
volking. Eerder op de dag had Jelt
sin in een toespraak voor het West
duitse partijcongres gezegd dat de
berichten in de Westerse pers over
2.000 doden 'flagrante leugens' wa
ren. De Sowjet-Unie zal volgens
hem doorgaan met het gebruik van
Boris Jeltsin: doorgaan met kern
energie. (foto AP)
kernenergie voor vreedzame doel
einden.
Na de ramp in de kerncentrale
van Tsjernobil is in het noordoos
ten van Polen in de melk een hoe
veelheid radio-activiteit aangetrof
fen die boven de veiligheidsgren-
zen lag.
West-Duitsland overweegt bij de
Sowjet-Unie om schadevergoeding
te vragen voor verliezen die de boe
ren in de Duitse Bondsrepubliek
lijden als gevolg van radio-activi
teit aan hun gewassen.
Naar uit een communiqué van
het Poolse persbureau PAP blijkt,
bevatte de melk in verscheidene
gebieden in het noordoosten van
Polen 200 tot 1.700 becquerel per
liter, in andere delen van het land 0
tot 600 becquerel. De bovengrens
voor kinderen bedraagt 1.000 en
voor volwassenen 10.000 becquerel
per liter.
De Russische premier Nikolai
Risjkov heeft vrijdag in gezelschap
van twee andere functionarissen
van het Politburo een bezoek ge
bracht aan het rampgebied bij de
kerncentrale en Tsjernobil. Het
Russische persbureau TASS heeft
dit zaterdag bekend gemaakt.
Het ongeluk in de kerncentrale
van Tsjernobil had de omvang van
een kernproef in de open lucht.
Dat heeft Georgi Arbatov gisteren
gezegd in een interview met de
BBC. Arbatov veroordeelde de
pers in het Westen voor het opbla
zen van de gebeurtenissen.
Tijdens het programma It's Your
World van de BBC wereldomroep
zei Arbatov, hoofd van de afdeling
Noord-Amerika van het ministerie
van buitenlandse zaken, dat de ge
volgen van de ramp in Tsjernobil
'niet ernstiger' waren dan die van
een kernproef in de open lucht en
hij zei dat alleen de nabije omge
ving van de reactor er ernstig door
was getroffen.
Hij zei dat alle details over het
ongeluk beschikbaar zullen wor
den gesteld aan Hans Blix, de di
recteur van het Internationaal
Atoombureau IAEA, die vandaag
naar Moskou vliegt en dat de gege
vens openbaar zullen worden ge
maakt.
CAPE CANAVERAL (AP) Een
onbemande Amerikaanse raket,
die een weersatelliet in een baan
om de aarde zou brengen, is kort
na de lancering defect geraakt en
vanaf de grond tot ontploffing ge
bracht. Het was de derde mislukte
lancering in de Verenigde Staten
dit jaar.
Een minuut na de lancering liet
de hoofdmotor het afweten, waar
door de Deltaraket stuurloos met
een snelheid van 2.250 km/u door
de lucht tolde, zo vertelde Bill Rus
sell, een woordvoerder van de NA
SA. De vluchtleiding gaf daarop
een commando om de raket tot
ontploffing te brengen, aldus Rus
sell.
Op 18 april ontplofte in Califor-
nië een Titanraket van de lucht
macht die een spionagesatelliet
vervoerde. Op 28 januari explo
deerde de Challenger waardoor al
le zeven astronauten aan boord om
het leven kwamen. De NASA heeft
nu nog drie Deltaraketten en vier
Atlas-Centaur-raketten. Verder
zijn er nog drie Deltaraketten in
aanbouw en volgens het ruimte
vaartbureau kunnen eind 1987 een
of twee van deze raketten in bedrijf
worden genomen.
President Reagan, die zich in To
kio bevindt voor de economische
topconferentie van de zeven wes
terse industrielanden, liet via
woordvoerder Larry Speakes we
ten zeer teleurgesteld te zijn over
de mislukte lancering. Maar Spea
kes zei dat de Amerikaanse rege
ring vastbesloten is om door te
gaan met het ruimtevaartprogram-
64 en 65 seconden werden de eer
ste twee stuwraketten met vaste
brandstof losgegooid. Maar na on
geveer 71 seconden viel de hoofd
motor in één klap uit, vertelde Rus
sell. Daarna begon de raket stuur
loos te zwalken en werd het neus-
schild losgerukt. Het was de NASA
nog niet bekend hoe hoog de raket
was toen hij explodeerde. Alle vo
rige 43 lanceringen van een Delta
raket, sinds september 1977, waren
succesvol verlopen.
Technici hadden voor de lance
ring verklaard dat er in de hoofd
motor geen lekkage meer was, een
probleem waardoor de lancering
donderdag was uitgesteld. De NA
SA verklaarde dat de lancering
Vijf lanceerbuizen van mini-raketten roken nog na in een woning op 2,5 kilometer afstand vahet doel: de
topconferentie van regeringsleiders in Tokio. (foto AP)
JOHANNESBURG De Zuidafri-
kaanse regering zou overwegen
binnen afzienbare tijd de politieke
vleugel van de in Zuid-Afrika ver
boden bevrijdingsorganisatie ANC
door
Ruud de Wit
(African National Congress) te le
galiseren. Dat meldden gisteren
enige regeringsgetrouwe Zuidafri-
kaanse zondagskranten. Dit zou
dan wel inhouden, dat het lidmaat
schap van de Zuidafrikaanse Com
munistische Partij strafbaar blijft,
evenals dat van de militaire vleugel
van het ANC, 'Umkhonto we Si-
zwe'.
De zondagskranten geven twee
verklaringen voor de speculaties.
Allereerst wijzen zij op de toene
mende behoefte van leden van de
regeringspartij van president P.W.
Botha om inzicht te krijgen in de
wérkelijke doelen die het ANC na
streeft. Ten tweede zou zo'n stap
tegemoet komen aan een van de
belangrijkste eisen die een 'Com
missie van Eminente Personen' na
mens de Gemenebestlanden, VS
en EG aan de regering in Pretoria
hebben gesteld. Vorige week
maandag zei Botha reeds, dat hij
bereid was om nationalistische
ANC-ers toestemming te geven
naar Zuid-Afrika terug te keren,
mits zij afstand nemen van geweld
De 'Commissie van Eminente
Personen' zou werken aan een
voorstel, waarbij van zowel de kant
van het ANC als de Zuidafrikaanse
regering 'een wapenstilstand' zal
worden afgekondigd. President
Botha zou dan als bijdrage voor het
openen van een dialoog met het
ANC bereid moeten zijn om het
ANC gedeeltelijk te legaliseren,
terwijl hij ook de tot levenslang
veroordeelde ANC-leider Nelson
Mandela onvoorwaardelijk zal
moeten vrijlaten.
Een aanwijzing, dat zo'n compro
mis levensvatbaar is en serieus
door alle betrokken partijen bestu
deerd wordt, blijkt onder meer uit
de uitlatingen van de Britse ad
junct-minister van buitenlandse
zaken, barones Young. Die zei vori
ge week dat "de Gemenebest-com
missie het meest gunstige vooruit
zicht vertegenwoordigt voor een
positieve internationale bijdrage
voor een regeling in Zuid-Afrika".
Naar verluidt zou ook de Britse
premier Thatcher persoonlijk con
tact hebben gehad met Botha. Zij
zou Botha onder meer hebben
voorgehouden, dat zij hem per
soonlijk zal ontvangen, als hij be
reid is tegemoet te komen aan de
van het Gemenebest.
TOKIO - De openingsdag van de
economische topcqnferentie in To
kio werd overschaduwd door vijf
raketjes die vermoedelijk werden
afgevuurd door links-extremisten.
Hoewel de projectielen gistermid
dag over het Akasaka-paleis heen-
schoten, waar op dat moment de
openingsceremonie plaatsvond, is
de politie door het incident ernstig
in verlegenheid gebracht.
door
Ruud Kreutzer
Kabinetssecretaris Masaharu
Gotoda zei het zondagavond te be
treuren dat de politie 'de mogelijk
heden van de radicalen heeft on
derschat'.
De eerste dag van de door 30.000
agenten bewaakte topconferentie,
die wordt bijgewoond door de poli
tieke leiders van de zeven belang
rijkste westerse industrielanden
alsmede de EG (dit jaar onder meer
vertegenwoordigd door premier
Lubbers), werd voornamelijk be
steed aan de eerste besprekingen
over politieke onderwerpen, die op
de jaarlijkse economische top ge
woontegetrouw een belangrijke
plaats innemen.
Een van de politieke onderwer
pen die de regeringsleiders en
staatshoofden tijdens hun eerste
werkdiner bespraken was de kern
ramp met de Tsjernobil-reactor in
de Sowjet-Unie. Volgens premier
Lubbers, die aan het eind van de
dag met de Nederlandse pers
sprak, waren alle sprekers het er
over eens dat er bindende regels
moeten komen om de veiligheid
van kerncentrales te garanderen.
Voorts werd het gebrek aan infor
matie van de zijde van de Sowjet-
autoriteiten unaniem betreurd.
Volgens premier Lubbers was
voorts tijdens de besprekingen gis
teravond gebleken dat de eerste af
spraken die zijn gemaakt door de
recente EG-top in Luxemburg (on
der meer om de Libische diploma
tieke vertegenwoordigingen te re
duceren) een 'belangrijk aankno
pingspunt kan zijn voor een effec
tieve aanpak van de strijd tegen
het terrorisme'.
ADVERTENTIE
Pak uw kans in de mei Mid-Lotto. Er zijn tienduizenden prijzen te winnen, waar
onder 't half miljoen in de Lotto en 'n ton in 't Cijferspel. Lotto/
Toto-inleveradressen staan in de Gouden Gids.Wèl deze
week inleveren. Haal nu uw Mid-Lottoformulier. fljOTTOSHOWj
WENEN - Op het moment dat in
Nederland de klokken op de
Waalsdorpervlakte het begin van
de dodenherdenking inluidden,
stelde de verkiezingscomputer in
Wenen vast dat Kurt Waldheim
nog geen president van Oostenrijk
door
Hans Hoogendijk
wordt. De vroegere secretaris-ge
neraal van de Verenigde Naties
haalde 49,64 procent van de stem
men en dat was net te weinig.
„Waldheim op 4 mei, zo bespaart
u zich een extra gang naar de stem
bus". Dat was de laatste kreet die
Waldheim's conservatieve Oosten
rijkse Volks Partij overal had laten
aanplakken. 2.343.387 Oostenrij
kers gaven er gevolg aan; dat wa
ren er 18.500 te weinig.
Waldheim's tegenstander, de so
ciaal-democraat Kurt Steyrer,
bleef op 43,69 procent steken en
dus wordt de verkiezingscampag
ne met een maand verlengd tot 8
juni. Wie van deze twee dan de
meeste stemmen haalt is president.
De twee andere kandidaten, de
Groene mevrouw Freda Blou en de
rechts-reactionair Otto Scrinzi
haalden respectievelijk 5,5 en 1,1
procent van de stemmen. Zjj mo
gen volgende keer niet meer mee
doen.
De ontknoping van deze verkie
zingen was net zo dramatisch als
de verkiezingsstijd zelf. Centraal
stond het verleden van Kurt Wald
heim. De sociaal-democratische
SPO had in de laatste dagen voor
de verkiezingen het hele land vol
geplakt met de leuze: „Oostenrij
kers, kies geen man met een gat in
zijn geheugen".
Bijna 50 procent van de Oosten
rijkers volgde de leus van Wald
heim's verkiezingsteams: „Wij
Oostenrijkers bepalen zelf wie wij
kiezen. Kurt Waldheim, juist nu".
En om kwart voor zeven zondag
avond leek dat ook te gebeuren. De
prognoses voorspelden ruim 50
procent voor Kurt Waldheim. De
man, die zich net als zijn tegenstan
der Steyrer de hele dag in huiselij
ke kring had teruggetrokken, stap
te met vrouw Sisi, kinderen en
kleinkinderen in zijn auto en reed
naar het hoofdkwartier van de Oos
tenrijkse volkspartij.
Waldheim: eerlijkheid. (foto ap>
Onder jubelende tonen van een
orkest werd de famiie Waldheim
het gebouw binnengeperst. Toejui
chingen overstemden het feestelijk
blazende orkest, dat er op zijn
beurt nog wat extra decibels tegen
aan gooide. In triomf werden Kurt
Groot succes
Een uur later. De definitieve uit
slag is bekend. Kurt Waldheim
komt 18.500 stemmen te kort. De
laatste prognose zat er toch iets
naast. Een ondoorgrondelijke
glimlach tooit zijn gezicht als hij
voor de televisie zijn commentaar
geeft.
Hij dankt het volk, zijn mede
werkers, zal in de tweede ronde de
zelfde thema's in zijn verkiezings
toespraken opnemen. Teleurge
steld zegt hij niet te zijn: „Ik vind
dit een groot succes. De aanvallen
- vooral uit het buitenland - heb
ben hun doel niet bereikt. Ik ga
door met mijn thema's en die zijn:
moreel, eerlijkheid en prestatie. Ik
wil een president voor alle Oosten
rijkers zijn".
"De aanvallen op mijn verleden
zijn ook nooit door regeringen ge
daan, maar altijd door personen of
groepen. Iedereen heeft daar in een
democratie overigens het recht toe.
Maar wie zoals ik tien jaar als se
cretaris-generaal van de Verenigde
Naties allerlei aanvallen heeft
doorstaan, overleeft ook dit wel".
Buiten speelde de muziek 'New
York'. Of het een toespeling is op
Waldheim's periode als secretaris
generaal van de VN wordt niet ge
heel duidelijk. Wel duidelijk is dat
binnen de conservatieven zich
hebben hersteld van de prognose-
dreun. De katterige stemming die
bijna een uur heeft geduurd, is
voorbij.
Maar ook bij de sociaal-democra
ten is de stemming ietwat omgesla
gen. Ijverige rekenaars hebben be
cijferd dat er grote sociaal-demo
cratische verliezen in de rode bol
werken op 8 juni kunnen worden
goedgemaakt. Als er ook nog een
behoorlijk deel van de Groene-
stemmers bij komt, haalt hun man
het. Steyrer: „De campagne tegen
Waldheim heeft hem extra stem
men opgeleverd. Maar ik stond ne
gen maanden geleden maar op 27
procent. Nu heb ik bijna 44. Daar
komt de komende maand nog wel
het een en ander bij".
De stemmen die de Groene Fre
da Blou heeft vergaard zullen heel
belangrijk worden. Ze wil geen
stemadvies voor haar aanhang ge
ven. „Als ik in een van de twee gro
te partijen iets van onze standpun
ten had teruggevonden, had ik mij
nooit kandidaat gesteld".
Zowel de landen van de Europe
se Gemeenschap als Japan zijn
sinds de Amerikaanse luchtaanval
op Libië bijna drie weken geleden
een stuk in de richting van de har
de lijn van Washington opgescho
ven, maar het is onwaarschijnlijk
dat tijdens de Tokio-Top overeen
stemming zal worden bereikt over
het Amerikaanse voorstel om Libië
economisch te boycotten.
Vanmiddag en dinsdag, de laat
ste dag van de Tokio-Top, zal het
gesprek zich concentreren op de
zeker niet eenvoudiger economi
sche problematiek. Ondanks de
gunstige vooruizichten voor de we
reldeconomie dit jaar wordt ver
wacht dat de deelnemers een aan
tal harde noten zullen kraken, on
der meer op het gebied van de wis
selkoersen en de handelsfricties.
MADRAS/COLOMBO (AFP/Rtr.)
Leden van de Tamil-organisatie
LTTE hebben zich gisteren verant
woordelijk gesteld voor de ontplof
fing aan boord van een vliegtuig op
de luchthaven van Colombo, waar
bij zaterdag 22 mensen omkwamen
en 23 personen gewond raakten.
De meeste slachtoffers zijn niet-
Srilankanen.
De LTTE (Vrijheidstijgers voor
Tamil-Eelam) streeft naar een ei
gen staat voor de Tamils, die de
minderheid van de bevolking uit
maken op Sri Lanka.
Het hoofd van de Srilankaanse
luchtvaartmaatschappij heeft ver
klaard dat de bom, die zaterdag de
Tristar van Air Lanka in tweeën
deed scheuren, verborgen was in
een mand met groenten die zich in
het bagagedepot bevond van het
toestel dat op het punt stond naar
de Maladiven te vertrekken. Vol
gens de dienstregeling had het
vliegtuig al in de lucht moeten zijn
toen de bom ontplofte.
Een woordvoerder van de LTTE
had aanvankelijk gezegd dat zijn
organisatie niet voor de aanslag
verantwoordelijk was.
'Spanje levert
Pinochet wapens'
MADRID (Rtr.) - De Chileense vak
bondsleider Rodolfo Sequel heeft
het socialistische Spanje ervan be
schuldigd wapens te verkopen aan
president Augusto Pinochet van
Chili. In het dagblad Diario 16 ver
kondigde Sequel dat "Spanje mili
taire en gewapende oefenvliegtui
gen aan Chili heeft geleverd, tot
het verdriet van het Chileense
volk".
Spaanse regeringskringen waren
gisteren niet bereikbaar voor com
mentaar.
Sequel, die drie keer heeft vast
gezeten voor zijn vakbondsactivi
teit, zei dat hij voorstander is van
onderhandelingen met de Chileen
se krijgsmacht over herstel van de
democratie. "Met de tiran kan niet
worden onderhandeld, met de mi
litairen wél", aldus Sequel. "Er
staan Chili vele opties open voor
dat men de wapens opneemt. Eén
ervan is dat bij de krijgsmacht het
besef doorbreekt dat de huidige si
tuatie onhoudbaar is".
donderdag ook was uitgesteld als
niet eerder de Challenger en de Ti
tanraket waren ontploft. Niettemin
leken de extra voorzorgsmaatrege
len en het uitstel erop te wijzen dat
men bijzonder voorzichtig is.
De waarnemend directeur van
de NASA, William Graham, had
eerder in de week gezegd dat de
lancering zeer belangrijk was 'om
dat we deze satelliet nodig hebben
en we ons weer moeten realiseren
dat ons ruimteprogramma veel
successen heeft gekend.'
De weersatelliet die door de Del
taraket in een baan om de aarde ge
bracht had moeten worden, was de
GOES-7, de Geostationary Opera
tional Environmental Satellite, die
de vorming en richting van orka
nen langs de Amerikaanse oost
kust moest signaleren en doorge
ven.
De GOES-7 moest een andere
weersatelliet vervangen die twee
jaar geleden boven de Atlantische
Oceaan uitviel.
Babrak Karmal
treedt af als
partijleider
ISLAMABAD (Rtr./AFP) De Af
ghaanse president Babrak Karmal
(57) is afgetreden als secretaris-ge
neraal van de communistische par
tij. Hij blijft echter aan als presi
dent Dit heeft Radio Kaboel giste
ren gemeld. De nieuwe partijleider
is het hoofd van de Afghaanse in
lichtingendienst de 39-jarige gene
raal Najibullah.
Karmal, die donderdag uit de
Sowjet-Unie terugkeerde waar hij
een maand lang medisch werd be
handeld, heeft zijn functie om ge
zondheidsredenen opgegeven, al
dus de radio-uitzending, die in Isla
mabad (Pakistan) werd ontvangen.
Generaal N^jibullah was vijfjaar
lang hoofd van de geheime dienst
(de Khad), aldus westerse deskun
digen. Hij studeerde medicijnen
aan de universiteit van Kaboel,
maar heeft zijn beroep nooit uit
geoefend.
Najibullah, die medeoprichter is
van de Afghaanse communistische
partij, deed zijn intrede in het cen
trale comité in 1978 en in het polit-
buro in 1981. In 1978 werd hij be
noemd tot ambassadeur in Iran,
nadat generaal Daoud in Kaboel
was afgezet door Moskou-georiën
teerde communisten. Daarna werd
hij aangewezen als hoofd van de
geheime politie, een post die hij
vijf maanden geleden opgaf om se
cretaris van het centrale comité te
worden.
Hij hield zich bezig met proble
men van stammen in Afghanistan
en is diverse malen in Moskou op
bezoek geweest, waar hij wordt be
schouwd als een loyale medestan
der.
LONDEN (AP) - Meer dan twee
honderd politiemannen en demon
stranten zijn gisterochtend vroeg
gewond geraakt bij de grootste
veldslag die tot nu toe plaats had
rond de moderne krantendrukkerij
van Rupert Murdoch in het Oost-
londense Wapping. In totaal wer
den 86 arrestaties verricht. Sinds
de verhuizing naar de nieuwe
drukkerij, waarbij op 25 januari
5.500 produktiemedewerkers wer
den ontslagen, hebben zich weke
lijks felle ongeregeldheden rond
dc drukkerij voorgedaan.
Bij de drukkerij in Wapping, in
de buurt van de Tower, hadden
zich gisterochtend ongeveer 7.000
demonstranten verzameld om te
voorkomen dat de kranten van
Murdoch de drukkerij konden ver
laten. De politie beweerde dat pas
was opgetreden, nadat demon
stranten met flessen, stenen en
vuurwerk waren gaan gooien. La-
bour-parlementarier Tony Benn,
die aan de demonstratie deelnam,
zei echter dat de politie een "mas
sale aanval heeft uitgevoerd op vol
strekt vreedzame mensen".
Een woordvoerder van Murdoch
zei dat de produktie niet was ver
stoord en dat de Sunday Times en
de News of the World gisteren ge
woon zijn verspreid. Brenda Dean,
de leider van de grafische bbnd, zei
dat er volgende week ondanks het
geweld opnieuw bij Wapping zal
worden gedemonstreerd.
