Reactor-brand
lijkt gedoofd
Oost en West viert 1 mei
Staking in Zuid-
Afrika compleet
Moskou: achttien zwaar gewonden
Sikhs zweren wraak
Ruzie Qatar
en Bahrein
bijgelegd
Viering 1ste
mei in Chili
onderdrukt
VRIJDAG 2 MEI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
WASHINGTON (GPD) - Het Amerikaanse ministerie van defensie heeft gistermiddag
gezegd dat de brandende reactor in Tsjernobil mogelijk is gedoofd. Satellietfoto's hadden
's ochtends nog een duidelijke brandhaard getoond.
De eerdere veronderstelling dat een tweede reactor in brand was geraakt, is inmiddels
verworpen. Deskundigen achten het mogelijk dat de Russen de reactorbrand met grote
hoeveelheden zand hebben kunnen doven.
FEZ (AP) - Arabische ministers Ar^nKPilP
van buitenlandse zaken zijn er gis-
teren niet in geslaagd om tot over
eenstemming te komen over een
agenda voor een Arabische topcon
ferentie. Dit houdt in dat een der
gelijke ontmoeting is uitgesteld tot
tenminste juni.
Libië had naar aanleiding van de
Amerikaanse luchtaanvallen op
Tripoli en Bengazi verzocht om
een spoedbijeenkomst van Arabi
sche staatshoofden. Na ruim twee
weken van moeizaam gelobby en
twee dagen van voorbereidende
besprekingen op ministersniveau,
bleken de ministers en de andere
delegatieleiders niet in staat om
conferentie
uitgesteld
een agenda of een datum voor een
dergelijke top vast te stellen.
De ministers ontmoetten elkaar
woensdag en gisteren in totaal
slechts weinig meer dan twee uur
in voltallig beraad. De meeste be
sprekingen vonden plaats in kleine
groepen achter gesloten hoteldeu
ren.
De Marokkaanse minister van
buitenlandse zaken Abdellatif Fila-
li, die de voltallige vergaderingen
voorzat, zei na afloop van de slot
zitting dat de ministers unaniem
van mening waren dat er een top
conferentie van staatshoofden
moet komen.
'Het enige probleem was het
vaststellen van een agenda voor
deze top', aldus Filali. 'Dat is de re
den waarom iedereen het nodig
vond extra beraadslagingen te
houden en elkaar onmiddellijk na
de Ramadan opnieuw te ontmoe
ten in juni'. Ramadan, de een
maand durende vastenperiode van
de moslims begint de volgende
week.
Hoewel in Washington nog steeds
wordt aangenomen dat het aantal
slachtoffers van de ramp hoger is
dan de officiële mededelingen in
Moskou suggereren, komt men
steeds meer terug van de aanvan
kelijke schatting dat van 2000 of
meer slachtoffers zou moeten wor
den gesproken. John Pike, des
kundige op het gebied van satel-
lietwaarnemeningen van de Fede
ration of American Scientists, be
schrijft de situatie in Tsjernobil als
'een warboel'.
Maar hij verwerpt een dodencij
fer van 2000, omdat dit alleen maar
zou kunnen „als bij een ontloffing
de hele reactorkern door het dak
van de centrale was geblazen en op
een groot flatgebouw terecht was
gekomen".
„Zo'n hoog aantal slachtoffers
als direct en onmiddellijk gevolg
van een reactor-ongeluk is niet
waarschijnlijk", aldus Pike, „ook
al kan in de loop der jaren het aan
tal doden ten gevolge van stra
lingseffecten hoog oplopen".
De Verenigde Staten beschikken
over vijf satellieten die de gebeur
tenissen in Rusland volgen. De sa
tellietfoto's die het publiek via
kranten en televisie te zien krijgt,
zijn afkomstig van de particuliere
'Landsat'. De satellieten beschik
ken over warmte-sensoren.
Parlement van
Honduras wijkt
voor voetbal
TEGUCIGALPA (IPS) - Het
Hondurese Congres heeft be
sloten in juni op reces te gaan
vanwege dë wereldkampioen
schappen voetbal in Mexico.
Dat heeft voorzitter Carlos
Montoya gisteren in de hoofd
stad Tegucigalpa meegedeeld.
„We willen voorkomen dat de
parlementszaal straks
leegloopt", verklaarde Mon
toya. „Het moet niet zo zijn dat
voetbalfanaten het dagelijks
werk van het Congres in de
wielen rijden".
Montoya zei dat het sportge
beuren veel parlementariërs
hoe dan ook van het werk zou
hebben gehouden. De kam
pioenschappen beginnen op 31
mei en duren tot ver in juni. De
Hondurese televisiestations
brengen directe verslagen van
de meeste wedstrijden.
Problemen NASA
Het Amerikaanse Bureau voor
Lucht- en Ruimtevaart NASA
heeft de lancering van een weersa-
telliet uitgesteld. Het is de eerste
lancering in Cape Canaveral sinds
de ramp met het ruimteveer Chal
lenger.
Tot het uitstel werd besloten
vanwege een brandstoflek in de
motor van een Delta-raket. Het lek
werd iets meer dan drie uur voor
de lancering ontdekt. Een NASA-
woordvoerder verklaarde dat de
standaard test die een lekkende
klep had aangetoond, was gevolgd
door twee andere onderzoeken
waarbij geen mankementen waren
opgetreden.
Olietanker
Naar in scheepvaartkringen in
Manama verluidt is gisteren in de
Perzische Golf de Saoedische olie
tanker Safaniya in brand gescho
ten door een helikopter. Aangeno
men wordt dat het een Iraanse aan
val betrof.
De Safaniya, die vaart voor de
Arabisch-Amerikaanse oliemaat
schappij Aramco was onderweg
naar de Saoedische olieterminal
van Ras Tanura, toen het schip 120
kilometer ten oosten van Doha, de
hoofdstad van Qatar, werd aange
vallen.
Lloyd's in Londen meldde dat de
brand aan boord van de 48.000 ton
metende Safaniya was geblust
door de sleepboot Amsterdam van
de Nederlandse firma Wijsmuller.
Er zouden slachtoffers zijn geval
len.
Sri Lanka
Drie dagen van hevige gevechten
tussen twee groepen Tamils in het
noorden van Sri Lanka zouden aan
meer dan 300 mensen het leven
hebben gekost. Dat meldt het Sri-
lankaanse persbureau Lankapu-
vath.
De minister van nationale veilig
heid zei dat de 'Tamil Eelam Be
vrijdingsorganisatie' en de concur
rerende 'Bevrijdingstijgers van Ta
mil Eelam' felle strijd leverden,
waarbij ook burgers zijn omgeko-
Met de satellieten 'Magnum' en
'Chalet', die elektronische inlich
tingen vergaren, kan communica
tie met walkie-talkies en radio's die
betrekking hebben op evacuatie en
reddingsoperaties worden afge
luisterd.
De belangrijkste informatie ont
lenen de VS aan de foto-satelliet
KH11. Een dergelijk apparaat is
onlangs bij de ontploffing van een
Titan-raket vernietigd. Een volgen
de versie, de grotere KH12, kan nu
het shuttle-programma stil ligt niet
in de ruimte worden gebracht. De
KH11 die wèl functioneert, cirkelt
in een lage baan via noord- en zuid
pool om de aarde.
Deze baan brengt de KH11 soms
rechtstreeks boven Tsjernobil,
soms iets ten oosten of ten westen
ervan. De satelliet kan ongeveer
een maal per twaalf uur een foto
nemen, waarvan sommige beter
zijn dan andere. De KH11 is ook
uitgerust met sensoren voor infra
rode warmte.
De foto's van de KH11 zijn zo
scherp dat auto's en mensen kun
nen worden onderscheiden en van
een veel betere kwaliteit dan de op
namen die 'Landsat' en 'Spot' ma
ken. Zij worden echter nooit vrij
gegeven voor publikatie, zoals ook
andere inlichtingen niet openbaar
worden gemaakt, om niet te ont
hullen tot welke prestaties de
Amerikanen op dit gebied in staat
zijn.
Behalve^ via satellieten doen de
VS naar deskundigen aannemen
ook waarnemingen met spionage-
vliegtuigen als de U-2, die op zeer
grote hoogte luchtmonsters kun
nen nemen.
Gewonden
De Russische autoriteiten heb
ben inmiddels toegegeven dat
achttien van de gewonden die vie
len bij de kernramp in de omge
ving van Tsjernobil er zeer ernstig
aan toe zijn. In de ziekenhuizen
van Kiev verblijven nog 120 min of
meer ernstig gewonden. Er werden
geen mededelingen gedaan over
aard en oorzaak van de verwondin
gen. Het officiële aantal doden
blijft twee. Volgens een Sowjet-
woordvoerder daalt de radio-acti
viteit in het getroffen gebied ge
staag.
Gisteren verklaarden de autori
teiten dat deskundigen bezig wa
ren de directe omgeving van de
krachtcentrale te ontsmetten en op
het terrein van de centrale 'techni
sche maatregelen' aan het treffen
Westerse deskundigen maakten
daaruit op dat de Russen probeer
den een soort schild op te trekken
rond de centrale om verdere uit
stoot van radio-actief materiaal te
voorkomen. Zonder uitzondering
noemden de deskundigen een der
gelijke poging uitermate moeilijk
en zeer gevaarlijk.
Op het Russische ministerie van
buitenlandse zaken heeft de Ne
derlandse ambassadeur F.J.Th.J.
van Agt, namens de twaalf EG-lan-
den, gisteren dringend verzocht
om meer informatie over de ramp.
De Russische gesprekspartner van
de ambassadeur heeft op zijn beurt
de regeringen van de EG-landen
gevraagd niet mee te werken aan
wat de Sowjet-Unie beschouwt als
'pogingen om de berichtgeving
over de ramp op te blazen'.
De minister van buitenlandse za
ken van de Verenigde Staten,
George Shultz, verklaarde dat sate-
lietfoto's duidelijk maken dat de si
tuatie aanmerkelijk ernstiger is
dan de Russen doen voorkomen.
Hij maakte duidelijk dat de Ameri
kanen uit eigen bronnen meer we
ten dan de Russen tot nu toe heb
ben toegegeven. Hij spoorde de
Russische autoriteiten nogmaals
aan eindelijk eens openheid van
zaken te geven.
Meer dan tachtig westerse stu
denten zijn ondertussen uit Kiev
geëvacueerd. Bij aankomst in Mos
kou werden bij hen verschillende
niveau's van radio-activiteit geme
ten. Zij kregen overigens allemaal
toestemming verder te reizen. Fin
land is bezig ongeveer 200 landge
noten uit het gebied rond Kiev te
evacueren.
Sikhs-pelgrims en politie bij de Gouden Tempel in het Indiase Amritsar.
De rust bij het tempelcomplex is teruggekeerd. (foto ap>
AMRITSAR (AP) - Sikh-rebellen hebben gisteren wraak gezworen voor
de bestorming van de Gouden Tempel in Amritsar door duizenden para
militaire troepen en commando's.
Volgens de officiële gegevens zijn bij de aanval, die woensdag begon,
één dode en twee gewonden gevallen en zijn 300 mensen opgepakt. Mili
tante aanvoerders die tijdens de nachtelijke operatie wisten te ontkomen
zeiden echter dat onder de sikhs zes doden en 24 zwaargewonden zijn
gevallen.
Zij zeiden dat minstens 7.000 man het tempelcomplex hadden be
stormd, onschuldige pelgrims hadden afgetuigd, de sikh-bijbel hadden
verbrand en honderden schoten hadden gelost op de eigenlijke Gouden
Tempel.
In Bombay sprak premier R^jiv Gandhi zijn tevredenheid uit over de
actie. Hij zei dat de regering niet zou toestaan dat 'de stem van het fanatis
me in enig deel van het land de kop opsteekt'.
In een schriftelijke verklaring zeiden Manbir Singh en Tarsem Singh,
sikhs die zichzelf tot 'generaals' van de afscheidingsbeweging hebben
uitgeroepen: 'De sikhs zullen dit nooit vergeven. Er zal een verlammend
antwoord worden gegeven aan de hindoe-heersers van Delhi'.
Verslaggevers die na de aanval een kijkje namen in het wit-marmeren
tempelcomplex zagen twee geblakerde kamers in het binnenste heilig
dom en veel kogelgaten bij de promenade in het centrum van het com
plex. De schatkamer, die was opengebroken, vertoonde bloedsporen.
AMSTERDAM (AP) - Honderd
duizenden arbeiders hebben giste
ren onder een stralende zon over
het Rode Plein in Moskou gepara
deerd ter gelegenheid van de Dag
van de Arbeid. De Russische par
tijleider Michail Gorbatsjov ging
de overige leden van het Politburo
voor naar de tribune op het Lenin-
mausoleurti om de twee uur duren
de parade af te nemen.
Opmerkelijk was dat er veel min
der portretten van leden van het
Politburo werden meegedragen
dan gebruikelijk. Gorbatsjov pro
beert de persoonsverheerlijking te
verminderen, en er waren alleen
een paar grote foto's van hem met
arbeiders en de officiële portretten
van Politburoleden te zien. In het
verleden werden in heel Moskou
portretten aangebracht, maar ook
die ontbraken dit keer.
Dit jaar werd op geen enkele wij
ze gerefereerd aan kernenergie zo
als voorgaande jaren, toen op bor
den bijvoorbeeld viel te lezen dat
de arbeiders van een bepaalde cen
trale beloofden aan het voorgestel
de produktiequotum te voldoen.
Met twee borden werd de bevol
king geadviseerd om zuinig te zijn
met energie.
Wel aanwezig waren de gebrui
kelijke anti-Amerikaanse leuzen
en afbeeldingen. Verwezen werd
bijvoorbeeld naar de Russische be
schuldiging dat de Verenigde Sta
ten staatsterreur uitoefenen en
naar het Amerikaanse imperialis-
Het officiële persbureau Tass be
richtte dat ook in Kiev, vlakbij
Tsjernobil, een 1 mei-parade werd
gehouden.
Ook in andere Oosteuropese lan
den werd de eerste mei gevierd
met officiële parades.
Polen
In Polen was in verschillende
steden een grote politiemacht op
de been om te voorkomen dat aan
hangers van Solidariteit hun eigen
parades zouden houden. Terwijl
generaal Jaruzelski in Warschau de
officiële parade afnam, probeerden
honderden mensen 1,5 kilometer
noordelijker hun eigen optocht te
houden, wat echter werd verhin
derd. Bij de St. Stanislaw Kosta
Kerk voorkwam de politie, met wa
terkanonnen, dat een demonstratie
werd gehouden. Aanhangers van
Solidariteit gingen zonder ernstige
incidenten uiteen nadat de kerk
meester de mensen via luidspre
kers had verzocht naar huis te
gaan.
De leider van Solidariteit, Lech
Walesa, uitte in Gdansk kritiek op
het grote aantal politiemannen in
Bloemenmeisjes in de straten van Kiev, waar de 1 mei parade gewoon
doorging, ondanks het kernongeluk in het nabijgelegen Tsjernobil.
zijn stad en vond het een duidelijk
bewijs voor 'hoeveel fysiek geweld
nodig is om een situatie te handha
ven die eigenlijk niet gehandhaafd
kan worden'. Walesa deed zijn uit
latingen telefonisch vanuit zijn
huis, dat omsingeld was door zeker
zes politiewagens. Aanhangers van
Solidariteit slaagden er niet zoals
voorgaande jaren in om de officiële
oarade te verstoren.
Ook in de buitenwijk Nowa Huta
van Krakow en in Wroclaw werden
demonstraties door de politie voor
komen. Ondergrondse leiders van
Solidariteit hadden opgeroepen tot
demonstraties op 1 mei om de vrij
lating van politieke gevangenen en
herstel van de vrije vakbonden te
Jaruzelski erkende in zijn rede
dat er nog steeds 'meningsverschil
len' waren in het land, maar dat die
'ons niet kunnen ontslaan van de
verantwoordelijk voor het vader
land. Er is geen realistisch alterna
tief voor het programma van een
nationaal akkoord'.
Hij zei verder dat het Poolse volk
nog steeds 'betaalt voor de schan
delijke' economische sancties die
door het Westen werden ingesteld
in december 1981. Desondanks, zei
hij, 'liggen de moeilijkste jaren
achter ons... We zijn de tweede
helft van de jaren '80 ingegaan in
een betere, versterkte positie'.
Praag
In Praag trokken volgens de
Tsjechische televisie 220.000 men
sen door de straten met papieren
bloemen, duiven en gekleurde bal
lonnen. Gebouwen waren versierd
met vaandels en spandoeken waar
in werd opgeroepen om het jongste
vijfjarenplan ten uitvoer te leggen.
Het officiële persbureau CTK be
richtte dat president Gustaf Hoe
sak in een toespraak bij de parade
in Praag 'imperialistische kringen,
voornamelijk in Amerika' beschul
digde van 'de escalatie van de wa
penwedloop tot in de ruimte'. Hoe
sak laakte de Amerikaanse lucht
aanvallen op Libië als 'verfoeilijke
gewapende agressie van het Ame
rikaans imperialisme'.
In de Hongaarse hoofdstad Boer
dapest werd een parade van
250.000 mensen afgenomen door
partijleider Janos Kadar, een van
de meer gematigde leiders in het
Oostblok. In zijn toespraak ver
meed hij kritiek op het Westen en
zei hij dat de bijeenkomst in Boe
dapest blijk gaf van 'de eenheid
van het land'.
In de Bulgaarse hoofdstad Sofia
kwamen tienduizenden mensen
bijeen voor een parade langs partij
leider Todor Zjivkov en andere lei
ders van het land. Met borden
werd opgeroepen tot ontwapening
en détente en werden de Russische
vredesinitiatieven geprezen.
In Oost-Duitsland werd door
honderdduizenden burgers deelge
nomen aan de 1 mei-vieringen. In
Oost-Berlijn trokken tienduizen
den mensen met vlaggetjes langs
de tribune op de Karl-Marx-Allee
waar president en partijleider
Erich Honecker en andere leiders
van de DDR stonden. Met span
doeken beloofden afgevaardigden
van de industrie en de landbouw
om verder aan de economische op
bouw van het land te werken.
Athene
Maar ook in niet-communisti-
sche landen werd de Eerste Mei ge
vierd. In Athene gingen arbeiders
de straat op met de eis tot hogere
lonen en intrekking van de bezui
nigingsmaatregelen van de rege
ring. Vorig jaar viel de Griekse
vakbeweging naar aanleiding van
de bezuinigingen uiteen en giste
ren werden twee verschillende bij
eenkomsten gehouden. Ruim
20.000 aanhangers van de afge
scheiden vakbond trokken door
het centrum en riepen 'Nee tegen
de bezuinigingen' en 'Nee tegen de
overheidsvakbonden'. De andere
bijeenkomst, die in een park bij het
centrum was belegd door de offi
ciële Algemene Federatie van
Griekse Bonden, trok slechts 3.000
deelnemers.
In Madrid trokken 30.000 leden
van de communistisch georiën
teerde Arbeiderscommissies
(CCOO) door het centrum. Zij rie
pen op tot een oplossing voor de
werkloosheid, een 35-urige werk
week en stemmen voor een coalitie
links van de regerende Spaanse
Socialistische Arbeiderspartij
(PSOE). De socialistische Algeme
ne Arbeidersbond (UGT) hield een
feestelijke bijeenkomst in een
park, die door 10.000 mensen werd
bijgewoond. De 1 mei-vieringen
van dit jaar stonden in het teken
van de verkiezingen die op 22 juni
vervroegd gehouden worden. In
verschillende kranten verscheen
een advertentie van de PSOE. Ook
in Barcelona, Valencia, Bilbao, Se-
villa, Malaga, Zaragoza en andere
grote steden werden demonstra
ties door de vakbonden georgani
seerd.
In de Angolese hoofdstad Luan
da trokken tienduizenden arbei
ders onder het roepen van patriot
tische leuzen door de straten sa
men met dansers en vertegenwoor
digers van het bedrijfsleven en de
strijdkrachten. Soms werd 'Dood
aan Savimbi', de leider van de re
bellenbeweging UNITA, geroepen
en 'Reagan, handen af van Angola',
in verband met het Amerikaanse
besluit om hulp te verlenen aan
UNITA.
MANAMA (AP) - Saoedi-Arabië
heeft gemeld dat koning Fahd erin
geslaagd is het geschil tussen Bah
rein en Qatar over het rif Fasht al-
Dibal te bezweren. In een verkla
ring van het officiële Saoedische
persbureau SPA wordt dit 'een eer
ste stap' genoemd naar een over
eenkomst die voor alle partijen be
vredigend is.
Intussen verklaarde een woord
voerder van de Britse ambassade
in Doha, de hoofdstad van Qatar,
dat de Nederlander Wim Hoeken
dijk en de Britten Richard Thomp
son en Brian Davies het naar om
standigheden redelijk maken. Het
drietal kreeg woensdag voor de
eerste maal sinds hun gevangenne
ming door Qatarese militairen toe
stemming om met gezinsleden te
telefoneren. Zij werden vorige
week zaterdag samen met 24 Filip
pijnse en twee Thaise werknemers
van het Nederlandse bedrijf Bal
last Nedam door de militairen van
het rif gehaald.
Eén Westerse diplomaat ver
klaarde dat dankzij inspanningen
van de Saoedische minister van de
fensie prins Sultan een principe
akkoord was bereikt 'om de status
quo te herstellen' wat betreft het
omstreden rif.
SANTIAGO (AP) - De Chileense
dictator Augusto Pinochet heeft
gisteren met vrachtwagens vol sol
daten een einde gemaakt aan een
verboden 1 mei-viering van de op
positie. De betoging was de groot
ste tegen het militaire bewind van
dit jaar. Er werden tenminste twee
neergeschoten.
De politie, die traangas, waterka
nonnen en wapenstokken gebruik
te, meldde dat er 500 arrestaties
waren verricht. Kleine groepen be
togers gebruikten verkeersborden
en banken om als barricades te die
nen tegen de soldaten en de op
roerpolitie.
Volgens Solidariteit, een rooms-
katholieke organisatie voor de
mensenrechten, bevonden zich on
der de arrestanten Manuel Bustos,
de vice-voorzitter van het Nationa
le Werkers Commando, en Mauri
Pera, een Finse vakbondsman.
Bij een inval van de politie in een
vakbondsgebouw werden 70 men
sen gearresteerd, aldus een bonds-
functionaris. De politie deelde mee
dat betogers met zuur hadden ge
gooid en dat daardoor drie agenten
waren verwond.
De demonstratie was georgani
seerd door het Werkers Comman
do. De betogers riepen het leger op
zich te ontdoen van de 70-jarige Pi
nochet, die in 1973 via een coup
aan de macht kwam.
De regering reageerde met het
grootste machtsvertoon sinds afge
lopen juli een einde kwam aan een
zeven maanden durende staat van
beleg.
Soldaten en leden van de oproer
politie drukten betogers, journalis
ten en andere mensen tegen muren
en namen films en camera's in be
slag. Soldaten vuurden hun auto
matische wapens in de lucht af.
De Centrale Kliniek van Santia
go meldde dat een man was opge
nomen met een kogelwond in het
oog. Marcela Otero, een Chileense
journaliste, zei dat zij had gezien
dat een andere man in het hoofd
was geraakt.
JOHANNESBURG - Een geschat
aantal van 4 miljoen zwarte arbei
ders, circa 80 procent van de ar-
beidsbevolking, is gisteren in
Zuid-Afrika niet op het werk ver
schenen. Daarmee kan de oproep
van de radicale zwarte vakbonden
om 1 mei eenzijdig tot een vrije dag
te maken, als een succes worden
beschouwd.
Vooral in de stedelijke gebieden
van Natal, de Kaap en de Transvaal
was het wegblijven van de zwarte
arbeiders nagenoeg 100 procent. In
de Oranje Vrijstaat daarentegen,
een grotendeels agrarische provin
cie, was er weinig van de staking te
merken.
door
Ruud de Wit
De 1 mei-staking die de grootste
uit de geschiedenis van Zuid-Afri-
ka genoemd kan worden, ging ge
paard met talrijke bijeenkomsten
en demonstraties. De belangrijkste
werden in de havenstad Durban
gehouden, waar de Zulu-leider
Chief Gatsa Buthelezi de oprich
tingsvergadering van de UWUSA
(de Verenigde Arbeiders Unie van
Zuid-Afrika) toesprak.
Meer dan 70.000 arbeiders, bijna
allen behorend tot de Zulu-stam,
waren hiervoor bijeen gekomen in
het King's stadion. Buthelezi keer
de zich opnieuw tegen de gewelds-
politiek van het ANC. Volgens de
Zulu-leider zal de strategie van
desinvestering van het ANC, Ver
enigd Democratisch Front (UDF)
en de kerken slechts leiden tot ver
zwakking van de strijd tegen de
apartheid.
In dezelfde plaats hield ook de
linkse vakbondsfederatie, COSA-
TU (Congres van Zuidafrikaanse
vakbonden) een massabijeen
komst, die evenwel slechts 15.000
mensen trok. De politie van Dur
ban heeft inmiddels wel verster
king laten aanrukken, aangezien er
voor onlusten wordt gevreesd.
Tegen de verwachting in, was
het bijna overal rustig op 1 mei.
Veel winkeliers in de grote steden
berustten in de afwezigheid van
hun zwarte personeel en sloten
hun winkels vroegtijdig of open- -
den helemaal niet. Er werden wel
intimidaties gemeld van werkwilli
gen door zwarte radicale jongeren,
maar voor zover bekend leidde dit
niet tot echte gewelddadigheden.
Meer dan honderd jongeren wer
den gearresteerd. De blanke arbei
ders in Zuid-Afrika hielden zich
geheel buiten de staking en. gingen
gewoon naar hun werk.
Winnie Mandela
Voor politiek 'vuurwerk zorgde
Winnie Mandela, de vrouw van de
tot levenslang veroordeelde ANC-
leider Nelson Mandela. Zij ver
scheen onverwachts op een bijeen
komst in het Orlando-stadion te
Soweto, waar zich circa 25.U00
mensen hadden verzameld. Winnie
Mandela zei tot de enthousiaste
menigte, dat „de arbeiders het
recht hebben om te staken voor
een erkende 1 mei-dag, aangezien
zij met hun arbeid het land rijk
hebben gemaakt".
Winnie Mandela distantieerde
zich enigszins van haar door velen
bekritiseerde uitlatingen, enige
weken geleden, toen ze eveneens
op een massabijeenkomst in Sowe
to zei 'dat met onze 'necklaces' en
onze luciferdozen de bevrijding zal
worden verkregen'. De 'necklace'
of 'halsband' is de gruwelijke me
thode, waarop zogenaamde colla
borateurs van het apartheidsbe
wind worden gedood. Zij krijgen
daarbij een autoband om de nek.
die gevuld is met benzine, welke
vervolgens in brand wordt gesto
ken.
Mj
Omstanders schieten Winnie
Mandela te hulp met brandend pa
pier tegen het traangas. (foto ap>
Mevrouw Mandela ontkende, dat
zij tot geweld zou hebben opgeroe
pen: 'Jullie hebben gehoord over
de hysterie die is veroorzaakt door
mijn zogenaamde beweringen over
de 'necklace'. Ik hoef echter aan
niemand enige verantwoording af
te leggen. Dit is wederom de pro
paganda van het racistische min
derheidsbewind in Pretoria. Deze
vijand is tot de tanden bewapend.
Daarom heb ik gezegd: „Wij beho
ren tot een gedisciplineerde orga
nisatie. Wanneer de tijd daar is, zul
len we door onze organistaie wor
den opgeroepen om ons te verdedi
gen. En niet met een» 'necklace' of
een lucifer, want die kunnen niets
uitrichten tegen deze vijand".
Toen Mandela was uitgesproken,
vuurde de massaal aanwezige poli
tie, die zich verder op de achter
grond hield, twee traangasgrana
ten het stadion in, waarop enige
paniek uitbrak. Een zwarte jongen
werd door omstanders haastig af
gevoerd. toen hij door jongeren
werd aangevallen omdat hij een
'spion' zou zijn.
