'Niet alleen actief voor minderheden' Oostenrijk vreest nadelig Waldlieim- effect op toerisme Moluks aspirant-kamerlid Lilipaly: 'We proberen ze te laten voelen wat discriminatie is' Achtergrond De Ruiter weigerde cheque van dopersen VRIJDAG. 2 MEI 1986 PAGINA 17 Interview MIDDELBURG - „Nederland is een vlak, overzichtelijk land. Dat willen de mensen zo houden en daarom stoppen ze alles en iedereen zoveel mogelijk in hokjes. De mensen drukken mij als Molukker in het minderhedenvakje, maar dat is niet te recht: ik ben kandidaat-kamerlid voor de PvdA en daar ligt mijn eerste loyaliteit. Ik zal mij zeker inzetten voor hun belangen, maar in overleg met de fractie hoop ik mij na de verkiezingen met meer dingen bezig te houden dan minderheden alleen." Dat antwoordt J.J. Lilipaly uit Middelburg op de vraag wat zijn aandachtspunten zullen zijn als hij in mei wordt gekozen tot lid van de Tweede Kamer. De kans dat dit gebeurt, is vrijwel hon derd procent: hij staat achter fractievoorzitter Den Uyl op de tweede plaats van de PvdA-kan- didatenlijst van het gewest Zee land. De 42-jarige Molukse Ne derlander staat hiermee op de nominatie de eerste vertegen woordiger van een etnische min derheid te worden die na de Tweede Wereldoorlog in de Tweede Kamer komt. door Gert van Wijland/ANP Lilipaly spreekt de suggestie tegen dat Zeeland hem om zijn afkomst kandidaat zou hebben gesteld. „Dat zou niet goed zijn: eerst moetje kijken naar de func tie-eisen en dan ga je kijken of er bepaalde bevolkingsgroepen on dervertegenwoordigd zijn in die functie". Ervan uitgaande dat de Kamer een weerspiegeling moet zijn van de maatschappij, dringt zich de conclusie op dat een in haalrace voor minderheden geen overbodige luxe zou zijn. „Voor vrouwen is die inmiddels enig zins op gang gekomen maar ook zij hebben nog een achterstand". Onderwijs Als vice-voorzitter van het In spraak Orgaan Welzijn Moluk- kers is Lilipaly betrokken bij het wel en wee van de Molukse ge meenschap in Nederland. Zoals gezegd wil hij zijn functioneren in de Kamer echter zoveel moge lijk scheiden van zijn afkomst en daarom zal hij zich niet automa tisch tot minderhedenspecialist van de fractie laten 'kronen'. Op het ogenblik is hij werkzaam als onderwijsinspecteur, zodat hij ook op dit terrein zijn zegje hoopt te kunnen doen. Verder gaat zijn interesse uit naar sport zaken en werkgelegenheid. Wel verwacht Lilipaly dat zijn kamerlidmaatschap positief zal doorwerken in de Molukse we reld. „Ik vind het belangrijk te la ten zien dat ook minderheden kunnen doordringen in functies die als belangrijk worden aange merkt. Dat bevordert het zelfbe wustzijn", zegt hij. Aan de andere kant zijn er on getwijfeld ook mensen die zeg gen: Nederland is een blank land, dat willen we zo houden en daarom heeft een Molukker niets te maken in de Kamer, aldus Lili paly. Op deze manier zou zijn verschijning ook averechts kun nen werken. Met dergelijke voor oordelen is hij in het verleden va ker geconfronteerd. Op zijn kan didatuur heeft hij echter alleen nog maar positieve reacties ge had. Lilipaly is zich ervan bewust dat alle Molukse ogen op hem ge richt zullen zijn na de verkiezin gen. Ook realiseert hij zich dat de Molukkers veel van hem ver wachten en dat hij niet altijd aan die verwachting zal kunnen vol doen. Toch is hij niet bang dat hij van hen zal vervreemden. Hij zal in voorkomende gevallen zijn verbondenheid met de minder heden niet onder stoelen of ban ken steken, maar hij zegt ook na drukkelijk: „Natuurlijk zal ik me soms bij beslissingen van de meerderheid moeten/neerleggen. Dat zal ik loyaal doen. Ik heb me verbonden aan de PvdA en zal het verkiezingsprogramma uit voeren, ook als ik het daar niet altijd mee eens ben. Ik hoop dat te kunnen uitleggen aan de Mo lukse gemeenschap in Neder land, ik heb als ambtenaar eerder in die positie gezeten". Gijzelingen In 1975 gijzelden Molukkers een aantal passagiers in een trein bij Wijster en hielden zij enige tijd mensen vast in het Indonesi sche consulaat-generaal in Am sterdam. In 1977 volgden een treinkaping bij De Punt en de gijzeling van schoolkinderen in Bovensmilde. Als een eventuele PvdA-premier na de verkiezin gen te maken krijgt met nieuwe Molukse acties zal Lilipaly moe ten kiezen: mocht de regering besluiten acties gewelddadig te beëindigen, zal hij zich daar bij neerleggen, zo laat hij weten. Het optreden van de regering tijdens de treinkaping bij De Punt (deze eindigde door bestor ming van de trein) heeft Lilipaly betreurd, maar hij zou in een ver gelijkbare situatie niet opstap pen als kamerlid: „Ik ben tegen alle vormen van geweld, maar zal me neerleggen bij een rechtma tig genomen beslissing", zegt hij. Zijn keuze voor de Partij van de Arbeid heeft overigens de nodige voeten in de aarde gehad. Tot voor twee jaar was Lilipaly lid van de PPR. De stap naar de PvdA werd bemoeilijkt door enig oud zeer. Onder de sociaal democratische voorman Drees kwam de voor de Molukkers zo Lilipaly: zelfbewustzijn pijnlijke dekolonalisatie van In donesië tot stand en onder de so ciaal-democraat Den Uyl werd de treinkaping van 1977 geweld dadig beëindigd. Daarbij komt nog dat de Molukkers zich van oudsher meer thuis voelen bij de confessionele partijen. Pas toen Lilipaly vorig jaar zag dat het overleg tussen PvdA en Moluk kers wat soepeler verliep en dat beide 'partijen' meer respect en begrip voor elkaar kregen, werd hij PvdA-lid. „Gezien mijn posi tie als vice-voorzitter was dit eer der nauwelijks mogelijk", aldus Lilipaly. Ook het overleg tussen de re gering en de Molukse gemeen schap is de laatste tijd verbeterd; een teken van respect, zo merkt hij op. Werkloosheid Dat neemt echter niet weg dat er nog veel problemen op te los sen zijn. „De werkloosheid onder Molukkers bijvoorbeeld is ex treem hoog: zeventig procent heeft geen betaalde baan". Ver der is de kwestie van het ontslag uit militaire dienst in 1951 nog steeds niet geregeld. De eerste generatie Molukkers in Neder land wacht nog steeds op eerher stel, aldus Lilipaly. Over de belangrijkste aanlei ding voor de gijzelingsacties, het verwezenlijken van een onafhan kelijke Republik Maluku Salatan (RMS), laat Lilipaly zich slechts zeer voorzichtig uit. „De meeste Molukkers die naar Nederland kwamen, waren aanhangers van deze zogenoemde RMS-gedach- te. Belangrijker is echter wat de mensen op de Molukken er zelf van vinden. Zij zullen moeten kiezen wat ze willen. Ik kan slechts constateren dat de situa tie op de eilanden niet rooskleu rig is en dat de mensen er onte vreden zijn." Anne Frankstichting gaat met lesmateriaal langs in het onderwijs AMSTERDAM - En weer stroomt er een bus toeristen uit het Verre Oosten leeg om de nauwe trappen te beklimmen, de wegge schoven boekenkast te passeren en zich op de foto te laten zetten naast een bronzen kopje van Anne Frank. Intussen wordt in het Amsterdamse gemeentehuis een raads lid van de Centrumpartij beëdigd. „Zo waarlijk helpe mij God almachtig", klonk het afgelopen dinsdag in vijf gemeenten uit de monden van gekozen volksvertegen woordigers met twijfelachtige opvattingen over mensen met een niet-Nederlands pas poort of uiterlijk. door Ben Rogmans Het is inmiddels mei, de maand van de inval, de bevrijding, de dodenherdenking. De Anne Frankstichting is het hele jaar aan het strijden tegen racisme. Niet alleen van dat hele grote, zware, zoals in de Tweede Wereldoorlog, maar ook van dat kleine, al ledaagse. Bijvoorbeeld op scholen, onder jongeren, van wie er dagelijks honderden langskomen om te kijken naar het Achter huis van Anne Frank. Neemt het'racisme onder scholieren toe? „Ja, het neemt toe. Er zijn groepen leerlin gen die vooroordelen over mensen van een ander ras hebben. Maar zo erg als ons pas nog werd verteld door twee wetenschappe lijke onderzoekers, is het niet. We vonden de vragen van die onderzoekers erg sugges tief. Ze lokten bijna provocerende, harde antwoorden uit". Ankie Duin van de afdeling vorming en onderwijs van de Anne Frank Stichting: „We willen niet bij elke racistische opmer king roepen dat het automatisch op een nieuw Auschwitz uitloopt. Jongeren pesten elkaar. De een heeft een bril, de ander rood haar, de derde is zwart. Kinderen pakken elkaar op hun zwakke plekken. Het ver schil is echter dat dat zwarte kind op straat en elders ook al te horen krijgt dat het onge wenst is". Haar collega Dries van der Vlerk: „Als je een klas hebt met 'stevige opvattingen' (hij bedoelt: vooroordelen), heefj het weinig zin om meteen met de zware term racisme aan te komen. We proberen de leerlingen dan zelf te laten voelen hoe het is om gediscri mineerd te worden. Op een lhno-school la ten we ze een bandje horen waarop een buurtbewoner allerlei negatieve vooroorde len over die leerlingen uit. Dan stappen we langzaam over naar discriminatie op grond van ras. In het lesmateriaal dat we hebben, zit een videoband met buitenlandse kinde- Zondebok Ankie Duin: „We proberen te zoeken naar dingen die dicht bij de leerlingen staan. De kleine dingen. We proberen duidelijk te maken dat het in de jaren dertig in Europa ook met kleine dingen is begonnen, het zoe ken naar een zondebok voor de economi sche problemen, het isoleren van groepen De Anne Frankstichting vindt dat alle scholen een eigen anti-racismebeleid moe ten voeren. De schoolleiding jnoet in over leg met bestuur en docenten met een ver klaring komen waarin racisme en discrimi natie worden afgekeurd, en met maatrege len om dat tegen te gaan. Een heel klein beginnetje zou kunnen zijn het opnemen van een bepaling in het schoolreglement, die racistische opmerkingen verbiedt. Tot nu toe heeft de helft van de Neder landse scholen wel eens contact opgeno men met de stichting en om lesmateriaal gevraagd. Maar vaak gaat het daarbij om docenten die dat op eigen initiatief doen. Ze proberen in hun eigen lessen (gods dienst, maatschappijleer, geschiedenis) iets over racisme en discriminatie te vertellen. Dat soort persoonlijke acties blijft binnen de scholen vaak een beetje in de lucht han gen. Vandaar dat de Anne Frankstichting de laatste tijd alle betrokkenen in het on derwijs actiever is gaan benaderen. De mi nister €jn zijn ambtenaren, de schoolbestu ren, de directeuren en de docenten. Toch blijkt het vaak moeilijk om vaste voët aan de grond te krijgen. Veel scholen zien geen aanleiding om over racisme te praten omdat ze geen buitenlandse leerlin gen hebben: volledig 'blanke' scholen die denken dat ze niks te maken hebben met discriminatie. Maar misschien moeten ze hun eigen beleid bij het aannemen van leer lingen eens kritisch doorlichten. Of de boeken die bij aardrijkskunde en geschiedenis worden gebruikt: „Opmars van de Turkse veroveraars. Gelukkig ko men ze niet verder dan Poitiers". „Neder landse overwinning op de inboorlingen op Java". Onze zeehelden heten in andere lan den rovers. En andersom. Dries van der Vlerk: „Dan staat er: Columbus ontdekt Amerika. Maar niet wat dat voor de india nen betekende. Er werden allerlei ziektes door onze voorvaderen naar het nieuwe land gebracht. Drank. Vuurwapens. Wist je trouwens dat de aan indianen toegeschre ven gewoonte om gevangenen te scalperen door de Fransen is uitgevonden?" WENEN - Vier dagen lang hadden de Oostenrijkers iets anders om over te praten: de kernramp in Tsjernobil. Maar de wolk radio-ac tiviteit dreef over en de kinderen en zwangere vrouwen in Kamten mochten weer naar buiten. En daar hing weer die donkere wolk, die even vergeten was: Kurt Wald- heim. Die wolk drijft niet over. Zondag gaan de Oostenrijkers onder het kritische oog van de hele wereld naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. In Wenen is geen hotelkamer meer vrij, de klei ne persstaf van de regering maakt overuren. Zondag zit het erop, hoopt Oos tenrijk. Maar de kans dat Kurt Waldheim of zijn tegenspeler, de sociaal-democraat Kurt Steyrer de noodzakelijke absolute meerder heid haalt is twijfelachtig. Komt geen van beiden boven de 50 pro cent, dan begint het circus op- De kandidaten en hun helpers zullen nog een maand spitsroeden moeten lopen. Begin juni valt dan de beslissing wie de volgende zes jaar het staatshoofd van Oostenrijk zal zijn. Waldheim, de kandidaat met het bruine verleden, die moge lijk niet eens de VS in mag of de grijzende, rustige specialist Stey rer, die geprobeerd heeft de strijd zo netjes mogelijk te houden. Een ongewoon harde en lange verkiezingsstrijd zit er voorlopig op. Steyrer en Waldheim hebben bijna 1000 verkiezingstoespraken gehouden. Aan zakelijke argumen ten zijn ze nauwelijks toegekomen. Waldheim probeerde keer op keer duidelijk te maken dat er „aan mijn handen geen bloed kleeft", en dat hij de enige is die het aanzien van Oostenrijk weer kan opvijze len. „De man die door de wereld wordt vertrouwd", heette het op de plakkaten. Maar naarmate zijn schimmige verleden duidelijker werd, ver trouwt de wereld hem steeds min der. Overtuigd heeft Waldheim de mensen die hem wantrouwen, niet. Daarvoor was zijn verweer steeds te vaag. Vragen beantwoordde hij met tegenvragen. Verwijten over zijn SA-verleden, pareerde hij met antwoorden die hem bijna een ver zetsheld maakten. Bewijzen dat hij voor de oorlog met paard en al lid was van de SA zijn vervalst, zegt Waldheim. Getuigen Hij is waarschijnlijk de enige die dat nog gelooft. Iedereen wist dat er op de Balkan over en weer wreedheden werden begaan, de Wehrmacht-officier Kurt Wald heim, gestationneerd op de Bal kan, hoorde er dit jaar voor het eerst van. De Israëlische filmproducent Mi chael Thai spoorde twee joden op die getuigden dat zij in 1944 Wald heim in een concentratiekamp hebben meegemaakt. Zij zouden onder toeziend oog van Wehr macht-officier Waldheim zijn ge slagen. Waldheims woordvoerder Christian wees zonder de inhoud van de interviews te kennen, de ge tuigenissen als 'leugen' van de hand. Kandidaten Wien, Welt, Waldheim, zeggen zijn aanhangers. Dat klopt: Wenen en de wereld praten over Wald heim. Maar erg positief is het alle maal niet. Waldheims tegenstander Kurt Steyrer heeft steeds gepro beerd zakelijk te blijven, maar hij was toch de meeste tijd van zijn verkiezingstoespraken kwijt aan het uitleggen waarom hij niet wil de reageren op weer nieuwe aantij gingen aan het adres van zijn te genstander. Aan zijn eigen ideeën kwam hij nauwelijks toe. door Hans Hoogendijk Behalve deze twèe vertegen-" woordigers van de grote partijen, dingen nog twee kandidaten naar het ambt dat Rudolf Kirchschlager twaalf jaar heeft bekleed. Het zijn de Groene kandidaat Freda Messi- ner-Blau en de zelfs voor Oosten rijkse berippen extreem-rechtse 'nationalist' Otto Scrinzi. Zondag mogen 5,5 miljoen stem gerechtigde Oostenrijkers bepalen wie het wordt In vier van de tien Oostenrijkse deelstaten - Steierr mark, Kamten, Tirol en Voralberg - bestaat stemplicht. Omdat de Oostenrijkers de dag van de arbeid vieren en vrijdag snipperen, is de verwachting dat de opkomst vrij laag zal zijn. Stemrecht hebben alle Oostenrijkers vanaf hun negen tiende jaar. In de eerste ronde is de absolute meerderheid noodzakelijk om pre sident te worden. Lukt dat niet dan volgt binnen maximaal 35 da gen een tweede ronde tussen de twee kandidaten met de meeste aanhang. Ondanks de verhitte ver kiezingsstrijd wijzen de verkie- zingsonderzoeken voor geen van de twee belangrijkste kandidaten de absolute meerderheid uit. Een opvallend hoog percentage Oos tenrijkers weet het nog niet. De keiharde strijd tussen de conserva tieve ÖVP van Waldheim en de SPÖ van Steyrer heeft veel kiezers geërgerd. Verwacht wordt een be hoorlijk aantal proteststemmers. Bevoegdheden Het presidentschap van Oosten rijk is meer dan een ceremoniële functie. De president wordt direct door het volk gekozen, vertegen woordigt het land naar buiten en sluit verdragen af. Ook is de presi dent opperbevelhebber van de strijdkrachten. Hij benoemt en ontslaat de regering en roept het parlement bijeen. Verder heeft hij in noodgevallen bepaalde wetge vende bevoegdheden en kan hij het parlement naar huis sturen. Datzelfde parlement kan hem bij falend beleid ontslaan. Maar ook het volk kan middels een referen dum een president voortijdig naar huis sturen. Al met al heeft het pre sidentschap dus wel degelijk poli tiek gewicht. En het is juist dit as pect dat veel Oostenrijkers wat be nauwt. Met een man als Kurt Wald heim aan het hoofd kan de kleine Alpenrepubliek het internationaal wel eens erg moeilijk krijgen. Nu zeggen de aanhangers van Waldheim nog „Wij Oostenrijkers kiezen wie wij willen". Maar als het toerisme in de knel dreigt te ko men, kan dat veranderen. Tot nu toe gaan ze ervan uit dat de walsen van Strauss, het Prater en de Lip- pizaner-paarden een langer leven hebben dan het nazi-verleden van Waldheim, maar tussen neus en lippen door vragen de Oostenrij kers bijna na elk gesprek of .jullie journalisten niet al te slecht over ons willen schrijven". Van het toe risme kunnen ze eten, van Wal- heim niet. Minister De Ruiter van defen sie was gisteren niet bereid de zogenaamde 'veiligheidscheque' in ontvangst te nemen die een aantal doopsgezinden uit Am sterdam hem had willen aanbie den. Die cheque was bedoeld als protest tegen de toenemende be wapening en het defensiebeleid van de regering (plaatsing kruis raketten). In plaats van minister De Ruiter nam nu algemeen se cretaris dr. Sjef Teunis van de NOVIB de cheque aan. De minister had de doopsge zinden schriftelijk laten weten, dat ons belastingstelstel princi pieel geen mogelijkheden biedt voor het op andere wijze verreke nen van ingehouden gelden. Het plan om hem een 'veiligheids cheque' te overhandigen berust te, volgens hem, dan ook op een 'verkeerde voorstelling van za ken'. "Als minister van defensie wil ik niet deelnemen aan een handeling die in geen enkel op zicht zou stroken met wat fiscaal reglementair is". Deze Amsterdamse doopsge zinden voeren onder het motto 'Defensiebelasting, geen stilzwij gende instemming meer' al ruim anderhalf jaar actie tegen het ge dwongen meebetalen aan de wa penwedloop. Zij doen dit door van de maandelijkse energienota een symbolisch deel (f5.72) ge scheiden te betalen. (In West-Eu ropa zouden in totaal 572 kruisra ketten komen). "Door mij als plaatsvervanger van de minister te kiezen, heeft deze voorhoedegroep van doops gezinden het verband tussen het bewapenings- en ontwikkelings vraagstuk aan de orde gesteld", zei NOVIB-secretaris Teunis. Dr. Ron Rote, secretaris van de werkgroep 'Kerk en ontwikke lingssamenwerking' van de Raad van Kerken in Nederland, zag in het gebrek aan ontwikkelings kansen in de Derde Wereld een bedreiging voor de veiligheid in de hele wereld. "Permanente ar moede betekent oorlog op lange termijn". Vacature. Als de vertrokken secretaris ds. J. E. van Veen van de hervormde Raad voor de za ken van Overheid en Samenle ving (ROS) geen opvolger meer krijgt (bezuiniging), kan dat een ernstige verzwakking zijn van de hervormde inbreng op het ter rein van de arbeidsvragen. En dat gebeurt dan juist in een tijd dat velen onzeker zijn over de in vulling en toekomst van hun baan. Dat schrijft de Dienst in de In dustriële Samenleving vanwege de Kerken (DISK) aan het her vormde synodebestuur. (Ds. Van Veen is directeur van 'Kerk en Wereld' in Driebergen geworden. Het synodebestuur wil uit bezui niging zijn vacature bij 'Over heid en Samenleving' onvervuld laten). Eén functionaris op landelijk niveau is volstrekt onvoldoende, vindt het bestuur van DISK; drs. H. Noordegraaf, kerkelijk verte genwoordiger bij het Centraal Interkerkelijk Bureau voor het Bedrijfsleven, is nu al overbelast. Hij zou dan wel lid worden van het algemeen bestuur van DISK, maar lang niet alle taken van ds. Van Veen kunnen overnemen. Volgens de brief van DISK kan dit een 'buitengewoon ontmoedi' gende werking' hebben op de in zet van de andere (zeven) in de DISK samenwerkende kerken. Bovendien kan de geloofwaar digheid van de Hervormde Kerk voor haar eigen uitspraken over economische en maatschappelij ke vragen worden geschaad. De DISK vraagt de synode drin gend, te zoeken naar een 'werkelijke oplossing'. Dat wil zeggen: garanties op een niveau "dat bij deze kerk past". Synodes in motel. De her vormde en gereformeerde syno des houden eind deze maand (29. 30 en 31) een gemeenschappelij ke vergadering ('combi-synode') in het Postiljon-Motel te Bunnik. Op donderdag 29 bespreekt de kerkvergadering een rapport van de Wereldraad van Kerken over 'zending en evangelisatie'. De vrijdag en zaterdag zullen geheel in het teken staan van gemeen schappelijke regelingen voor het 'samen op weg' zijn van her vormden en gereformeerden. Honger Confessionele Vereniging. Telkens krijgt het hoofdbestuur van de Confessionele Vereniging in de Hervormde Kerk vragen uit gemeenten om te helpen bij het zoeken naar predikanten die vanuit de confessionele beginse len de kerk willen dienen. Er is zelfs gevraagd, zo meldt ds. C. Jongeboer in het jaarverslag van het hoofdbestuur, een lijst van confessionele kandidaten te pu bliceren. In het eerste geval wordt zo veel mogelijk raad gegeven. Maar ten opzichte van het twee de verzoek heeft het hoofdbe stuur 'na rijp beraad' besloten, daar niet op in te gaan. "Het zou ons te veel tot een partij maken Jongeboer constateert een dui delijke toeneming van het werk binnen de Confessionele Vereni ging. "Steeds meer blijkt, dat er een stem moet zijn tegen veel prediking die louter bestaat uit maatschappelijke en politieke vragen. Er is een honger naar de verkondiging van een Christus, die is overgeleverd om onze overtredingen en opgewekt om onze rechtvaardiging (Romeinen 4 vers 25)". Boek. Bij de stichting 'Het Licht des Levens' in Alphen aan den Rijn verschijnt binnenkort een boek van de Alphense bap tistenpredikant H. G. Koekkoek onder de titel 'De geheimen van de offers'. Het boek (208 pagina's, f24,90) vertelt over de manier waarop in Jezus' tijd de offers werden ge bracht. De laatste gegevens van de opgravingen bij de tempel zijn er ook in verwerkt. De acht tien hoofdstukken bevatten tien tallen tekeningen en foto's. Door het belichten en verkla ren van allerlei achtergronden wil de schrijver duidelijk maken, wat onder 'offer' moet worden verstaan. Die kennis, zegt hij, is nodig om iets van Jezus' offer voor 'de zonde der wereld' te be grijpen. (Het adres van de stichting 'Het Licht des Levens' is: Sint Jorisplein 6 Alphen aan den Rijn). Hervormde Kerk: beroepen te Oud-Bciierland L. Groenen- berg Op- en Nederandel; be dankt voor Lckkerkcrk ('Het Venster') R. A. Grisnigt Benne- kom. Gereformeerde Kerkeo: aan genomen naar Oldekerk (Gr.) N. H. Heiner Drachten. Gereformeerde Gemeenten: bedankt voor Middelharnis J. Karens Opheusden. Doopsgetlnde Broederschap: aangenomen naar Utrecht T. H. van der Laan. conrector van het baptistenseminarium te Biltho- Baptistengemeenten: beroe pen te Am sterdam-West A. H. Agtereek Westerhaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 17