'Zij kennen de landsaard en hebben de contacten' Muzikanten oneens met NOS In 'Glas' blijft veel verborgen Interieur Rietveld geveild Negen aanvragen commerciële omroep Dmitry Paperno laat de piano zingen en daveren Sollicitatie opvolgiiig Boudewijn uitgesteld Eerste Jazz Irm in Noordwijk DONDERDAG 17 APRIL 1986 PAGINA 25 HILVERSUM (GPD) - De Neder landse Toonkunstenaars Bond heeft de raad van beheer van de Nederlandse Omroep Stichting meegedeeld niet akkoord te gaan met de wijziging van de arbeids voorwaarden voor musici die in vaste dienst zijn van de omroep De NOS wil maandag een aantal wijzigingen aanbrengen in de ar beidsvoorwaarden van de musici De overeenkomst over deze ar beidsvoorwaarden werd gesloten tussen de NOS en de Kunstenbond FNV. De NTB zegt dat zijn leden niet gebonden zfin aan een af spraak van een werkgever met een andere contractpartij De wijzigingen zijn volgens de NTB zeer ingrijpend. Zo kunnen musici op elk moment van de dag - ook op hun vrije dagen - opgeroe pen worden om in ieder orkest te werken. Ook kunnen zij verplicht worden op zaterdagavond en zon dagavond te repeteren De NOS weigert al jaren met de NTB te onderhandelen. De bond garandeert zijn leden juridische bijstand als de NOS strafmaatrege len tegen hen zou nemen wegens het met-aanvaarden van de wijzi gingen in hun arbeidsvoorwaar den. De bond overweegt welke ver dere acties tegen de NOS kunnen worden ondernomen. Man maakt amok tijdens 'Glas' LEIDEN - In het LAK-theater is gisteravond een 27-jarige Leide- naar aangehouden die zich tijdens 'Glas', een voorstelling van Studio Hinderik misdroeg. De aanblik van naakte acteurs werd de man schijnbaar teveel, want hij kon zich niet stilhouden. Toen hij tot de or de werd geroepen sloeg hij een 34- jarige controleur. Deze hield daar een losse tand aan over. Vervol gens werd de politie ingeschakeld. De dagelijkse nieuwsstroom in de wereld is in handen van drie grote persagentschappen. Het dagelijkse lief en leed - van de aardbeving in Colombia tot aan de Franse parle mentsverkiezingen - wordt door de Britse maatschappijen Visnews en Uptin en het Amerikaanse CBS per satelliet over de aarde ge straald. Omroepen en het NOS- journaal verwerken deze beelden in hun programma's. Doordat slechts drie maatschappijen het beeldmateriaal beheersen is de kans op een eenzijdige kijk op de verschillende gebeurtenissen aan wezig. Amerikanen, Nederlanders en Engelsen filmen op de Filippij- en of in Nicaragua. Cineasten uit deze landen zelf komen slechts zel den aan bod om het leven in hun eigen land in een documentaire vast te leggen. door Jaap Lodewijks Dat was Luis Artigas de Quadras ook opgevallen. Acht jaar lang werkte hij voor de NOS-rubrick Panoramiek. „Ik ging veel op re portage-reis, maar op een gegeven moment dacht ik, waarom filmen de mensen zelf niet. Zij kennen de landsaard, zij hebben de contac ten". In 1982 richtte hij in Amsterdam het persbureau 'Avise' op, nadat Sean McBride (oud-voorzitter van Amnesty International) in een rap port van de Unesco had gewezen op de geringe rol van Derde-We- reldcineasten in de dagelijkse nieuwsstroom. Doel van Artigas is om werk van cineasten uit de Derde Wereld te verkopen aan afnemers in de rijke landen. Meehelpen aan de realise ring van de produktie is ook een doel. Bij de start kreeg Avise subsi die van het ministerie van buiten landse zaken en van het ministerie van WVC. Ook particuliere organi saties droegen een steentje bij. zo als de NOVIB Toch gaat het werk uiterst moei zaam. „Voor 1986 hebben we nog geen cent gekregen", zegt Artigas en hij laat een brief van het minis terie zien. Daarin meldt de voor lichtingsdienst ontwikkelingssa menwerking, dat „het medium te levisie in de ontwikkelde beleids voornemens een lage prioriteit ge niet". Het wachten is nog steeds op het rapport van de regeringscom missie Van Norden, die een nieuw communicatiebeleid moet opzet ten. Artigas is pessimistisch. „Er is nog niets. Het eindverslag had er in januari al moeten zijn. Minister Schoo en minister Brinkman ver tragen de zaak. En wat er aan stuk ken is vrijgegeven, is geheel ge richt op de schrijvende pers. Onbe grijpelijk in dit visuele tijdperk". Guerrilla In het begin van haar bestaan probeerde Avise ook nieuwsbe richten te slijten, maar dat bleek een onmogelijke zaak. „Visnews is altijd sneller en het is nu eenmaal zo dat als je een dag later komt, een gebeurtenis geen nieuws meer is". De stap naar de documentaire werd dan ook snel gemaakt. In de afgelopen drie jaar werden veer tien produkten afgeleverd. Er wa ren aanvragen ingediend voor 260 documentaires. „Het overgrote deel moet wegens geldgebrek wor den afgewezen, wat ongelooflijk jammer is". Kwalitatief zijn de pro dukten goed. Er zijn contacten met alle Nederlandse omroepen. De NOS is de grootste afnemer. De laatste produktie over de gevangen Zuidafrikaanse leider Nelson Man dela van Lionel Ngakane ver scheen onlangs in NOS-Panora- miek. Verder bedient Avise 36 Eu ropese zenders en honderden an deren in de rest van de wereld. Dit jaar staan zes produkties op stapel, vooral afkomstig uit Zuid-Ameri- Persbureau Avise wil Derde Wereld inschakelen bij visuele berichtgeving - Voor Artigas staat het buiten kijf dat met de inschakeling van ci neasten ter plekke beter materiaal geschoten wordt. „Wij waren de eersten die een film over de Filip pijnen konden leveren, toen de val van Marcos zich aankondigde. Toch stuurden Nederlandse om roepen eigen mensen. Die zijn niet bekend met de omstandigheden. Dan krijg je de situatie dat de ver slaggever aan een non vraagt of de kerk de guerrilla steunt. Die vrouw houdt natuurlijk haar mond na zo'n directe vraag. Ze kijkt wel uit. In onze documentaire stelt de ma ker hetzelfde onderwerp aan de or de, maar via een omweg die past bij de traditie van zijn volk. Er komt dus meer informatie boven water, waar de westerse kijker veel meer aan heeft" Financieel is het ook gunstiger om mensen ter plekke in te schake len legt hij uit: „Beelden die de grote maatschappijen leveren kos ten tussen de 300 en 600 gulden per minuut. Voor dat bedrag filmen mijn cineasten ook. Als de omroe pen een eigen ploeg op pad sturen kost dat tussen de 2 tot 3000 gulden per minuut". Collega's Door consequenter buitenlandse cineasten in te schakelen, kunnen omroepen hun collega's aan de an dere kant van de aarde ook helpen aan het werk te blijven. „Dat is een goede vorm van ontwikkelingssa menwerking. het zou goed zijn als de omroepen opdrachten aan ie mand in Nicaragua of op de Filip pijnen zouden geven voor het be drag van 3000 gulden per minuut dat ze immers zelf ook begroten. Dat zou de collega's daar in staat stellen een bestaan op te bouwen en geld te sparen voor steeds nieu we produkten". Om alle misverstanden over staatscontrole en dergelijke te voorkomen zegt hij nadrukkelijk dat Avise alleen werkt met onaf hankelijke filmmakers. „En die hebben het door hun zelfstandig heid toch al moeilijk, vooral op het gebied van steun bij de produktie. Vaak zie je nu de schrijnende situa ties dat grote bedrijven om com merciële redenen wel allerlei hard ware. zoals studio's, camera's en dergelijke dumpen in Afrika, maar Luis Artigas de Quadras: "Wij waren de eerste die een film over de Filippijnen konden leverentoen de val van Marcos zich aankondigde" (foto GPD» die blijven dan ongebruikt liggen omdat er niet mee gewerkt kan worden. Produktiebegeleiding, vooral in de vorm van geldelijke steun, werpt veel meer vruchten af'. Studio Hinderik in liet LAK Voorstelling: 'Glas' door Studio Hinderik. Artistieke lei ding: Hinderik de Groot, lichtontwerp: Peter Jackson, muziek: Warner van Es. Spelers: Henk van Loenen, Bea de Haan, Mary Barclay, Saskia Walter, Antoinette van Zalinge. Gezien op 16 april in het LAK, Leiden. Aldaar nog te zien op 17 en 18 april. Leiden - De voorstelling 'Glas' van Studio Hinde rik heeft een motto van Gerrit Achterberg meege kregen. Het zijn de eerste drie versregels van het gelijknamige gedicht Glas: Ik ben van zoveel glas,/ dat elke harde stem/ een steen is en een barst. "Wie zichzelf herschept in glazen vormen", schrijft Studio Hinderik, "wordt kwetsbaar; hij geeft zichzelf bloot, bloter dan naakt: al wat verbor gen lag wordt zichtbaar". Hoe sterk ook het trans parante décor de suggestie heeft van niets-verhul- lendheid, evenals de aankleding van de acteurs (ze zijn het grootste gedeelte van de tijd naakt), in 'Glas' blijft ongeveer alles verborgen. Behalve één ding: de onmacht van de mannelijke hoofdpersoon om contact te krijgen met de vrouwen rondom hem. En dat is een net te simpel gegeven om de voorstelling inhoudelijk even indrukwekkend te maken als het décor waarop het zich afspeelt. Dat neemt niet weg dat 'Glas' boeit en van begin tot eind met spanning geladen (de muziek van de Leidse componist Warner van Es speelt hierbij een belangrijke rol). Het toneelbeeld is somtijds adem benemend mooi. Visuele hoogstandjes vloeien zon der krampachtigheid in elkaar over. Nu eens lijkt het decor op een acquanum dan weer op een door zichtig labyrinth. Tegen het eind wordt zelfs een reusachtig 'stijgerbouwsel' uit het niets getoverd dat als klimrek dienst doet. Ontegenzeggelijk com pleteert het vrouwelijk schoon deze sprookjesach tige wereld en geeft het aan het geheel, ondanks alle koele stilering, een vleug van erotiek. In 'Glas' wordt niet gesproken. Beelden moeten het werk doen, in niet mis te verstane beelden, met een overduidelijke symboliek, wordt de onmacht en het isolement van de man verbeeld: als vogel spartelend in het glazen prikkeldraad dat de vrou wen voor hem gespannen hebben of als Christusfi guur die gene kruis torst maar een glasplaat. Dit soort symboliek is 'overdone', mist nuancering, zo als ook de persoon van de man nuancering en ver dieping mist. De breekbare, kwetsbare wereld die 'Glas' ons wil tonen wordt niet waargemaakt. Het blijft tot het einde toe een oerstevige wereld van plexiglas. Maar wel een heel mooie wereld. RADBOUD ENGBERSEN. AMSTERDAM (GPD) - Het Am sterdamse veilinghuis Christie's veilt eind van de maand een collec tie Rietveldmeubelen, waarschijn lijk de belangrijkste die ooit onder de hamer is gegaan. De meubelen zijn vervaardigd door Rietvelds meubelmaker A. van de Groene- kan. Tot de te veilen stukken be hoort ook het complete interieur voor een kamer die in 1927 door de Amsterdamse familie Birza voor haar huis aan de Tesselschade- straat is besteld. Behalve het meubilair is er een bijbehorende correspondentie met de familie en documentatiemate riaal. In een brief uit 1950 schrijft Rietveld over het nu te veilen inte rieur: „Dit was een van de meest complete interieurs die ik ooit ont worpen heb". Er zijn nog bijbeho rende plattegronden, waarop is te zien waar de meubelen oorspron kelijk gestaan hebben en foto's zo als de kamer er toentertijd uitge zien hebben. Curieus zijn de brie ven aan de Birza-familie, die Riet veld toen schreef. Uniek is de beroemde 'Birza- stoel', een ontwerp waarin niet di rect Rietvelds stijl te ontdekken valt en waarvan het te veilen exem plaar de enige is. Voor die stoel ge bruikte Rietveld één enkel stuk fi ber, 'slechts op die punten onder broken om het geheel tot een stoel te transformeren, in de volle bete kenis van het begrip stoel'. En later zou Rietveld dan ook aan de fami lie schrijven dat „Indien jullie er ooit over denken de stoel van de hand te doen. dan ben ik geïnteres seerd om een bod te doen". DEN HAAG (GPD) - Tot nu toe zijn bij het ministerie van WVC negen schriftelijke concessie-aanvragen voor commerciële omroep binnengekomen. Een van de aanvragen is afkomstig van een consortium van internationale ondernemingen. Een aantal dagblad- en tijdschriftondernemingen - o.m. VNU en Elsevier - is eveneens geinteresseerd in participatie in commerciële omroep, maar heeft nog niet om een vergunning verzocht. De negen concessie-aanvragers zijn: de uitgeversassociatie Brinkman (Polymedia), het huishoudartikelenbedrijf Nedac-Sorbo. het uitgeversconcern Strengholt, de media-adviseur ing P. F. Jelgersma (met steun van de voormabge NOS-functionaris C. Enkelaar), de journalist A. A. W. Lindenburg. het in autonieuws gespecialiseerde persbureau Auto Press Holland, De Smalle Wal (van Willem van Kooten). Rob Out International (van de gelijknamige Veronica-directeur) en het genoemde internationale consortium. Namens deze laatste kandidaat heeft een Rotterdams advocatenkantoor om een concessie-verlening verzocht. Vooralsnog wordt geweigerd de namen van de deelnemers aan het consortium, die afkomstig zijn uit Engeland. Frankrijk en Italië, bekend te maken. De ondernemingen zijn werkzaam op het gebied van radio. Ook de aanvragen van De Smalle Wal van Willem van Kooten (vroeger: discjockey Joost den Draayer) en journalist Lindenburg hebben alleen betrekking op radio. Van Kooten wil met een commerciële zender zeven dagen per week en 24 uur per dag in de lucht zijn. Er zal maximaal zes minuten per uur reclame worden uitgezonden. De inhoud van de programma's zal van verstrooiende aard zijn en voor een kwart van Nederlandse fabricage. Lindenburg wil door Peter Huysman regionale en lokale etherradio voor de provincie Flevoland en de gemeente Noordoostpolder die nog verstoken zijn van een eigen omroep. De rest van de aanvragers heeft óók of uitsluitend belangstelling voor commerciële televisie. Uitgeversassociatie Brinkman wil zich richten op educatieve en informatieve tv-programma's, bedoeld voor uiteenlopende beroepsgroepen. ARTO. de radio- en tv-organisatie van Nedac-Sorbo. gaat uit van een commercieel omroepprogramma waarin zowel sport en amusement als educatie en cultuur aan de orde komen. Strengholt is van plan voornamelijk de Nederlandse lichte muziek en haar beoefenaren voor het voetlicht te brengen. Jelgersma, adviseur voor telecommunicatie en nieuwe media, benadrukt in zijn aanvraag dat zijn plannen in een vergevorderd stadium zijn en ondersteund worden door een aantal programmamakers. Hij wil 24 uur per dag televisie, die per satelliet wordt aangevoerd. Auto Press Holland hoopt in aanmerking te komen voor commerciële radio en televisie om daarmee de automobilisten in ons land ter wille te zijn. .Rob Out International' wil commerciële televisie en radio, onder meer „ter ondersteuning van het bestaande non-commerciële publieke omroepbestel en ter voorkoming van het wegvloeien van Nederlandse reclamegelden naar het buitenland". Verschillende aanvragers zeggen zich ervan bewust te zijn dat de wettelijke mogelijkheden voor het bedrijven van commerciële omroep er nog niet zijn. Zij verzoeken minister Brinkman (WVC) dan ook de aanvragen „in portefeuille te houden", totdat de wet zodanig is aangepast dat er commerciële omroep kan komen Politiek moet die mogelijkheid nog steeds gering worden geacht. CDA en PvdA zijn tegen; alleen de VVD is vóór. Maar bekend is dat ook binnen CDA en vooral PvdA steeds meer stemmen opgaan om de voortdurend toenemende concurrentie van buitenaf op het over weinig geld beschikkende Nederlandse bestel het hoofd te bieden door invoering van een vorm van commerciële omroeo Aangenomen wordt dat het onderwerp bij de formatiebesprekingen voor een nieuw kabinet aan de orde zal komen. Het moet vrijwel uitgesloten worden geacht dat minister Brinkman deze kabinetsperiode nog aan het woord zal komen over de in behandeling zijnde Mediawet en de vragen in dit verband over commerciële omroep van met name de VVD zal kunnen beantwoorden. Pianorecital door Dmitry Paperno met werken van Beethoven, Bach- Busoni, Scriabin, Rachmaninof en Liszt. Gehoord in de Kapelzaal van K&O op 16 april. LEIDEN - De grote lijn, een vol le toon, klankrijk vuurwerk. De ze eigenschappen vielen op in het spel van de van origine Rus sische pianist Dmitry Paperno, die al zo'n dertig jaar over de ge hele wereld optreedt. Hij houdt ervan zijn vleugel nu eens te la ten zingen en dan weer te laten daveren als in een kathedraal, en zijn speelstijl lijkt afgestemd op grote ruimtes. Ondanks de tame lijk kleine ruimte van de Kapel zaal kwam de grootsheid van een Rachmaninof goed uit de verf. Begonnen werd met het An dante Favori in F van Beethoven, dat nog bijna de sfeer van Mozart ademt, gevolgd door de sonate op. 10 nr. 3 in D van dezelfde componist. Ook Beethovens vroege sonates zijn zeer de moei te waard, elk stuk heeft zijn ei gen gezicht. Het driftige presto, het donkere largo, het troostende menuet en het grillige rondo werden met begrip voor de grote lijn en de wisselende stemmin gen vertolkt. Alleen het pedaal- gebruik was mij te overvloedig voor deze nog klassieke stijlpe riode. Ook de barokstijl van Bach's chaconne voor vioolsolo werd geromantiseerd maar dat lag ook in de verwachting door het veel latere tijdstip waarop Busoni hem voor piano bewerkte. Pa perno kon zich uitleven in deze transcriptie, die soms een dave rend kerkorgel benaderde Een aparte sfeer heeft de mu ziek van de Russische compinist Alexander Scriabin: een menge ling van late romantiek en im pressionisme die zich uit in kleurrijke stemmenweefsels en grillige wendingen. Dmitry Pa perno bracht de twee poëms met speels gemak, quasi improvise rend, de eerste meditatief, de tweede juist heel wild. Een im proviserend karakter had ook de wals op. 38, een stuk met wisse lende kleuren en hartstochten. De brede melodienen in twee van Rachmaninof s preludes op. 32 werden met de passende gran deur uitgesponnen, terwijl in Liszt het pianistische vuurwerk ook aan bod kwam. Het schilde rij van Rafaël 'Sposalizio' inspi reerde Liszt op zijn Italiaanse reis tot het gelijknamige piano stuk, een soort fantasie met een verstild begin en einde, afgewis seld door vurige oktavenpassa- ges. Ook de gitaarachtige repete rende noten uit de Tarantella werden briljant gespeeld. Na dit grootse slot had ik zelf niet zoveel behoefte aan Bach's prelude uit het Wohltemperier- tes Klavier deel I, maar deze toe gift bracht wel rust voor een en thousiast publick. FRANK DEN HERDER AMSTERDAM (ANP) Burge meester en Wethouders van Am sterdam hebben de sollicitatiepro cedure voor een nieuwe directeur van de Stadsschouwburg als op volger van de in september ver trekkende Berend Boudewijn tot half mei opgeschort. Volgens een woordvoerder van de gemeente is dat gebeurd omdat er momenteel „geen duidelijkheid meer bestaat over de inhoud van de functie". Dat houdt verband met de onlangs ingediende nota .Spelen op het plein' van een meer derheid van de raad (PvdA. VVD. CPN en PSP). Daarin wordt voor gesteld in plaats van een directeur met alleen zakelijke bevoegdheden een intendant met veel uitgebrei dere bevoegdheden ook op het ter rein van het artistieke beleid aan te stellen. Deze nota zal binnenkort in de raadscommissie voor de Kun sten worden behandeld. B en W willen bovendien het eind van deze maand verschijnen de rapport van de commissie-Lam mers afwachten. In dat stuk zal worden ingegaan op een mogelijke fusie van de twee gezelschappen Publiekstheater en Centrum. Er bestaan plannen om zo'n gefuseerd gezelschap hoofdbespcler van de Stadsschouwburg te maken. Het ligt in de bedoeling de solli citatieprocedure in elk geval voor de zomer af te ronden, aldus de woorvoerder van de gemeente. Op de enkele maanden geleden geplaatste advertentie voor een nieuwe Stadsschouwburgdirec teur zijn in totaal zestien sollicitan ten bij B en W binnengekomen. Na een eerste selectie bleven daar drie van over. Daarbij zouden de huidi ge directe» r van het Publieksthea ter Korthals Altes en actrice en re gisseuse Cox Habbema behoren. Ook 'AbeL valt af voor Cannes UTRECHT (GPD) - Ook dit jaar draait het Festival van Cannes geen Nederlandse films. Hoewel het er lang naar uit heeft gezien dat Abel of het officiële festival-gedeelte zou halen of de Week van de Kritiek, is tijdens de laatste schifting deze debuutfilm van Alex van Warmerdam alsnog afgevallen. Een maand eerder was De Aanslag al afgewezen. NOORDWIJK - Vierhonderd gas ten kunnen zich tegen betaling in het weekeinde van 9 tot en met 11 mei laten inkwartieren in Huis ter Duin, waar dan een Jazz Inn Party wordt gehouden. Een aantal, me rendeels Amerikaanse, jazzmuzi kanten treedt tijdens dat weekein de op. Onder hen de pianist Monty Alexander met zijn trio, de gitarist Kenny Burrell, het Cedar Walton Trio, de big band van John Clay ton, zangeres Ernistine Anderson en de blazers Slide Hampton, Ben ny Powell, Al Cohn, Buddy Tate, Frank Foster en Clark Terry. Uit ei gen land komen het Cees Slinger Trio en tenorsaxofonist Rudi Brink. Voor 425 gulden kan men alle optredens en diners meema ken. Voor nog eens 310 gulden kan men gedurende de party ook over nachten in Huis ter Duin. De bedoeling van de Jazz Inn is dat muzikanten en publiek zich op een vanzelfsprekende manier met elkaar mengen en gezamenlijk aan tasfel en bar schuiven. Het is voor Frank Foster Cohen. Met Monty Alexander en Kenny Burrell het eerst dat jazzmuziek in ons land op een dergelijke manier wordt gepresenteerd. De Jazz Inn Party is een initiatief van het echt paar Hans en Annette Loonstijn. dat op het idee werd gebracht door de Jazz Inns die zij in de Verenigde Staten bijwoonden. Annette Loonstijn: "Het is duur. dat geef ik toe. Wat wil je ook: als (foto's Henk Klooswijk» er meer artiesten optreden voor minder mensen, dan schiet je prijs omhoog. Nee, een speciale doel groep hebben we niet op het oog. Dat selecteert zich vanzelf'. Ze zegt te hopen dat de Jazz Inn door de bijzondere opzet niet alleen de mannelijke jazzfans, maar ook hun vrouwen zal trekken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 25