Omroepraad: duidelijkheid toepassing reclameregels Neil Young in Rotterdam PAGINA 18 RADIO-TV DINSDAG 15 APRIL 1986 TELEAC 18.25 Klussen in huis. les 4 NCRV 18.55 De Fabeltjeskrant 19.00 The Cosby show, Amerikaanse comedyserie. Denise haalt haar rijbewijs en wil meteen een auto kopen. Pa Huxtable roept de hulp in van een bevriend autohandelaar 19.25 De zonen van de roze panter, tekenfilmserie NOS 20.00 Journaal NCRV 20.28 Schatten en schieten, spelprogramma gepre senteerd door Eddy Becker en Wouter Stips 21.20 Rondom tien, gespreksprogramma van Henk Mochel. Thema: Er moet meer geknuffeld worden 22.05 Meditatief moment, een korte overdenking door Ds. H. Koudstaal uit Baarn 22.10 Hill Street Blues, Amerikaanse politieserie. Goldblume verdenkt een bouwondernemer van moord, als een lastige bewoner uit het raam valt. Joe en Lucy maken ruzie over Fa bian 22.55 Cheers, Amerikaanse comedyserie. Cliff zoekt een danspartner voor een feestavond van zijn werk. Per ongeluk maakt hij een dubbele afspraak met zowel Carla als Diane 23.20 Meditatief moment, poëtische filmimpres- siet NOS 23.30 Journaal 23.35 Nieuws voor doven en slechthorenden WOENSDAG NOS 09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden VARA 14.30 De film van Ome Willem, kinderprogramma. Afl.: Toon krijgt een erfenis 15.00 Super-Oma, Engelse kinderserie. Afl.: Super- oma en de illusionist 15.24 La chartreuse de Parma, serie. Afl. 4. Graaf Mosca is jaloers op Fabrizio. Hij heeft er alles voor over om de hertogin Sanseverina in zijn macht te krijgen 16.23 Mr. Belvédère, comedyserie. Afl.: Het con tract 16.47 De Smurfen, tekenfilmserie. Afl.: Smulpaap Smulsmurf 17.00 Clipparade, videoclips gepresenteerd door Adeline van Lier NOS 17.30 Journaal VARA 17.46 De Smurfen, tekenfilmserie. Afl.: Zusters- murf NOS 18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden 18.20 Paspoort voor Italianen 18.30 Sesamstraat 18.45 Jeugdjournaal 19.00 Journaal IKON 19.12 Streetwise: Opgroeien op straat (2). Docu mentaire serie over jongeren in de Ameri kaanse industriestad Seatlle 19.37 Kenmerk, actualiteitenmagazine NOS 20.00 Horizon, populair wetenschappelijk magazi ne. Vanavond met o.a. als onderwerpen: Booreilanden, kano's van beton en modeltrei- 20.25 Analyse. Musea van wetenschap, documen- taire over de plannen voor een Nederlands Kenniscentrum, waar men de techniek door eigen ervaring zou kunnen leren kennen 20.55 Panoramiek, actualiteitenmagazine 21.30 Nieuws uit de ruimte. Een kwart eeuw Rus sen in de ruimte 22.30 Journaal 22.45 Den Haag Vandaag, parlementaire rubriek 23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden WOENSDAG NOS/NOT 09.30 Engels Basisonderwijs groep 7, Afl. 9 10.00 De Weide. Afl. 1 t/m 4 11.30 Einde slechthorenden VPRO 15.30 Plafond over de vloer, serie van Wim T. Schippers. Afl.: Verloren dochter 15.51 Achterwerk in de kast. Kinderen zeggen waar het op staat 16.08 Max Laadvermogen (Beterweter), informa tieve serie met René Groothof en Midas Dek kers. Afl. 6: Prothesen 16.23 Hoe weeg je een olifant 16.38 (ZW) Laurel Hardy. Afl.: Brats (1930) 16.58 De grote dikke beer vertelt, tekenfilm. Van daag: De Toverviool 17.23 Kikker en Pad, verhaaltje geschreven en ge tekend door Arnold Lobel 'Dik Trom.' is te zien in het spelprogramma 'Schatten en Schieten', waarvan de NCRV vanavond weer een aflevering uitzendt. Links op de foto presentator Eddy Becker. (Nederland 1, 20.28 uur). Analyse van de mooiste wetenschapsmu sea ter wereld: het Teylermu- seum in Haarlem. (Nederaldn 2, 20.05 uur). In 'Analyse' aandacht voor we tenschapsmusea; musea waar niet alleen gekeken kan worden maar ook wat kan worden ge daan, zoals het Evoluon in Eind hoven. Er bestaan plannen voor een nieuw Nederlands 'weten schapsmuseum' in Amsterdam, Utrecht of de 'Beekse Bergen'. Samensteller-presentator Aart Gisolf toont in 'Analyse' wat er in zo'n kenniscentrum te zien en te doen valt, vergeleken met één deeld. De vraag, waarom politici hier niets aan doen, zal dan ook in de eerste plaats beantwoord worden. Voorts in deze afleve ring aandacht voor de problema tiek van de dalende grondstof- fenprijzen. (Nederland 2, 20.55 uur). Horizon In het NOS-programma 'Hori zon' zullen vanavond de volgen de onderwerpen aan de orde ko men: - Een snelle en veilige ma nier om van een booreiland te ontsnappen; - een ventilator van kristallen; - kano's van beton; - een onbemande motorfiets; - met wilskracht een modeltrein besturen. (Nederland 2, 20.00 uur). Ruimtevaart Het is 25 jaar geleden dat de eer ste mens de ruimte werd inge schoten: de Rus Joeri Gagarin. In het NOS-programma 'Nieuws uit de ruimte' zal fuimtevaart- deskundige Piet Smolders uitge breid aandacht besteden aan de Russische bemande ruimtevaart in de afgelopen 25 jaar (Neder land 2, 21.30 uur). Panoramiek De uitzending van Panoramiek zal vanavond gewijd zijn aan het (politieke) verschijnsel honger, dit in verband met de actieweek 'Honger hoeft niet'. Uitgangspunt is, dat er geen honger hoeft te bestaan als het voedsel maar beter wordt ver- Kenmerk De actualiteitenrubriek 'Ken merk' brengt vanavond een be werking van de Duitse documen taire 'Wie hunger gemacht wird'. De documentaire laat zien dat honger geen onvermijdelijk na tuurverschijnsel is en toont een aantal oorzaken van honger en hoe die elkaar versterken. (Ne derland 2, 19.37 uur). 18.00 Tik Tak, kleuterprogramma 18.05 Plons, kinderprogramma, (herh) 18.10 Carolientje en kapitein Snorre- baard, kinderprogramma. Afl.: Naar het land van de vriezeman. (herh.) 18.25 Goochel mee met Hans Kazan. Met: De snelle gulden (uitleg) en Het doorgesneden meisje (opgave) 18.30 Er was eens....het heelal, teken filmserie. 19.00 De andere Belgen, reportage over Belgen die niet in een ééntalig Vlaams gebied wonen. Afl.: Staal en wat dan nog? De economische crisis slaat in Wallonië nog harder toe dan in Vlaanderen. Wat zijn de achtergronden van de teloorgang van de Waalse kolen- en staalindus trie 19.40 Lotto, mededelingen en pro gramma-overzicht 19.45 Journaal 20.10 Weerbericht 20.15 Kunstzaken 20.25 IQ, spelprogramma. 20.55 Labyrint. Overleven, weten schappelijk bekeken. Afl. 2: Het ge heim van de droogte. Van oktober tot december 1985 werkte een expeditie van de Gentse universi teit in Noord-West-Soedan om een idee te krijgen van de klimaatrevo lutie en de oorzaken van de ver woestijning in onze tijd 21.45 Uitzending door derden: Pro gramma van de Socialistische Om roepvereniging 22.30 Journaal. Aansl.: Coda: Love to chick van en door Tars Lootens. (piano) 22.55 Einde WOENSDAG 15.00 Wielrennen: De Waalse Pul 17.00 Einde 17.55 Journaal van Franck en Lemmens uitge voerd door Stanislas Deriemaeker vanuit de Sint-Joriskerk in Antwer pen 22.20 Einde 19.00 Ce soir, regionaal magazine 19.25 Lotto-trekking en resultaat van de lotto-joker 19.27 Quick et Flupke, tekenfilm 19.30 Journaal 20.00 Contacts, verkeersinformatie 20.05 Billet de faveur: Fanny, toneel stuk van Marcel Pagnol. 22.30 Dites-moi. Serie vrouwenpor tretten. Vandaag: Juliette Gréco 23.20 Journaal 23.45 Tribune économique et sociale: La C.S.C 23.55 Einde WOENSDAG 11.30 Teletekst 15.30 Schooltelevisie 16.50 Nouba Nouba, gevarieerd kin derprogramma 17.50 Carrefours, gevarieerd kinder programma. 19.00 Zonen en dochters (Sons and daughters), Australische serie. 19.25 Oshin, Japanse serie 19.40 Mededelingen en programma overzicht 19.45 Journaal 20.10 Weerbericht 20.15 Videomatch 20.25 The Bradbury Theatre, Canade se serie rond de mysterieuze verha len van Ray Douglas Bradbury. Charles Underhill gaat gebukt on der angsten en obsessies, overge houden aan ervaringen in de speel tuin waar hü altijd het onderspit moest delven. Uiteindelijk geeft hij toe aan het gezeur van zijn zoontje Jim en neemt hem mee naar de speeltuin 20.55 Argus. Jan van Rompaey licht de media door. Gastvrouw: Jessie de Caluwé 21.550 Orgeltrip: Antwerpen. Werken WDR 18.25 Köberle kommt, serie. 19.00 Karusell der Puppen. 19.57 Programma-overzicht 20.00 Tagesschau. 20.15 Die Montagsmaler, amuse mentsprogramma gepresenteerd door Sigi Harreis 21.00 Report. Baden-Baden 21.45 Dallas, serie 22.30 Tagesthemen 23.00 Kulturweltspiegel, cultureel magazine 23.45 ARD-Sport extra. WK-IJshoc- key: USA-West Duitsland 00.35 Tagesschau 00.40 Nachtgedanken, beschouwing door Hans Joachim Kulenkampff WOENSDAG 09.45 ARD-Ratgeber. Het Internatio nale tv-kookboek. Vandaag: De Portugese keuken: Monumentale gerechten uit een museumstad 10.00 Tagesschau und Tagesthemen 10.23 Die Reportage 11.10 Die Montagsmalerll.55 Um- schau 12.10 Report 12.55 Persoverzicht 13.00 Tagesschau 13.15 (S) Teletekst-overzicht 13.30 Einde 15.40 (S) Teletekst-overzicht 15.50 Tagesschau 16.00 Schaufenster der Welt, reporta ge. Die Hannover-Messe Industrie 16.45 Wildwege - Aufgespürt von Erik Zimen, 8-delige natuurserie. Afl. 1. De vos 17.35 Unterm Dach, liedjes voor kin deren 17.45 Tagesschau 18.20 Mein Gastebuch, Guido Bau- mann in gesprek met Günter Strack, toneelspeler 18.56 Programma-overzicht 19.00 Heute 19.30 Die Reportage. Das Lacheln kehrt wieder. Reportage over Cam bodja 20.15 (ZW) Die glücklichen Jahre der Thorwalds, Duitse speelfilm uit 1962 van John Olden en Wolfgang Staudte. Moeder Thorwald is zeer trots op haar kinderen en over de opvoeding die zij ze gegeven heeft. Wanneer de kinderen ouder wor den blijkt de liefde van hun moeder slechts egoïsme te zijn geweest. Voor geen van allen komen de ver wachtingen van hun moeder uit 21.42 Mach mit - der Umwelt zuliebe, milieutips 21.45 Heute-journal 22.05 Die aktuelle Inszenierung. Über die Dorfer, gedramatiseerd gedicht van Peter Handke uitge voerd door het Schauspielhaus uit Wenen. De intellectuele Gregor keert terug naar zijn geboortedorp waar hij altijd een buitenstaander was. Hij voelt zich schuldig nu hij ziet hoe zijn visie op het leven de levens van zijn broer en zusje beïn vloed heeft 00.35 Heute WOENSDAG 09.45 Zie Duitsland 1 13.15 (S) Teletekst-overzicht 13.30 Einde 15.20 Programma-overzicht 15.25 Löwenzahn, kinderserie. 16.00 Tao Tao, tekenfilmserie. Afl.: Die Bremer Stadtmusikanten 16.25 Die Sport-Reportage: Vanuit Moskou de wereldkampioenschap pen ijshockey; Duitsland - USSR 17.00 Heute 18.00 Telekolleg II: Cursus Wiskun dige vectroren en matrixen. Les 1 18.30 Sesamstraat 19.00 Aktuelle Stunde, regionaal ma gazine met nieuws en sport 19.45 Raamprogramma van de regio nale studio's 20.00 Tagesschau 20.15 Auslandsreporter, buitenlandse reportages. Vandaag: In het buiten land, Jürgen Roth vanuit Neder land 20.45 Rückblende: Vor 100 Jahren geboren: Ernst Thalmann 21.00 Formel Eins: De ARD-hitpara- de gepresenteerd door Stefanie Tücking 21.45 Gegen den Strich. Reportage over de Free-Jazz musicus Peter Kowald 22.15 Deutschlandbilder: Sonnenblu- men und Heldentod. De gepensio neerde journaliste Carola Stern DEN HAAG (GPD) - Bij het beoor delen van overtredingen van de re clameregels binnen de omroep, moeten de programma's in ver schillende categorieën worden ver deeld. Het overnemen van buiten landse live-uitzendingen valt vrij wel altijd buiten deze regels. Bij andere soorten programma's (aan gekochte produkties, uitbestede programma's en eigen gemaakte produkties) moet steeds worden bekeken in hoeverre de voorko mende reclame vermeden had kunnen worden. Dit blijkt uit een advies van de Omroepraad aan minister Brink man van WVC. De bewindsman had om dit advies gevraagd nadat de Raad van State zich eerder had uitgesproken in de procedures die NOS, Teleac, KRO, AVRO, VOO en TROS tegen de sancties van mi nister Brinkman inzake overtre ding van de reclameregels (artikel 11 Omroepwet) hadden aangespan- De zendgemachtigden werden door de minister toen beboet met een totaalbedrag van 2,3 miljoen gulden, wat leidde tot scherpe protesten van de kant van de om roep. Later verlaagde de bewinds man de opgelegde bedragen met 25 procent. In grote trekken was de afdeling rechtspraak het eens met de toepassing van de geldende richtlijnen, maar achtte zij de boe tebedragen te hoog. Ook de Omroepraad gaat er van uit dat de omroeporganisaties ge- bonden zijn aan de reclame-richt lijnen. Er mag 'sluipenderwijs' geen commercieel bestel ontstaan. Maar zowel voor 'Hilversum' als voor de instanties die met de richt lijnen werken (de Kijkdienst van het ministerie van WVC, de in te stellen onafhankelijke adviescom missie) moet er grotere duidelijk heid komen. De huidige Reclame regeling vertoont te veel 'techni sche mankementen'. De Omroepraad wijst erop dat er minder geneigdheid tot het bedrij ven van sluikreclame zal zijn wan neer de omroepen beter in hun fi nanciële middelen komen. Daartoe pleit de Omroepraad voor verho ging van de Omroepbijdragen. Zendtijduitbreiding moet worden vermeden als er geen extra geld voor beschikbaar is. Een onafhankelijk adviesli chaam moet de overtredingen beoprdelen, zodat een evenwichtig en consequent systeem van contro le kan worden uitgevoerd. Daarbij moet voortdurend worden overwo gen of de reclame-uiting al of niet in verhouding staat tot het belang en het doel van de uitzending, of er geen sprake is van een evenwichti ge presentatie en of de aandacht te eenzijdig is gericht op één bepaal de firma of produkt. De uit te delen straffen kunnen variëren van een berisping tot een boete, al of niet gecombineerd met uitsluiting van zendtijd gedurende een bepaalde tyd. Over de hoogte van de geldstraffen laat de Omroe praad zich overigens niet uit. Voor de uitzending van speel films behoeft naar het oordeel van Omroepraad geen apart systeem te worden gemaakt. Volstaan kan worden met toestemming per keer. De raad wijst erop dat het aanbren gen van coupures in films grote problemen van auteursrechtelijke aard met zich meebrengt. ROTTERDAM - Neil Young geeft vrijdag 13 juni één concert in de Ahoy in Rotterdam. Zijn begeleidingsband Crazy Horse bestaat uit Ralph Moli na, Billy Talbot en Frank San Pedro. Young is deze zomer ook te zien op dé festivals van Torhout en Werchter in België. 20.00 Vegas. The magie sister slayings 21.00 A Country Practice geeft een beeld van haar jeugd in Nazi-Duitsland 23.00 Auslandsmagazin, informatie en amusement uit de hele wereld 23.45 Laatste nieuws WOENSDAG 08.00 Tele-Gymnastik 08.10 Schooltelevisie. (9.10 Sesam straat) 11.40 Einde 14.00 Pebble Mill at one, gevarieerd programma 14.45 Bertha, kinderserie 15.00 Teletekst 15.15-Paardesport vanuit Chelten ham 16.52 Regionaal nieuws 16.55 Up our street, kinderserie 17.10 Biskitts, kinderprogramma 17.30 Take two 17.55 John Craven's newsround, jeugdjournaal 22.50 US College Football 1986 00.15 Sky Trax. Popmuziek 01.00 Closedown 08.45 Sky Trax. Popmuziek 14.15 Skyways 15.05 American College Basketball 16.00 Sky Trax. Popmuziek 18.00 John Graven's Newsround, jeugdjournaal 18.05 Seaview, kinderprogramma 18.35 Rolf Harris's cartoon time 19.00 Journaal en weerbericht 19.35 London plus, actualiteiten 20.00 Holiday, vakantietips 20.30 EastEnders, tv-serie. 21.00 One by one, serie 21.50 Points of view 22.00 Journaal, regionaal nieuws en weerbericht 22.30 The Kenny Everett TV Show 23.00 Miami Vice, Amerikaanse serie 23.50 Film '86 00.20 Sport: Golf 01.10 Weerbericht WOENSDAG 07.00 Teletekst 07.50 Breakfast Time 10.20 Teletekst 11.30 PLay school, kkiderprogram- 11.50 Gharbar, magazine voor Aziati sche vrouwen 12.15 Teletekst 13.30 Journaal, nieuwsoverzicht voor doven en slechthorenden, regio naal nieuws en weerbericht met overzicht voor de landbouw 18.1f» Journaal en weerbericht 18.20 40 Minutes 19.00 Young musician of the year: halve finale 19.40 Dennis Taylor documentary 20.30 Informatieve serie 21.00 Harty compilations 21.30 Top gear, auto- en motormaga- 00.25 Weerbericht 00.30 Open University WOENSDAG 07.55 Open University 08.20 Einde 10.00 Teletekst 13.30 Open University 15.00 Eternal love 16.50 Paardesport vanuit Chelten ham 17.40 Rugby Union. Centenary match, Cardiff 18.30 Dennis. Man Among Men 19.00 The Lucy Show. Lucy meets Mickey Rooney 19.30 Green Acres. The Blue Feather 21.55 Cimarron City. The Unaccep ted 18.00 Kinderprogramma's: Tic Tac, Fox and Hare 18.15 Europa Countdown/ Pop Music and Video Clips 19.10 Kinderprogramma: The Trans formers - Day of the machines 19.35 Drama: Die Laurents. The story of a Huguenot family in Berlin du ring the 18th century 20.30 Europa Report, World Watch en Weerbericht 20.45 Sport Reports 22.25 Ballet: Cinque Tango's 22.55 Documentaire: C'etait Hier - See 14 april 23.50 Europa Report, World Watch, Weerbericht 00.10 Closedown 18.00 Musicbox 19.00 Le village dans les nuages, kin derprogramma 19.30 Le jeu de la vérité: Marlène Jo- bert 20.30 Magazine des sports 21.30 Les 3 premières minutes, film- magazine 22.00 Nieuws 22.30 L'Etrangleur, film uit 1971 var. Paul Vecchiali WOENSDAG 8.00 -18.00 Musicbox DINSDAG Radio 1 na 18 uur NOS: Ieder heel uur nieuws. VPRO: 19.02 Boeken. EO: 21.02 Uit het land. 22.02 Ronduit-story. 22.30 Als mensen veranderen. VARA: 00.02 De nacht klinkt anders. 1.02 Muziek in de nacht. 05.02 VARA's ochtend humeur Radio 2 na 18 uur NOS: Ieder heel uur nieuws. VPRO: 18.03 Buiten Beeld. 19.00 Zie Radio Radio 3 na 18 uur NOS: Ieder heel uur nws. 18.04 De Avondspits. VARA: 19.02 Dubbel- Radio 4 na 18 uur NCRV: 18.00 Nws. 18.02 Lied van de week. 18.15 Leger des Heilskwar- tier. 18.30 Muziek in vrüe fijd. Frysk Fanfare Festival 1986.19.30 Klassie ke pianomuziek. 20.00 Nws. 20.02 Radio kamerorkest m.m.v. solist: klassieke muziek. 21.30 Literama. 22.30 Oude en klassieke orgelmu ziek. 23.10 Kamermuziek Radio 5 na 18 uur NCRV: 18.10 Literama-poëzie. P.P.: 18.20 Uitzending van de P.S.P. NOS: 18.30 Radio Thuisland. 19.00 Programma voor buitenlandse werknemers. (19.00 Turks. 19.20 Ma rokkaans. 19.50 Spaans. 20.00 Pro gramma in het Spaahs.) TELEAC: 20.30 Planten verzorgen. Les 1. (herh.) 21.00 Klussen. Les 3. (herh.) 21.30 Ni Hao. Chinese taal. Les 10. 22.00 Grafische technieken. Les 3 OMROEP RIJNLAND den Jazz/Blues Radio 1 voor 18 uur NOS: Ieder heel uur nieuws. VARA: 7.03 De rode draad. NOS: 7.30 Nws. VARA: 7.35 De rode draad, vervolg. $;OS: 12.56 Mededelingen voor land- en tuinbouw. TROS: 13.08 TROS Aktua. 13.20 Journalistenfo rum. 14.03 TROS klantenservice. 15.05 Helpers weg. EO: 16.02 EO- Metterdaad Hulpverlening. 16.05 Tijdsein Radio 2 voor 18 uur NOS: Ieder heel uur nieuws. VOO: 7.03 Ook Goeiemorgen. 9.03 Muziek terwijl u werkt. 11.03 Kletskop. 12.03 Will wil wel. 14.03 Terug in de tijd. 15.03 Nederland Muziekland. NCRV: 17.03 De nieuwe rozengeur Radio 3 voor 18 uur NOS: Ieder heel uur nieuws. EO: 7.03 Ronduit music-time. 9.03 Mu ziek motief. 09.57 EO-Metterdaad Hulpverlening. 10.03 Gospelsound. 11.03 Country Trail. 12.03 Rond-uit op 3. VPRO: 13.03 Toga-party. 14.03 De Wilde Wereld. 17.03 Ronflonflon met Jacques Plafond Radio 4 voor 18 uur NCRV: 8.00 Nws. 8.02 Het levende Woord. 8.10 Preludium. 8.45 Te Deum Laudamus. 9.15 Onder de Hoogtezon. 10.00 Blokfluitensem- i (11. EO: 13.00 Nic Lunch Concert. 14.00 Songs of Prai se. 14.30 Solisten, solorecital door een jonge muzikant. AVRO: 15.00 Telefoonnummer 39211. 16.45 Mu ziektheater. 17.30 Kijk op kunst Radio 5 voor 18 uur NOS: 9.00 Nieuws. 9.02 NOS-Spor- tief. 9.25 Waterstanden. RtfU: 9.30 Taairevue, programma rond de Ne derlandse taal. TROS: 10.00 Café chantant - Continu. 10.30 De duvel is oud. 11.00 TROS Postbus 270 - Mieke Telkamp. NOS: 12.00 Nws. IKON: 12.05 Het oog van de naald. NOS: 13.00 Nws. 13.10 NOS Mid weekmagazine. TROS: 16.00 De Pi- na Colada Show. 16.30 TROS Huis- werklijn. 17.46 Overheidsvoorlich ting: De Politie Nu. NOS: 17.56 Me dedelingen en Nieuws Simone de Beauvoir is overleden. Ik ben benieuwd of de Parijze- naars haar een even indrukwek kende begrafenis zullen bezorgen als Jean-Paul Sartre, die zes jaar geleden overleed en wiens uitvaart herinneringen opriep aan de mas sale gebeurtenis van Victor Hugo's begrafenis in 1885. Simone de Beauvoir had een zogeheten LAT- relatie met Sartre (Living Apart Together), zij was, zoals dat dan heet, zijn 'levensgezellin', want aan trouwen zijn ze nooit begonnen. Een filosoof trouwt nu eenmaal niet, ook Plato, St. Augustinus, Thomas van Aquino, Hobbes, Des cartes, Pascal, Locke, Spinoza, Von Leibnitz, Voltaire, Hume, Kant, Schopenhauer, Kierkegaard, Spen cer, Nietzsche, Santayana, Witt genstein en Simone Weil (om maar eens een 19-tal beroemde filosofen te noemen die mij nu dankzij The Book of Lists te binnen schieten) zijn nooit getrouwd. In dit geval hoeft het niet alleen aan de schrij ver/filosoof Sartre te hebben gele gen, want ten eerste was Simone de Beauvoir ook een filosofe, en ten tweede noemde zij het huwelijk een 'obsceen burgerlijk instituut'. Sartre gaf Simone de koosnaam 'Castor', wat in het Frans 'bever' betekent. De brieven die hij tussen 1926 (toen hij 21 was en zij 18 was) en 1939 aan haar schreef, zijn kort geleden in 'prive-domein' onder de titel 'Brieven aan Castor' in de ver taling van P.P.J. Klinkenberg bij De Arbeiderspers verschenen. 570 pagina's, want Sartre was een gra ge brievenschrijver. Ik citeer het be gin van de brief die hij op dinsdag 12 september 1939 aan Simone de Beauvoir schreef: „Beminnelijke Castor. Gisteren heb ik u niet geschreven en wanneer zult u deze brief krij gen? Maar de uwe heb ik vaak her lezen en telkens leek hij me even nieuw als in het begin. Vooral de passage waarin u me zegt hoe ver bonden u met me bent. U moet u voorstellen dat, als u schrijft dat u me ingeval van een zware slag niet zult overleven, ook mij dat een diepe rust heeft gegeven: ik zou u niet graag willen achterlaten, niet omdat u een klein bewustzijn zou zijn dat vrij over de wereld rond loopt en waarop ik jaloers zou zijn, maar omdat u me ervan heeft over tuigd dat u in een absurde wereld zou zijn. En bovendien zou dat een grote schoonmaak betekenen. Het is alsof de twee brokstukken van de doorgesneden worm werden ver nietigd. Maar maak u geen zorgen, aangezien ik in alle rust en erg op mijn gemak in een alleraardigst dorpje.in de Elzas zit bedacht ik dat allemaal op abstracte wijze. En bovendien geloof ik dat ik tenslotte ronduit liever zou hebben dat u uw leventje zonder mij zou voortzetten: ondanks alles geeft me dat toch de indruk van een verloren geluk, van een leven dat stopt. In elk geval is het een feit dat ik nog nooit zo sterk heb gevoeld dat u een stuk van mij bent. Deze twee dagen was ik daar door diep ontroerd. Ik houd zo in nig van u, beminnelijke Castor. Wanneer je trouwens tien jaar van je leven samen hebt doorgebracht, met elkaar en voor elkaar hebt ge dacht, zonder ooit een onaangena me herinnering, is dat meer dan liefde". Sinds 3 september was Sartre in militaire dienst, de oorlog was zo juist uitgebroken, hij kwam bij de meteorologische dienst terecht. Sar tre hield er naast Simone de Beau voir nog een paar liefdes op na, ook de brieven aan hen zijn in de door Simone samengestelde bundeling opgenomen. Op 2 september 1939 schreef hij Louise Vedrine: „Lieveling, als je hier was zou het schijnbaar niet heel anders zijn, maar we zouden het einde van dit alles samen hebben beleefd en dat zou nog een band betekenen. Maar dat is niet jouw schuld noch de mij ne, arm mirakeltje. En nu moet je goed luisteren: ik zal je terugzien. Ik loop geen enkel gevaar, je weet dat ik trouw ben en op een gegeven moment zul je me terugzien, precies dezelfde die je op het stationsplein van Annecy verliet. Niets kan ons veranderen, lieveling, jou noch Castor noch mij. Dit is een vuil zaakje binnen ons leven, maar het is niet het einde van ons leven. Er zal vrede komen en een vervolg zijn. Morgen al schrijf ik je, lieve schat, ik zal je vertellen hoe ik me red. Op die manier word je natuur lijk vanzelf wel filosofisch, als je het van nature al niet bent. Maar Sartre en De Beauvoir waren het al van nature, zoals uit de volgende passage uit Sartres brief aan Cas tor van 11 oktober 1939 blijkt (hij heeft die nacht op stro geslapen): „De vraag die u me stelde was de ze, liefste: 'Op de landtong van de Raz onder de sterrenhemel vroeg ik me af waarom het menselijk be wustzijn een wereld construeerde met tijdseenheden, afstanden en massa's die niet op de mens zijn toegesneden; Brunschvig zou spre ken over de vooruitgang van het bewustzijn en zeggen dat de Grie ken dachten dat de wereld eindig was, enz. Maar ik bedoel: het is merkwaardig dat het bewustzijn zelf onmenselijke constructies met zich meebrengt.' En dit heb ik in mijn bloknootje geschreven: 'Wat u „toegesneden op het menselijk be wustzijn" noemt is toegesneden op de menselijke activiteit, niet op het bewustzijn. De mens van elk be wustzijn is voor zowel dit bewust zijn als de wereld en er is zowel een in-de-mens-zijn van het bewustzijn als een in-de-wereld-zijn van de mens (Enzovoort, de Duitsers hadden inmiddels Westelijk Polen ver overd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 18