'We moeten nu voor de kinderen kiezen' Heineken begint veldtocht door de Sowjet-Unie Reportage 'Je kunt hier niet langer aan meedoen Achtergrond Rabbijnen gast bij synode DINSDAG 8 APRIL 1986 PAGINA 15 ABOP-voorzitter Mulders ziet einde basisonderwijs DEN HAAG Of de overheid maar even 400 miljoen wil dokken. Voor het basison derwijs, want anders mislukt dat. Hoofdbestuurder Henk Mulders van de Algemene Bond van Onderwijzend Personeel (ABOP) in Den Haag: "De doodsteek voor de invoering van de basisscholen dreigt". De ABOP voor de zoveelste keer als onheils bode. Waar haalt een vakbond het lef vandaan om zich tot in de kleinste details met het onderwijsbeleid te bemoeien? En daarnaast met de buitenlandse politiek, de emancipatie en de kruisraketten? Dat laatste gebeurt vooral in FNV-verband. Voor wat betreft bemoeienis met het onderwijsbeleid heeft de ABOP een lange traditie. Haar voorloper was immers de Neder landse Onderwijzers Vereniging, meer een standsorganisatie dan een vakbond, die meer dan 20 jaar geleden al pleitte voor een wet die uiteindelijk in 1985 werd ingevoerd, de wet op het basis onderwijs. Daarin zijn zaken ge regeld als de samenvoeging van kleuter- en lagere scholen, het af schaffen van zittenblijven, extra kansen voor leerlingen uit zwak ke sociale milieus, voor kinderen van buitenlanders en meisjes. Hoofdbestuurder Henk Mul ders presenteerde gisteren in Den Haag het ly vige rapport 'De basisschool, hoe gaan we verder'. Mulders is het van harte eens met de idealen die na 20 jaar pra ten in de wet terecht zijn geko men. Maar hij moet tevens con stateren dat er in de praktijk van die idealen weinig terechtkomt. Mulders: "De afgelopen jaren is er enorm bezuinigd op het on derwijs. De klassen zijn vergroot, de salarissen gedaald. Tegelijker tijd zijn de problemen toegeno men: meer kinderen van buiten landers, meer echtscheidingen, grotere werkloosheid en duide lijke concentratieproblemen bij grote groepen kinderen". Zittenblijvers De vakbondsbestuurder somt een hele ry problemen op: de fu sies tussen kleuter- en lager on derwijs verlopen moeizamer dan werd verwacht. Veel jonge do centen zijn uit het onderwijs ver dwenen en met hen veel jeugdig elan, de verworvenheden van het kleuteronderwijs staan onder grote druk en de taakbelasting van de schooldirecteuren is gi gantisch. "Het resultaat mag er zijn: jaarlijks blijven 30.000 kin deren zitten en gaan er 10.000 naar speciaal onderwijs. Terwijl dat juist de dingen zijn die vol gens de wet niet meer zouden mogen gebeuren". door Ben Rogmans "En wat doet de regering? Die wil na alle bezuinigingen nog eens 1400 onderwijzers laten af vloeien. Het gaat hier om leer krachten die werken op scholen die het extra moeilijk hebben. Ze zijn vorig jaar aangesteld volgens de normen van het ministerie van onderwijs". Onlangs is ge bleken dat die normen wat ruim gesteld waren. Gevolg: een kos- tenoverschrijding van 100 mil joen gulden. Conclusie van staatssecretaris Van Leijenhorst: de normen worden aangepast en 1400 leerkrachten moeten er uit. Henk Mulders vindt het schan dalig. "De klassen in Nederland zijn veel groter dan die in Duits land, Engeland, België en Frank rijk. Een groot deel van de leer lingen is aan het eind van de ba sisschool functioneel analfabeet of heeft grote moeite met lezen en schrijven. Het standenonder- wijs in ons land leeft nog altijd zeer sterk". Maatregelen Dus: als er niets gebeurt, komt er van de invoering van het ba sisonderwijs ook niets terecht. Mulders: "De nascholing moet worden verbeterd. Veel leer krachten zijn er ontevreden over. Er moet verder duidelijkheid ko men over het voortgezet onder wys. We moeten serieus werk gaan maken van het afschaffen van zittenblijven. En de wet moet over de inhoud van het on derwijs veel duidelijker wor den". Verder moeten er volgens de ABOP-bestuurder meer onder wijzers uit migrantenlanden (Turkije en Marokko) worden aangesteld. "De politie voert een beleid om mensen uit minderhe den aan te trekken. Waarom kan dat in het onderwijs niet?". Een van de belangrijkste voorwaar den voor verbetering van het ba sisonderwijs is volgens de ABOP verkleining van de klassen. Mul ders: „We moeten terug naar de situatie van voor 1983: een ge- ABOP-voorzitter Henk mulders: 'Het standenonderwijs leeft in ons land nog altijd heel sterk'. (foto gpd> middelde klassegrootte van on geveer 25 leerlingen". Daarvoor zijn 5000 extra onderwijzers no dig. Dat kost 400 miljoen gulden. Mulders: "Een groot deel van het geld kunnen we terugverdienen door het aantal zittenblijvers drastisch te verlagen en minder kinderen naar het speciaal on derwijs door te sturen. Als de groepsgrootte kleiner wordt, kan het onderwijs beter en zullen er minder zittenblijvers zijn". Op de vraag of het niet wat vroeg is om nu al zoveel kritiek te spuien op de prille basis school, antwoordt Mulders gede cideerd: "Wachten heeft geen en kele zin. Als we niets doen, wordt het alleen maar slechter. Er dreigt een tweedeling in het onderwijs, in de hele maatschap pij zelfs, tussen hoog en laag. Daarom moeten we de zaken niet op hun beloop laten, maar kiezen voor de kinderen. En de idealen die in de wet staan gewoon ver wezenlijken". Ambassadeur Korthals Altes neemt ontslag wegens bewapening MADRID De Neder landse ambassadeur in Spanje Edy Korthals Al tes (62) neemt per 1 juli aanstaande ontslag uit de diplomatieke dienst. Het besluit van de ambassa deur om de diplomatieke dienst drie jaar voor zijn pensionering te verlaten, staat in direct verband met zijn persoonlijke op vattingen over vredes- en ontwapeningspolitiek. door Gerrit-Jan Hoek Vorig jaar augustus publi ceerde hij in het dagblad Trouw eèn aantal ontboe zemingen over zijn stand punten, die in kringen van Buitenlandse Zaken het nodige stof deden opwaai en. Hij verdedigde in het artikel de openbaarma king van zijn eigen visie als een uitvloeisel van zijn bezorgdheid over 'de on verantwoorde wapenwed loop en het uitblijven van substantiële resultaten van het jarenlange wapen- beheersingsoverleg'. Zijn argumentatie luidde, dat 'de situatie zo ernstig is, dat het klas sieke zwijgen van een discreet observerende diplomaat plaats dient te maken voor het weerge ven van zijn eigen opinie'. Na het doorbreken van het stilzwijgen vorig jaar zomer, gaat Korthals Altes nu nog een stap verder door zijn ontslag als diplomaat aan te bieden. Na een loopbaan van 36 jaar, die hem van New Yofk, via onder meer Parijs, Bonn, Brussel en Djakarta in 1983 in Madrid deed belanden. De plotselinge belangstelling na de aankondiging van zijn vrij willige vertrek, verbaast de am bassadeur enigszins. "Die ont slagaanvrage is eigenlijk niet meer dan logische en voor de hand liggende consequentie van wat-ik toen geschreven heb, niet alleen in Trouw, maar ook in een stukje in de NRC, dat ik in sep tember 1985 geschreven heb". Daarin zinspeelde hij al op de mogelijkheid om op te stappen. "Ook voor de ambtenaar kan het moment komen, dat hij meent dat binnen de bestaande ambtelijke kaders onvoldoende mogelijkheden aanwezig zijn voor het thans zo dringend nodi ge creatief denken en handelen. In dat geval vraagt hij ontslag en zoekt zijn vrijheid", schreef de ambassadeur destijds in de NRC. Wat dan nu ook gaat gebeuren, ook al blijft het een opmerkelijk feit, dat Korthals Altes vertrekt, terwijl hem nog maar drie jaar resten voor het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Het doorslaggevende argument om nu op te stappen is voor hem dat de komende jaren van essen tieel belang zijn op het gebied van ontwapening. Het voor een vooraanstaand vertegenwoordi ger van de diplomatieke dienst toch wel opzienbarende besluit is overigens niet overhaast geno men. Korthals Altes: „Het is het resultaat van een langdurig rij pingsproces, dat in feite zyn be slag heeft gekregen begin vorig jaar". Apocalyps Een besluit dat in doorslagge vende mate is ingegeven door zijn godsdienstige overtuiging. "Vandaag de dag kan een chris ten en humanist niet aan de vraag ontkomen, mee te werken aan een proces, waarvan je weet, dat als dit zo onveranderd door gaat, kan leiden tot een apoca- lyps. Ik vind dat we in deze tijd met ons volledige verstand moe ten zoeken naar wegen voor een beheersing van datgene, dat door de technologie en wetenschap mogelijk wordt gemaakt. Ik ben van mening dat er veel moet ge beuren om een proces, dat in de andere richting gaat in beweging te zetten". Over-zijn toekomstplannen wil de ambassadeur zich evenwel niet uitlaten. "Tot 1 juli ben ik nog ambassadeur en uit dien hoofde volledig loyaal aan het beleid van de Nederlandse rege ring. Ik ben voorstander van het harmoniemodel. Ik heb een pret tige carrière' gehad en verlaat zonder enige rancune de diplo matieke dienst. Maar tot dat mo ment zal ik een strikte loyaliteit jegens het regeringsstandpunt innemen. Pas na mijn vertrek zal ik iets zeggen over de concrete vormgeving van mijn plannen. Dat kan ik gemakkelijker doen als vrij man". Consumentenbond: verbiedt invoer 'today-sponsje' DEN HAAG (GPD) De Consu- mentenbond wil dat staatssecre taris Van der Reijden (volksge zondheid) de introductie in ons land van het nieuwe voorbe hoedsmiddel 'Today-sponsje' verbiedt. Het sponsje, dat vrou wen zelf kunnen inbrengen en dat zonder recept verkrijgbaar zou moeten worden, is in de Ver enigde Staten in korte tijd een populair voorbehoedmiddel ge worden. Daar zijn er inmiddels 50 miljoen van verkocht. Er bestaan plannen om dit an ticonceptiemiddel ook in Neder land op de markt te brengen, maar by de betrouwbaarheid van het sponsje worden vraagtekens gezet. In een recent artikel in het tijdschrift Medisch Contact van de KNMG noemen twee onder zoekers het sponsje zelfs zeer on betrouwbaar. Zij voorspellen dat van iedere zeven vrouwen die zich aan dit nieuwe middel zul len wagen, er binnen het jaar er een zwanger wordt. De Consumentenbond vindt deze cijfers zo verontrustend, dat de staatssecretaris van volksge zondheid zal worden gevraagd de introductie van het sponsje in Nederland tegen te houden zo lang niet is vastgesteld dat het hier gaat om een goed en be trouwbaar produkt. Biergigant Heineken is een veld tocht begonnen in Rusland. De brouwerij, die een wereldomspan nende markt van honderd vijftig landen bedient, hetgeen alleen al in 1984 resulteerde in een omzet van ruim zes miljard gulden, con centreert zich sinds het eind van de jaren zeventig op de Sowjet-Unie. Omzichtige onderhandelingen leidden ertoe dat de onderneming in anderhalfjaar tyd zes Heineken- bars heeft mogen inrichten in vijf toeristenhotels in Tailing, Lenin grad en in Moskou. Deze zomer gaan nog twee Heineken-bars open. Een in de badplaats Sochi aan de Zwarte Zee en een tweede bar in Moskou in Hotel Cosmos, waar ook de enige disco waarmee de Russische hoofdstad is geze gend, is te vinden. Met de Russen zal dit najaar worden onderhan deld over nieuwe schakels in de Heineken-keten en de mogelijke lokatie ervan. In principe is afge sproken dat er in 1987 nog twee Heineken-bars by zullen komen. door Peter Niehorster Verantwoordelijke man bij Hei neken voor deze activiteiten is ex port-manager L. van der Minne. Hij vertelt dat de brouwerij tot nog toe met deze manier van zaken doen in Rusland een unieke positie inneemt. De zes Heineken-bars he ten ook zo, het bier wordt er uit een duidelijk herkenbaar Heineken- vat getapt en in Heineken-glas op een Heineken-onderzettertje geser veerd. Voorts is met de Russen de afspraak gemaakt dat in de bars naast lokale spiritualiën frisdran ken uitsluitend Heineken-produk- ten verkrijgbaar zijn en niet die van westerse concurrenten. Zo is er naar keuze een jonge of een ou de borrel van Bokma, Coebergh of Hoppe en komt de advocaat van Zwarte Kip, allemaal Heineken dus. Toeristen Een van de oorzaken voor Heine- kens interesse voor de Russische markt was de toeristische potentie die de Sowjet-Unie in toenemende mate begon te ontwikkelen. Nu trekt Rusland jaarlijks al tussen de vijf en tien miljoen toeristen uit de hele wereld. Een doorbraak kwam toen eenmaal vaststond dat de Olympische spelen van 1980 in Moskou zouden worden gehouden. Van der Minne: "De Russen be gonnen zich met het oog op dat evenement echt geïnteresseerd te tonen in produkten en merken met een internationale allure. Onze pro dukten werden toegelaten tot het assortiment van de Berioska's. Dat zyn verkooppunten waar tegen harde westerse valuta een scala aan spullen te koop is variërend van souvenirs, bont, kaviaar tot Zwitserse horloges, sieraden en drank uit het westen. Alleen bui tenlandse toeristen mogen er ko pen. Ook Russen zijn er welkom, mits ze maar betalen in harde, dus westerse valuta, dollars, Marken of Zwitserse franken". Diezelfde beperking geldt voor de Heineken-bars. Een drankje kan er niet in roebels worden afge rekend. Er dient betaalt te worden met westerse munt. Een tap-pilsje kost er een dollar en dat is volgens Van der Minne beslist niet duur. "Het is onze internationale stan daardprijs. Een Heineken kost in de States hetzelfde". De voorzet die tot het nu be staande ketentje van Heineken- bars in de Sowjet-Unie leidde, kwam van de Russen zelf. Van der Minne: "Het begon met een ver- zoek van de staatstoeristenorgani- satie Intourist, of wy ervoor voel den de restyling van bestaande bars in de toeristenhotels op ons te nemen. Bruine kroegen zoals wy die hebben, kent men in Rusland niet". "De vraag was of wy niet een ge zellige formule konden uitdokte ren. Ons bouwbureau, dat zich ook met het inrichten van horeca-gele- genheden in Nederland bezig houdt en derhalve over de nodige ervaring beschikt, heeft zich over het vraagstuk gebogen en daaruit rolden een aantal ontwerpen, toe gesneden op enkele bestaande lo- katies die ons door Intourist waren aangedragen. De afspraak die wij met Intourist hebben, bestaat eruit dat wy de kosten van de inrichting van de bars voor onze rekening ne men in ruil voor de afzet van onze produkten". Tot nog toe betekent het Russi sche avontuur voor Heineken een investering van enkele tonnen. Hoeveel precies wil Van der Minne niet kwijt, maar hij zegt: "Als wij niet op een haalbare kaart zouden gokken, waren we er niet aan be gonnen. Natuurlijk is het aandeel in de totale concern-omzet dat Rusland ons oplevert, nog slechts uit te drukken in tienden van pro centen, maar de kop is eraf'. De eerste Heineken-bar werd in december 1984 geopend in Hotel Nacional aan het Rode Plein in Moskou. In rap tempo volgde vorig jaar de opening van de vijf andere, de laatste twee afgelopen zomer. De grootte van de etablissementen varieert van bars met ruimte voor zeventig tot tachtig gasten tot gele genheden waar slechts een man of twintig terecht kan. De ambiance van de zes Heineken-bars wordt door Van der Minne omschreven als die van een nette bruine kroeg. "Donker fineer, sfeervolle verlich ting, koper en Delfts blauw". Druk Het management van de zaken berust bij Intourist. Van der Min ne: "Het afgelopen jaar ben ik nu zo'n zes keer in Rusland geweest Een regelmatige pendel is nodig, want voor zakendoen in Rusland zijn vooral intensieve persoonlijke relaties van groot belang. Alle ke ren dat ik in Moskou onze oudste bar in het Hotal Nacional bezocht, was het er gezellig druk. De clien tèle bestond vooral uit buitenland se zakenmensen, vooral veel Ne derlanders, en toeristen, maar toch ook met regelmaat een handjevol Russen". "Om in horeca-termen te spre ken is deze bar een goedbeklante zaak met een omzet die volledig aan de prognose voldoet. Wat de andere zaken betreft, is dat nog niet goed te beoordelen. Onze in schatting is dat de bar in Hotel Pri- baltiskaya in Leningrad het nog beter gaat doen dat die in Moskou omdat deze stad veel meer nog dan de Russiche hoofdstad een toeris tentrekpleister is". "Voor de gereformeerde ker ken is 7 april 1986 een dag van vooruitgang en vernieuwing; veel is er veranderd, maar u bent er nog niet. Nog altijd bevat uw kerkorde een artikel dat de ker ken zich zullen richten tot de jo den om hun te betuigen, dat Je zus de Christus is". Dat zei de orthodoxe rabbijn H. Rodriguez Pereira uit Amster dam gisteren tot de gereformeer de synode, die deze week in Lun- teren bijeen is. Hy was daar gast, samen met de liberale rabbijn E. van Voolen uit Arnhem, na de bespreking van een verslag van de synodecommissie 'Kerk en Is raël'. Rodriguez Pereira vroeg de kerken, hun stem te verheffen te gen terrorisme waardoor kinde ren op joodse scholen achter hekken en onder politiebewa king onderwijs krijgen. Hij stel de de gereformeerde synode aan de andere kerken ten voorbeeld; zij zouden zich rechtstreeks door tegenwoordigers van het joodse volk moeten laten voorlichten. Rabbijn Van Voolen zou meer contact willen tussen joden en christenen. "Het is gevaarlijk als religieuze stromingen naast el kaar leven zonder iets van elkaar te leren". Van Voolen riep de christenen op, zich in te spannen voor de vervolgde joden in de Sovjet-Unie, Libanon en de Ara bische landen. De synode vindt het belangrijk als plaatselijke kerken een apar te commissie (of contactpersoon) hebben voor het werk van 'kerk en Israël'. Nu behartigen in de re gel de zendingscommissies deze zaken, maar dat komt, volgens de synode, niet overeen met "gaandeweg verworven inzich ten wat betreft de unieke relatie tussen kerk en Israël". Buitenlandse predikanten. De gereformeerde synode be sloot gisteren, aan predikanten uit blanke Zuidafrikaanse ker ken, die zich in Nederland willen laten beroepen, geen strengere eisen te stellen dan aan andere buitenlandse predikanten en stu denten. De voorwaarden voor beroepbaarstelling moeten, vol gens de synode, voor iedereen gelijk zijn. (In Nederland zijn on geveer vijf blanke Zuidafrikanen als gereformeerd predikant ac tief). De kerkeraad van Kampen had in een brief aan de synode zijn zorg geuit dat blanke Zuidafri kaanse predikanten zijn opgeleid door een kerk die apartheid niet afwijst en ook om die reden de band met de Nederlandse kerk heeft verbroken. Daarom wilde de kerkeraad toelating van blan ke Zuidafrikaanse predikanten afhankelijk stellen van een ad vies van de 'Belijdende Kring' in Zuid-Afrika, die tegen apartheid De synode besloot, dat een classis (regionale vergadering) die een buitenlandse predikant beroepbaar wil stellen eerst in lichtingen zal vragen aan de sy nodecommissie 'oecumene bui tenland'. relddiakonaat heeft aan de pro vinciale synode van Groningen gevraagd, of er in deze provincie plaats is voor een Indonesisch predikant. Gedacht wordt aan het team evangelisatiewerkers in Oost-Groningen. Reden van dit verzoek - waar de proviniale synode volgende maand over beslist - is de 'groeiende wederkerigheid in de zending'. Bezuinigingen Het hervormde synodebe- stuur stelt de synode voor, de be staande vacature van ds. J. E. van Veen bij de hervormde Raad voor Overheid en Samenleving en de komende vacature van dr. C. P. van Andel bij de Raad voor Kerk en Theologie niet te vervul len. Van Veen is directeur gewor den van 'Kerk en Wereld' in Drie bergen, Van Andel hoopt vol gend jaar met pensioen te gaan. Men wil nu adviseurs voor afzon derlijke opdrachten en de kerke lijke hoogleraren inschakelen. Ook wordt voorgesteld, in de toe komst geen afzonderlijk Her vormd Persbureau in stand te houden. Men denkt aan een me dewerker voor perszaken. Dit zijn de voornaamste bezui nigingsvoorstellen aan de syno de. Op de begroting voor alge meen kerkewerk voor dit jaar (ongeveer f. 20 miljoen) is een te kort van bijna f. 1 miljoen. Als er geen rijkssubsidie meer voor het centrale jeugdwerk komt, zal dit niet geheel uit ker kelijke middelen bekostigd kun nen worden. Ook moet worden bezuinigd op het nascholings- werk voor predikanten. Of min der cursussen óf de betrokken predikanten moeten zelf meer bijdragen: Gekort zal er ook wor den op het werk in de provincies. Ten slotte vraagt het synodebe- stuur zich af, of het werk van de Raad voor de Herderlijke Zorg in de bestaande vorm moet worden voortgezet. Maar er komen, als de synode akkoord gaat, ook een paar uit breidingen, zoals een extra secre taresse voor de juridische afde ling van het synodesecretariaat en een personeelsconsulent (deeltijd) voor de Raad voor de Kerkelijke Medewerkers. J. Douma. Dr. J. Douma, hoogleraar aan de vrygemaakt- gereformeerde theologische ho geschool in Kampen, is morgen 25 jaar predikant. Hij begon zijn loopbaan in Rijnsburg. Daar werkte hij van 1961 tot 1968. Na twee jaar in Brunssum-Treebeek werd hy in 1970 hoogleraar ethiek. Hervormde Kerk: beroepen te Katwijk aan den Rijn Chr. van Andel Bergschenhoek, te IJsselmuiden R. van Kooten Zeist, door de synode voor geestelijke verzorging in huis van bewaring te Rotterdam en de rijksinrichting voor jongens te Amersfoort kandidaat J. Maas kant Woerden; aangenomen naar Hantum-Foudgum (Fr.) kandi daat mevrouw M. Steenbeek Groningen, naar Barneveld (deelgemeente) M. Schukken Varsseveld; bedankt voor Alme lo -G. van Asselt Klazinaveen- Zwartemeer. Gereformeerde Kerken Vrij gemaakt: aangenomen naar As sen voor zendingsdienst in Brazi lië E. Mouissie Bodegraven- Woerden. Christelijke Gereformeerde Kerken: aangenomen naar Noordscheschut H. Last Zeist. Gereformeerde Gemeenten: bedankt voor Waarde J. W. Ver- wey Ridderkerk. Euthanasie. In een open brief aan al hun 'medeburgers' spreken drie gereformeerde hoogleraren zich deze week uit tegen elk compromis inzake eu thanasie. Het zyn dr. J. Douma, hoogleraar ethiek in Kampen, dr. W. H. Velema, hoogleraar ethiek in Apeldoorn, en dr. ir. E. Schuurman, hoogleraar calvinis tische wysbegeerte in Delft en Eindhoven. Het niet-aanvaarden van welk compromis ook is de enig juiste en verantwoorde beslissing, zeg gen de drie. Formele regels, vol gens welke euthanasie mag wor den gepleegd, bieden het leven geen bescherming. "Een volk is er slecht aan toe, als de wet do den toelaat".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 15