m Dammen Bridge Klassiek Nieuwe details geopenbaard De sterren van de hemel Geen reden tot weemoed Verrassende combinatie DË KRYPTOGRAM z ZATERDAG 29 MAART 1986 EXTRA PAGINA 35 Bijdragen: Paul Korenhof Vladimir Ashkenazy Moessorgski: schilderijen op een tentoonstelling (oorspronkelijke pianoversies en orkestratie van Ash kenazy). Vladimir Ashkenazy (piano en dirigent) met het Philharmonia Orchestra (Decca 414 386-2 cd). Twee opnamen die enkele jaren geleden op afzonderlijke platen uitkwamen, werden nu uitge bracht op één compact disc, die op zijn minst als bijzonder inte ressant bestempeld kan worden. We horen de onvoorstelbaar ac tieve Ashkenazy hier namelijk op basis van dezelfde muziek in drie verschillende hoedanighe den aan het werk: als pianist, als orkestrator en als dirigent. Moes sorgski schreef zijn 'Schilderijen op een tentoonstelling' als piano muziek en een opname daarvan door Ashkenazy heeft mij altijd na aan het hart gelegen. Tot mijn vreugde constateerde ik dat deze tweede, digitaal opge nomen versie in grote lijnen de zelfde schilderende kracht bezit en op detailpunten nog helder der doorkomt. De door Ashkena zy zelf georkestreerde versie klinkt op het eerste gehoor mas siever dan de bekende en terecht populaire orkestratie van Ravel, die in laatste instantie ongetwij feld de voorkeur verdient. Ik zou daarmee echter niet zonder meer een negatief oordeel over deze nieuwe poging willen vellen, en dan niet alleen omdat Ashkena- zy's versie op sommige punten dichter bij Moessorgski's origi neel ligt. Belangrijker is dat een nieuwe visie op een bekend werk, in welke vorm dan ook, vrijwel altijd in staat is nieuwe details aan de luisteraar te open baren en dat gebeurt hier zeker. Bovendien is er hier sprake van een door het Philharmonia Or chestra schitterend gespeelde uitvoering die door de technici op werkelijk onnavolgbare wijze werd vastgelegd. (Alleen op cd.). Vladimir Ashkenazy en Bernard Haitink Rachmaninov adembenemend Rachmaninov: Pianoconcert nr. 2, op. 18 - Pianoconcert nr. 4, op. 40. Vladimir Ashkenazy (piano), het Concertgebouworkest o.l.v. Bernard Haitink (Decca 414 475-1 (lp), 414 475-2 cd). De van oorsprong Russische pia nist Vladimir Ashkenazy is reeds enige jaren een graag geziene gast in Amsterdam, sinds 1980 ook als dirigent, en heeft met het Concertgebouworkest reeds een indrukwekkende serie plaatop namen gemaakt. Ook de combi natie met dit orkest onder zijn vaste dirigent Bernard Haitink in de Rachmaninov is niet nieuw meer en trouwe concertgangers zullen zich zowel hun vertolking van het tweede (sept '84) als die van het vierde pianoconcert (dec. '84) zeker nog herinneren. Het tweede concert, dat de componist schreef na een ernsti ge psychische inzinking, blijft boeien door een schijnbaar frag mentarische opbouw, op verras sende wijze uitgewerkt tot brede melodische bogen, die gezien de onstaansgeschiedenis onver wacht zonnig klinken. Ashkena zy zoekt niet naar subtiliteiten die er misschien niet zijn, maar komt tot een forse en zeker ook romantische aanpak, die prach tig combineert met de door Hai tink opgeroepen, brede or kestklanken en die in het tweede deel voor een schitterend con trast met de strijkers zorgt. Het hechter geconstrueerde vierde pianoconcert stelt door de overdachte, bondige schrijfwijze nog hogere eisen, omdat daar in derdaad het gevaar bestaat dat details achter de grote lijnen ver scholen gaan. Evenals de zaaluit voering is de plaatopname echter een adembenemende tour-de- force geworden, waarbij solist, dirigent en orkest elkaar tot gro te hoogten weten op te stuwen. Het feit dat de plaat niet onder doet voor de herinnering aan de uitvoering, spreekt boekdelen. Bernard Haitink cd). Wat zijn wij Nederlanders toch gul! Onder leiding van en zeker ook dank zij Bernard Haitink is het Concertgebouworkest uitge groeid tot een van de beste en sembles ter wereld en uit erken telijkheid laten we de internatio naal gevierde dirigent zonder slag of stoot vertrekken naar En geland, waar de bewondering voor hem als mens en als kunste naar. Al vele jaren geleden een aanmerkelijk hoger peil bereikte dan in bepaalde Amsterdamse kringen. Dat Haitink het ook zonder het Concertgebouworkest kan stel len, bewijst de door Decca opge zette cyclus met alle symfonieën van Sjostskovich, waarbij beur telings het Amsterdamse orkest en het London Philharmonic Or chestra werd ingeschakeld. Tot de beste uitgaven uit die serie be horen de eerste en vooral de ne gende symfonie (eerder op de plaat uitgekomen onder nummer SXDL 7515). Sjostakovich heeft over het algemeen de neiging zich in enigszins bombastisch! klanken uit te leven, maar juist in deze beide werken laat hij zich van een meer ingetogen kant ho ren, al kon hij in zijn eerste sym fonie toch de verleiding niet weerstaan om te tonen dat hij ook wel wist hoe een climax op te bouwen. Het is Haitink als geen ander toevertrouwd deze muziek te bezielen met warmte en het moet gezegd dat het En gelse orkest voor hem de sterren van de hemel speelt. De plaatver sie klonk schitterend, de cd is zonder meer subliem. Emmy Verhey Dvorak: Vioolconcert in a, op. 53 - Romance voor viool en orkest, op. 11. Emmy Verhey (viool), Het Am sterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Arpad Joo. (Sefel SEFD 5039 distributie RCA). Deze plaat moet ongeveer de laatste opname geweest zijn die het vorig jaar opgeheven Am sterdams Philharmonisch Or kest (het voormalige Kunst- maandorkest) gemaakt heeft, voordat het met het Utrechts Symfonie Orkest en het Neder lands Kamerorkest opging in het vorig jaar geformeerde 'Neder- lands Philharmonisch Orkest. Toch is het geen uitgave die noodt tot weemoedig mijmeren, want bij het vioolconcert van Dvorak draait het nu eenmaal om de solist(e) en dat is hier Em my Verhey, die momenteel haar 25-jarig jubileum als solo-violiste viert en nog lang niet aan het ein de van haar carrière staat. Haar spel op deze plaat klinkt zoals we het al vele jaren van haar gewend zijn: fijnzinnig en zelfverzekerd zonder opdringerigheid, zodat de vloeiende lijnen van Dvorak in fraaie golfbewegingen opkomen en wegsterven. In vergelijking daarmee klinkt het orkestspel zelfs een beetje plomp, hoewel dat ten dele te wijten kan zijn aan de ruimtelijke opname, die het orkestspel zowel in de breedte als in de diepte teveel spreiding lijkt te geven. Vladimir Ashkenazy. Yo Yo Ma Richard Strauss: Don Quichotte, op. 35 - Schönberg: Concert in D voor cello en orkest naar een klavecim- belconcert van Matthias Georg Monn. Yo Yo Ma (cello), het Boston Symphony Orchestra o.l.v. Seiji Oza- wa (CBS IM 39863 kwartaalaanbie ding). De meest onverwachte combina tie leveren dikwijls de boeiend ste resultaten op en deze onge wone kwartaalaanbieding van CBS biedt daarvan weer een voorbeeld. Strauss schreef zijn symfonisch gedicht 'Don Qui chotte' in 1898 als een sterk pro grammatisch gekleurd orkest werk, waarin de solo-cellist door alle variaties heen de rol van de titelheld uitbeeldt. Het cellocon cert van Schönberg ontstond echter ruim dertig jaar later als een eerbetoon aan Pablo Casals en is gebaseerd op een klavecim belconcert van de Weense com ponist Matthias Monn (1717— 1750). In de uitvoeringen op deze plaat passen beide werken ech ter wonderwel bij elkaar on danks het contrast tussen de toch altijd enigszins exuberante Strauss-partituur en de strakke re, economische schrijfwijze van Schönberg, die zich hier overi gens weer van zijn 'neoromanti sche' kant laat horen. Het verbin dende element is niet alleen het warme, waar nodig weemoedige spel van Yo Yo Ma, maar zeker ook het overwegend lyrisch en doorzichtig gehouden orkestspel onder Ozawa. De opname sluit daarbij aan en vermijdt de over- briljante geluidseffecten waartoe de orkestwerken van Strauss nogal eens toe uitnodigen. Lorin Maazel Scheherazade met contrasten Rimski-Korsakov: Scheherazade, op. 35. Léon Spierer (viool), Berliner Philharmoniker o.l.v. Lorin Maazel (DG 415 512-1 plaat van de maand). Het vierdelige muzikale sprookje 'Sheherazade' van Rimski-Kor sakov met zijn bekende, wee moedige passages voor de solo viool behoort ongetwijfeld tot de populairste werken op het con certrepertoire. Aan plaatopna men is er dan ook nooit gebrek geweest en een nieuwe uitgave moet inderdaad wel iets 'nieuws' te bieden hebben om geen over bodige uitgave te zijn. Het voor deel van deze DG-opname onder de Franse dirigent Lorin Maazel is allereerst de digitale opname, die juist deze fijnzinnig geïnstru menteerde partituur extra diepte verleent en die de verschillende instrumenten en groepen haar scherp naast elkaar plaatst. Aan de andere kant zal niet ie dereen even ingenomen zijn met de interpretatie van Maazel, wiens benadering een geheel an dere weg bewandelt dan bijvoor beeld de romantische sfeerschil deringen die we meestal te horen krijgen. Maazel zoekt het minder in de melodieuze golfbeweging maar schenkt veel aandacht aan details, die versterkt wordt door opvallende temposchommelin gen en dynamische contrasten. Aan de andere kant zal deze uit voering daardoor juist weer wel in de smaak kunnen vallen bij degenen in wier oren de traditio nele benadering te zwijmelig klinkt. ADVERTENTIE Speciaalzaak voor compact-discs grammofoonplaten audio-video Pieterskerkchoorsteeg 11 Leiden Tel.: 071-122184 Horizontaal 1. Waar gehandeld wordt heeft de penningmeester van de zang vereniging dit steeds bij zich. 6. De palen van het spanningsveld. 10. El is koel en zeurderig. 11. Het is het uiterste van een Duits bedrijf om er nog iets feestelijks van te ma ken. 12. Een vuilak die de rommel loost. 13. Als 't in 't water ligt, is 't een korte afstand. 15. Gooi precies en dan vangen. 17. 't Lijkt op de vorige maar eerst is het bij de ka chel. 19. Op geen stukken na is het juist. 21. Als je de hond op de kop liefkoost, zo te horen, kom je er zui nig af. 22. Kan behaaglijk zijn maar ook een broeinest. 24. Na de fami lie niet brandbaar en goed gekleed. 27. Ik sta met de rug naar het wegje van de dommen. 28. Een buitenlan der loopt in Amerika met melk. 29. De rest zit in de grond. 30. Beneden het gewicht, dat zullen we samen wel eens bespreken. je meer van dan van 12, maar kan dier bovenin de mast geeft effect Verticaal: 1. Als hij draait ve- ook hinderlijk zijn. 7. Het ant- aan de bal. 21. Een drukwerkje drink je. 2. Blozende jongen kruipt woord op waarom. 8. Bed in een waar je goed in kunt staan. 23. Een weg in de struik. 3. Schuine kant, garnizoensplaats. 9. Luister, daar ratel die goed bijdehand is. 25. Van verkeerd op het land. 4. Toeristen gebruiken we noten mee. 14. Sau- zo n salaris gaat nogal wat af. 26. doen dit gat al eeuwen, om hun ei- na. 16. Het gereedschap van 18. 18. Bij piet, protestant, toer, Stalin gen naam te schreeuwen. 5. Geniet Zonder hen geen kleren. 20. Het enz. De prijs van ƒ25,- werd toege kend aan A.M. Bertz-Haasnoot, Melkweg 145, 2221 NP Katwijk. De prijs wordt de winnaar toege zonden. Oplossingen met vermelding van 'Puzzel' voor donderdag op brief kaart of in enveloppe zenden aan Redactie Leidsch Dagblad, Post bus 54, 2300 AB Leiden. Deze schaakrubriek is de laat ste die ik voor u verzorg. Vanaf volgende week zullen afwisse lend Ruud Dobbelaar en interna tionaal meester Rini Kuijf deze kolommen volschrijven. Een goede illustratie van de capaci teiten van Kuijf is de volgende partij die hij drie jaar geleden in het Hoogoventoernooi speelde tegen de Paraguayaanse meester Franco. Wit: Kuijf; zwart: Franco. 1 e4c5 2. Pe2 Pf6 3. Pbc3 d5 4 ed5: Pd5: 5. Pd5: Dd5: 6. d4 e5 (Na cd4: 7. Dd4: houdt wit een voordeeltje) 7. Pc3!? (Een inte ressant pionoffer) Dd4: 8. Le3 Db4? (Veiliger is Ddl: 9. Tdl: Le6 10. Pe4 Pd7 11. Lb5 0-0-0 12. Pg5) 9. Dd5 Le6 10. Lb5+ Db5: (Gedwongen, want anders volgt 11. Db7:) 11. De6: fe6: 12. Pb5: Kd7 (Ook na Pa6 13. 0-0-0 staat wit goed) 13. 0-0-0+ Kc6 14. Td8! (Met dit stukoffer zet wit zwarts onderste rij voorlopig vast en komen er bovendien mat- dreigingen in de stelling) Kb5: 15. Thdl g6 16. Tc8 Lg7 (Beter was om het stuk direct terug te geven middels b6 17. Tdd8 Pc6 18. Ta8: Pd8: 19. Td8: maar ook dan staat witgoed) 17. Tc5:+ Ka6 18. b4 (In aanmerking kwam ook Tc7; New In Chess geeft de vol gende fraaie variant: Lf6 19. Td6 Pc6 20. Ta3+ Kb5 21. Tb7: Kc4 Toen ik de post open maakte ging mijn dammershart een stuk sneller kloppen. Het eeuwige supertalent Alexander Dibman heeft alweer voor de derde maal het kampioenschap van de Sow- jet-Unie op zijn naam weten te brengen en zich daarmee recht streeks gekwalificeerd voor het wereldkampioenschap. De eind stand aan de kop luidt: 1. Dib man 22 punten uit 17 wedstrij den. 2. Baljakin 21 3. Mitsjanski 20 4. Wirny en Bezwersjenko 19. Behalve Gantwarg deden overi gens alle "groten" mee. Een bij zondere prestatie van Dibman, des te meer omdat hij 1985 in een diep dal leek te zijn gekomen. Helaas heb ik nog geen partij en van het Russisch kampioen schap, zodat u het moet doen met 2 partijen uit de halve finales van Dibman 2 partijen echter om te smullen! Dibman-Boezinski. 1.33-29 16- 21 31-26 11-16 37-31 7-11 31-27 20- 25 35-30 15-20 40-35 10-15 7.44-40 5-10 50-44 20-24 29x20 15x24 39- 33 14-20 41-37 9-14 44-39 10-15 13.33-28 18-23 39-33 4-9 46-41! (34- Een ogenschijnlijk eenvoudig contract kan plotseling heel veel problemen opleveren, indien de troefverdeling veel ongunstiger blijkt te zijn dan mocht worden verwacht. 854 V H 10 7 O A 6 4 3 4 HVB 92 N B 10 7 6 <2 9 8 6 5 4 <?VB3 O 10 9 8 2 W 0 o5 A 5 Z «f 10 8 6 3 2 AHV3 A 2 O H V B 7 «f974 Zuid, allen. Zuid opende 1 Ru. en herbood 2 Sch, waarop het uitstekende eindcontract werd bereikt van 6 Ru. West kwam uit met KI A en klaveren na. Twee hoge troeven in de hand bracht het slechte troefzitsel aan het licht, waarop zuid in de denkka- mer ging. Zuid overwoog Ha A te incas seren. via Ha H naar de tafel te gaan en een harten te troeven. Zuid kan dan Ru B incasseren, maar moet vervolgens naar tafel om de laatste troef te trekken. Dat kan alleen met klaveren en zuid was daar (terecht) beducht voor. Een andere mogelijkheid is driemaal schoppen te spelen en de 4e eventueel te troeven, maar EEN MINIATUUR portretten galerij van een van de meest ge fotografeerde gezichten in de we reld is te zien op een serie zegels, die de Britse posterijen op 21 april uitbrengen om de 60e ver jaardag van konigin Elizabeth (21 april 1926) te vieren. De serie zal vier zegels gaan tellen: twee zegels, in paren gedrukt, van 17 pence en twee van 34 pence. Op de paren wbrden zes portretten afgebeeld; op beide paren iden tieke. Als we de portretten van links naar rechts beschouwen zien we eerst - op de linker zegel van de paren - de koningin op tweejari ge leeftyd in 1928. Op de tweede foto komt princes Elizabeth voor op 16-jarige leeftijd, kort nadat ze kolonel was geworden van de 39 was ook al sterk, maar wit wil meer) 12-18 36-31 2-7 41-36 7-12 47-41 1-7 19.49-44 23-29 34x23 25- x34 25x34 40x29 17-22 26x17, 12- x21 23x1 13-18 28x26 8-13 1x23 O door Dirk Sikkel 22. Tc3+ Kd5 23. Td7+ Ke4 24. 13+ Kf5 25. g4 mat) b6 19. Tc7 LIB 20. Td8 Kb5 21 Tcc8 Pc6 22 TaiH Pd8: 23. Td8: Kb4: 24. Ta8 Kb5 (Taaier is a5, al zal wit na 25. Te8 ook wel winnen) 25. Ta7: Lc5 26. Kd2 Le3:+ 27. Ke3: Tc8 28. Kd3 e4+ (Ook na h5 29. Tg7 is de zwarte koningsvleugel gedoemd te vallen) 29. Kd2 TfB 30. Ke3 Tc8 31. Th7: Tc2: 32. Tg7 Ta2: 33. Tg6: Kc5 34. Te6: b5 35. Te5+ Kc4 36. Te4:+ Kc3 37. Te8 b4 38. Tc8+ Kb2 39. h4 Ta3+ 40. Kf4 Tc3 41 Tb8 b3 42. h5 Tc4+ 43. Kg5 Tc2 44. g4 T12 45. h6 en zwart gaf het op. Op Th2 volgt Kg6 waarna wit zelfs zijn toren op b3 kan offeren, en op Tg2 wint eenvoudig h7. De oplossingen van de opga ven van vorige week luiden als volgt. I. 1. De5+ Ke5: 2. Pg4 mat. II. 1. Tle5: de5: 2. Td7 en zwart heeft niets tegen de dreigingen Pe7+ en Pf6 III. 1. Tel alD 2. Tgl+ Dgl: 3. Tg8+ Kf3 4. Tgl+ Ke3 5. Tbl en wint IV 1. Lh3 Lh3: 2. Dh5+ en wint. door Hans Vermin dat speelplan werkt alleen als west een vierkaart schoppen heeft. Onze zuid deed het mooier. Hij incasseerde alle troeven, alsme de Ha A en speelde klaveren uit de hand in deze situatie: #854 O H 10 7 O - H 986 54 VB3 O - W O- A H V 3 9 A2 O - 9 Noord kwam aan slag, oost gooide slim Ha 3 af. Zuid incas seerde nu eerst drie hoge schop pen en speelde vervolgens Ha A en harten na. Oost speelde op Ha A de vrouw, maar zijn pijnlijke gezicht èn de wetenschap dat oost een lagere harten had kun nen missen! (Zuid wist i 19x50 38-33 50x17 45-40 24x33 27- 22 17x28 32x23 13-19 31-27 19x28 31. 37-31 3-8 41-37 14-19 43-38 19- 24 38x29 24x33 35-30 8-12 30-24 20x29 37. 42-38 33x42 27-21 16x27 31x24 42x31 36x27 11-17 27-21 17- 22 40-34 9-13 43. 21-16 13-18 26-21 6-11 16x7 12x1 24-19 15-20 34-29 1-7 48-42 7-12 49. 29-23 en remise gegeven. Ermakov-Dibman. 1.32-28 18- 22 34-30 12-18 37-32 7-12 41-37 1-7 40-34 20-25 44-40 14-20 7.50-44 10- 14 31-26 20-24 46-41 15-20 36-31 13. 36x27 18-22 27x18 12x23 37-31 13-18 47-41 7-11 41-36 2-7 42-37 7- 12 19. 48-42 9-13 28-22 18x27 31- x22 17x28 26x17 12x21 33x22 5-10 38-33 23-28 25. 32x23 19x17 30x19 13x24 36-31 10-15 33-29 24x33 39- x28 8-13 42-38 13-18 31. 38-32 21- 26 44-39 14-19 39-33 4-9 43-38 9-13 49-43 18-22 34-30 25x34 37. 40x29 20-24 29x20 15x24 32-27 13-18 38- 32 17-21 28x17 11x22 43-39 19-23 43. 39-34 6-11 en wit gaf eindelijk op. Twee partijen waaruit duide lijk blijkt dat complicaties zoe ken tegen Dibman een gevaarlij ke hobby is. door Ton Schipperheyn dat oost Sch B had en nog twee harten) deed zuid besluiten de heer te leggen en daarmee zijn contract te maken. Een ander spel uit een interland tussen Ita- lié en Polen (West, allen): V B 10 7 O V92 O H V A V 8 6 H98654 N +32 07 wnC>H864 OB9 O 10 8 3 2 «f10 732 Z «fHB5 A O A B 10 5 3 O A B 6 5 4 «f 94 In beide kamers werd 6 Ha ge speeld door zuid. De Italiaanse zuid ging één down, maar de Pool Lebioda maakte het con tract als volgt: KI 2 werd geno men met het aas, waarna Sch A volgde en een kleine ruiten naar de heer. Hij speelde nu Sch V en gooide daarop zijn tweede klave ren af. West kwam aan slag en speelde klaveren terug - ruiten is beter - getroefd door zuid. Na Ru V volgde Ha 9 en vervolgens een kleine harten naar de tien. Toen west niet meer bekende troefde Lebioda een ruiten met Ha V en speelde vervolgens de schoppen. Via een zogeheten troefcoup te gen oost werden vervolgens de resterende slagen gemaakt. Grenadiers Guards. In 1952 werd Elizabeth tot koningin gekroond. Op het derde portret zien we dan ook de pas gekroonde koningin. Op de rechter zegels links een portret van de koningin op het balkon van Buckingham Palace; - midden: de koningin bij de Bad minton Horse Trials in 1973 en rechts de koningin met kroon in 1982 ZWEDEN - Vorig jaar 24 ja nuari zette Zweden een nieuwe permanente serie op de rails waarop 'het gemoderniseerde embleem van de Zweedse poste rijen, de kroon en de posthoorn. Uitgegeven werden toen rolze- gels van 1,60 kr., 2,50 kr. en 4,00 kroon. Op 20 februari versche nen in verband met tariefsverho gingen weer twee zegels: 1,70 kr. (paars) en 2,80 kr. (groen). Dat waren overigens niet de enige zegels die op 20 februari werden uitgegeven. Ter gelegen heid van het 350-jarig bestaan van de Zweedse posterijen werd een postzegelboekje uitgebracht waarin acht zegels van 2,10 kroon. Op de zegels een postiljon en het postembleem Tot slot kwamen twee rolze- gels van 1,70 kroon uit ter her denking van het feit dat 200 jaar geleden koning Gustaf III de Zweedse Akademie en de "Vit- terhetsakademien" stichtte. Herdenkt Groot-Brittannië de (60e) veijaardag van zijn rege rend staatshoofd op 21 april. Zweden doet dat twee dagen la ter. Op 30 april wordt de jongste koning van Europa, Carl XVI Gustaf. die al twaalf jaar over Zweden regeert, 40 jaar. Naar aanleiding daarvan geeft de Zweedse post op 23 april postze gels uit met vier verschillende motieven: het koninklijke mi gram, de koning in de natuur, de koning bij het uitreiken van No belprijzen en de koning met zijn gezin. De zegels, alle in de v* de van 2,10 kroon, zitten in boek jes van tien met vier keer het nogram en de overige motieven elk twee keer. Op 23 april wordt ook de serie reductie (rabat)zegels met pro vincie-wapens afgerond. De laat ste provincies die aan bod ko men zijn Halland, Harjedalen. Lappland en Uppland. De zegels van 1,90 kroon zitten in boekjes van twintig stuks.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 35