Hoe Hans (voorlopig) de HP redde
hpbjedt
MINDER.
Leidse uitgever wierp zichzelf op als directeur van noodlijdend blad
ZATERDAG 29 MAART 1986
EXTRA
PAGINA 2.
Voor de tweede maal in korte tijd is de Haagse Post op het nippertje aan faillisement
ontkomen. Uitgever De Weekbladpers zag geen brood meer in het opinieblad en een
reeks kandidaat-kopers liet het op het laatste moment afweten. Leidenaar Hans van
Brussel, wiens bod aanvankelijk nauwelijks serieus werd genomen, bleef uiteindelijk
over en mag zich nu directeur van de HP noemen. Samen met hoofdredacteur John
Jansen van Galen laat hij zijn licht schijnen over de nieuwe opzet waarmee het
tijdschrift zich vorige week presenteerde.
r Harts van Brussel: "Wie ik één jaar geleden zou hebben voorspeld dat ik directeur van de Haagse Post zou wordenhad naar zijn voorhoofd gewezen tfoto Hoiv».
door Bart Jungmanri
Als Hans van Brussel zegt dat hij
binnenkort wellicht directeur is van
het lesbische vrouwenblad Diva zal
menigeen naar zijn voorhoofd wij
zen. En toch is het helemaal niet zo
gek. De Leidenaar heeft serieuze
plannen om van een tijdschrift met
een marginaal bestaan Diva tot een
opiniërend, seksueel neutraal en
renderend weekblad voor vrouwen
te maken.
Vrouwen, zo, hebben onderzoeken
hem geleerd, blijken nauwelijks geïnte
resseerd in bestaande opiniebladen,
maar hij trekt daaruit niet de conclusie
dat vrouwen daar dus kennelijk geen be
hoefte aan hebben. "Van Cosmpolitan
moeten ze nu een afstand van honderd
kilometer overbruggen om bij Opzij te
recht te komen", schetst hij de markt
van vrouwenbladen. Een danig aange
past Diva zou best als een soort brugge-
hoofd kunnen fungeren. "De onderhan
delingen zijn in een ver stadium", laat
hij optimistisch weten.
Voorhoofd
Hans van Brussel als bladenman. "Wie
ik één jaar geleden zou hebben voor
speld dat ik directeur van de Haagse
Post zou worden, had naar zijn voor
hoofd gewezen", zegt hij zelf aan het slot
van het gesprek. En dat bleek toch hele
maal niet zo'n gekke gedachte. De voor
malige kunstschilder, reclameman en
opknapper van onroerend goed - in die
volgorde - heeft sinds een half jaar de
zakelijke leiding over HP, één der oud
ste weekbladen van Nederland.
Zelf vindt hij het niet zo'n opzienba
rende stap. "Ik ben al jaren lezer en losse
koper van de Haagse Post. Nee, geen
abonnee. Ik heb helemaal geen abonne
menten. Ik beslis altijd in de kiosk. Bo
vendien ben ik natuurlijk al een tijdje
uitgever van boeken (onder de naam
Batteljee Terpstra en samen met zijn
partner Marianne Verhoeven, red.) en
heb altijd belangstelling gehad voor
schrijverij. Dat zit in de: familie en zelf
ben ik per slot van rekening ook tekst
schrijver geweest", zo laat hij in het be
gin van het gesprek uit zijn mond opte
kenen.
De Stichting Haagse Post, bestuurd
door redactieleden en geesterverwan
ten, werd eind 1984 ernstig in haar be
staan bedreigd. De Weekbladpers, die
het blad uitgaf en faciliteiten verschafte,
had er genoeg van en zag geen redenen
van voortbestaan meer.
Ruim tien jaar nadat de Haagse Post
nog maar juist het vege lijf had gered,
leek de ondergang opnieuw nabij. Maar
net als toen wilde een aantal betrokke
nen zich daar niet zonder slag of stoot bij
neerleggen en er werd een nieuwe, hope
lijk levensvatbare formule ontwikkeld.
Onder die betrokkenen: Adriaan van
Dis, HP-columnist W.L. Brugsma en
marketingman/schrijver Hans Vervoort.
Met dat plan in de hand deden de HP-
redacteuren "een rondje uitgevers", zo
als Van Brussel dat noemt.
Niet in beeld
Hijzelf was op dat moment nog nau
welijks in beeld. "Op basis van cijfers
die gemakkelijk te achterhalen waren,
zoals verkoop en exploitatie, was ik aan
het rekenen gegaan. Volgens mij hoefde
de HP geen verlies te lijden". Een paar
ton was in samenhang met een simpeler
opzet toereikend. "Vorig jaar maart heD
ik gebeld met Ron Kaal, toen nog eind
redacteur. Het werd allemaal keurig gé-,
noteerd, maar verder hoorde ik er niets
Zo'n nogal spontane actie typeert op
twee punten het zakendoen van Hans
van Brussel. Eén: "Ik heb geleerd datje
gewoon zelf maar contact moet zoeken.
Negen van de tien keer levert het niets
op, maar dat moet je incalculeren".
Twee: "Mijn sterkste kant is proberen
een bedrijf in moeilijkheden er bovenop
te helpen. Of misschien is het juist wel
mijn zwakste kant. Dat hangt af van het
succes met HP, want daarop word je
beoordeeld".
HP's rondje uitgevers leverde niets op.
VNU, Kluwer, Elsevier/NDU en Tijl ble
ken of op voorhand of bij nader inzien
niet geïnteresseerd. Van Brussel werd
getipt. "Via het uitgeven van zakelijke
boeken kwam ik in contact met Vincent
Bakker die vroeger bij Vrij Nederland
heeft gewerkt (VN wordt ook door de
Weekbladpers uitgegeven). Ik raakte
met hem in gesprek en hij zei: als je het
ooit wil doen, moet je het nu doen".
Op dat moment waren er nog twee se
rieuze gëinteressseerden in de aankoop
van het opinieblad. Eén van hen was de
Wassenaarder Joep Toth, die optrad na
mens een aantal anonieme investeer
ders. En anoniem moesten ze blijven, zo
schreef de HP begin dit jaar in een ver
haal over haar eigen bijna-ondergang.
Die voorwaarde blokkeerde volgens
Hans van Brussel eigenlijk bij voorbaat
al een overeenkomst.
Voogd
De andere kandidaat was de top-amb-
tenaar Voogd, de man die een tijdje gele
den na bemoeienissen met een knok
ploeg door het leven ging als de 'Oegst-
geestenaar V.'. Hoewel zijn bedoelingen
de redactie niet geheel helder waren en
hij bovendien niet altijd even gemakke
lijk bereikbaar was, bleek Voogd al snel
de voornaamste concurrent van Van
Brussel. "Ik had na een tweede telefoon
tje een geprek gehad met Daan Dijk
sman en Gijs van de Westelaken, die sa
men de redactieraad van HP vormden.
Ik liet ze het papiertje met mijn bereke
ningen zien. Maar ja: Voogd schermde
met miljoenen en ik met tonnen. Dus zat
ik in de wachtkamer, terwijl Voogd ze
aan het lijntje hield".
Inmiddels was de HP het stadium van
surséance van betaling ingetreden. Dat
houdt de aanstelling van een bewind
voerder in. Dat was de jurist Eddy Herz
en zijn komst maakte de kansen van Van
Brussel niet bepaald groter. "Toen ik
destijds probeerde om de uitgeverij van
Peter van der Velde overeind te houden,
had ik ook met hem te maken gehad. En
we hadden nou niet zo'n beste verhou
ding. Die man stond dus beslist niet te
popelen bij de naam Hans van Brussel".
Later werd Herz ziek en vervangen door
collega Broekveldt.
De doorbraak kwam voor zijn gevoel
na een gesprek met één der HP-commis-
sarissen. Ridder. "Die man was na een
langdurig gesprek voor de Van Brussel
optie". Die optie hield in: de vaststelling
dat HP een klein bedrijf was. daar dus
verder geen bla-bla over maken en dat er
gesneden moest worden in de bijkomen
de kosten, zoals die volgens Van Brussel
veel te hoog door de Weekbladpers wer
den ingeschat.
Ridder mocht dan öm zijn, andere be
trokkenen, onder wie deleden van de
redactieraad, hadden nog steeds hun
hoop gevestigd op de miljoenen van
Voogd. Dat veranderde toen bewind
voerder Broekveldt een deadline voor
alle plannen stelde: voor het verlopen
van de uitstel van betaling moest de
zaak beklonken zijn.
Onderbroek
Van Brussel: "En Voogd kwam daar
op met een voorstel dat hem in feite in
zijn onderbroek zette". Exit Voogd. Hij
zelf had inmiddels een paar partners in
de HP-deal gevonden om het risico te
kunnen spreiden. De Haagse bankier
Gransberg en de twee Amsterdamse ad
vocaten Sybrandy en Aberson wilden
wel meedoen, aldus HP in het al ge
noemde artikel. Deze heren wilden een
weg bewandelen die Van Brussel juist
meed: de zaak failliet laten gaan en dan
voor een zacht prijsje inpikken. "Ik wil
de daar niets mee te maken hebben om
dat het bijzonder slecht zou zijn voor de
goodwill van HP".
Achter zijn rug om stuurde het drietal
toch op die sterfhuisconstructie aan.
Een door angstige redacteuren ingesein
de Van Brussel had echter nog meer ij
zers op het vuur of liever gezegd: één
groot ijzer. "Ik had de volgende dag een
afspraak met De Leeuw die ik er sowie
so al als aandeelhouder bij wilde heb
ben".
Deze Brabantse zakenman is eigenaar
van uitgeverij De Vrijbuiter en ver
spreidt onder die naam bijvoorbeeld een
pikant blad als Aktueel. Maar, zegt Van
Brussel: "Je kunt verder over hem den
ken wat je wilt, hij is wel de enige die
tegen de grote VNU op durft. Bovendien
is iedereen als persoon aandeelhouder.
Het is dus niet De Vrijbuiter, ma'ar De
Leeuw die een aandeel heeft". Van Brus
sel deed een aantrekkelijk voorstel aan
de Brabander. Met de distributie en
abonnementenexploitatie van HP werd
De Leeuw een smakelijke kluif toege
worpen. Hij hapte direct toe.
Een forse lening, en een aandelenkapi
taal van 50.000 gulden kwam op tafel.
Van Brussel: "Daarmee had ik inclusief
mezelf drie aandeelhouders voor 75 pro
cent". De derde was de Stichting HP.
"Daar zat nog wat geld en ik wilde van
het begin af aan redacteuren erbij be
trekken". Een vierde aandeelhouder zou
niet moeilijk te vinden zijn, dacht Van
Brussel. "En dat bleek ook wel. We kre
gen een reeks van aanbiedingen en ko
zen uiteindelijk voor Jan Lenferink en
Roel Glasbeek". De één journalist, de
ander mede-directeur van een reclame
bureau. Van Brussel: "Behalve gelcf dus
ook kennis van zaken".
Schuldeisers
Daarmee was overigens pas de eerste
stap in de Van Brussel-optie gezet. Ver
volgens moesten de schuldeisers - met
als grootste het Bedrijfsfonds voor de
Pers (een ondersteunend overheidsor
gaan) en De Weekpladpers - tevreden
worden gesteld. "Het Bedrijfsfonds wil
de 630.000 van 1.730.000 gulden kwijt
schelden. Maar wel onder de voorwaar
de dat De Weekbladpers dat voor een
zelfde bedrag zou doen. Voor De Week
bladpers betekende dat kwijtschelding
van haar hele schuld".
"Ik wilde zelf ook zo snel mogelijk van
dat contract met De Weekbladpers af.
Dat kostte per week 24.000 gulden, ter
wijl het volgens mij voor de helft kon".
Dat lukte allemaal en per 1 november
1985 mocht Hans van Brussel zich direc
teur van de Haagse Post noemen. "Het
w,aren mijn ideeën en ik wilde ze zelf in
de praktijk brengen", verklaart hij de
functie.
De start was wonderwel. Het kerst
nummer van HP met het geruchtmaken
de Vredeling-interview vloog van de
toonbank. "Het ene moment praat je
over surséance van befaling en het ande
re moment over een herdruk". Maar aan
deze toevallig langsvliegende zwaluw
moest verder niet zoveel betekenis wor
den gehecht. De HP diende te verande
ren, vond ook Van Brussel. "Ik heb het
altijd een goed blad gevonden, maar de
laatste tijd inderdaad vervelend en lang
dradig. Na die eerste reddingspoging in
de jaren zeventig is de klassieke fout ge
maakt. De oplage was verdubbeld, ie-
déreen leunde tevreden achterover en
bleef hetzelfde blad maken, terwijl de
maatschappij veranderde. Er was geen
Hoofdredacteur
Eén van zijn eerste activiteiten werd
daarom het terzijde schuiven van Ron
Kaal, die als eindredacteur de dagelijkse
leiding had. "Heel vervelend, maar hij
had geen overwicht. Kaal kon geen lei
ding geven".
HP, het blad waar in de jaren zeventig
de democratisering zeer had toegesla
gen, kreeg weer een ouderwetse hoofd
redacteur: de door de redactie zelf ver
kozen John Jansen van Galen, vroeger
redacteur van HP. Een eerste aanzoek
wees hij nog van de hand. Van Brussel:
"Hij vond het eigenlijk maar een zooitje
en zag niet hoe je dat op korte termijn
zou kunnen veranderen".
Jansen van Galen zelf: "Nee, dat heb
ik nooit zo gezegd. Er speelde een aantal
dingen een rol. Ik had als free lance-jour
nalist een prettig leven, dat eerst. In de
tweede plaats: een blad maken, zoals dat
door de commissie met Van Dis en
Brugsma was voorgesteld, is een prach
tig concept, maar vereist wel meer man
kracht. Dat vind ik nog steeds. En ten
derde: de hoofdindruk was dat het blad
kwalitatief èn kwantitatief was aange
vreten. De redactie vormde nu niet be
paald een hecht team en daarmee fnuik
te het toch de volvoering van het plan".
Een tweede aanzoek kon Jansen van
Galen echter wel verleiden. Van Brus
sel: "Uit alle reacties was hem gebleken
dat hij toch een heel goede naam bleek
te hebben. Bovendien is hij op een zeke
re leeftijd gekomen en dit kon toch een
soort keerpunt bètekenen. Het bood
hem een soort kans om tot de hogere re
gionen door te dringen".
Jansen van Galen moet om het laatste
citaat even lachen, zegt dan: "Er is een
aantal dingen dat me aan het denken
heeft gezet. Ik kreeg inderdaad veel
reacties in de trant van: god, wat jam
mer. Sommige medewerkers hadden
wel terug gewild. En ik merkte in dat
verband ook een zekere opluchting bij
de NRC. Daar was men bang medewer
kers te verliezen. Toen dacht ik: dan doe
ik het juist. Bovendien proefde ik op de
redactie ook een sfeer van: dit is onze
laatste kans, de mooie periode is voorbij.
Iedereen was zeer gemotiveerd".
Minder
Onder de noemer 'HP biedt minder'
toonde het weekblad vorige week zijn
nieuwe gezicht: minder gelijkhebberig
en minder lange stukken. Van Brussel
over dat laatste: "Een normaal mens
heeft toch geen tijd meer om al die bijla
gen te lezen. HP is de eerste die dat durft
te stellen. Misschien heeft dat wel een
sneeuwbaleffect, al zal Haagse Post al
tijd een klein blad blijven".
Jansen van Galen prijst de compacte
re HP aan als een blad voor wie op de
hoogte wil blijven en niettemin tijd wil
overhouden voor een goed boek. Niet
meer van die ellenlange stukken, inder
daad. Waar vroeger een reportage drie of
vier pagina's besloeg, daar moet het nu
in één pagina. Dan wreekt zich natuur
lijk wel het beperkte budget. Medewer
kers krijgen daardoor ook minder be
taald. Dat legt een hypotheek op ieder
een. Zij, maar wij ook, moeten het zien
als een investering in de toekomst. Daar
om moet het plezier in het schrijven
voor HP ook weer terugkomen".
Van Brussel: "In wezen is er op de
redactie niet zoveel veranderd. Maar on
der Jansen van Galen wordt er efficiën
ter gewerkt. De mensen worden beter
gebruikt en de redactie is gehouden aan
een minimumbijdrage".
Zowel directeur als hoofdredacteur
zijn tevreden over het nieuwe aanzien.
Ondanks wat schoonheidsfoutjes in de
eerste nummers. "Het derde of vierde
nummer nummer zal pas echt in orde
moeten zijn", zegt Van Brussel. Zijn aan
deel in de vernieuwing schuilt in de ui
terlijkheid ("Het technische aanzicht is
voor honderd procent mijn werk").
De vormgeving is één van de meest
opvallende veranderingen van HP. "In
dat opzicht loopt Nederland heel erg
achter. We hebben goed in het buiten
land rondgekeken en daar een aantal
dingen opgepikt. Zoals Roel Glasbeek
dan zegt: beter goed gejat dan slecht be
dacht".
Kleine markt
Ter tempering van al dat optimisme
kan worden gewezen naar een vrij be
perkte markt voor opiniebladen. Zeven
tijdschriften strijden om een gezamenlij
ke oplage van rond de 300.000, terwijl
bovendien de dagbladen steeds meer ex
tra's in de vorm van allerlei bijlagen bie
den. "Je lijkt inderdaad wel gek om aan
zo'n onderneming te beginnen", zegt
Jansen van Galen.
"Je kunt het zien als een diepe kloof
tussen twee bergen papier. Enerzijds de
dagbladen met hun bijlagen en ander
zijds een scala van andere bladen, varië
rend van Playboy tot Intermagazine. De
markt wordt kortom bedreigd en is op
zich al overvol. Ik denk daarom dat er
uiteindelijk zo'n vier of vijf opiniebladen
overblijven. Maar waarom zou het de
Haagse Post moeten zijn die ver
dwijnt?".
Van Brussel stelt zichzelf dezelfde
vraag en doet dat in de wetenschap "dat
HP ontzettend veel goodwill heeft". De
toekomst van opiniebladen is moeilijk te
bepalen, vindt hij, maar de HP in zijn
nieuwe vorm heeft een goede kans van
overleven. Ook al omdat er door de ad
verteerders in eerste instantie positief is
gereageerd op het nieuwe aanzien. "De
afdrukkwaliteit is dan ook sterk vei bc-
terd".
Met specials, zoals binnenkort over de
Stopera, wil hij niet alleen de abonnee
aan zich verplichten en losse kopers in
teresseren, maar ook een specifieke
groep adverteerders bereiken. "Com
mercieel interessant, maar geen conces
sies", zegt hij er direct bij. "Zo'n onder
werp voor een special moet wel des HP's
zijn".
Hoe adverteerders volgens hem kun
nen worden geworven, toont hij aan de
hand van een voorbeeld. "De redact i--
waarschuwt ons bij een bepaalde boek
bespreking in de Haagse Post. We ru
men dan contact op met de uitgever va:
dat boek en daar kan dan een adverten
tie uit rollen".
Daarmee dreigt toch een vermengin;:
van redactionele en commerciële belan
gen? "Nee. want het gaat strikt in du-
volgorde. Nooit andersom".
Nieuwe plannen
Over het abonnementenbestand op dit
moment' wil Van Brussel niets zeggen
"Zoiets is altijd een momentopname
Dat verandert zo snel. We hebben nu bij
voorbeeld net het oude abonnementen
bestand opgeschoond, maar na het eer
ste vernieuwde nummer is er alweer een
heel stapeltje aanmeldingen binnenge
komen".
Wel ligt er een afspraak met de redue
•tie dat er op 31 oktober 5000 meer num
mers moeten worden verkocht Op ter
mijn denken zowel Jansen van Galen als
Van Brussel aan een oplage van 40.000
nummers. Daarmee zou het vuurt be
staan van Haagse Post voorlopig weer
zijn verzekerd en kan Hans van Brussel
nieuwe plannen maken.
"Mijn allereerste poging om een tijd
schrift op te zetten was anderhalf jaar
geleden. Toen ging in België het satiri
sche blad De Zwijger failliet. Ik dacht:
zo'n blad, dat moet in Nederland toch
ook kunnen. Het is er niet van gekomen,
maar ik ben nog steeds van mening dat
zoiets mogelijk is".
Wijs niet te snel op het voorhoofd bij
het lezen van die uitspraak.
