Feest van het leven
Meer armslag in Rusland
Diensten met Pasen
ZATERDAG 29 MAART 1986
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 13
Gelukkig zijn niet alle dagen ge
lijk. Er zijn dagen met regen en
dagen met zon, dagen van storm
en dagen van windstilte. Er zijn
vele gewone dagen, maar zo nu
en dan ook feestdagen.
Feestdagen zijn waarschijnlijk
in oeroude tijden ontstaan als da
gen van overgang, van een eind
en een nieuw begin.
De maan wordt kleiner en ten
slotte verdwijnt het kleine sik
keltje helemaal. Maar na korte'
tijd verschijnt ze opnieuw, zicht
baar in een andersgevormd sik
keltje. Of anders, de zon komt
steeds minder hoog aan de he
mel. De dagen worden steeds
korter. Maar dan komt er een
omkeer. De dagen worden weer
langer omdat de zon klimt in
haar baan.
Bij zulke overgangen, die voor
het mensenleven van ingrijpen
de betekenis waren, stonden on
ze vroege voorouders even, stil.
Er was voor hun besef iets té vie
ren. Zij namen tijd om even na te
denken, en zij kenmerkten de
overgang door iets bijzonders te
eten en een niet-alledaagse kost
bare drank te drinken.
Feesten werden zodoende een
soort vensters, waardoor men de
werkelijkheid kon zien; wat ge
beurt er om ons en in ons? Wat is
er eigenlijk met ons aan de
hand?
Geleend feest
De twee vrije dagen van het
Paasfeest danken wij aan het
volk Israël.
De westerse wereld is nog al
tijd wat de kalender betreft be
paald door het christendom. De
kalender-omvorming door de
Franse revolutie is niet van duur
zame aard gebleken. Hoe verwe
reldlijkt we ook zijn, de christe
lijke kerk kenmerkt nog steeds
onze manier van het tellen der ja
ren en het indelen van de dagen
van het jaar.
Maar die christelijke kerk
heeft veel geleend van Israël,
met name het Paasfeest. Geleend
of...misschien gestolen?
Dr. J.M. Vlijm, schrijver i
deze paasoverweging.
Het joodse Paasfeest wordt dit
jaar gevierd op 24 en 25 april met
een afsluiting op 30 april en 1
mei. Toen de kerk macht kreeg,
wilde deze trotse dochter duide
lijk maken dat zij geheel zelfstan
dig was, niet meer afhankelijk
van haar moeder, Israël. De da
tum voor het Paasfeest werd
vastgesteld op een manier die
het onmogelijk moest maken,
dat christenen en joden op de
zelfde dag feest zouden vieren.
De opzet is niet geheel ge
slaagd. Soms vallen de feesten
van die twee geloofsgemeen
schappen toch geheel of gedeel
telijk samen. Maar in dit jaar
1986 is er een kloof van meer dan
drie weken.
Ik ben niet gelukkig met deze
eigenwijsheid van mijn trotse
moeder, de dochter van Israël,
onze christelijke kerk. Want, als
je met iets datje geleend hebt erg
ver wegloopt, gaat lenen lijken
op stelen.
Feest van
voorbijgaan
Het woord 'Pasen' is verbas
terd hebreeuws. Het betekent:
voorbijgaan.
Israël viert op dit feest het
voorbijgaan van de slavernij. Zij
werden uit het diensthuis Egyp
te verlost. De engel des doods,
die in Egypte alle eerstgebore
nen sloeg met zijn scherpe
zwaard, ging aan de huizen der
slaven voorbij. Bij hen, die Israë
litische slaven, was al een dode
gevallen. Een lam was geslacht
en er was een teken aan hun
deur, geschreven met het bloed
van dat lam.
Voor de eerste leerlingen van
Jezus kreeg dit feest van voorbij
gaan een vernieuwde betekenis.
Zij geloofden, dat de dood van
hun meester van voorbijgaande
aard was gebleken. Hij was wel
gestorven, door de bezettende
macht opgehangen, vastgespij
kerd aan een martelpaal, maar de
God van Israël had hem opge
wekt, opnieuw leven geschon
ken. De dood had dus niet het
laatste woord. De Schepper van
hemel en aarde spreekt voort en
roept nieuw leven wakker.
Daarom werd Pasen bij uitstek
het feest van het licht. De nacht
gaat voorbij, de dag komt.
Venster op
werkelijkheid
Het valt niet mee om je een
duidelijk beeld te vormen van
wat er rondom ons en in ons ge
beurt, van wat er met ons aan de
hand is. Dat wordt bijna onmo
gelijk als je niet zo nu en dan
even stilstaat.
Maar als je alleen maar even
stilstaat, twee vrije dagen hebt
die Paasfeest heten, dan kom je
nog niet veel verder. Je leent
dan, om zo te zeggen, voor de
tweede keer. De kerk leende een
feest van Israël om de opstan
ding van haar Heer te vieren. En
niet weinig mensen in onze na-
christelijke tijd lenen het feest
van de kerk om het te vullen met
paashazen en paaseieren. Nu
lijkt lenen wel heel erg op stelen.
Feestvieren is door het venster
kijken.
Misschien moet je om dat te
kunnen doen wel van plaats ver
anderen. Misschien moet je zelfs
wel op je tenen gaan staan
Maar wie dat doet, ziet iets van
het wonder: de dood is een voor
bijgaande zaak.
Herziening godsdienstwetten op til
willen bevrijden van
armoede, uitbuiting e
onrecht.
Help de Vastenaktie
helpen!
VASTENAKTIE
Giro 5850 Zeist
Banknummer
70.70.70.147
Het officiële orgaan van de Rus-
sisch-Orthodoxe Kerk heeft een
verruiming van de godsdienstwet
ten in de Sovjet-Unie aangekon
digd. Kerken zullen voortaan als
rechtslichaam worden erkend, wat
ze in staat stelt te bouwen of ge
bouwen te kopen. Tot nu toe waren
alle kerken en liturgische voorwer
pen eigendom van de staat. Die
verhuurt ze aan de kerk.
Van overheidswege is deze me
dedeling nog niet bevestigd, maar
aan de juistheid hoeft niet te wor
den getwijfeld, want het kerkelijke
tijdschrift moet eerst de censuur
passeren voordat het mag worden
gedrukt. Men neemt aan, dat de
nieuwe wetten officieel worden in
1988, als de Russisch-Orthodoxe
Kerk het feit herdenkt dat duizend
jaar geleden het christendom in
Rusland begon.
Ook de mogelijkheid om een ge
meente te stichten wordt ruimer.
Het minimum van twintig burgers
per dorp die dat willen wordt ver
anderd in twintig burgers per
streek. Vooral voor het platteland
is dat van belang. Verder krijgt de
priester meer armslag. Tot nu toe
mocht hij alleen voorgaan in de pa
rochie waarvoor hij toestemming
van de staat had. Volgens de nieu
we richtlijnen mogen 'religieuze
verenigingen' ook priesters van
buitenaf vragen.
Voor gelovigen lijkt eveneens
een verruiming in het verschiet te
liggen. Kinderen boven tien jaar
mogen dan godsdienstoefeningen
bijwonen, wat tot dusver alleen
aan volwassenen was toegestaan.
Dit houdt in, dat kinderen misdie
naar mogen zijn of in een koor mo
gen meezingen.
Zieken of stervenden in gevan
genissen, zieken- en bejaardenhui
zen moesten zelf schriftelijk toe
stemming vragen voor een bezoek
van een priester. Dat mogen voor
taan ook familieleden of vrienden
doen als de betrokkene zelf daar
toe niet meer in staat is. Ook is in
de nieuwe wet de voorwaarde ver
vallen dat in zulke inrichtingen de
priester zijn dienst alleen in een af
gesloten ruimte mag verrichten.
Geen klooster
Het Joods Wereldcongres, het
Joods Comité in de Verenigde Sta
ten, verenigingen van gedeporteer
den en de Raad van Joodse Instel
lingen in Frankrijk laten een een
stemmig protest horen tegen de
voorgenomen bouw van een kar-
melitessenklooster in het voorma
lige concentratiekamp Auschwitz
in Polen. Om de tegenstand te bun
delen is in Parijs een 'coördinatie
commissie' in het leven geroepen.
Vorig week heeft de voorzitter
van de orthodox-israëlitische ge
meente in Straatsburg en Euro
pees afgevaardigde naar het Joods
Wereldcongres, Jean Khan, de
paus schriftelijk gevraagd, zijn in
vloed aan te wenden om de bouw
van het klooster te voorkomen. En
vijf bestuursleden van de Confe
rentie van Europese Rabbijnen
vroegen de paus, bij de Poolse re
gering te bemiddelen om de bouw
niet te laten doorgaan. Deze rabbij
nen: "De geheiligde grond, waarop
het bloed van miljoenen slachtof
fers van de grootste volkeren
moord in de geschiedenis is vergo
ten, zal door de bouw van een
klooster ontheiligd en vervloekt
worden".
Volgens Khan heeft de Poolse re
gering joodse pogingen om de
bouw te verhinderen afgedaan met
vast te stellen dat dit inmenging
was in de binnenlandse aangele
genheden van Polen. De Vaticaan
se vertegenwoordiger bij de Raad
van Europa, monseigneur Luigi
Bressan, moest tegenover hem er
kennen, dat het Vaticaan de joodse
gevoeligheden op dit punt heeft
onderschat. Het voorgenomen be
zoek van de paus aan de synagoge
van Rome (13 april) - aanvankelijk
gezien als een 'bemoedigend ge
baar' - zal, zo meent Kahn, zijn be
tekenis verliezen als er in Ausch
witz toch een klooster komt.
Acht karmelitessen verblijven
sinds vorig jaar juli in het vroegere
theater van Auschwitz om te bid
den en boete te doen. Aartsbis
schop kardinaal Macharski van
Krakov zei daarover, dat bij alle
respect voor de ongehoorde offers
van de joden niet moet worden ver
geten dat daar ook honderdduizen
den Poolse rooms-katholieken zijn
omgebracht.
Secretaris-generaal Koschel van
de Duitse afdeling van de rooms-
katholieke vredesbeweging 'Pax
Christi' verklaarde, beslist niet te
kunnen inzien dat de bouw van
een klooster op die plek een ontoe
laatbare aanval zou zyn op de jood
se slachtoffers van het nationaal-
socialisme.
De synodale raad van de Ver
enigde Protestantse Kerk van Bel
gië kan de joodse weerstand goed
begrijpen. Christenen, zegt dit
kerkbestuur, moeten zich uit pië
teit voor de nagedachtenis van de
joodse slachtoffers verre houden
van Auschwitz.
In juli 1984 hechtten de Poolse
autoriteiten hun goedkeuring aan
het bouwplan. De stichting 'Oost-
priesterhulp - Kerk in nood' van
pater Werenfried van §traaten zou
de uitvoering bekostigen. Het
klooster zou definitief worden on
dergebracht in het aangepaste
theater van Auschwitz, waar de
Duitsers het gifgas bewaarden
de joden uitroeiden.
Tegen controle
"De nieuwe regels van de 'Con
gregatie voor de katholieke opvoe
ding' voor rooms-katholieke hoge
scholen en universiteiten zijn een
bedreiging voor de academische
vrijheid en de beginselen waarvan
het hoger onderwijs uitgaat. Ze
moeten óf grondig worden herzien
óf liever helemaal worden ge
schrapt".
Dat is de reactie van 110 rooms-
katholieke hogescholen en univer
siteiten in de Verenigde Staten.
Vooral de controle die de geeste
lijkheid kan uitoefenen op de in
houd van het onderwijs en de
geestelijke instelling van de hoog
leraren heeft weerstand opgeroe
pen. "Dat zou betekenen, dat bis
schoppen op niet-academische
gronden hoogleraren kunnen aan
stellen of ontslaan.
Ook schrijven de nieuwe richtlij
nen voor, dat de bisschoppen zorg
dragen voor strikte handhaving
van de kerkelijke leer op de univer
siteiten. In wezen gaat het om de
macht van bisschoppen over theo
logen, zeggen de hogescholen en
universiteiten, waarbij de eersten
de orthodoxie van de laatsten moe
ten onderzoeken en eventueel bij
sturen.
"Wat nu wordt voorgesteld is
volkomen in strijd met wat in
Amerika hoog wordt gehouden op
het gebied van academische vrij
heid en onafhankelijkheid van ho
ger onderwijs. De Vaticaanse richt
lijnen maken inbreuk zowel op
Amerikaanse wetten als op de sta
tuten van de onderwijsinstellin
gen".
"Theologen hebben tot taak
nieuwe inzichten te onderzoeken
en wijder velden te openen voor
het geloof'. "De universiteit is het
tehuis van de theoloog, niet van de
bisschoppen. En de bisschop heeft
dat feit maar te accepteren".
De invloedrijke Westduitse
kardinaal Joseph Ratzinger, hoofd
van de Vaticaanse congregatie
voor de geloofsleer, zal vermoede
lijk eind volgende week in Rome
het tweede document van zijn con
gregatie over de omstreden 'bevrij
dingstheologie' openbaar maken.
Deze editie zal niets terugnemen
van de duidelijke lijnen die in het
eerste document worden getrok
ken, zo wordt uit journalistieke
kring in Rome al gemeld. De ver
oordeling van bepaalde stromin
gen binnen de - maatschappelijk
gerichte - bevrijdingstheologie
blijft, maar wordt wel in een rui
mer theologisch kader geplaatst.
Herdenking. Op vrijdag 18
april zal met een bijeenkomst in de
Keizersgrachtkerk in Amsterdam
de Doleantie van 1886 worden her
dacht. De commissie 'Herdenkin
gen' van de Gereformeerde Kerken
in Nederland heeft de bijeen
komst, die om 4 uur begint, voor
bereid. Professor mr. I. A. Diepen
horst zal de herdenkingsrede hou
den. Dan wordt ook het gedenk
boek 'De Doleantie van 1886 en
haar geschiedenis' (van professor
dr. O. J. de Jong) aangeboden.
De kerkdiensten van vanavond ston
den bij die van Goede Vrijdag in de
krant van donderdag,.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Pannekoek, mmv cantorij, 11.45 studen-
tenekklesia; Marekerk 10 dr. Meijers, 5
drs. A. J. Plaisier, O.geest, maandag 10
kar\d. v. Dis, Wassenaar; Maranathak.
(L. Morsweg) 10 ds. Kramer; Oecumeni
sche geloofsgemeenschap De Regen
boog (Merenwijk) 9.30 ds. De Mey, met
jongerenkoor, 11.15 ds. De Mey en pas
toor v. Well, met Regenboogkoor; Beth-
lehemk. (Driftstr.) zie Petrakerk; Bevry-
dingsk. (Montgomerystr.) 10 ds. Jansen
en ds. Rietveld, openb. bel., 5 ds. Hor-
tensius; Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds.
Schouten; Waalse kerk (tijdelijk Rapen
burg 6) 10.30 ds. Ribs; jeugdkapel Vre-
deskerk 10; jeugdkapel Bevrijdingskerk
10 dienst in de kerk. Wijk 'Stevenshof
zie na geref. kerk. Acad. Ziekenhuis 9
rk. dienst, 10.15 ds. Bovenberg, ha. Dia-
konessenhuis elke zat. 10.30 rk. dienst,
morgen 10.30 ds. v. 't Hof. Endegeest zie
Oegstgeest. Geref. Kerk Vredeskerk zie
herv. gem.; Petrak. (Surinamestr.) 10 ds.
Hortensius, gez. dienst, 10.30 doven-
dienst, hr. J.'Storm; Oude Vest 10 ds.
Koolstra; Maranathak. zie herv. gem.;
Bevrydingsk. zie herv. gem.; bejaarden
huis Groenhoven 10 ds. Verdoom; Me
renwijk zie herv. gem. Wijk Stevenshof,
gebouwtje 'Dykhof (Rijndijk) 10 kand.
T. v.d. Hoeven. Geref. K. Vrijg. (He-
rengr.) 10 ds. Houtman, 5 ds. Room. Chr.
Geref. K. (Steenschuur) 10 en 5 ds. Den
Hertog, maandag 9 paasdienst. Geref.
Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 ds. Boogaard,
maandag 10 ds. Boogaard, openb. belij
denis. Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang.-Luth.
Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds. Mostert.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.) 10.30 ds. De Clercq.
Baptistengem. (O. Ryn 3) 10 ds. Bos
veld. Evang. Gemeenschap (Middel-
stegr. 3) 10 evang. Dikkes. Evang. gem.
Merenwijk ('De Harlekijn', Regenboog
pad 2) 11. Zendingswerk Middernachts-
roep (Zoeterw.singel 21) 5 nam. hr. J.
Schreuder. Evangeliecentrum-Pink-
sterbew. J. Maasbach-Wereldzending
(aula Noachstr. 2) 10 evang. Zijlstra, wo.
(Zijlsingel 2) 8 gebedsdienst. Pinkster-
gem. (O. Vest 13) 10 hr. J. Eikerbout. Le
ger des Heils (hoek Vestestr./Groenes-
teeg) 10 en 5.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24):
9.30 en 4, wo. 8. Zevendedag-adventis
ten (Ontmoetingskerk Voorschoten) el
ke zat. 9.45 bijbelstudie, 10.45 predik
dienst. Christelijke Wetenschap
(Steensch. 6) 10.30. Leidse Soefi-stich-
ting 11 (in zaal Pieterskerk) mevr. Y. Jel-
ten-de Groot over 'Niet van brood al
leen'. Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der
L. Dagen (Brahmsl.) 9.30,10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) 10.
Rooms-Kath. K. Haagweg 9 euch.vie-
ring, 10.45 jongerenviering, maandag 10
gezongen euch.viering; Herensingel 11.
maandag 9.30; Rijndijk (Leiden-V.scho-
ten) 9.30 en 11.30 euch.viering, maandag
11 euch.viering; Steenschuur 8.30, 10
(hoogmis), 11.30, 6 en 7 (paaslof); Bos-
huizerkade 9.30 gezinsmis met kinder
koor, 11 met jongerenkoor, maandag 10
euch.viering; Lammenschansweg 9 en
10.30 (hoogmis), maandag 10.30 hoog
mis; Haarl.straat 10.45 plechtige paas-
mis, 12.15 gelezen mis, maandag 9.30 ge
lezen mis, 10.45 hoogmis; Merenwijk zie
herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwou-
de). Raad van Kerken: elke di.av. 7-7.30
oecum. avondgebed in oud-kath. k. Zoe
terw.singel.
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Berg-
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel. 7 ds. Boer, Alphen, gez.
dienst, mmv 'De Lofstem'. Geref. Kerk
10 ds. Modderaar. Chr. Geref. Kerk 9.30
en 6.30 ds. Den Hartog, Veenendaal,
maandag 9 leesdienst. Rk Kerk zo.
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Adventskerk 10 ds. Bogers, 6.30
gez. dienst in Mar.kerk; Kruiskerk 10 dr.
Haitsma, Boskoop; Opstandingskerk 10
ds. v.d. Heiden, 6.30 gez. dienst in Salv-
.kerk; G. Herderkerk 10 drs. Bromba-
cher, 6.30 ds. Taselaar. zangdienst; De
Bron 9.15 ds. Moll, 10.15 ds. Verheul.
6.30 ds. Mulder; Ashram (Marsdiep) 10
ds. Mulder; Driehoorne 7 nam. ds. Moll;
Oudshoornse kerk 10 ds. Ter Bals;
Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 ds. Ou-
wendijk, 6.30 ds. Siebelink, Linschoten,
maandag 10 paasappèl. Geref. Kerk
Mar.kerk 10 ds. Wilschut, ha, 6.30 ds.
v.d. Heiden; Salv.kerk 10 ds. Boer, ha,
6.30 ds. Wigboldus, Voorburg, maandag
9 ds. Bogers. Geref. K. Vrijg. (aula chr.
techn. school) 9.30 ds. Room, 5 ds. Hout
man. Ned. Geref. Kerk (school Wil-
lemstr.) 9.30 ds. M. de Jong, ha, 4.30 ds.
Bouma, Sliedrecht. Chr. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 ds. v.d. Meij, maandag 9.30
ds. Bouw. Oud-Geref. Gem. (Hooftstr.
240) 9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr.
1) 10 en 6.30 ds. Koekkoek. Bapt.gem.
Noord (school Kalkovenw. 62) 10 hr. N.
van Gemeren. Volle-evang.gem. ('De
Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10 hr. v.d.
Hoorn. Pinkstergem. (school Batestein
16) 10. Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en
5. Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36) 10 dr. Meijering. Rk Kerk: Bonifa-
ciusk. 9.45 hoogmis (greg.), 11.30 euch
.viering, maandag 9.45 viering 40-jarig
priesterfeest pater W. Rombouts; Piusk.
10.30 hoogmis, maandag 11.30; De Bron
maandag 10.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Boer, geloofsbel., 6 ds. Goossen, Wadd-
.veen. maandag 9.30 ds. Boer. Geref./
Herv. Gem. (dorpshuis 'De Tas') 10.30
ds. Pettinga. Geref. Gem. 9.30 en 6 en
maandag 9.30 leesdienst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.45 samenzang, 10 ds. v.d. Hoef,
6.30 ds. Boer, Benthuizen, maandag 10
ds. v. Delen, Veenendaal; Salv.kerk 9.45
samenzang, 10 ds. Wisgerhof, Amers
foort, 6.30 ds. Wieman; Bethl.kerk 10 ds.
Wieman, 6.30 ds. Quak, Vianen, maan
dag 10 ds. v.d. Hoef. Geref. Gem. (Sta
tionsweg 17) 10 en 6.30 ds. Bac, maan
dag 10 ds. Bac, openb. belijdenis.
Evang.-Luth. Gem. 10.30 ds. v. Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk
9.30 ds. Vlasblom, 11 ds. v.d. Pol, maan
dag 9 ds. v.d. Pol; De Stek 9.30 ds. De
Jong. Zie ook geref. kerk. Geref. Kerk
9.30 ds. v. 't Hoff, 5 ds. De Jong, gez.
dienst. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds.
Ribbers. Geref. Gem. 9.30 leesdienst,
3.30 ds. Elshout, maandag 9.30 lees
dienst.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
en 6.30 ds. De Graaf, maandag 9.30 gez.
dienst. Geref. Kerk 10 ds. Huisman. 5
ds. Snel, maandag 9.30 gez. dienst in
herv. kerk. Rk Kerk: dorp 9 stille mis,
10.30 hoogmis met gemengd koor,
maandag 10.30 met jongerenkoor; An
ker 8.45 met parochiekoor, 10 gezinsvie
ring met jeugdkoor, 11.30 met jongeren
koor, maandag 8.45 en 11.15 met volks
zang; Rijndijk 10 mmv Bernarduskoor,
maandag 10 met volkszang.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn, 5 ds. Rothfusz, zangdienst. Geref.
Kerk ('Hoeksteen') 10 ds. Rienks. Rk
Kerk: Mart. 9.30 gezinsviering, 11 jonge
renmis, maandag 10 mis met zang; Jo-
zefk. 9.30 gezinsviering, 11 euch.viering
met gemengd koor, maandag 10.30
euch.viering met jongerenkoor.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds.
Boonstra. Rk Kerk zondag en maandag
10.
DE KAAG: Herv. Gem. 10 ds. Kolde-
wyn.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv
Gem. Dorpsk. 10 ds. Aarents, 6 ds.
Bronsgeest, Leiden, maandag 10 drs.
Spaans; Ontm.kerk 10 ds. Bronsgeest,
6.30 dr. Meijers, Leiden. Herv. Gem. 'De
Rank' (P. Groen-college) zie Katwijk
aan Zee. Geref. Kerk 9.30 ds. v. Bree-
voort, 5 ds. Koster. Rk Kerk 9.30 hoog
mis, 11.15 gezinsmis, maandag 10 hoog
mis.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Vroegindewey, 6 ds. Sjolle-
ma, maandag 10 ds. Driebergen: O.
Kerk 10 ds. Schuurman, 6 ds. Hovius;
Ichthusk. 10 ds. Driebergen, 5 ds. De
Jong; Pniëlk. 9.30 ds. v. Sliedregt, 6 ds.
Schuurman, maandag 9.30 ds. De Jong;
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10 ds.
Sjollema; Overduin 2.15 ds. v.d. Beid.
Herv. Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-
college Pr. Frederikdreef 15) 10 ds. v.
Veen. Wassenaar. Geref. Kerk Vr.kerk
9.30 ds. Koster, 5 ds. Kersten; Triumfa-
tork. 9.30 ds. Kersten. 5 ds. v. Breevoort.
Ned. Geref. K. 11 kand. G. Zwarts, 7 ds.
J. Bouma (in Vredeskerk). Chr. Geref.
K. 10 en. 5 en maandag 9.30 ds. Slag
boom. Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal)
10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem. (Remi-
sestr.) 10 en 5. Geref. Gem. in Ned. (Lou-
westr.) 10 en 5. Volle-evang.gem.
(Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem.
(Ambachtsweg 2) 10 ds. J. A. Visser,
doopdienst.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN:
Herv. Gem. 10 ds. Lapré, 7 ds. Broer, Ter
Aar, maandag 10 dr. v. Vliet, Alphen.
Geref. Kerk 10 dr. Bade, 7 zie herv. ge-
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Ge
ref. Kerk Dorpsk. 10 ds. Stegeman,
mmv Hart en Stem, 6.30 ds. Doesburg;
Hoofdstr. 10 ds. Doesburg; Schep-
pingsk. 9 en 10.30 ds. v.d. Bom (ha. in
tweede dienst openb. belijdenis en doop
en mcdew. van cantorij). Leythenrudc
10 ds. De Leeuw. Bapt.gem. (wijkgeb.
Zijlkw.) 10 hr. J. de Vries. Rk Kerk 10
euch.viering met dames- en herenkoor
(lat.). 12 gezinsmis, maandag 10 euch
.viering met samenzang.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
Goedhart, maandag 9.30 kand. mevr.
Teusink, Alphen, zangdienst, mmv 'Ex
celsior'. Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Kooi, 7
ds. De Goede, Waarder. Rk Kerk zondag
en maandag 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
't Hooft, maandag 10 ds. 't Hooft, met
Zondagsschool; Pauluskerk 10 en 7
(zangdienst) ds. De Gelder. Geref. Kerk
10 ds. Boswijk, 5 ds. De Boer, Hoofd
dorp. Geref. K. Vrijg. 9.30 leesdienst, 3
ds. E. Th. de Boer. Ned. Geref. Kerk
(Salvatori) 10 ds. Vos, gecomb. dienst in
Heemstede, 5 ds. Vos. Chr. Geref. Kerk
10 en 7 ds. v. Dijken, maandag 10 ds.
Drechsler. Geref. Gem. 10 en 4 en maan
dag 10 leesdienst. Evangeliegemeente
(Ooievaarstr. 27a) 9.45 hr. M. A. Brands.
Rk Kerk: Agathakerk 10 hoogmis, 11.30
heilige mis, maandag 10 h. mis; Poelpol
der 10 gezinsviering, 11.30 hoogmis,
maandag 10 h. mis; Mariakerk 9.30 ge
zinsmis, 11 hoogmis, maandag 9.30 en
11Engelbew. 10 plechtige viering mmv
koren, maandag 10 euch.viering met sa
menzang.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Wegerif, 6.30 ds. Eijsenga, Zw.dam,
maandag 9.30 paasviering met zondags
school. Geref. Kerk 9.30 ds. Nooteboom.
Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 2.15 ds.
v.d. Meij, maandag 9.30 leesdienst. Re
monstr. Gem. 10 ds. Cossee. Evang.
gem. (Kruispunt, Kennedylaan 33) 9.30.
Rk Kerk 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaff, 6.30 kand. v. Veldhuizen.
Utrecht, maandag 9.30 ds. De Graaff,
met kerkkoor. Geref. Kerk 9.30 hr. De
Bruin, 7 ds. De Boer, Hoofddorp. Rk
Kerk 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30
ds. Ten Voorde. 7 ds. Driebergen, Kat-
wyk aan Zee. Rk Kerk 10.
NOORDEN: Herv. Gem 9.15 samen
zang, 9.30 (openb. geloofsbel.) en 7 en
maandag 9.30 ds. Geuze.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of
St. Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee. 5
ds. E. F. Vergunst, 7 ds. Kuiper, maan
dag 10 ds. W. Arkeraats; Hoofdstr. (Zee)
10 ds. Ruitenburg; Sole Mio 9 ds. v.d.
Lee; De Rank (Golfbaan) 10 kand. A
van Zwet. Zie ook geref. kerk. Geref.
Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Kui
per, 5 ds. Keuning; Vinkenl. (Binnen) 10
ds. Elgersma; Stichtingskerk 11 ds.
Slofstra. Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.)
10.30 mevr. J. A. Broström-Bruin, Roe-
lof.veen. Volle-evang.gemeente 'Sha
lom' (Ruiterstr. 8) 7 nam. Rk Kerk Zee
9.30 hoogmis, 11 jongerendienst, 7 Duit
se dienst, maandag 10.30; Binnen 10
hoogmis, 11.30 gezinsmis, maandag 10
hoogmis, 11.30 h. mis.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 9
ds. Keuning, Noordwijk, 10.30 ds. v.d.
Mey; De Zilk 10 ds. Hemmes, O.geest.
Rk Kerk Victork. 9.30 hoogmis mmv da-
mes- en herenkoor, 11 jongerenviering
mmv 'Mannakoor', maandag 10.30 greg.
hoogmis met herenkoor; Jozefk. 9 en
10.30; De Zilk 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene
of Wil).kerk 9.45 paasjubel, 10 ds. Koo-
man, dienst voor jong en oud; Paulus
kerk 9.45 paasjubel, 10 ds. Da Costa,
dienst voor jongen oud. mmv jeugdcan-
torij, bevestiging lidmaten; Gemeente
centrum (Lijtw.) 10.30 ds. A. C. v.d. Poel,
Den Haag, 7 drs. T. Smit, Leiden. Geref.
Kerk 10 dr. Vlijm, Voorschoten, dienst
voor jong en oud, mmv Oegstgeester
kerkkoor. Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr.
Schilderschool) 8.45 kand. J. Huygen,
Kampen, 4.30 drs. K. de Vries. Ned. Ge
ref. Kerk (Gem.centrum) 8.45 ds. De
Lange, 4 paasdienst olv ds. De Lange.
Vun Wyckerslooth 4 ds. Smaling, Rijns-
burg. Endegeest 10 ds. Friederich en pa
ter Boshouwers. Volle-evangeliegem.
(Gem.centrum) 4. Rk Kerk Will.kerk 9
gezinsmis mmv jeugdkoor, paaslente.
10.30 plechtige hoogmis, mmv Schola,
maandag 10.30 hoogmis met samen
zang.
OUD-ADE: Rk Kerk 8.30 stille mis.
10.30 plechtige hoogmis, maandag 8.30
en 10.30 h. missen
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte, mmv
kerkkoor. Geref. K. hr.L. Broek.
O.geest, 5 ds. Broer, Ter Aar. Remonstr
Gem. 10 dr. Adriaanse, Den Haag. Rk
Kerk 9 euch.viering, 10.30 plechtige
hoogmis, maandag 10.
ROELOFARENDSVEÈN: Rk Kerk
Mar. Pres. 9 en 11, maandag 11; Petrus-
B. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem.
9.30 ds. v.d. Kamp, mmv zang- en mu
ziekgroep, maandag 7.30 ds. Koelewijn.
Krimpen a d. IJssel. Chr. Geref. K. 9.30
leesdienst. 2.15 ds. Bouw. maandag 9
leesdienst
RIJNSBURG: Herv Gem. Lauren-
tiuskerk 9.30 ds. Smaling, 5 ds. Wagter,
maandag 9.30 ds. Smaling; Bethelkerk
9.30 ds. Wagter. Geref. Kerk Petrakerk
9.30 ds. Ribberink, 5 ds. Baayen; Imm-
kerk 9 en 10.30 (openb. belijdenis) ds.
Snel. 5 ds. Ribberink, maandag 9.30
zangdienst met meditatie; Mar.kerk 9.30
ds. Baayen. openb. belijdenis, 5 ds.
Huisman. Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15
ds. Grutter. Chr. Geref. K. 9.30 en 5 ds. v.
Sorge, maandag 9 ds. Boiten, Schiedam
Evang. Christengem. (aula mavo) 10 hr.
J van Duin. Noordwyk. Rk Kerk 10.30
plechtige hoogmis
Veiling Flora: zondag 10 voorm. in-
terk. paasdienst, prof. dr. v.d. Beek. Val
kenburg. thema: 'Leven wij écht?',
mmv koor 'His Revalation' uit Alphen,
Wim Pols. zang, en Bram de Mooij. or
gel.
RIJPWETERING: Rk Kerk 9 plechti
ge hoogmis, 10.30 gezinsviering, maan
dag 9 hoogmis. 10.30 h. mis.
SASSENHEIM Herv. Gem. 9, 10.30
en 7 (mmv Sassenheims chr. mannen
koor) ds. Germans. Geref. Kerk 10 ds.
Baas. Zie ook herv. gemeente. Chr. Ge
ref K. 10 en 5 ds. Aarnoudse. Ned. Prot.
Bond (Jul.laan 17) 10.30 mevr D Du-
houx-Rueb. Wassenaar Rk Kerk 9
hoogmis, 11 jongerenviering, maandag
10 euch.viering met samenzang
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Stam,
mmv solozang en trompet 5 ds. v. Leus
den. Leidschendam. gezmsdienst.
maandag 9.30 ds. Harkema, Zeist. Geref.
Kerk 9 30 ds Broer. 6.30 dr. Bade, Kou
dekerk. Rk Kerk Aardam 9 en 12; kerk
Langeraar 9.30 euch.viering mmv ge
mengd koor, 11.30 euch. viering, maan
dag 9.30 euch.viering mmv herenkoor.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 ds.
Vermeulen, 6.30 dr. Haitsma, Boskoop,
jeugddienst, maandag zie geref. kerk.
Geref. Kerk 9 30 en 6.30 ds. Oegema.
maandag 9.30 ds. Winter. Den Haag. gez.
dienst.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. C. J.
de Jong. Rk Kerk 9 30 mmv dameskoor.
11 gezinsviering met jeugdkoor, maan
dag euch.viering met parochie- en da
meskoor en viering 25-jarig kostersjubi
leum
VOORSCHOTEN Hen- Gem
Dorpskerk 10 en 7 ds. v.d. Schoot; De
Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds. De
Zwart. Hulp en Heil (Schakenbosch) 10
ds. Honig. Herv. evang. op geref. grond
slag (Lucas-college, Beeth.laan) 9.30 ds.
Kunz, Dordrecht. 4.30 ds. Koorevaar.
R.dam, maandag 9.30 ds. Biesbroek,
Ede. Geref. Kerk 10 ds. De Zeeuw. Ge
ref. K. Vrijg. (Bachlaan) 10 en 5 ds. v.d.
Jagt. Rk Kerk Laur.kerk 10 hoogmis.
11.30 euch.viering met zang, maandag
11.30 euch.viering met zang; M. Gods-
kerk. 10 hoogmis, maandag 10 euch.vie
ring met zang. Kerk van Engeland (Bri
tish school in The Netherlands, J v
Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv Gem
Brugk. 9.30 ds. Maasland, 5 ds. Vermaat.
Maassluis, maandag 9 ds. Goossen;
Hoeksteen 9.30 ds. Roetman, 6.30 ds.
Maasland; Bethelk. 9.30 ds. Goossen. 5
ds. De Graaff. Loenen aan de Vecht.
Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Hulst Geref.
Kerk Kruisk. 10 ds. De Moor. 5 ds
Noordam, Bieiswyk; Ontm.kerk 10 ds.
Bongers. Remonstr. Gem. 10 dienst
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Muis.
mmv kerkkoor. Rk Kerk 8.30, 10 hoog
mis met gemengd koor. 11 30 mmv kin
derkoor, maandag 8.30, 10 hoogmis.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk.
10 ds. Steenstra, 4.30 ds. v. Campen.
Vlaardingen, maandag 10 ds. Hovius.
Katwijk aan Zee; Kievietk. 10 dr. v.
Bruggen en dr. v.d. Kamp; Messiask.
10.30 ds. v. Waasbergen; Dorpscentrum
9.30 kand. v. Dis. Geref. Kerk ZijUaan 10
en 5 ds. v.d. Woude; Zuid (Bloemcamp-
laan) zie herv. gem. Kievietkerk. Ned.
Prot Bond (Kerkdam) 10.30 ds. Werner,
maandag 10.30 bezinningssamenkomst
in De Burcht, ds.Werner. RK Kerk Will
.kerk 9.30 plechtige hoogmis (lat), 11 ge
zinsmis. 2 viering rond paaskaars en
doopvont maandag 9.30 euch.viering
met samenzang; Jozefkerk 9 euch.vie
ring met jeugdkoor, 11 plechtige euch
.viering met gemengd latyns koor.
maandag 11 euch viering met dames- en
herenkoor (Ned Goede Herderkerk
10.30 euch.viering met jongerenkoor uit
Leiderdorp, maandag 10.30 euch.vie
ring met orgelspel en fluit; Ursulakli-
niek 10 gezongen paasmis.
WOUBRUGGE: .Herv Gem. 9.30 ds.
Taselaar, Alphen, 6.30 ds. Aalders, gez
dienst, maandag 9.30 gez. dienst met
scholen en verenigingen.
Geref. Kerk 9 30 ds. Aalders, 6.30 zie
herv. gemeente. Rk Kerk 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
De Haan, 7 hr. Schreuder, gez. jeugd
dienst. Geref. Kerk 9.30 ds. Elderman. 7
zie herv. gemeente.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem 9.30
'samenzang. 10 ds. Wolthaus. Rk Kerk
St Jan 9.30 hoogmis, maandag 9.30
woord- en communiedienst. Chr. Die-
naark. 10 hoogmis, maandag 10 h. mis
met zang; Meerburgkerk H Rijndijk 10
hoogmis. 11.30 h. mis met orgel en
volkszang, maandag 10 hoogmis met
volkszang.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 ds
Eijsenga. 6 30 ds Wegerif, Nieuwkoop
Geref. Kerk 10 ds. Buikema. belijdenis
dienst en avondmaal. 6.30 ds Buikema.
avondmaal. Remonstr. Gem 10 ds
Schneider, Hilversum.
Hervormde kerk in Lisse-centrum.
i Dijkman)
