Patiënten leren via
zelfhypnose hun
pijn te 'beheersen'
Energiebedrijf wil woning niet aansluiten
Cursus psychologen AZL:
Symposium
over medisch
tuchtrecht
Arbeidsplaatsen bij
faculteiten geschrapt
LEIDEN
DEN HAAG/LEIDEN - Mag ener
giebedrijf Rijnland op verzoek van
een huiseigenaar weigeren een wo
ning aan te sluiten op het gas- en
elektriciteitsnet, hoewel de be
woonster hierom heeft gevraagd?
Op die principiële vraag moet vice-
president mr. R.R. Portheine van
de Haagse rechtbank antwoord ge
ven nu bewoonster L.M. Loeven
van Boerhaavelaan 288 huisbaas
en Rijnland in kort geding voor de
rechter heeft gedaagd.
Namens de bewoonster betoog
de mevrouw mr. M.M. van der
Kuijl gisteren voor de rechter dat
het nutsbedrijf leveringsplicht
heeft. Zij stelde dat Rijnland door
geen energie te leveren aan con
tractsbreuk en contractsweigering
doet. Huisbaas Stichting Universi
taire Woonwijk Boerhaave en
Energiebedrijf Rijnland stelden
daar bij monde van mr. J.H. Lins-
kens tegenover dat de Stichting de
Verzoek huiseigenaar ingewilligdhuurster stapt naar rechter
woning wil renoveren na het ver
trek van de eigenlijke huurder, die
per 1 maart had opgezegd.
Loeven is naar eigen zeggen
sinds oktober vorig jaar onder
huurder, maar wil de woning blij
ven bewonen. Zij had het energie
bedrijf dan ook eind februari ver
zocht de aansluiting op haar naam
over te schrijven. Daarop volgde
een keuring van de installatie door
het energiebedrijf op 28 februari,
waarna de aansluiting gewoon tot 5
maart bleef functioneren. Toen
kwam er weer iemand van het
energiebedrijf en sloot de installa
tie af. Volgens mr. Van der Kuijl
was dat op verzoek van de ver
huurder en staan de eigen algeme
ne voorwaarden van het nutsbe
drijf een dergelijke afsluiting zelfs
in de weg. „Het energiebedrijf is
een onpartijdige overheidsinstel
ling die de rechtsverhouding tus
sen zichzelf en de verbruiker niet
mag laten doorkruisen door een
derde om redenen die geheel los
staan van de levering van energie",
aldus mr. Van der Kuijl. „Indien
het nutsbedrijf dat wel doet dan
kiest het partij en dat is onaan
vaardbaar omdat de eigenaar in
zo'n geval de mogelijkheid heeft
via het afsluiten van de energiele
vering het huis feitelijk te laten
ontruimen op het moment dat hij
dat wil".
Volgens de'raadsvrouw van de
bewoonster gaat het Rijnland niet
aan of de bewoonster nu rechtma
tig in de woning verblijft of niet.
De woningstichting moet naar
haar mening een rustig woongenot
garanderen en mag daarom zeker
niet aan Rijnland verzoeken om
geen energie meer te leveren. In
dien de stichting meent dat Loe
ven geen huurbescherming toe
komt dan moet zij naar de kanton
rechter stappen om een einde aan
de huurovereenkomst te laten ma
ken, aldus de raadsvrouw van de
bewoonster.
Wachtlijst
Mr. Linskens betoogde i
de huisbaas dat de eigenlijke huur
der helemaal niet mocht onderver
huren. Maar ook al had hij dat wel
gedaan, dan slechts een kamer.
Linskens hield het erop dat de be
woonster pas eind januari over het
gehele pand kon beschikken en
dat ook toen pas de onderhuur is
ingegaan met slechts de bedoeling
om haar als toekomstige huurster
naar voren te schuiven. Linskens
wees echter op de lange wachtlijst
van arts-assistenten en weten
schappelijk assistenten van de uni
versiteit aan wie de stichting haar
woningen verhuurt en waarvoor zij
is opgericht. „De stichting mag
niet geconfronteerd worden met
een doorkuising van haar toela
tingsbeleid". aldus mr. Linskens,
die in het vooruitzicht stelde bin
nen een week de kantonrechter te
verzoeken een einde aan de even
tuele huurovereenkomst te maken.
Ook wees Linskens erop dat de
huidige bewoonster van de ge
meente geen woonvergunning
krijgt en er dus toch niet op kan
rekenen dat zij de flat mag blijven
gebruiken. Op zijn beurt eiste mr.
Linskens van mr. Portheine dat de
ze zal uitspreken dat de bewoon
ster van Boerhaavelaan 228 de wo
ning moet verlaten.
Hierop reageerde mr. Van der
Kuijl namens Loeven dat die eis in
kort geding niet kon worden toege
wezen omdat er geen spoedeisend
belang bij is. Volgens haar kan rus
tig een behandeling door de kan
tonrechter worden afgewacht. Te
meer omdat de zaak volgens haar
erg ingewikkeld ligt.
Mr. Portheine doet 3 april uit
spraak.
LEIDEN - Albert Schweit
zer verkondigde het al. Ooit
schreef hij: "Patiënten dra
gen hun eigen dokter in
zich. Ze komen naar ons ter
wijl deze de waarheid niet
kennen. Wij zijn op ons
best, wanneer we de dokter
die in iedere patiënt is ver
borgen een kans geven om
te werken".
door
Jan Westerlaken
Of die gedachte een doorslagge
vende rol heeft gespeeld bij Corrie
Linssen en Philip Spinhoven - bei
den als psycholoog verbonden aan
het Academisch Ziekenhuis in Lei
den - is nog maar de vraag. Een feit
is echter wel dat in de cursus pijn-
beheersing die zij hebben opgezet,
de 'dokter in de patiënt' een wel
heel voorname rol speelt. Zelf de
pijn controleren zonder dat daar
een hulpverlener aan te pas hoeft
te komen. Dat proberen beide psy
chologen de patiënten - die voorna
melijk aan lage rugpijn lijden - via
het geven van voorlichting en zelf
hypnose te leren. In kleine, over
zichtelijke, groepjes praten de pijn-
lijders en wordt hun geleerd hoe zij
met pijn moeten omgaan.
Niet iedereen die zo maar eens
een keertje hinder ondervindt van
rugpijn, kan zich voor de cursus
opgeven. Alleen die mensen, die
dag in, dag uit pijn lijden en daar
mee langer dan zes maanden rond
lopen, kunnen zich als cursist mel
den. Patiënten die min of meer van
de arts te horen hebben gekregen:
'We kunnen niets meer voor u
doen, u moet maar leren leven met
de kwaal waaraan u lijdt'. De art
sen zeiden er veelal niet bij hoe dat
moest. De cursus probeert daarop
nu een antwoord te geven.
Die mensen mogen de cursus
'pijnbeheersing' volgen. Alle cur
sussen zijn op dit moment overi
gens volgeboekt. Ruimte voor
nieuwe patiënten is er niet. De psy
chologen verwachten dat er over
ongeveer een jaar weer mogelijk
heden zijn om mensen toe te laten.
Voorlichting
Wat het gedeelte over de voor
lichting betreft: diverse medische
specialisten - onder meer van de
pijngroep van het AZL - vertellen
en leggen uit hoe pijn ontstaat en
blijft bestaan. De patiënten krijgen
richtlijnen hoe ze met de pijn moe
ten omgaan alsmede adviezen over
hun houding en hoe ze zich moeten
bewegen. De psychologen geven
informatie over allerlei psychologi
sche aspecten van chronische pijn.
Zij gaan uitgebreid in op de manie
ren van omgaan met pijn en op
reacties van de omgeving. Van be
lang hierbij is dat de patiënt zijn
pijn leert accepteren. De pijn waar
aan zü lijden wordt niet weggeno
men door het volgen van de cur
sus. Ook wordt in dit deel verdui
delijkt hoe zelfhypnose een rol zou
kunnen spelen bij het beter om
gaan met pijn.
Samenvattend komt de cursus
'pijnbeheersing' op het volgende
1. het accepteren van de realiteit
van de pijn;
2. het gevoel te krijgen niet al
leen maar het slachtoffer te zijn
van de pijn, maar ook zelf wat te
kunnen doen;
3. hulpmiddelen aangereikt te
krijgen voor het beter omgaan met
pijn.
Een van die middelen is zelfhyp
nose. Eerst maar eens uitleggen
hoe hypnose ongeveer werkt. Een
simpele voorstelling is het kijken
naar een boeiende film. Veel men
sen hebben ervaren dat zij dan hun
omgeving tijdelijk vergeten. Is de
film heel spannend, dan vergeet de
kijker de dingen die er om hem
heen gebeuren en kan hij zich li
chamelijk ontspannen. Op die ma
nier verplaatst hij zich in de ge
beurtenissen van de film door ge
bruik te maken van zijn fantasie.
Een eenvoudig voorbeeld van alle
daagse hypnose.
Misvattingen
Philip Spinhoven zegt er nog
over: "Over hypnose bestaan veel
misvattingen. Voor een groot deel
worden die in stand gehouden
door toneelhypnotiseurs die op
spektakel mikken. Maar het be
langrijkste misverstand is dat hyp
nose een soort slaap is, waarbij
men op de een of andere manier is
overgeleverd aan de macht van een
hypnotiseur. Verder denkt men
soms dat iemand die in hypnose
gaat een zwakke persoonlijkheid
heeft of dingen over zichzelf ont
hult die hij liever niet had verteld
of dingen doet die hy anders nooit
zou hebben gedaan. De toneelhyp
notiseurs willen dit graag aan hun
publiek verkopen, maar het is een
volkomen onjuist beeld".
Waar draait het in de cursus dan
wel om? Corrie Linssen: "Van
groot belang is, dat de patiënten
die aan de cursus deelnemen open
staan voor de mogelijkheid om zelf
invloed te kunnen hebben op het
beheersen van de pijn. Kijk, aan de
lichamelijke achtergrond die de
klacht veroorzaakt, kunnen wij
LEIDEN - Bij de faculteiten wis-
en natuurkunde en sociale weten
schappen van de Leidse universi
teit staan enkele tientallen arbeids
plaatsen op de tocht. Dit is een ge
volg van de bezuinigingsmaatrege
len die de universiteitsraad gister
avond heeft goedgekeurd.
De begrotingen van wis- en na
tuurkunde (2 miljoen) een sociale
wetenschappen (1 miljoen), waar
over gisteravond onder meer werd
vergaderd, geven een gezamenlijk
tekort te zien van een kleine drie
miljoen gulden. De tekorten zullen
ten koste gaan van arbeidsplaat
sen, vacatures die niet mogen wor
den vervuld. Van gedwongen ont
slagen zal geen sprake zijn.
Maar ondanks deze mededelin
gen is de onrust bij het personeel
van beide faculteiten niet geheel
weggenomen. Sociale wetenschap
pen kent de consequenties van de
weinig veranderen. Maar er is wel
wat te doen aan de manier waarop
pijn wordt ervaren en waarop die
pijn het leven beïnvloedt".
Wat doen de psychologen die dit
deel van de cursus voor hun reke
ning nemen nu precies? Zij bren
gen de patiënten de zelfhypnose-
technieken bij. Technieken dus
waarmee de rugpijnlijders zelf hun
kwaal te lijf kunnen gaan. Anders
gezegd: de psychologen fungeren
als gids.
Overigens is het bestrijden van
pijnklachten met hypnose niet
nieuw. Bij bevallingen, na opera
ties, brandwonden, na een bezoek
aan de tandarts en gewrichtspijnen
en bij kankerpatiënten die niet
meer met medicijnen kunnen wor
den behandeld, probeert men
eveneens via hypnose de pijn te
verlichten.
Fietsen
Hoe moeilijk is het om zelfhyp
nose onder de knie te krijgen?
Philip Spinhoven: "Het leren
van de techniek is te vergelijken
met leren fietsen en leren schrij
ven. Maar na verloop van tijd gaat
het als het ware vanzelf. Het wordt
een automatisme. Waar het vooral
AZL-psychologen Corrie Linssen en Philip Spinhoven: "Het leren t
fietsen en leren schrijven".
i de techniek is te vergelijken met het leren
op aankomt is dat de patiënten
moeten oefenen. Elke keer op
nieuw. Dan pas leren ze goed om
gaan met zelfhypnose".
De pijn-patiënten krijgen na elke
bijeenkomst een bandje mee naar
huis waarop oefeningen staan die
zij kunnen uitvoeren. Minimaal
twee keer per dag. Het liefst op mo
menten dat ze niet gestoord of af
geleid kunnen worden. De patiënt
moet zelf ervaren welke oefening
hem persoonlijk het meest ligt en
waar hij het meest baat bij heeft.
Zelfhypnose, wat voor resultaten
mogen de patiënten ervan ver
wachten?
Corrie Linssen: "Laat vooral dui
delijk zijn, dat zelfhypnose de pijn
niet voor goed wegneemt. Maar om
de technieken echt goed te leren
beheersen, moeten ze er elke dag
weer mee bezig zijn. Net als bij me
dicijnen is blijvend gebruik nood
zakelijk. Alleen - en dat is natuur
lijk wel bijzonder belangrijk - er
treedt geen gewenning op. En
schadelijke bijwerkingen heeft
hypnose al evenmin. Resultaat, de
patiënten leren na verloop van tijd
hoe zij beter met pijn kunnen om
gaan".
Kan iedereen hypnose leren?
Philip Spinhoven: "In principe
wel. Af en toe kan het wel eens
voorkomen, dat het niet lukt, maar
dat is een zeldzaamheid. Wanneer
iemand zich kan kan ontspannen
en zijn aandacht beter leert con
centreren, kan hij de last van de
pijn al enigszins verlichten. Som
mige patiënten daarentegen zijn
tot meer dan alleen ontspanning en
afleiding in staat en kunnen pijn
van karakter doen veranderen of in
hevigheid doen afnemen".
Hoopvol
Deze mensen, zou je zeggen, hoe
ven nooit meer naar een arts. Spin
hoven en Linssen ontkennen dat
met nadruk. "Wij zijn bepaald geen
concurrent van hem. De patiënt
moet zich echter wel bedenken dat
al kan een arts iets voor hem doen.
er voor hem zelf ook een rol is weg
gelegd. Voor alle duidelijkheid: wij
houden ons louter en alleen met
het fenomeen pijn bezig. Wat we
per se niet doen is het op zoek gaan
naar het ontstaan van die pijn. Van
die pijn proberen wij de scherpe
kantjes af te halen".
De cursus loopt al enige tijd. Zijn
de resultaten die tot nu toe zijn ge
boekt voldoende hoopgevend om
op dezelfde voet voort te gaan?
De psychologen zeggen daarop:
"We moeten heel voorzichtig zijn
met het trekken van conclusies.
Wat we wel kunnen zeggen is, dat
de patiënten die aan de cursus
meedoen, tevreden zijn. Vaak
blijkt dat ze actiever zijn sinds ze
bij ons zijn gekomen, dat ze zich
gemakkelijker ontspannen en dat
ze minder medicijnen slikken. De
mensen maken opmerkingen als
dat hun leven niet alleen maar om
pijn draait. Daarom denk ik, dat we
best gematigd optimistisch mogen
zijn: voorlichting en zelfhypnose
zijn zinvol bij chronische pijn".
LEIDEN - De Leidse vereniging
voor medische studenten MFLS
organiseert woensdagavond een
symposium over het medisch
tuchtrecht. 'Medisch tuchtrecht -
bescherming of bedreiging', dat is
de vraag die aan de orde wordt ge
steld in een forum.
Sprekers zijn mr. H. Franken, lid
van de Raad van State, prof. W.B.
van der Mijn, hoogleraar gezond-
heidskunde, mr. H.J.S. Sluyters,
secretaris van het centraal medisch
tuchtcollege, prof.dr. H.A. Ver
beek, lid van het regionaal me
disch tuchtcollege, prof. A. Th.
Schweitzer, directeur gezond
heidszorg AZL, L.C. Buysert, in
specteur volksgezondheid in Zuid-
Holland en H.J. v.d. Ploeg namens
de Algemene Vereniging voor Pa
tiëntenbelangen.
Het symposium wordt gehouden
in de collegezaal fysiologie aan de
Wassenaarseweg 62; aanvang half
acht.
Paaskermis bij
Groenoordhallen
LEIDEN - Zaterdag. Eerste en
Tweede Paasdag draait op het bui-
tenterrein van de Groenoordhallen
weer de jaarlijkse paaskermis. De
kermis is geopend van tien uur 's
ochtends tot tien uur 's avonds. Al
leen op Eerste Paasdag gaat de ker
mis pas om één uur open. De toe
gang tot het terrein is gratis.
Het evenementenfonds van de
VW Leiden organiseert deze ker
mis elk jaar.
LEIDEN - Een 22-jarige Hagenaar
is gistermiddag rond half vier in V
en D aangehouden nadat hij voor
ruim 1600 gulden aan sigaretten
had ontvreemd. De man trachtte
onder de zaak uit te komen door
een valse naam op te geven, wat
evenwel niet lukte.
Door bezuinigingen universiteit
bezuinigingen nog niet precies. De
faculteit wis- en natuurkunde ver
wacht dat er tussen de dertig en
veertig arbeidsplaatsen niet kun
nen worden vervuld.
Woordvoerder A. Vijverberg:
"We moeten flink op de rem trap
pen en geleidelijk bijsturen. De be
zuinigingen betekenen dat we zul
len moeten manoeuvreren binnen
een kleiner jasje. Maar het laatste
woord is hierover nog niet gezegd.
De faculteit heeft net een bezuini
gingsronde van acht miljoen gul
den met gedwongen ontslagen
achter de rug. We hopen dat het de
ze keer niet zo dramatisch wordt".
Hoewel vakbondvertegenwoor
diger F. van Gils niet gelukkig is
met de situatie is hij toch blij met
de toezegging dat er geen gedwon
gen ontslagen zullen vallen. "Waar
ik me wel zorgen over maak", zegt
hij, "is dat de werkdruk voor de an
dere mensen omhoog gaat".
Wandelen (1)
Drs. J. Borgman, lid van het da
gelijks bestuur van Zuid-Hol
land, ontvangt morgen het eerste
exemplaar van 'Het Groene Hart
van Holland. Een Verkenning in
Zeventien Wandelingen'. Het
wandelboek werd geschreven
door Herman Amptmeijer, ge
meenteambtenaar te Leiden. Le
zers van deze krant zullen veel
wandelingen van Amptmeijer
herkennen. Hij wandelde im
mers voor deze krant over Zuid
hollandse kerke- en jaagpaden.
"Vijftien jaar geleden - ik was
toen 28 - heb ik voor het eerst een
wandeling gemaakt. Ik liep toen
naar een vriend in Sassenheim.
Nu vind ik het een kippe-eindje,
maar toen niet. Ruim twee uur
lopen vond in in die tijd nog be
hoorlijk veel. Natuurlijk heb ik
voor die tijd ook wel gewandeld,
maar ik zou niet over wandelin
gen willen spreken. Ik was trou
wens vroeger niet zo'n buiten
mens. Ik zat liever binnen. Boe
ken lezen".
Negen jaar geleden begon hij
het landschap intensief te 'lezen'.
Vrienden vroegen hem of hij zin
had om mee te gaan naar Noor
wegen. "Ze wilden daar gaan
wandelen en ik heb ja gezegd,
hoewel ik geen idee had wat me
nu precies boven m'n hoofd
hing. Alles was nieuw voor me:
het kopen van een uitrusting, het
bestuderen van kaarten..."
"Maar al tijdens die tocht was
ik verkocht. De ontdekking dat
je al lopende veel meer ziet, dat
was de sensatie die mij overviel.
En als je wandelt kun je ook
goed nadenken. Mijmeren. Op de
fiets of in de auto is dat levensge
vaarlijk".
"En dan komt er nog iets bij:
als je loopt, maak je echt deel uit
van het landschap. Je blik wordt
bijvoorbeeld niet vertroebeld
omdat je achter glas zit. Natuur
lijk, ik was die eerste keer ook
blij dat ik het haalde. Ook dat
sportidee speelt een grote rol:
dat heb je toch maar gedaan".
Wandelen (2)
Beter kijken - die woorden vallen
regelmatig tijdens het gesprek.
"Op den duur ga je steeds meer
zien. In Zuid-Holland ging ik bij
voorbeeld na een tijdje structu
ren in het landschap ontdekken.
De patronen van sloten...je be
grijpt wel wat ik bedoel".
"Nee, van planten en dieren
weet ik niet veel. Maar op dat ter
rein kun je als leek natuurlijk
ook leuke dingen meemaken.
Onlangs bijvoorbeeld liep ik te
wandelen in de Amsterdamse
waterleidingduinen en opeens
stoven er herten voor mijn voe
ten uiteen".
Toen hij negen jaar geleden be
gon te lopen, was er nog geen
sprake van een wandelrage. Hoe
verklaart Amptmeijer die rage
trouwens? "Er zijn een paar re
denen, denk ik. Om te beginnen
is wandelen goedkoop en dat is
mooi meegenomen in een tijd
waarin betrekkelijk veel mensen
minder geld hebben".
"Je kunt ook tot op hoge leef
tijd wandelen, dat speelt ook
mee. In de afgelopen zomer liep
ik in Drente en daar kwam ik
voortdurend aow-ers tegen. Die
mensen liepen bij stukjes en
beetjes van Groningen naar Lim
burg".
Waarna de wandelaar vertelt
dat de overheid zich gelukkig be
wust is van het feit dat goede
wandelpaden een noodzakelijk
heid zijn. "Tegenwoordig wor
den er weer wandelpaden aange
legd en er worden ook paden in
kaart gebracht".
Herman Amptmeijer: "Als je wandelt kun je goed nadenken. Mijmeren".
Wandelen (3)
Onder de rook van Leiden kun je
volgens Amptmeijer mooie wan
delingen maken. "Dan loop je
bijvoorbeeld opeens over een
dijkje tussen twee weilanden, al
les staat in bloei, de leeuwerik
ken fluiten... In het begin heb je
dan wel eens een gevoel van ver
vreemding, later niet meer".
"Ik vind overigens dat we er
voor moeten waken dat de stad
het platteland niet gaat overscha
duwen. Tijdens het wandelen zie
ik wel eens voorbeelden van de
stad die uitdijt ten koste van het
platteland en ik moet zeggen dat
ik dat verontrustend vind".
Zijn mooiste wandeling:
"Moeilijk te zeggen. Het hangt
van je stemming af. Als ik nu
somber ben en het is ook somber
weer, dan zoek ik meestal de
Amsterdamse waterleidingdui
nen op. Als ik daar dan loop, heb
ik echt het gevoel dat alles in har
monie is".
Gaat hij meer wandelingen be
schrijven? Amptmeijer weet het
nog niet. Er zijn in elk geval wel
meer leuke routes in kaart te
brengen. "En verder zou je ook
nog een paar wandelingen kun
nen maken als er hier en daar
wat verbeteringen worden aan
gebracht".
"In Zoeterwoude heb je bij
voorbeeld een doodlopend weg
getje. Dat is het einde van de We-
steindseweg. Ik denk dan: een
simpel bruggetje en je kunt leuk
doorlopen. Maar ja, dat gebied
heet 'De Hel'; misschien dat het
daarom niet kan".
Hij probeert elke week één
flinke wandeling te maken. On
getwijfeld onder het motto: alles
watje thuislaat, is meegenomen.
Winkelwijzer
Er is weer een nieuw blad: Win
kelwijzer. Het is het huisorgaan
van de Wetenschapswinkel van
de Leidse universiteit en het zal
drie keer per jaar verschijnen.
"Winkelwijzer geeft informatie
over het doel en de werkwijze
van de Wetenschapswinkel. Ook
de stand van zaken bij de ver
schillende onderzoeksprojecten
komt aan de orde".
De onderzoeksprojecten die in
het eerste nummer worden be
handeld: het onderzoek dat
wordt gedaan in opdracht van de
FNV over de werkgelegenheid in
Leiden, het gehalte giftige stof
fen in moedermelk en de opvang
van mishandelde i
Voor wie werkt de Weten
schapswinkel? Die vraag wordt
in het huisorgaan natuurlijk ge
steld. En het antwoord luidt: "De
Wetenschapswinkel werkt bij
voorkeur voor groepen mensen,
al worden individuele vragen
niet zomaar terzijde geschoven.
Doel van de bemiddeling is aan
vragers te ondersteunen bij het
verbeteren van hun positie met
behulp van wetenschappelijk
onderzoek".
Dat de Wetenschapswinkel
goed werkt doet, zal niemand
willen ontkennen. Neem het ge
val van de portier die bij een re-
probedrijf werkte en zich af
vroeg met welke chemicaliën
men dagelijks 'omgang' had.
Het bedrijf wilde geen infor
matie geven. Waarna de hulp
werd ingeschakeld van de We
tenschapswinkel. De portier:
"Over het resultaat van het werk
van de Wetenschapswinkel pra
ten we nog dagelijks. Een be
roemd en én berucht nummer
van het vakbondsblad kwam
uit".
Hoe komen we aan deze infor
matie?
Uit de Winkelwijzer. Nu zult u
zich misschien afvragen: wat is
er mis met dat stukje? Die por
tier zal ongetwijfeld oprecht blij
zijn. Maar de vorm waarin zijn
verhaal is gegoten - daar gaat het
om. Aldus de portier! Dat is het
einde van de rubriek. En dat
vraagteken is veelzeggend.
Want het bevestigt nog eens
het gevoel dat we voortdurend
hadden tijdens het lezen van De
Winkelwijzer: dat het blad werkt
met de stijlmiddelen die ook be-
drijfsblaadjes eigen is.
Nogmaals: ze doen goed werk,
maar in 'De Winkelwijzer ont
breekt iets.
Elan.
