Lagerhuis kraakt
kern-industrie
Zuid-Korea en het Filippijnse voorbeeld
Belangrijk
Is opwerking wel nodig?
'Politie schoot zonder aanleiding'
Uitgewezen Irakezen
terug naar Frankrijk
kabel-tv abonnees
Bollenstreek
Oegstgeest en
Zoeterwoude
Bollenstreek
Oegstgeest en Zoeterwoude
DONDERDAG 13 MAART 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
LONDEN - Britse Lagerhuisleden van alle partijen hebben in een rapport een vernieti
gend oordeel gegeven over de eigen nucleaire industrie, en dan vooral over de nucleaire
opwerkingsfabriek in Sellafield.
GENÈVE (Rtr./DPA) - De Com-
missie voor de Mensenrechten van
de Verenigde Naties heeft gisteren
in Genève besloten de speciale on
derzoeken te verlengen naar de
mensenrechtensituatie in Afgha
nistan, El Salvador en Iran. Dit be
sluit is genomen op grond van aan
houdende berichten over schen
ding van de mensenrechten in die
landen.
De resolutie over Afghanistan,
die werd gesteund door de wester
se landen, stuitte of fel verzet van
de Sowjet-Unie en haar bondgeno
ten. De VN-commissie sprak van
schendingen van de mensenrech
ten en stelde de Afghaanse rege
ring, en indirect de Sowjettroepen
in dat land, daarvoor verantwoor
delijk.
De Russische afgevaardigde in
Genève Dmitri Bykov beschimpte
op zijn beurt de „gewapende inter
ventie" van imperialische krachten
VN verlengt onderzoek Iran,
Afghanistan en El Salvador
onder aanvoering van de Verenig
de Staten, die van Afghanistan een
„bloedende wonde" hebben ge
maakt.
Ondanks alle protesten besloot
de VN-Commissie het mandaat
van de Oostenrijkse rapporteur Fe
lix Ermacora met een jaar te ver
lengen. De resolutie over Afghanis
tan werd aanvaard met 28 tegen ne
gen stemmen. Vijf landen, waaron
der Joegoslavië, onthielden zich
van stemming.
De Commissie besloot verder
een nieuwe rapporteur aan te wij
zen die beschuldigingen over
„zware schendingen van de men
senrechten" moet onderzoeken in
Iran. In Iran zouden onder andere
aanhangers van het Bahal-geloof
aan vervolging blootstaan.
De vorige rapporteur had zich te
ruggetrokken nadat Teheran hem
de toegang tot het land had ont
zegd. Iraanse afgevaardigden
noemden de betreffende resolutie
een „waardeloos stuk papier". De
Iraanse delegatie zei alleen een
rapporteur te willen aanvaarden
als zijn missie vrij zou zyn van
vooroordelen. De resolutie over
Iran werd gesteund door 19 lan
den, bij vier stemmen tegen.
In de resolutie over El Salvador
wordt gesproken, over „oorlog-
sachtige activiteit" in dat land.
„Economische, sociale en politieke
rechten worden nog steeds ernstig
bedreigd". Verder wordt melding
gemaakt van een toenemend aan
tal politiek gemotiveerde ontvoe
ringen, moordaanslagen en gevan
gennemingen. Geen van de leden
stemde tegen deze resolutie.
Een poging van de Verenigde
Staten om Etiopiê in een resolutie
te kritiseren wegens zyn politiek
van gedwongen hervestiging kreeg
onvoldoende steun in de Commis
sie.
Frankrijk diende gisteren een re
solutie over gijzelingen in. Ont
voerders in de gehele wereld wer
den opgeroepen de personen die
zy in hun macht hebben onmiddel
lijk vrij te laten. De resolutie werd
aanvaard zonder tegenstemmen.
Alleen Syrië en Bangladesh ont
hielden zich van stemming.
Het rapport beschrijft Sellafield als
de "grootste bron van radioactieve
vervuiling ter wereld". De Ierse
Zee, waaraan de fabriek ligt, is de
"meest radio-actief besmette zee
die er is", en tot bij Zweden zyn
besmette vissen aangetroffen, al
dus het rapport.
door
Henk Dam
Het rapport, opgesteld door de
parlementariërs die zitten in de mi
lieu- commissie van het Lagerhuis,
stelt dat er reden voor ernstige zorg
is over de vele "ongelukken en ver
gissingen" die zich de afgelopen ja
ren in en rond Sellafield hebben af
gespeeld.
In dat verband worden de vele
rampen en rampjes die de fabriek
getroffen hebben, gecatalogiseerd,
uiteenlopend van de brand die in
1957 een deel van het nucleaire
complex in de as legde tot de ern
stig vervuilde stranden die in 1983
bewezen dat er veel te veel kernaf-
Sellafield is door het rapport een
nog groter blok aan het been van
de Britse regering geworden, die
zich al geconfronteerd heeft gezien
met fundamentele kritiek van al
lerlei milieugroeperingen, de "ern
stige bezorgdheid" van de Ierse re
gering en een eis tot sluiting van de
fabriek van het Europese Parle
ment.
De officiële lijn van de regering-
Thatcher is altijd geweest, dat het
met de vervuiling bij Sellafield wel
meevalt. Het feit dat in de fabriek
ook plutonium, de grondstof voor
atoombommen, wordt gemaakt, en
dat er bij de opwerking van nu
cleair materiaal uit allerlei landen,
waaronder ons land, grove winst
wordt gemaakt, maakt de regering
ook tegenstander van sluiting.
Het rapport van de Lagerhuisle
den stelt voor, om in ieder geval
aanzienlijk minder nucleair afval
in de Ierse Zee te lozen. Bovendien
moet er onderzoek worden ver
richt naar de vraag, of opslaan van
nucleaire brandstof uit kerncentra
les eigenlijk niet te verkiezen valt
boven opwerking.
In dat verband wordt het staats
bedrijf British Nuclear Fuels'
(BNF), dat de eigenaar van Sella
field is, voorgesteld het nieuwe
THORP-project, dat de aanleg van
een nieuwe opwerkingsfabriek be
helst, te stoppen in afwachting van
de resultaten van zo'n onderzoek.
Een woordvoerder van BNF zei
gisteren tegen het stopzetten van
de THORP- fabriek te zijn, omdat
dat "ernstige economische gevol
gen" zou hebben. Er zijn al con
tracten ter waarde van 10 miljard
gulden in het kader van het
THORP-project afgesloten, aldus
de woordvoerder.
Woordvoerders van milieugroe
peringen als Greenpeace toonden
zich gisteren overwegend tevreden
over het rapport. Met name de sug
gestie de noodzaak van opwerking
te onderzoeken valt bij deze groe
pen in goede aarde.
Woede in Zuid-Afrika na dood twee jongens
JOHANNESBURG (AP) - Zowel
in Zuid-Afrika als in het buiten
land is gisteren woedend gerea
geerd op het nieuws dat de politie
zonder aanleiding heeft geschoten
op een menigte zwarten. Daarbij
werden twee jongens gedood en
vielen tientallen gewonden."
De politie ontkent de beschuldi
gingen en zei dat de menigte wei
gerde zich te verspreiden en onbe
heersbaar dreigde te worden. Een
van de gewonden, de 18-jarige
Ronnie Mthinsi, verklaarde echter
tegen het dagblad The Star dat de
demonstranten naar een toespraak
hadden geluisterd en dat de politie
direct daarop, zonder waarschu
wing het vuur opende. Mthinsi
werd in de borst en de rug getrof
fen door hagelschoten.
Een menigte van naar schatting
2.000 mensen had zich dinsdag ver
zameld bij het gerechtsgebouw in
de wijk Kabokweni, waar een
groep jongeren terechtstond we
gens deelname aan rellen.
Albertina Sisulu, de voorzitter
van het Verenigd Democratisch
Front UDF, noemde de schietpartij
een 'laffe daad'. De Britse anti
apartheidsbeweging sprak van een
'onaanvaardbare daad van geweld'
terwijl Franse en Duitse regerings
woordvoerders verontrust reageer
den.
De premier van het thuisland
KaNgwane, Enos Mabuza, eiste
een volledig onderzoek naar de
toedracht van de schietpartij. "De
meeste gewonden die in het Them-
ba ziekenhuis liggen hebben hagel-
wonden in hun rug", zei Mabuza.
De politie maakte gisteren be
kend dat dinsdagavond in een an
dere wijk, Kwa-Thema bij Johan
nesburg, het vuur was geopend op
een groep zwarten die een auto in
brand wilden steken. Daarbij raak
ten 14 vrouwen gewond.Intussen
verklaarde Frederick van Zyl Slab
bert, de afgetreden leider van de
blanke oppositiepartij PFP, dat hij
de hoop op vreedzame veranderin
gen in zijn land had opgegeven.
"Voor onze ogen ontstaat een cul
tuur van -zwart- verzet", zei de
Zuidafrikaanse politicus in een
toespraak in Kaapstad. "Ik zeg u
dat er geen vreedzame verandering
in Zuid-Afrika kan komen. Wij zit
ten gevangen in geweld."
De blanke gemeenschap in de
havenstad Port Elizabeth reageer
de gisteren met ongebruikelijke
felheid op het opleggen van ban-
ning-orders aan twee zwarte lei
ders in de stad. De banning-orders
voor vijfjaar werden dinsdag opge
legd aan Mkhuseli Jack en Henry
Fazzle, twee zwarte leiders die een
belangrijke rol speelden bij het
beëindigen van de zwarte boycot
van blanke winkels en bedrijven in
de stad. Ook waren zij belangrijke
onderhandelaars bij pogingen een
hervatting van die actie te voorko
men. Zij mogen nu vijf jaar lang 's
avonds en 's nachts hun huis niet
verlaten en mogen niet geciteerd
worden in de pers.
De stakingsacties in de goudmij
nen rond Johannesburg gingen
gisteren door. De vakbond van de
mijnwerkers zei dat er duizenden
arbeiders onder de grond vast za
ten, waar een zitstaking is begon
nen, omdat zij door de uitsluitin
gen niet naar buiten kunnen. In to
taal zijn ongeveer 10.000 mijnwer
kers in staking.
10 jaar wegens 'bajonet-moord'
voor televisiecamera in Japan
TOKIO (DPA/Rtr) - Twee mannen die in juni van het vorig jaar een
handelaar in goud en oplichter doodstaken met een bajonet terwijl
de televisiecamera's liepen, zijn gisteren door een rechtbank in
Osaka tot langdurige gevangenisstraffen veroordeeld.
Atsuo Iida, een 56-jarige directeur van een staalfabriek, kreeg
tien jaar en de 31-jarige Masakazu Yano, een bouwvakarbeider,
acht jaar.
De moord gebeurde bij het huis van Nagano, hoofdbetrokkene
bij een zakenschandaal. Journalisten die daar de wacht hielden,
zagen hoe de twee mannen, gewapend met een bajonet, op de deur
bonsden, door een venster naar binnen drongen en druipend van
het bloed naar buiten kwamen.
De moordenaars hadden gezegd dat hun rechtsgevoel was ge
kwetst, wat rechter Nobushige Aoki aannam.
De firma van Nagano, "Toyota Shoji", stond aan zware kritiek
bloot vanwege haar frauduleuze manier van zakendoen en zij ging
een maand na zijn dood failliet.
De Europese ruimtesonde Giotto
wordt met behulp van de radiotele
scoop in Parkes, in de Australische
ivoestijn, nauwlettend gevolgd. De
ruimtesonde passeert vannacht de
komeet Halley op de luttele afstand
van zo'n vijfhonderd kilometer.
Westduitser
directeur
van Sipri
STOCKHOLM (Rtr) - Een West-
duitse sociaaldemocraat en defen-
siedeskundige is gisteren be
noemd tot nieuwe directeur van
het met overheidsgelden gefinan
cierde Zweedse instituut voor vre
desonderzoek Sipri.
Uit een regeringsverklaring
bleek dat Walther Stützle, die in
het kabinet van oud-kanselier Hel
mut Schmidt onderminister van
defensie was, de Brit Frank Blac-
kaby per 1 oktober voor vijfjaar zal
opvolgen. Stützle wordt het vijfde
hoofd van Sipri sinds het instituut
in 1966 werd opgericht.
Sipri was deels initiatief van de
onlangs vermoorde Zweedse pre
mier Olof Palme, die het idee van
ontwapening krachtig uitdroeg. De
gezaghebbende Sipri-rapporten
zijn bedoeld om de wapenwedloop
in kaart te brengen en het tempo
van militaire uitgaven in de wereld
vast te leggen.
IRA - In Tallaght, een voorstad in
het zuiden van de Ierse hoofdstad
Dublin, is vannacht een vermeen
de IRA-terroriste gearresteerd die
door de Britse justitie wordt ge
zocht op beschuldigingen van
moord en bomaanslagen in Lon
den.
ADVERTENTIE
voor
in de
Op 14 maart a.s. zullen de
programma's van Sky Channel en
Anglia-tv worden omgewisseld.
Vanaf die datum kunt u Sky
Channel op UHF kanaal 31 en
Anglia-tv op UHF kanaal 45
ontvangen.
Op 14 maart a.s. zal het Engelse
satellietprogramma van Sky
Channel te ontvangen zijn op UHF
kanaal 31.
Het programma van Anglia-tv komt
hierdoor te vervallen.
Casema
SAN SALVADOR (AFP) - De Ver
enigde Staten zijn bereid directe
onderhandelingen met Nicaragua
te heropenen als de sandinistische
regering tegelijkertijd een dialoog
begint met de gewapende opposi
tie in Nicaragua. Dit heeft Philip
Habib, Reagans nieuwe gezant
voor Midden-Amerika, gisteren in
San Salvador gezegd.
Na een onderhoud van meer dan
vier uur met de Salvadoraanse pre
sident, José Napoleon Duarte, ver
klaarde Habib dat de Verenigde
Staten "hartelijk voortstander"
zijn van een voorstel van Duarte
om onderhandelingen met de ge
wapende oppositie in zijn land te
openen op voorwaarde dat de san
dinisten hetzelfde doen in Nicara
gua.
Philip Habib is gisteren een
VS bereid te
onderhandelen
met Nicaragua
rondreis door Midden-Amerika be
gonnen. Tijdens die rondreis zal hy
de leiders van alle landen in de re
gio spreken met uitzondering van
de Nicaraguaanse. Dat is volgens
Washington niet nodig omdat Ha
bib niet is uitgenodigd door Mana
gua en omdat de positie van Was
hington daar "voldoende bekend"
is. De Nicaraguaanse ambassade in
Washington heeft echter verklaard
dat Habib welkom is in Managua,
mits de Amerikaanse regering se
rieus bereid is te onderhandelen.
PARIJS (AFP/Rtr/AP) - President
Saddam Hoessein van Irak heeft
gratie verleend aan twee door
Frankrijk uitgewezen Irakezen.
Fawzy Hamza en Mohamed Has
san Kheir Eddine mogen naar
Frankrijk terugkeren. Dit heeft het
ministerie van buitenlandse zaken
in Parijs gisteren bekendgemaakt.
De organisatie Islamitische Ji
had eist dat de Irakezen aan haar
worden overgedragen en heeft Pa
rijs daarvoor tot zondag de tijd ge
geven. De beweging beweerde vo
rige week dat zij de Franse socio
loog Michel Seurat, die in Libanon
is ontvoerd, had geëxecuteerd. Ze
wilde hiermee protesteren tegen
het Franse besluit om de twee pro-
Iraanse Irakezen naar hun land te
rug te sturen.
De Franse radio deelde mee dat
een Frans vliegtuig zich gereed
maakt om de twee uit Irak op te
halen.
De twee mannen behoorden tot
een groep van 13 personen uit het
Midden-Oosten of Noord-Afrika,
die door Frankrijk het land waren
uitgezet na een reeks bomaansla
gen in de Franse hoofdstad. Of de
twee bij die aanslagen betrokken
waren, stond niet vast.
Intussen wordt in Parys de uit
wijzing van de twee Irakezen 'een
miskleun' genoemd, waarmee het
ministerie van binnenlandse zaken
het leven van de gijzelaars in Bei
roet onnodig in gevaar heeft ge
bracht. Volgens berichten in de
pers had minister Pierre Joxe zijn
ontslag aangeboden aan president
Francois Mitterrand, maar had de
ze geweigerd het te aanvaarden.
Uit solidariteit met de acht Fran
se gijzelaars in Libanon hebben de
Franse radio en televisie gistermid
dag om vijf over twaalf een minuut
stilte in acht genomen. Onder de
acht ontvoerde Fransen bevinden
zich twee journalisten, Jean-Paul
Kauffman en Philippe Rochot.
In Beiroet is gisteren een Franse
officier vermoord. Hij was lid van
een korps waarnemers dat sinds 31
maart 1984 toeziet op de naleving
van een vredesbestand in Libanon.
Volgens de Franse ambassade is er
sprake van 'een moord in koelen
bloede'. De officier was de negen
de van het korps waarnemers die
in Libanon zyn vermoord sinds de
instelling ervan.
TOKIO - De ontwikkelingen op de
Filippijnen hebben wellicht ner
gens zoveel indruk gemaakt als in
Zuid-Korea. De oppositie heeft
nieuwe moed geput uit de val van
het authoritaire regime van Mar
cos, dat zij vergelijken met het be
wind van Chun Doo Hwan in eigen
land. Na weken van interne onrust
heeft president Chun een meer ver
zoenende opstelling gekozen, ken
nelijk evenzeer onder de indruk
van de ontwikkelingen in Manilla.
door
Ruud Kreutzer
De Zuidkoreaanse oppositie is
vooral aangenaam verrast door het
optreden van de Verenigde Staten
tijdens de Filippijnse Crisis. „Ik
was enigszins verbaasd", aldus
Kim Dae Jung, de voornaamste op
positieleider. „Amerika heeft goed
werk gedaan in de Filippijnen.
Zonder twijfel zijn wy daardoor
aangemoedigd".
Vergelijkingen tussen Zuid-Ko
rea en de Filippijnen zijn bijzonder
moeilijk te maken, maar er zijn een
aantal opvallende overeenkom
sten. Beide landen zijn strategisch
belangrijk, en huisvesten Ameri
kaanse bases. De autoritaire presi
dent Chun is net als Marcos weinig
populair, vooral in de hoofdstad,
en wordt geconfronteerd met een
sterke democratische oppositie,
die weliswaar onderling verdeeld
is, maar brede lagen van de bevol
king aanspreekt.
de macht greep na de moord op
voorganger Park Chung Hee wordt
gevormd door de campagne van de
Nieuw Koreaanse Democratische
SEOEL - De oppositieleiders Kim Young Sam rechtsen Lee Min Woo
temidden van aanhangers van hun partij, de NKDP. (foto anp»
Partij (NKDP) voor een wijziging
van de grondwet. De NKDP, die
bij verkiezingen vorig jaar een der
de van de zetels in het parlement
veroverde, wil dat de opvolger van
de huidige president rechtstreeks
kan worden gekozen in 1988, wan
neer de zevenjarige termijn van
president Chun afloopt.
Het huidige systeem, waarby de
president wordt gekozen via een
kiescollege, stelt de president vol
gens de oppositie in staat om een
eigen opvolger aan te wyzen en de
macht van de sterk door militairen
beïnvloede regerende Democrati
sche Gerechtigheidspartij (DJP) te
verlengen.
Handtekeningen
De NKDP is vorige maand be
gonnen met het inzamelen van
handtekeningen om de eis voor di
recte presidentsverkiezingen
kracht by te zetten. Het doel is tien
miljoen handtekeningen, op een
totale bevolking van 42 miljoen. De
overheid heeft gereageerd met
hard optreden: vergaderingen wer
den belet en tientallen politici van
de NKDP, waaronder parlements
leden, kregen enkele dagen huisar
rest opgelegd.
Er zijn aanwijzingen dat presi
dent Chun, mogelijk onder druk
van de ontwikkelingen op de Filip
pijnen, bereid is water in de wijn te
doen. Tijdens een lunch met drie
oppositieleiders in het Blue House,
het presidentiële paleis, ging Chun
vorige week akoord met een
grondwetswijziging, maar wel pas
in 1989, het jaar na de verkiezin
gen, en nog belangrijker, het jaar
na de Olympische Spelen van
Seoel. Chun's opvolger zou zich
dan vastleggen op nieuwe verkie
zingen in 1989 op basis van een ge
wijzigde grondwet.
De oppositie wees de opening
van president Chun van de hand,
en heeft aangekondigd dat de cam
pagne voor een verandering van de
grondwet vóór 1988 zal worden
voortgezet. Oppositieleider Kim
Dae Jung, die nog altijd niet poli
tiek actief mag zijn, zei in een reac
tie op het aanbod van de president:
„Chun praat over aftreden in 1988
en wat er daarna zou moeten ge
beuren. Maar dat zou hem hele
maal niets aan moeten gaan".
Bij dit alles speelt op de achter
grond het feit dat Zuid-Korea in
1988 de gastheer is van de Olympi
sche Spelen. De door de overheid
gecontroleerde media laten geen
dag voorby gaan om er in nieuws
berichten en commentaren op te
wijzen hoe belangrijk het voor het
land is om die Olympische Spelen
tot een succes te maken en Zuid-
Korea aan de wereld te presente
ren als een toonbeeld van orde en
voorspoed. In de herfst van dit jaar
worden eveneens in Seoel de Azia
tische Spelen gehouden, die wor
den gezien als een generale repeti
tie voor de echte Spelen over twee
jaar.
Economie
Zuid-Korea is een van de meest
succesvolle landen in zijn econo
mische ontwikkeling, en op dat
punt onderscheidt het zich funda
menteel van de Filippijnen. In
Zuid-Korea is het gemiddelde in
komen per hoofd van de bevolking
tweeduizend dollar per jaar, tweee
neen half keer zoveel als in de Fi
lippijnen, waar bovendien de kloof
tussen arm en rijk veel groter is.
Volgens de oppositie en de ste
delijke middenklasse loopt de poli
tieke ontwikkeling echter sterk
achter bij de economie en ligt het
tempo van democratisering dat
president Chun en de regerende
elite voor ogen heeft te laag. Maar
het verlangen naar meer democra
tie is voorlopig nog minder sterk
dan de wens op een stabiele en or
delijke ontwikkeling.
Terwijl de regering en de parle
mentaire oppositie verstrikt zijn in
hun debat over de grondwet, ma
ken de studenten zich op voor een
nieuwe lente van protestacties te
gen het bewind van Chun. Het kli
maat van confrontatie, dat de Zuid
koreaanse politiek traditioneel
kenmerkt, wordt daardoor nog ver
sterkt. Het ziet ernaar uit dat het
land een lange hete zomer tege
moet gaat.
