'Alles was uit de hand gelopen'
Peter Frampton bouwt na ongeluk aan nieuwe loopbaan
'Bloedrood'
boekenbal
Filmmakers: omroepen
knippen te veel
WOENSDAG 12 MAART 1986
KUNST
PAGINA 25
"Onmiddellijk na Sgt. Pepper
kreeg ik een auto-ongeluk op de
Bahama's. Het was de eerste keer
dat ik in een kamer moest blijven,
stil moest zitten en niets anders
kon 'doen dan nadenken over de
vraag wat me overkomen was. Ik
werd na een paar dagen overgevlo
gen naar New York. Ik verbleef
acht weken in een ziekenhuis. De
ze arm (Peter tast naar zijn rechter)
was zwaar beschadigd, gecompli
ceerde breuk. Dat was het ergste.
Deze hand (hij tast naar zijn linke
rarm) was op verschillende plaat
sen gebroken. Beentjes in beide
voeten waren gebroken, diepe snij-
wond over mijn linkerdij. Zes rib
ben links waren niet alleen gebro
ken maar verfomfaaid. Dat veroor
zaakte geweldige pijn, alleen al bij
het ademhalen. En er liep een
diepe snijwond van de oogkas naar
mijn kruin. Ik was een tand kwijt.
Kortom, een puinhoop".
Peter Frampton is de voorko
mendheid zelve. Van zijn ongeluk
in 1978 is op het eerste gezicht
niets meer te zien. Plastische chi
rurgie is een bijna even goede heel
meester als de tijd. Maar Frampton
praat over het breekpunt in zijn le
ven alsof het zich gisteren voltrok
ken heeft. Hij trekt zijn arm in ge
lid, en zegt: „Als zoiets ook goede
kanten heeft - dat kan eigenlijk
niet - dan was het deze: OK, dacht
ik, laten we eens kijken wat er ge
beurd is? Waarom sta ik met een
klap stil? Ik had eindelijk tijd om
na te denken. Ik voelde dat alles uit
de hand was gelopen".
Pijnstillers
De eerste reactie op het ongeluk
was vrees. "Ik was bang, ja natuur
lijk. Ik bleef de doktoren vragen:
zal ik in staat zijn om weer gitaar te
spelen?" Frampton gaat midden in
de hotelkamer staan, trekt zijn
hoofd schuin, en knikt zuinig. "En
ze zeiden zo: mmmmnja. Ik kreeg
nooit direct ja óf nee te horen. Dat
jaagt je angst aan. Ik kreeg de hele
tijd zware pijnstillers toegediend
zodat ik de eerste drie weken
geestelijk amper aanwezig was:
Bang was ik. Dat raakte ik pas
kwijt toen ik in de gaten kreeg dat
dè chirurg met me bezig was, en dè
plastisch chirurg. Nadat hij de ope
ratie had uitgevoerd, was hij vol
vertrouwen en kreeg ik het mijne
terug. Ik zou weer kunnen spelen.
Na de operatie liep ik maanden bij
fysiotherapeuten en spierdeskun-
digen. Er werd blijvend verfces van
spiermassa geconstateerd (grijpt
naar rechterbovenarm om het te la
ten zien). Maar ik had gelukkig alle
controle over de spierfuncties be
houden zodat dit (beweegt de vin
gers van de rechterhand) het nog
doet. Ik moest alleen oefenen, oefe-
Voordat in 1976 het live-dubbe-
lalburt Peter Frampton comes ali
ve verscheen, was Frampton niet
meer dan een muzikaal talent ge
weest. Een all-round-gitarist, een
goeie zanger. „Ik had sinds 1972
vier jaar besteed aan vier studiop
laten, solo-elpees. Het ging lang
zaam bergopwaarts. De eerste el
pee verkocht 50.000 exemplaren in
Amerika, het album voor de live
elpee verkocht 350.000 stuks. Dat
zag er dus erg goed uit. Dat was
nog in de tijd datje daar op tournee
kon gaan zonder dat je voor hoge
kosten kwam te staan. Die krank
zinnig grote produkties had je toen
nog niet. Ik speelde in de voorpro
gramma's van Edgar Winter of gro
te acts - en zo bouwde ik een eigen
publiek op. Een publiek van mu-
Precies tien jaar geleden genoot hij dezelfde
waanzinnige populariteit die twee jaar terug
aan Michael Jackson ten deel viel en thans aan
Prince. In 1976 reisde zelfs Willem Duys naar
de Verenigde Staten om Peter Frampton aan
het werk te zien. Frampton moest die
populariteit bekopen met een periode van
diepgaande verguizing, met als dieptepunt een
treurige rol in een al even onzinnige
verfilming van Sergeant Pepper's Lonely
Hearts Club Band, amper twee jaar na de
hausse.
Frampton raakte in de handen van managers,
die hun interesse in hun object verloren toen
die bij een ernstig verkeersongeluk betrokken
raakte. Na langdurige revalidatie leerde hij
opnieuw gitaar spelen.
Zijn levensverhaal is des te interessanter
omdat het om een gedegen muzikant gaat, die
al sinds de tweede helft van de jaren zestig
telkens voor nieuwe impulsen heeft
zorggedragen. Voor hij in 1972 zijn
solocarrière begon, maakte Peter namelijk
deel uit van hoog aangeschreven bands als The
Herd en Humble Pie.
Deze maand is Framptons eerste plaat sinds
jaren verschenen. Premonition krijgt in
Amerika veel repons en daar wordt dan ook al
van een opvallende come-back gesproken. En
dat woord kan Peter niet luchten of zien.
AMSTERDAM (GPD) - Voor de
argeloze bezoeker had het begin
van het 51ste Boekenbal in Carré
gisteravond veel weg van een ver
kiezingsbijeenkomst van de PvdA.
Bij de ingang kreeg iedere bezoe
ker een rode roos in de vuist ge
stopt. Op naar een betere toekomst
van het boek in het teken van het
'bloedrood romantisme', op naar
de rode dageraad die uiteindelijk
gloorde aan het eind van een ver
moeiende nacht van dansen en
schrijvers bekijken. Maar de echte
warme gloed van vroeger, de tijden
van Mette Koornstra, blijken niet
terug te roepen.
Dié tijden waren ook de tijden
van Marga Klompé die gezoend
werd door de volksschrijver Ge
rard, Reve. Even werd de sluier van
de tijd opzij geschoven toen Hens
Gottmer, voorzitter van de CPNB
in haar welkomstwoord de afwezi
ge Marga Klompé uitriep tot ere
gast van dit boekenbal. Een freu
diaanse vergissing. Marga Minco,
schrijfster van het boekenweekge
schenk voOr wie die onderschei
ding bedoeld was, kleurde rood als
de roos in haar hand. Het welkom
aan Marga Klompé, zijn verre voor
ganger in de tijd, ontlokte minister
Brinkman een brede glimlach om
de lippen.
Brinkman durfde dit jaar weer te
verschijnen temidden van de au
teurs, die hem vorig jaar wegge-
hoond zouden hebben om zijn P.
C. Hooft-affaire. Brinkman was nu
eigenlijk een onopvallende gast te
midden van een gezelschap waarin
men niet zo bar veel schrijvers kon
opmerjcen. Carré was ook niet uit
verkocht, zoals vroeger met boe
kenbals toch wel altijd het geval
was. Gedevalueerd was in elk ge
val de aankleding van Carré door
leerlingen van de Rietveld Acade
mie die weinig hoop op originele
versierkunst in de nabije toekomst
gaven.
niets meer zélf te vertellen. "Om te
beginnen heb ik nooit een contract
voor die film getekend. Ik werd
daartoe verplicht door de handte
kening van iemand anders, door
managers".
Was Frampton in 1976 zo 'groot'
als Bruce Springsteen nu, twee
jaar later was zijn populariteit als
sneeuw voor de zon weggesmol
ten. Even terug naar Frampton Co-
mes Alive. „Heel vlug realiseerde
ik dat de droom die ik altijd had
gekoesterd bezig was werkelijk
heid te worden: dit was het grote
succes. Het zag er naar uit dat ik
een gouden plaat zou krijgen. Maar
even plotseling kreeg ik te horen
dat bijna een mihoen exemplaren
per week werden verkocht. Hoei!
Wat gebeurt er nou? Het overtrof
de droom die ik had. Het werd zeer
onwerkelijk".
Mallemolen
Niemand had overigens nog con
trole over zulk fenomenaal succes.
Peter: „Om eerlijk te zijn, ik denk
niet dat er iemand om mij heen
was die zoiets al eens eerder had
meegemaakt. Ik zeker niet. Ik had
niemand in de nabijheid die wist
hoe je met iemand moest omsprin
gen die op dat moment een van de
grootste entertainers, muzikanten
of entertainers - of hoe je het ook
wilt noemen - van dat moment
was. Iedereen ging uit zijn bol,
raakte de macht over het stuur
kwijt, riep alleen maar te gek.
"De attractie voor mij zat 'm in
het touren. Ik zag de concerten als
een beloning voor alle verplichtin
gen: de interviews, de fotosessies,
de radio. Ik tourde, tourde en ik
tourde maar, totdat er mentaal
noch fysiek nog iets van me over
was. Totdat dat ongeluk zorgde dat
die mallemolen met een ruk stil
kwam te staan. Mijn privéleven
leed er onder... Het kostte me ge
weldig veel moeite om toe te geven
dat ik mijn eigen leven niet langer
onder controle had".
"Wat ik meteen na het live album
had moeten doen, heb ik pas on
langs kunnen doen. Ik had twee,
drie jaar afstand van alles moeten
nemen. Als je naar Michael Jack
son kijkt - ik zeg niet dat ik precies
zo ben als hij maar ik zat in hetzelf
de schuitje als hij - of Prince en
destyds Boy George".
De waterval van woorden stokt.
Frampton zucht. „Het is erg moei
lijk voor mjj om over de betrokken
zakenlui te praten", zegt hij als ik
informeer naar de rol die Bee Gees-
manager Robert Stigwood heeft
gespeeld. „Er spelen nog steeds al
lerlei problemen...er zijn nog
steeds kwesties in handen van ad
vocaten. Laten we het zo zeggen: ik
heb lang niet zoveel verdiend als
de mensen geloven. Op geen stuk
ken na. Ik heb de ene na de andere
vent afgekocht met wie ik in die
jaren te doen had. Ik heb een paar
jaar lang geen manager of zakelijke
vertegenwoordiger gehad - ik wil
de me nooit meer opnieuw me zo
maar in iets wild storten. Dit is de
reden waarom ik er een lange tijd
tussenuit geknepen ben. Ik wilde
ook aan mijn privéleven aandacht
schenken, mijn zaakjes op orde
brengen. Ik trouwde, ik heb een
Gezin
'Als het ongeluk een omstandig
heid was die mijn leven verander
de. dan deed het beginnen van een
gezin wel de rest. Het vaderschap
bracht me een gevoel van verant
woordelijkheid bij voor iemand an
ders. Je hele levensstijl verandert
erdoor. Je kan niet tot zes uur 's
morgens gaan banjeren, als je baby
om half zeven wakker wordt. Je
begint dan echt niets als je er half
gesloopt uitziet. Ik werk van negen
tot vijf. Ik ben overdag gaan schrij
ven, heb me aangeleerd op tijd op
te staan. Als ik iets leuks gevonden
heb, ga ik na het avondeten weer
verder. Mijn studio is boven de ga
rage gebouwd en staat naast het
huis. Dus eigenlijk ga ik echt naar
mijn werk toe. Het patroon is ver
anderd".
"Op een dag kreeg ik een tele
foontje van een platenmaatschap
pij - niet de mijne. De mededeling
was dat Steve Morse (ex-Dregs;
een country-swing-gitarist - J.O)
een song met me wilde schrijven.
Hij is een heel andere gitarist dan
ik. Ik zei: pardon? Hij kwam naar
mijn huis, ik mocht hem en we gin
gen meteen aan het werk. Mijn
mond viel open van zijn fantasti
sche techniek. Aan het eind van de
dag stond de song op de band -
Stand Up - komt binnenkort uit.
Maar dat was niet alles. Een paar
weken later vroeg hij of ik zijn gast
wilde zijn tijdens een recital in Car
negie Hall. Een duet. Ik zei: ja,
maar denk je dat ik het kaón? Hij
zond me het stuk. Klassiek werk.
Tweeëeenhalve week later had ik
het onder de knie. Dat hielp me op
de been: iemand die me tot het ui
terste dreef'.
Niet alle officials in de platen
maatschappijen zijn doortrapt. Ah
met Ertegun, zeer belangrijk voor
de soulmuziek in de jaren zestig en
nu aan het hoofd van een grote fir
ma, contracteerde Frampton toen
niemand hem nog moest. Peter:
"Hij geloofde in me waar anderen
allang het vertrouwen hadden ver
loren. Het was voor mij heel essen
tieel dat er iemand was die op dat
moment in me geloofde".
"Mensen schijnen altijd die ver
schrikkelijk term te moeten ge
bruiken: de come-back. Ik haat dat
woord. Tina Turner kreeg de prijs
voor de come-back van het jaar -
dat is toch belachelijk? Zo'n talent-
krankzinnig gewoon. De media
hebben haar gewoon jaren gene
geerd. Die moet zich toch belazerd
hebben gevoeld. Het was hetzelfde
met mij. De mensen in het vak in
teresseerden zich er niet meer
voor. Het was of dit of dit. Maar
heót betekent voor mij de weten
schap dat we een succesvolle plaat
hebben gemaakt. Hoe succesvol,
ach, dat doet er niet toe. Zolang ik
maar het gevoel krijg dat ik weer
beschouwd word als een serieuze
muzikant. Zodra ik weer op het po
dium sta en het gevoel weer kry-
g...ik denk dat ik op een heel jeug
dige leeftijd verslaafd ben geraakt
aan publiek en nu aan afkickver
schijnselen leid. Maar het gaat ge
beuren! Wat een fantastisch voor
uitzicht!"
1(1) When the going gets -
Billy Ocean
2(3) Borderline - Madonna
3(6) The promise you made
- Cock Robin
4(2) Burning heart - Survi
vor
5 (12) Jeanny - Falco
6 (11) Kyrie - Mr Mister
7 (10) Alice i want you just
for me - Full Force
8 8) I am a lover - Andrea
9 (4) Girlie Girlie - Sophia
George
10 5) The sun always shines
on tv - Aha
11 (21)
12 9)
13 (13)
14 7)
15 (23)
16
17 (26)
18 (22)
21 (27)
22 (14)
23 (34)
24 (20)
25 (17)
26 (24)
27 (19)
28 (30)
29
30 (25)
Conga - Miami Sound
Machine
Living in America -
James Brown
You little thief - Fear-
gal Sharkey
We just - Moses
In a lifetime - Clannad
Harlem shuffle - Ro-
ling Stones
How will I know -
Whitney Houston
I still remember -
Frank Ashton
Tonight - Ken Laszlo
Sanctigy yourself -
Simple Minds
Destiny - Jennifer
Rush
A good heart - Feargal
Sharkey
Zonder jou - Erik Me-
Rock me baby - Johnny
Nash
Female intuition - Mai
Tat
Manic monday - Bang-
38 (35)
39 (28)
40 (37)
les
1 Nikita - Elton John
Pien in de kop - Nor
maal
Cry to heaven - Elton
John
Ba ba bankuberfall -
Erst llg Verunsiche-
rung
Let's take you back -
Tommies
Moscow nights - Anya
Brother Louie - Mo
dern Talking
Sara - Starship
West End girls - Pet
Shop Boys
Jericho - Simply Red
It was love - Frank Du-
vaUKalina Maloyer
Hold me - T Pender-
grass/W Houston
Caravan of love - Isley
Jasper Isley
Who's zoomin' who -
Aretha Franklin
(Stichting Ned. Top 40)
Ook minister Brinkman
rode roos aangeboden.
en De Drie Heren - volkomen weg,
met name met haar levenslied van
de Lellebel. De presentatie lag in
handen van Erna Sassen, die wei-
nig kans kreeg haar kwaliteiten
avond. Zij speelde de anderen - de tonen als cabaretière, en Paul de
groep Purper, de Frisse Jongens Leeuw.
In het amusementsprogramma,
dat als gangmaker van het eigenlij
ke boekenbal fungeerde, was Bri
gitte Kaandorp dè vedette
Op het boekenbal zelf overheer-
se het aangeprezen rood, waarbij
heren die zich voor deze gelegen
heid in rode blazers hadden gesto
ken, veel weg hadden van doorge
zakte juryleden van de Koninklijke
Nederlandse Atletiek Unie. In elk
geval was er tot de vroege ochtend
volop muziek en dans geweld in
het Carré-complex.
LITERAIRE PRIJS - De Geert Jan
Lubberhuizenprijs (vroeger Eenhoorn-
prijs) 1985 is toegekend aan Vonne van
der Meer (33) voor haar debuut van het
afgelopen jaar 'Het Limonadegevoel
en andere verhalen'. Deze prijs, toege
kend door de Marten Toonderstich
ting, bedraagt 10.000 gulden. De
schrijfster ontvangt de prijs op 1
AMSTERDAM (ANP) - Nederland
se filmmakers hebben gisteren ge
protesteerd tegen de manier waar
op de omroepen volgens hen films
op de televisie verminken. De Ve-
vam, de Nederlandse vereniging
ter bescherming van de rechten
van filmmakers, wijst er in een
brief aan de omroepen op dat de
veranderingen in de films een in
breuk zijn op het auteursrecht. Zij
verzoekt de omroepen zich in de
toekomst van veranderingen in
films te onthouden.
Volgens de filmmakers worden
onder andere groot formaat-films
op 'normaal' formaat uitgezonden,
titels weggedraaid en scènes weg
geknipt en wordt gebruik gemaakt
van kwalitatief slechte kopieën.
Als voorbeelden van de laatste
maanden worden genoemd de uit
zending van Ben Hur (EO), Macca-
be and mrs. Miller (VPRO) en The
man who would be king (VARA).
De Vevam is een nog jonge ver
eniging op het gebied van het au
teursrecht. vergelijkbaar met de
Buma en Stemra. In diverse lan
den bestaat bij dergelijke organisa
ties van filmregisseurs en scenario
schrijvers die zich verenigd heb
ben in "Aïdaa" dezelfde bezorgd
heid, aldus een woordvoerder van
de Vevam.
Volgens Harry Hosman van de
VPRO komt het probleem van een
slechte kopie vooral om de hoek
kijken bij de niet courante films,
waarmee de VPRO vaak van doen
heeft. Het gaat dan niet zozeer om
films uit de Verenigde Staten,
maar wel bij voorbeeld bij Turkse
of Indiase films. Voorts is het vaak
moeilijk in Europa een goede copie
te vinden, omdat de filmmaat
schappij al niet meer bestaat of in
middels is gefuseerd.
Wat betreft de beeldverandering
zegt Hosman dat het nu eenmaal
lastig is een film op bioscoop-for
maat op een televisiebeeldscherm
over te brengen. Als je de film ori
gineel brengt komt het voor dat er
acteurs uit het beeld vallen. Het te
levisiebeeldscherm is in feite niet
geschikt voor dit soort films. Het
knippen in films komt overigens
bij de VPRO niet voor.
Bij de EO wordt toegegeven dat
er wel eens scènes uit een film wor
den geknipt. "Dat heeft te maken
met onze morele verplichtingen
ten opzichte van onze achterban",
aldus Peter Maris. "Er zijn films
met een verhaal dat uitstekend ge
schikt is voor de EO, maar soms
komt daar bij voorbeeld een
naaktscène in voor die niet ter zake
doet. In dat geval nemen wij con
tact op met de filmmaatschappij en
vragen wij toestemming voor een
ingreep. Krijgen wij die niet, dan
wordt de film niet aangekocht. Het
weglaten van de aftiteling gebeurt
wel eens een enkele keer als èr tijd
tekort is, aldus Maris.
Ook Veronica erkent wel eens in
een film te knippen. Maar dit ge
beurt dan alleen uit overwegingen
van tijdbesparing. In principe
wordt er niet geknipt, aldus een
Veronica-woordvoerder. Het weg
laten van de aftiteling gebeurt al
leen als het om een buitenlandse
film gaat, waarbij de rol zonder
overlappend beeld en geluid minu
ten lang voortduurt. Wat betreft de
kwaliteit van de kopieën zegt de
woordvoerder dat dit een pro
bleem is dat bij de distributeurs ge
zocht moet worden. De suggestie
van de filmmakers dat je dan een
film maar helemaal niet uit moet
zenden vindt hij te ver gaan.
door
John Oomkes
Dat werkte op een of andere ma
nier. You've seen the show, now
joy buy the album! De elpee liep
van stapel als een gek".
"Ik wist dat het een succes zou
worden toen we eraan werkten,
want dat was precies zo in zijn
werk gegaan bij Humble Pie. Het
had geen enkele hyping nodig -
geen enkele vorm van blabla. De
enige promotie bestond uit de
richtlijn dat bij een artikel een foto
werd afgedrukt van mü en de gi
taar. Maar opeens kwamen giganti
sche posters van me in omloop
waarop ik met ontblote borst stond
afgedrukt. Ik werd geëxploiteerd
omdat iedereen dacht: okee, we
hebben een hitalbum, en dan moet
je veel interviews geven, laten we
proberen om zoveel mogelijk om
slagartikelen te krijgen. Maar
achteraf gezien is dat in mijn geval
erg gevaarlijk. Dat komt door mijn
uiterlijk. Dat sprak in één klap het
teenybopper-publiek aan".
"Dat teenybopperpubliek had ik
nu juist achtergelaten met The
Herd. Toen Steve Marriott en ik
Humble Pie vormden wilden we
daar van verschoond blijven. Gil
lende meisjes luisteren niet naar
muzikanten. En we voelden ons
juist muzikanten, we wilden voor
muziekliefhebbers spelen. We lie
ten een baard staan, trokken vuile
kleren aan, wasten ons niet, haha-
ha, we wilden niet bekeken wor
den, maar een goeie show opzet
ten. En daarvoor gewaardeerd wor
den".
Peter Frampton: "Het kostte me geweldig veel moeite toe te geven dat ik
mijn eigen leven niet langer onder controle had". (foto gpd)
ziekliefhebbers - geen krijsende zag, maar het had mijn naam wel
meisjes! Veel gitaarfans". eens gehoord. Misschien zelfs wel-
Ontblote borst ^nade pla^Ma"ope!ns' a!s een
donderslag by heldere hemel, was
"De live-elpee kwam uit, en het daar de combinatie van mijn beste
grote publiek wist niet hoe ik eruit werk tot dan toe op een live-plaat.
Sergeant Pepper
"Maar die toegevoegde hype -
die was er voordat ik er erg in had.
Eén foto op de omslag van Rolling
Stone met mijn hemd uit - dat ver
anderde het imago. Vanaf dat mo
ment ging alles fout. Als ik even
een sprong mag maken naar het
filmproject Sgt. Pepper's, dan was
dat de definitieve afgang. Mijn
trouwe fans hielden het daarna
voor gezien. Die hadden wel alle
maal die foute foto's gezien, maar
hadden me nog voor een serieuze
muzikant gehouden. Vanaf Sgt.
Pepper's was ik iemand uit een
cartoonfilm. Zo'n type in zo'n foute
film, die neemt zijn werk niet se
rieus. Dat zou ik zelf ook denken".
Frampton had in 1978 allang
