'Bel maar op, dat raadslid'
'Praten over idealen is uit'
Stemmen.... hoezo?
JOVD Alphen wil jongeren scholen
Een oudere jongere in het diepe
WOENSDAG 12 MAART 1986
PAGINA 15
Jan van der Voet, jongere tussen grijze pakken
Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 144941, toestel 242
Nog een weekje, dan mag ieder
een vanaf 18 jaar weer naar de
stembus om een nieuwe gemeen
teraad te kiezen. Dat gebeurt in
de schaduw van de verkiezingen
voor de Tweede Kamer op 21
mei, maar ook raadsverkiezingen
zijn belangrijk. Want de gemeen
te beslist over dingen die heel
dicht bij huis liggen: fietspaden
en sportvelden, woningbouw
voor jongeren, werklozenprojec-
ten, en subsidies voor buurthui
zen of de sportclub
lid bent.
De gemeenteraad is officieel
de baas in de gemeente. Hoe
groot die raad is, hangt af van het
aantal inwoners. Zo heeft Hille-
gom (19.000 inwoners) 17 raads
leden, en Leiden (105.000 inwo
ners) heeft er zelfs 39. Nu komen
die raadsleden niet elke dag bij
elkaar, en daarom kiezen zij weer
een ploegje mensen dat veel va
ker (in Leiden twee keer in de
week) bij elkaar komt om de za
ken door te nemen: het college
van burgemeester en wethou
ders. De raadsleden kiezen uit
hun midden de wethouders, ter
wijl de politici in Den Haag uit
maken wie er burgemeester
wordt.
In veel gemeenten hebben de
burgemeester en.de wethouders
in feite de touwtjes in handen.
Die maken voorstellen over alle
gemeentelijke zaken en de ge
meenteraad moet die dan goed
keuren. En daar zit hem nou de
kneep. Want meestal doen raads
leden al dat bestuurswerk er bij
in hun vrije tijd en hebben ze dus
maar weinig tijd om zich overal
in te verdiepen. Ze moeten er
vaak maar op vertrouwen dat het
voorstel van burgemeester en
wethouders inderdaad het beste
Daarom wil elke partij ook zo
graag wethouders van de eigen
club hebben. Dan is de kans na
tuurlijk het grootste dat de voor
stellen in het eigen straatje zijn.
Na de verkiezingen wordt er dan
ook driftig onderhandeld over de
vraag wie er wethouder mogen
worden. Krijgt elke partij naar
verhouding net zoveel wethou
ders als raadszetels, dan heet dat
een afspiegelingscollege. Maar
zo hoeft het niet te gaan. Als twee
(of meer) partijen samen meer
dan de helft van de raadszetels
hebben, kunnen ze besluiten om
met zijn tweeën alle wethouders
te benoemen. Dat betekent dat
elke partij meer wethouders van
de eigen club heeft en dat is ook
leuk.
In Leiden bijvoorbeeld hebben
PvdA en WD na de vorige
raadsverkiezingen besloten om
met zijn tweeën alle wethouders
te benoemen. De WD kreeg
toen twee wethouders en het
CDA geen eentje, terwijl ze toch
bijna even groot zijn. De PvdA
kreeg zelfs vier wethouders, ter
wijl ze 'maar' dertien raadszetels
hadden. Of dat straks weer zo
wordt, is de vraag. Dat hangt er
maar net van af hoeveel raadsze
tels elke partij straks krijgt. En
dat mogen volgende week de
kiezers beslissen.
"Ik ben veruit de jongste, het op
een na jongste raadslid is ruim
tien jaar ouder. Met name in het
begin keken ze toch wel vreemd
tegen me aan. Ik kreeg vaak op
merkingen in de sfeer van: hoor
onze Benjamin eens. of: de heer
Van der Voet weet dat natuurlijk
allemaal nog niet, maar.... en dan
volgde er een of ander verhaal. Ik
merkte ook dat er meer van mij
werd gevraagd dan van anderen
die nieuw in de raad kwamen
maar ouder waren".
"Ik moet er wel gelijk bijzeg
gen dat ik dan aan de andere
kant nooit erg heb gevonden. Ik
vond het prima als erop werd ge
wezen dat ik de enige jongere in
de raad was. dat gaf me het recht
om te praten over dingen die jon
geren aan gaan. Door voortdu
rend mijn mond open te doen
ben ik toch geaccepteerd als ge
sprekspartner. Of ze er ook wat
aan mee doen, dat is weer een an
dere vraag.
Ouderen hebben weinig in
zicht in de problemen van jonge
ren. Het is best wel een verschil
of je 25 of 55 bent. Je belevings
wereld is totaal anders. Als je
nooit fietst, weetje ook niet voor
welke problemen een fietser op
een drukke kruising staat. Die
ouderen denken dat ze met een
paar voetbalvelden de proble
men van de jeugd wel hebben
opgelost. Maar niet iedereen
houdt van voetbal en bovendien
kun je geen zeven dagen in de
week voetballen. Daarom is het
belangrijk dat er jongeren in de
raad zitten. Want de gemeente
beslist wel over heel veel dingen
die jongeren aangaan.
Een belangrijk probleem bij
15- tot 20-jarigen bijvoorbeeld is
een stuk verveling. Lisse is nu
eenmaal geen opwindend dorp
en het is belangrijk dat er iets
voor ze is. Dan is er nog het pro
bleem van de jeugdwerkloos
heid. Je kunt als gemeente heel
weinig doen om meer banen te
scheppen, maar je kunt er wel
voor zorgen dat werkloze jonge
ren zinvol bezig kunnen zijn als
ze dat willen. Want al die verha
len dat jongeren niet willen vind
ik niet indrukwekkend: je moet
ze wel eerst de gelegenheid ge
ven om wat te doen.
Je ziet dat verschil in leefwe
reld ook steeds bij de discussie
over het open jongerenwerk.
Steeds weer die houding: jullie
hebben toch een gebouwtje, wat
zitten jullie steeds maar te zeu
ren over meer ruimte? En de
subsidie komt vanuit de gedach
te dat je de jeugd van de straat
Jan van der Voet (28) uit Lisse is het jongste raadslid uit
de Leidse regio. Hij is al een flink aantal jaren bezig met
politiek. Een jaar of tien geleden bezocht hij een politie
ke avond, werd lid van de Politieke Partij Radikalen
(PPR) en rolde er toen van lieverlee steeds verder in. Hij
hoopt binnenkort af te studeren als politicoloog en werkt
bij de Tweede-Kamerfractie van de PPR.
Vier jaar geleden, op zijn 24ste, werd hij raadslid voor
de PvdA/PPR/PSP in Lisse. Hij heeft zich de afgelopen
jaren sterk gemaakt voor onder meer het open jongeren
werk en jongerenhuisvesting. Want ouderen doen dat
niet, zegt hij. Zelf begint hij ook al een 'oudere jongere' te
worden, vindt hij. "Ik besef ook wel dat ik langzaam van
de 18-jarigen vandaan groei. Daarom is het van belang
dat er meer jongeren in de gemeenteraad komen". De er
varingen van een jongere tussen de grijze pakken.
houdt want anders gaan ze toch
maar dingen vernielen. Niemand
geeft het toe, maar ik proef altijd
die ondertoon: dat het meer gaat
om het bestrijden van vandalis
me dan vanuit een positieve hou
ding om wat voor jongeren te
willen doen.
En dan denk ik ook aan jonge
renhuisvesting. Veel jongeren
zijn om wat voor reden dan ook
gedwongen om buitenshuis te
gaan wonen. Wanneer je als ge
meente onvoldoende voor die
groep bouwt, dan dwing je jon
geren - met vaak toch een heel
bescheiden inkomen - op heel
dure kamers te gaan wonen. Als
je 18 bent en je wilt op kamers
gaan wonen met je RWW-uitke-
ring, probeer dan maar eens een
kamer te huren. De eenvoudigste
kamer met verwarming en keu
ken kost al gauw 400 gulden. Hoe
moet je dan van de rest van je
uitkering leven? Het is nog niet
zo lang geleden dat alleenstaan
dejongeren niet aan de bak kwa
men bij de woonruimteverde
ling.
Maar inderdaad, de meeste
jongeren denken: politiek, gooi
maar in mijn pet. Ik denk dat po
litiek nu te weinig aansluit bij de
wereld van de jongeren. 'De poli
tiek' doet toch niks voor ons, dus
waarom zouden we ons ermee
bemoeien, denken ze. Ik vind dat
jongeren om te beginnen onder
scheid moeten maken tussen
partijen die wat voor ze willen
doen en partijen die dat niet wil
len. En het moet toch mogelijk
zijn om jongeren te betrekken bij
politiek. Je kunt dat doen door
ze te wijzen op onderwerpen die
voor hun van belang zijn en
de politiek beslissin
gen neemt. Vaak hoor je van jon
geren ontevreden geluiden, maar
ze moeten wel beseffen dat ze bij
de politiek moeten aankloppen
als ze wat willen.
Maar jongeren laten zich juist
vaak niet horen. Daardoor pakt
de politiek hun problemen niet
op en als de politiek niets doet,
doen de jongeren ook niets. Dat
is het probleem waar je voor
staat. Ik denk dat de politiek de
eerste stap moet zetten en moet
laten merken dat ze wat voor jon
geren wil doen. En daar zit ook
weer een moeilijkheid, want jon
geren zijn vaak niet georgani
seerd. Daarom is zoiets als een
open jongerencentrum zo be
langrijk: daar heb je die jongeren
bij elkaar, daar kun je ze berei
ken
Jan van der Voet: "Ik kreeg vaak opmerkingen i
hoor onze Benjamin eens".
dan willen jongeren best actief
worden. Jongeren zien vaak als
een berg op tegen de politiek, ze
vinden het veel te moeilijk. Maar
het is heel makkelijk om politiek
actief te worden. En daarvoor
hoef je echt geen lid te worden
van een politieke partij. Stel dat
je subsidie voor iets wilt, dan
moet je gewoon gemeenteraads
leden benaderen. Bel ze maar op
of schrijf ze een briefje, hele sim
pele dingen. Maar de meesten
'komen daar niet aan toe en dat is
jammer".
SJAAK SMAKMAN
RIJNSBURG - Rijnsburg is
geen bolwerk van doldrieste
jeugdige onbezonnenheid. Toch
zitten daar sinds 1982 twee jon
geren in de gemeenteraad. Een
van hen is Jan Pieter Tensen. In
middels is hij 34, dus niet hele
maal meer piepjong, maar toch...
Het bijzondere aan Tensen is
dat zijn partij, het CDA, hem in
1982 eigenlijk - nog - niet in de
gemeenteraad wilde hebben. Hij
had een betrekkelijk lage plaats
gekregen op de kieslijst. Jan Pie
ter Tensen bleek echter nogal po
pulair te zijn onder de Rijnsburg-
se jongeren. Die brachten zoveel
stemmen op hem uit dat hij auto
matisch in de raad kwam.
Hij heeft dit min of meer te
danken aan zijn werk voor het
CD JA, de jongerenbeweging van
het CDA. Tensen is hier een tijd
lang voorzitter van geweest. De
ze club organiseerde een flink
aantal activiteiten zoals"
politieke avonden - en zette zich
in voor de oprichting van de
open jongerensociëteit 't Kraaie-
nest in Rijnsburg. Belangrijk
was ook dat Tensen - in het da
gelijks leven leraar op de lagere
tuinbouwschool in Rijnsburg -
actief was op scholen. Hij legde
daar het belang van de politiek
uit. (En niet om jongeren te vra
gen op het CDA te stemmen, zegt
hij er nadrukkelijk bij).
En tja, daar zat hij dan in 1982.
Zonder dat hij er zelf op had ge
rekend, was hij opeens in het
diepe gegooid. In het begin wa
ren er wat kleine incidenten,
voornamelijk te wijten aan zijn
soms al te grote geestdrift. "Ik
moet soms worden afgeremd",
geeft hij toe. Maar al met al vindt
Jan Pieter Tensen dat hij door
zijn collega's goed is opgevan
gen.
Een van de moeilijkheden die
Tensen in het begin had was:
waar haal je je informatie van
daan. "Je weet aanvankelijk nog
niet zo snel alle 'wegen' te vin
den. Dat komt pas later".
"Ik weet nu ook dat je als
raadslid minder makkelijk be
paalde dingen kunt doen of zeg
gen dan wanneer je voorzitter
bent van het CDJA. In de raad
moet je voortdurend rekening
houden met de andere leden van
je fractie. Daar heb ik me in het
begin wel eens op verkeken. Ik
heb me bijvoorbeeld wel eens
bijzonder lovend uitgelaten over
emancipatie. Gewoon, omdat ik
daar ook een groot voorstander
van ben. Daar heb ik opmerkin
gen over gekregen vanuit de
fractie en vanuit de achterban.
Niet omdat emancipatie een
slechte zaak werd gevonden, be
grijp me goed. Nee, men vond
dat ik me er wel erg overdreven
lovend over had uitgelaten".
Tensen omschrijft zichzelf als
een gematigd progressieve
CDA'er. Daardoor zal hij het vast
niet altijd eens zijn geweest met
de overige leden van zijn fractie.
Toch heeft Tensen zelden of
nooit een apart standpunt inge
nomen in de raad. Als er een be
slissing moest worden genomen,
stemde hij met zijn collega's
mee. Stelde hij daarmee de jon
geren die een voorkeurstem op
hem uitbrachten niet teleur?
Aarzelend zegt Tensen: "Ik
kan niet alles gedaan krijgen wat
ik wil. Ik zal een middenweg
moeten bewandelen. Natuurlijk
moet er ruimte zijn voor een min
derheidsstandpunt. En ik heb
het idee dat die ruimte er ook
steeds meer komt. Ik had natuur
lijk voortdurend dwars kunnen
gaan liggen. Maar wat had ik
daarmee bereikt. Als ik moet kie
zen tussen overleg en confronta
tie, dan kies ik voor het eerste".
Eerlijk voegt hij eraan toe dat
hij op sommige momenten ook
naar zijn eigen belang heeft ge
keken. "Als ik er steeds keihard
tegenin was gegaan Je weet
dat er op een gegeven moment
nieuwe kandidatenlijsten voor
de gemeenteraadsverkiezingen
worden gemaakt. Daar let je ook
op".
Jan Pieter Tensen zegt dat, als
hij na de verkiezingen weer in de
raad komt, een aantal zaken an
ders zal aanpakken dan in het be
gin. "Ik heb de neiging breed
voerig te praten en me te verlie
zen in allerlei kleinigheden. Dat
hoop ik toch wel te verbeteren.
Verder ben ik van plan me nog
beter te laten informeren dan nu
al het geval is. Ik wil kijken hoe
zaken in andere gemeenten wor
den aangepakt. Ook wil ik me in
spannen om het milieubeleid en
de vredespolitiek in Rijnsburg
verder van de grond te krijgen".
Op de nieuwe kieslijst van het
CDA neemt Tensen een achtste
plaats in. Dat moet voldoende
zijn om weer in de raad te ko
men, als het een beetje meezit.
Toch vindt Tensen die achtste
plaats een beetje teleurstellend.
Vooral ook omdat op de zevende
plaats, dus boven hem, een
nieuwkomer staat.
Tensen wijt zijn lage plaats aan
het feit dat er maar weinig jonge
ren verschenen op de vergade
ring waar de definitieve kieslijst
werd vastgesteld. "Als er meer
jongeren waren gekomen, was ik
hoger uitgekomen, denk ik.
Daarover wil ik trouwens graag
nog wat kwijt. Ik vind d^t jonge
ren, als ze echt invloed willen
hebben in hun partij, juist naar
dit soort vergaderingen moeten
komen. Daar wordt in feite be
paald wie de komende vier jaar
in de gemeenteraad zitten".
WIM WEGMAN
Jan Pieter Tensen - met Elfstedentrui - voor het open jongeren
centrum 't Kraaienest in Rijnsburg. "Als jongeren echt invloed
willen hebben, moeten ze juist naar de partijvergaderingen gaan
waar de kieslijsten worden vastgesteld (foto Holvast)
Onderzoekers zeggen dat maar
vijftien procent van de Nederlan
ders is geïnteresseerd in politiek.
In jouw directe omgeving zijn
dat er waarschijnlijk nog minder.
Veel jongeren vinden de politiek
alleen maar saai.
Maar er zijn ook jongeren die
daar anders over denken, zoals
blijkt uit de oprichting vorige
maand van de JOVD, afdeling
Alphen en omstreken. De voor
zitter van deze Jongerenorgani
satie voor Vrijheid en Democra
tie is de 22-jarige Hilda de Wijn.
"Wij willen laten zien dat politiek
niet saai is, alleen komt het vaak
saai op papier", zegt zij.
De JOVD is onafhankelijk, al
leunen ze dicht tegen de WD
aan. Maar in tegenstelling tot bij
voorbeeld het CDJA (CDA-
jeugd) en de Jonge Socialisten
(PvdA) maken zij niet werkelijk
deel uit van de WD. De afdeling
Alphen en omstreken telt inmid
dels zo'n vijftien leden. "Redelijk
voor een beginnende afdeling",
vindt De Wijn.
"We hebben onze eigen stand
punten en niemand kan ons
daarover op de vingers tikken",
'stelt zij. "Maar het is niet zozeer
onze bedoeling om mee te beslis
sen, al kun je als lid van een jon
gerenorganisatie natuurlijk wel
invloed uitoefenen. We hebben
meer een scholende werking. We
willen mensen in contact bren
gen met de politiek en laten zien
hoe de politiek werkt. Daarom
gaan we naar spreekbeurten van
politici, naar de gemeenteraad en
ook wel eens naar de Tweede Ka
mer. Ook al zijn de discussies
niet interessant, dan is het nog
aardig om te horen en te zien op
welk niveau die politici bezig
zijn en met welke problemen zij
hebben te maken".
"Je steekt er altijd wat van op".
borduurt Hilda de Wijn verder
op het scholingsaspect. "Het
scherpt je geest, je leert menin
gen te vormen en onder woorden
te brengen. En als je moet sollici
teren, kan het ook nooit kwaad
als je bestuurlijke ervaring
hebt".
Die ervaring kunnen JOVD-le-
den opdoen door in gemeentelij
ke commissies te treden. In zo'n
commissie worden door af
gevaardigden van politieke par
tijen oplossingen gezocht voor
allerlei vraagstukken en proble
men. "De landelijke politiek
krijgt veel meer publiciteit, maar
de gemeenteproblemen zijn min
stens zo belangrijk", vindt De
Wijn. "De gemeentepolitiek staat
veel dichter bij de mensen".
"Politiek raakt iedereen, maar
de directe interesse is klein. Dat
blijkt ook wel uit het verschil
tussen het aantal mensen dat
gaat stemmen en het aantal dat
werkelijk lid is van een partij".
GERARD HAVERKAMP
Jonge socialisten: acties, maar ook muziek en uitgaan
Jongeren in de politiek, hel
wordt elders op deze pagina ook
opgemerkt, zijn er niet zo veel. In
Leiden is desondanks een afde
ling van zestig mensen actief van
de Jonge Socialisten in de PvdA
(JS). "Wij willen binnen de PvdA
opkomen voor de belangen van
jongeren", zegt Jay Jawad (21),
politiek sceretaris van de JS. Een
andere doelstelling is het naai
links sjorren van de PvdA.
De JS gebruiken daarvoor on
der meer acties, bedoeld om
mensen op misstanden te wijzen.
Zo is men bijvoorbeeld bezig
met een actie voor de Leidse JS-
voorzitter Jeroen van der Sluijs,
die momenteel in voorarrest zit
wegens dienstweigering. Er is
een schoolverlatersactie op til,
met de bedoeling om zo veel mo
gelijk meisjes, die van school af
komen, zich te laten inschrijven
bij het arbeidsbureau.
Een andere actie van de JS
richt zich op de gemeenteraads
verkiezingen van 19 maart. De
JS willen dat mensen stemmen
op het Leidse PvdA-raadslid Ste
ven de Vreeze zodat de kans gro
ter wordt dat na de verkiezingen
een college van burgemeester en
wethouders kan worden ge
vormd van PvdA en Links Lei
den, het plaatselijke samenwer
kingsverband van PSP, PPR en
CPN.
Dus behalve het voeren van ac
ties op straat en het organiseren
en steunen ervan, proberen de
JS ook binnen de Partij van de
Arbeid progressief en vernieu
wend bezig te zijn. Dat doen ze
door amendementen (toevoegin
gen aan voorstellen) en het indie
nen van voorstellen. Voor het
partijprogramma voor de de ge
meenteraadsverkiezingen, heb
ben ze bijvoorbeeld een hoofd
stukje over vrede en veiligheid
opgesteld. Door de Leidse PvdA-
leden is dat hoofdstukje aange
nomen en vervolgens in het pro
gramma verwerkt.
Toch blijft het moeilijk om jon
geren bij de politiek te betrek
ken, constateert Jay Jawad, bij
gevallen door zijn JS-compaan
Marcel Mooij (20). "In de jaren
zeventig hadden jongeren idea
len. Nu zijn ze erg cynisch ge
worden. Als je over idealen be
gint voor een schoolklas, dan
word je praktisch de klas uitge
gooid. Vrouwen zijn helemaal
moeilijk te interesseren voor po
litiek. De meeste jongeren vin
den politiek maar moeilijk, on
doorzichtig en geouwehoer".
"De mensen moeten liefst
dicht met hun neus op de feiten
worden gedrukt. Dan komt er
een moment dat men denkt we
kankeren niet alleen, maar we
moeten er ook wat aan doen".
Jav Jawad tekent daarbij aan dat
best nog wel veel jongeren actiel
zijn bij instellingen als de We
reldwinkel of het Komitee Kruis
raketten Nee. Deze mensen ra
ken later nogal eens verzeild bi)
de JS".
De JS doen niet alleen aan po
litiek door van vergadering naar
vergadering te sjouwen. Er
wordt ook aan uitgaan, op kamp,
muziek en scholing gedaan. Het
hoeft niet allemaal zo formeel te
zijn", zegt Jay Jawad daarover.
De Leidse JS-afdeling wordt
voor een belangrijk deel bevolkt
door studenten, veelal rond de
twintig jaar. Beide gesprekspart
ners vinden dat echter verre van
onacceptabel. Te meer omdat de
vijftien jaar oude Leidse JS-afde
ling al een paar keer op één oor
heeft gelegen. Drieeneenhalf jaar
geleden werd de Leidse JS
nieuw leven ingeblazen. Van vijf
leden toen is het uitgegroeid tot
zestig leden nu.
De invloed die de JS hebben
binnen de PvdA moet niet wor
den overschat. Ze kunnen altijd
rekenen op een bestuurszetel in
de plaatselijke PvdA. een zoge
naamde 'kwaliteitszetel'. "Maar
de PvdA ligt er niet van onder
steboven, als wij kwaad zijn",
schetst Jay Jawad. "Of we moe
ten irritante dingen organiseren,
zoals die voorkeuractie voor Ste
ven de Vreeze".
RAYMOND PEIL
Wordt vervolgd.