Bedrijfsleven durft weer te investeren
Industrie grond
Leiden en omgeving: 90 hectare industrieterrein
GEMEENTEHUIS t NIEUWKOOP
DINSDAG 11 MAART 1986
DO/ST
BEDRIJVEN
PAGINA 33
Het bedrijfsleven leeft op. Ondernemers
durven weer te investeren. Gemeenten zaten
aan het eind van de jaren zeventig met vele
hectaren industrieterrein, die zij aan de
straatstenen niet kwijt konden. Een gevolg
hiervan was, dat gemeentelijke
grondbedrijven met enorme geldtekorten te
kampen hadden.
Maar het tij lijkt gekeerd. Halverwege de
jaren tachtig steekt de ondernemer weer geld
in zijn bedrijf. Geld voor modernisering, geld
voor uitbreiding. Voor die uitbreiding, of het
opzetten van een geheel nieuw bedrijf, is
grond nodig. Wat Leiden en omgeving betreft
is er wel wat speling. Zo'n negentig hectare
industrieterrein is direct voorradig. In de
toekomst zullen hieraan nog eens enkele
tientallen hectaren worden toegevoegd.
Wat hebben de individuele plaatsen te bieden?
Onder welke voorwaarden mogen bedrijven
binnenkomen? En hoe komt het, dat praktisch
elke gemeente een andere grondprijs heeft?
door Jan Westerlaken
Katwijk staat niet te trappelen om nieuwkomers welkom te heten. Men wil het industrieterrein liever "in reserve houden" voor uitbreiding van al
gevestigde ondernemingen. Op de voorgrond het nieuwe pand van C&A, daarachter de nieuwbouw van de firma Nobel. (Foto Dick Hogewoning»
Leiden zoekt zijn heil in Amerika.
Alphen lokt ondernemers met een
slagzin. Nieuwkoop houdt het sim
pel. Een houten bord langs de weg
met een kreet: Stop uw duiten in de
kluiten.
Zo probeert elk op zijn manier z'n in-
dustriegrond te slijten. De één gaat dat
wat gemakkelijker af dan de ander. Lig
ging en bereikbaarheid van zo'n terrein
spelen een voorname rol. Maar ook hoe
snel ben je in de grote(re) steden of op
Schiphol en hoe hoog ligt de prijs van de
grond. Hoe beter de verbinding, hoe
duurder de grond. Een uithoek is goed
koop, een plekje langs de rijksweg uitge
sproken duur. Nieuwkoop vraagt maar
90 gulden voor een vierkante meter, Lei
derdorp 225 gulden. De goedkoopste en
de duurste plaatsen. De rest hanteert
prijzen die hier tussen liggen.
Voor de komende jaren lijkt er nog
voldoende industrieterrein in de regio
Leiden voorhanden. Een optelsom leert,
dat er in dit gebied tussen de 85 en 90
hectare grond direct beschikbaar is. Lei
den (26 ha) en Alphen (25 ha) nemen bij
na tweederde 'hiervan voor hun reke
ning. Haarlemmermeer heeft 13 hectare
aan te bieden. Bovendien wordt er door
het hele gebied aan een uitbreiding van
bedrijfsterreinen gewerkt.
Alphen
De 25 ha waarover Alphen beschikt
mogen nu dan nog niet zo aantrekkelijk
zijn, maar in de toékomst zullen ze dat
zeker wel zijn. De grond grenst dan aan
de nieuwe rijksweg 11, die aansluiting
geeft op de verbinding Den Haag-Am
sterdam. Dan zal het best wel eens kun
nen gebeuren dat de vierkante-meter-
prijs wat de omhoog gaat.
Alphen ligt in het 'hart' van de vier
grote steden. Het maakt daar ook gretig
gebruik van:'Bedrijvig zijn in Alphen,
de hele Randstad ligt er omheen!' Met
deze slogan bestookt de gemeente het
bedrijfsleven. De voorwaarden waaraan
een nieuwe ondernemer moet voldoen:
per hectare moet hij tenminste een ar
beidsplaats meebrengen. Maar strikt
noodzakelijk is dat niet. Iedere fabrikant
die in Alphen een stekje zoekt, wordt se
rieus benaderd. Omdat het per se niet
met een grote lap grond in zijn maag wil
blijven zitten. Grond, beweert ambte
naar R. Pit, die zeker geen steen om de
nek van de gemeente is.
De wervende kracht moet uitgaan van
advertenties en brochures. Brochures
die in het Engels en Italiaans zijn ver
taald. In het Italiaans vanwege de Ro
meinse vondsten die zijn gedaan. Met de
Engelse tekst hoopt Alphen Amerika
nen en Japanners over de streep te trek
ken. Een vierkante meter kost nu 140
gulden. Aan die prijs, zegt Pit, kan wel
eens wat worden getornd. Als een een
bedrijf behoorlijk wat arbeidsplaatsen
meebrengt, gaat Alphen ver. Of het
duikt onder de prijs óf het stelt de beta
ling uit.
Bollenstreek
Sassenheim, Lisse en Hillegom zijn de
enige drie gemeenten in de bollenstreek
die industriegebieden hebben. De grond
in Sassenheim is vijftig gulden per vier
kante meter duurder dan in de overige
twee dorpen. Hoe komt dat?
Sassenheim buit de ligging van het be
drijfsterrein - direct langs de rijksweg
naar Amsterdam - uit. Daar moet de on
dernemer voor betalen.
Die hogere grondprijs heeft ook nog
een andere achtergrond. Toen de econo
mie op en laag pitje stond, was er in het
geheel geen belangstelling voor de
grond. Hoewel aarzelend, geeft ambte
naar Haasnoot toch toe, dat er toen enke
le tonnen renteverlies zijn geleden. Ook
nu is het nog geen rozegeur en mane
schijn. Anders gezegd: er wordt anno
1986 verlies geleden op de grondprijs.
Om dit zoveel mogelijk te beperken is de
prijs van de grond wat opgeschroefd.
De gemeente Sassenheim beseft, dat
als er een ondernemer komt die uitslui
tend naar de vierkantie-meterprijs kijkt,
een buurgemeente meer kans heeft een
lap grond te verkopen dan zij. Sjoeme
len met de prijs is er niet bij. Of de hoek
moet wel heel ongunstig zijn
Bedrijven die naar Lisse willen komen
moeten aan twee voorwaarden voldoen:
de grond mag niet voor belegging wor
den gebruikt en binnen zes maanden
moet de nieuwkomer aan het bouwen
zijn. De gemeente verleent hierin alle
medewerking.
De markt is, wat Lisse betreft, luw. In
augustus 1984 beschikte het bollendorp
over elf hectare bedrijfsgrond nu resten
er nog vier. Ambtenaar Lefeber hoopt,
dat dit terrein binnen twee jaar is uitge
geven. Om dat te bereiken plaatst de ge
meente een keer in de drie maanden een
advertentie waarin industrieterrein te
koop wordt aangeboden. Concurreren
met aangrenzende dorpen is er niet bij,
zegt hij. Alleen, dat Lisse snel de garan
tie afgeeft om te kunnen bouwen.
Hillegom is soepel. Voorwaarden om
er een bedrijf te vestigen zijn er nauwe
lijks. Wanneer de fabrikant voldoet aan
de eisen die in het bestemmingsplan
worden gesteld, kan hij zo aan de slag.
Ook voor Hillegom was het jaren pas
op de plaats maken, maar nu zit er toch
wel weer wat schot in de veFkoop. Be
drijven van buiten worden vooralsnog
op een zijspoor gezet, omdat onderne
mers uit eigen gemeente voorrang krij
gen. Het laatste gebeurt onder druk van
de provincie, die vindt dat Hillegom niet
meer buiten de regio mag werven.
Woordvoerder Van Heusden zegt, dat er
toch ook een vestiging van C A in Lis
se is gekomen. "En dat bedrijf komt niet
uit deze regio", zegt hij strijdvaardig.
Van Heusden noemt Hillegom een aan-
trekkenjKe gemeente voor onderne
mers: de grond is er niet te duur en
Schiphol en Rijnmond op niet al te grote
afstand. Bedrijven die proberen wat van
de grondprijs af te pingelen, komen van
een koude kermis thuis. Men moet van
goede huize komen om daarvoor een
willig oor bij de gemeente Hillegom te
vinden.
Haarlemmermeer
Haarlemmermeer en Schiphol. Beide
kunnen nauwelijks los van elkaar wor
den gezien. Het polderbestuur zit er wel
een beetje mee. Want in Hoofddorp mo
gen alleen nog maar kantoren worden
gebouwd. Een probleem?
Ambtenaar Baljeu geeft het eerlijk
toe: "Inderdaad, we zitten in de proble
men. We moeten bedrijven die zich bij
ons willen vestigen 'nee' verkopen. In
Nieuw-Vennep ligt wel een groot indus
trieterrein. Maar de bereikbaarheid laat
wel het een en ander te wensen over.
Daarom gaan we niet actief de boer op
om die grond aan de man te brengen. De
gemeente is wel heel druk doende om
grond te kopen waarop zich straks be
drijven mogen vestigen die het vooral
van Schiphol moeten hebben".
Meevallen zal dat niet. Het provinciaal
bestuur van Noord-Holland is van me
ning, dat nieuwe ondernemingen rond
Amsterdam moeten komen. Het beleid
is daarop ook afgestemd. Tot groot onge
noegen van Haarlemmermeer. Baljeu
daarover: "Al tientallen jaren liggen er
in de hoofdstad terreinen te wachten op
kopers. De belangstelling is minimaal.
Onze gemeente heeft er van alles aan ge
daan om hierin verandering te brengen.
Het resultaat van die inspanningen is ge
ring".
Ondanks het feit dat Haarlemmermeer
in de tweede helft van de jaren negentig
een tweede industriegebied in Hoofd
dorp in ontwikkeling mag nemen, blijft
de gemeente somber gestemd: ze kan
niet voldoen aan de vraag. "En dat", stelt
Baljeu, "is funest voor bedrijven die -
economisch gezien - móeten uitbreiden.
Bij ons kunnen ze geen kant op".
De gedachte van het provinciaal be
stuur van .Noord-Holland om de econo
mie in Amsterdam wat op te krikken, is
niet zo vreemd. Zeker als men weet, dat
Haarlemmermeer een werkloosheids
percentage heeft dat ligt op rond de vijf
procent. Hoogstwaarschijnlijk het laag
ste cijfer van Nederland. De stelregel
van de gemeente is, dat als een onderne
mer zich in de polder vestigt, moet hij in
de direct omgeving ook personeel kun
nen werven. Maar met een laag percen
tage aan werkloosheid als Haarlemmer
meer valt dat niet mee.
Dè gemeente, zegt Baljeu, heeft be
wust de grondprijs wat aan de hogere
kant gehouden. Om gemeenten in de di
recte omgeving - die best een opkikker
kunnen gebruiken - niet voor de voeten
te lopen.
Katwijk
Het klinkt vreemd. Toch hoopt Kat
wijk, dat het bedrijfsleven een niet al te
grote belangstelling voor zijn industrie-
grond aan de dag zal leggen. Woordvoer
der De Waard zegt, dat de kustgemeente
de voorraad grond de komende jaren
hard nodig zal hebben.
"We zullen de mensen niet wegstu
ren", aldus De Waard, "maar we houden
wel in het achterhoofd, dat er onderne
mers uit Katwijk zelf komen die grond
voor uitbreiding nodig hebben. Nee, we
komen nog geen terrein tekort, maar we
moeten toch voorzichtig aandoen".
De Waard vertelt, dat Katwijk niet
zonodig grond hoeft te verkopen. Waar
om niet? "Van exploitatietekorten is bij
ons geen sprake. Het uitgangspunt, dat
wij hanteren is altijd geweest: we verko
pen grond voor werkgelegenheid. Komt
er een fabrikant die een hectare grond
wil? Prima, maar dan moet hij wel ga
randeren, dat hij voor minimaal honderd
mensen een baata heeft. Bedrijven die
twee of drie hectare willen kopen? Ach,
dan valt er met ons best over de prys te
praten".
Leiden
Leiden slaat zijn vleugels uit. Voor het
werven van Amerikaanse ondernemin
gen is de gemeente op zoek naar iemand
die goede contacten in de VS heeft. Het
liefst zou Leiden met een Amerikaan in
zee gaan, maar strikt noodzakelijk is dit
niet. Hoewel de functie nog niet nader
omschreven is, zal de aandacht uitgaan
naar die bedrijven die zich in de hoek
van het science-park willen vestigen. De
gemeente probeert dit jaar de zaak te re
gelen.
Het werven van bedrijven doet Leiden
overigens niet alleen in de Verenigde
Staten. De gemeente heeft een wer
vingsprogramma, dat is afgestemd op
vakbeurzen waaraan vaak ook congres
sen zijn verbonden. Speciale interesse
heeft Leiden voor ondernemers die zich
in de bio-technologische hoek bewegen.
De biotechniek is een speerpunt, zegt
Saskia Groenewegen. Samen met Den
Haag en Zoetermeer heeft Leiden een
vorm van samenwerking om bedrijven
(off shore) uit het buitenland aan te trek
ken.
Een aantal plaatsen uit het noorden
maakte onlangs bekend, dat het tipgeld
had ingesteld. Tipgeld voor mensen die
erin slagen een ondernemer over te ha
len zich in een van die gemeenten te ves
tigen. De tipgever krijgt vijf procent van
de uiteindelijke grondprijs als beloning.
Heeft Leiden wel eens aan deze moge
lijkheid van werven gedacht?
Saskia Groenewegen zegt er dit over:
"Wij doen daar niet aan. Ik denk - het
klinkt misschien wat arrogant - dat wij
dit soort dingen niet nodig hebben.
Neem nu een plaats als Steenwijk. Die
ligt in een gebied waar sprake is van gro
te werkloosheid. Hier zit je in het westen
van het land. Dit gebied kun je niet ver
gelijken met het noorden of het oosten".
Het is niet zo verwonderlijk. Werkge
legenheid heeft een bijzonder hoge prio
riteit voor de gemeente. Saskia Groene
wegen. "Daar wordt heel veel in gestopt.
Wat we duidelijk merken is, dat het be
drijfsleven weer durft te investeren. We
raken de grond een stuk gemakkelijker
kwijt dan een paar jaar geleden. De uit
gifte in erfpacht gaat gewoon goed. Over
de belangstelling die er voor diverse in
dustrieterreinen is mogen we echt niet
klagen. De instroom van nieuwe bedrij
ven is goed merkbaar. Zowel uit de regio
als uit Leiden zelf'.
Leiden heeft een aantal bedryfsgron-
den dat door de gemeente verspreid ligt.
Vooralsnog is er een voorraad van zo'n
26 hectare/ In Roomburg is de aanleg
van een terrein van nog eens 15 hectare
in voorbereiding.
Saskia Groenewegen over de toe
komst: "Die zien wij zeker niet somber
in. In en rond Leiden is er genoeg grond.
Voor Leiden is het science-park in de
Leeuwenhoek belangrijk. We proberen
hoogwaardige bedrijven aan te trekken
en hebben nog altijd hoop, dat hier de
informatica-universiteit wordt geves
tigd. Zoals de zaken er nu voorstaan, zie
ik de toekomst zonnig tegemoet".
Rijnsburg
Hoewel Rijnsburg zelf niet over be
drijfsterrein beschikt, ligt er toch een ge
bied van veertig hectare. De Stichting
Verbetering Tuinbouwstructuur Rijns-
burg en Omstreken geeft die grond al
leen maar uit aan kwekers die er kassen
mogen bouwen. Vijftien hectare is er in
middels verkocht. Maar de grond ligt er
al jaren. Secretaris T. Langerak van de
stichting vertelt, dat er een drie miljoen
gulden renteverlies is geleden. Een ver
lies dat op niemand te verhalen is, om
dat er aan de grondprijs (21 gulden per
vierkante meter) niet kan worden ge
sleuteld.
Vooral bloemenveiling Flora profi
teert van de nieuwkomers in Klooster-
schuur. Langerak: "We streven naar een
zo ruim mogelijk assortiment. Flora be
schikt over voldoende faciliteiten om
hen van dienst te kunnen z(jn".
Industrieterrein
Voorradige
Prijs per m
ha
Alphen a.d. Rijn
25
f. 140
Alkemade
3
f. 150
Bodegraven
1.7
f. 150
Haarlemmermeer
13
f. 150
Hillegom
2
f. 125
Katwijk
5
f. 121
Leiden
26
f.
Leiderdorp
10.000 m2
f. 225
Lisse
3
f. 125
Nieuwkoop
1
f. 90
Sassenheim
3
f. 175
Warmond
1
f. 115 - 125
Wassenaar
2
f. 120 - 180
De - niet openbare - prijzen verschillen per industrieterrein.
De vierkante-meterprijzen zijn exclusief btw.
De gemeenten Bodegraven, Haarlemmermeer, Hazerswoude. Hillegom, Leiden. Nieuw
koop, Voorschoten en Zoeterwoude werken aan een uitbreiding van hun bedrijfsterrei-
I
2?
-
Nieuwkoop heeft nog één hectare industiegrond beschikbaar. Met deze eenvoudige maar duidelijke slagzin probeert men belangstelling te kweken.
- ...».nlnde'kiuiten_
01725-9201
- i -ijBBanrv»*—n