De vrouw is a-technisch,
de man hulpbehoevend
Forumdiscussie over vrouwen en kunst
Kwaliteit geeft vertekend beeld
KIJK UIT
VRIJDAG 7 MAART 1986
KUNST
PAGINA 23
LEIDEN - Mannen kunnen niet
voor zichzelf zorgen en vrouwen
hebben op technisch gebied een
achterstand. Dat zijn de v<
ste belemmeringen die
kunstenaar. Dat waren Liesbeth
Brandt Corstius directeur Ge
meentemuseum Arnhem), Gerti
Bierenbroodspot (beeldend kun
stenares), Nouchka van Brakel (ci-
tegenkomen als ze zich als kunste- neaste), Marijke Frylink (actrice),
naar willen ontplooien. Aldus het Astrid Roemer (schrijfster) en de
forum'Vrouwen en Kunst', dat gis
teren in Leiden werd gehouden.
Leidse wethouder van o.m. cultuur
Fred Kuijers. Yvonne van Baarle,
Het forum was georganiseerd door secretaris van de Raad
Achter de forumtafel v.l.n.r. Marijke Frijlink, Liesbeth Brandt Corstius, Astrid Roemer, Yvonne van Baarle, weiJ?n een
Gerti Bierenbroodspot, Fred Kuijers en Nouchka van Brakel. (foto Holvast) ProDlemen
de gemeente Leiden in verband
met de Internationale Vrouwendag
m morgen.
Vyf in de kunst werkzame vrou-
één man bogen zich over de
i de vrouwelijke
de
kunst, leidde de bijeenkomst. Veel
vrouwelijke burgemeesters en wet
houders uit den lande waren op
uitnodiging aanwezig bij de dis
cussie. Dat had als oogmerk dat zij
de gedane suggesties in hun beleid
Vrouwenkunst in Hooglandse kerk
Expositie met werk van acht Leidse
kunstenaressen, t/m 16 maart. Hoog
landse kerk - ingang Nieuwstraat,
Leiden. Geopend van 12.00-17.00 uur,
behalve op maandag en dinsdag.
Donderdag ook tot 21.00 uur.
LEIDEN - In een koude en voch
tige Hooglandse Kerk opende de
wethouder van Onderwijs, Sa
menlevingsopbouw en Emanci
patie, mevrouw H. van Dongen
gistermiddag de expositie 'Vrou
wen en kunst'. Een deel van het
koor en het noord-transept fun
geren momenteel als expositie
ruimte voor acht Leidse kunste
naressen. De presentatie van het
werk is onderdeel van de door de
gemeente georganiseerde mani
festatie rond dit thema 'vrouwen
en kunst' in het kader van 3e vie
ring op 8 maart van de Interna
tionale Vrouwendag, 's Ochtends
was tijdens het forum gediscus
sieerd over de positie van vrou
wen in de kunst als geheel maar
hoe is het daarmee gesteld op het
gebied van de beeldende kunst?
Wat Leiden betreft is geprobeerd
antwoord te geven op deze vraag
in de vorm van een kleine reeks
tentoonstellingen, zoals deze in
de Hooglandse Kerk. Het zicht
bare resultaat stelt zeker niet te
leur, want bij de organisatie is de
kwaliteit uitgangspunt geweest,
hetgeen vaak een moeilijk te
hanteren maatstaf blijkt omdat
aan een subjectief oordeel niet te
ontkomen is.
Verder is binnen het werk ge
let op diversiteit in technieken
en benaderingen. De tentoon
stelling bestaat uit grafiek van
Trees Klijn, foto's van Linda
Roodenburg, objecten van Betsy
Zonneveld en Fredy Wolf en
schilderijen en tekeningen van
Annie Goddijn, Marijke Verhoef,
Josefine Verbist en Hanneke
Kop. Bij sommigen van hen
speelt de abstractie een grote rol
terwijl,zoals bij Marijke Verhoef
en in mindere mate bij Trees
Klijn, de werkelijkheid als basis
is genomen. Aardige contrasten
zijn ontstaan door het kleurrijke
werk van Marijke Verhoef te la
ten volgen op de abstracte zwart
wit composities van Annie God
dijn.
Kwalitatief is de expositie ze
ker het bekijken waard maar of
het een representatief beeld
geeft van de vrouw in de Leidse
kunst is de vraag. Na selectie zijn
acht kunstenaressen overgeble
ven, wat zou betekenen dat de
vrouwen die op dit terrein mee
tellen bij wijze van spreken op de
vingers van twee handen te tel
len zijn. Door het kwaliteitscrite
rium ontstaat een enigszins ver
tekend beeld. Kwaliteit is wel de
gelijk belangrijk en niets ten na
dele gezegd van de acht exposan
ten maar de expositie bevestigt
Marijke Verhoef: de werkelijkheid als basis
dat er voor een gelijkwaardige
plaats van de vrouw binnen de
beeldende kunst nog veel gebeu
ren moet. Het is prima om te la
ten zien dat er kunstenaressen
zijn die uitstekend werk maken,
maar het is ook een feit dat het
aandeel van vrouwen achterblijft
bij dat van mannen. Die grote te
genstelling zou opgeheven moe
ten worden door de kansen op
een plaats in de kunst te verbete
ren. Het gaat niet om het bekle
den van een uitzonderingspositie
maar om de positie als kunste-
Wethouder Van Dongen gaf
haar toehoorders als opdracht te
zoeken naar de vrouw achter het
werk maar in de discussie over
de positie gaat het om de vrouw
en kunst en niet uitsluitend om
vrouwenkunst.
NANCY STOOP
zouden kunnen verwerken.
Van Bierenbroodspot kwam de
hierboven gemelde opmerking, dat
vrouwen zich te weinig aan de
technische kanten van hun werk
gelegen laten liggen. Bierenbrood-
spot vertelde als decorontwerpster
vaak in 'mannenwerelden' te ver
keren en veel profijt te hebben van
de technische beheersing, die ze
zich daar heeft eigen gemaakt. La
ter legde ze een verband met het
onderwijs: "Als kind moest ik
breien en gymen en mocht niet
met verf kliederen; als meisje werd
ik niet toegelaten aan de zeevaart
school. Door de vooroordelen over
de rolverdeling tussen mannen en
vrouwen heb ik een grote achter
stand in m'n ontwikkeling opgelo
pen".
Bierenbroodspot, Van Brakel en
Brandt Corstius bleken in hun
werk niet in het minst hinder te on
dervinden van het feit dat ze vrouw
zijn. De schrijfster Astrid Roemer
wèl. Zij stelde vast dat boekrecen
sies vooral door mannen worden
geschreven, die op een typisch
mannelijke manier selecteren en
bespreken. Ze betrekken het enga
gement van het vrouw-zijn niet in
hun beoordeling, meende zij. Ook
het feit dat de meeste uitgeverijen
door mannen worden geleid,
noemde zij een nadeel voor vrou
wen. De actrice Marijke Frijlink
meende dat er vanwege een op vol
le zalen gericht beleid van de
schouwburgen voor door vrouwen
gemaakt en gespeeld theater am
per meer kansen zijn om op te tre
den.
Naarmate de discussie vorderde,
bleek dat vrouwelijke en mannelij
ke kunstenaars vaak dezelfde ob
stakels op hun pad vinden. Het ge
brek aan geld is voor mannen en
vrouwen even nijpend. Het ledigen
van die nood ligt vooral op de weg
van de landelijke overheid.
Maar ook de gemeenten kunnen
wat doen, zo bleek uit de inbreng
van de zijde van vrouwelijke bur
gemeesters en wethouders. De
burgemeester van Budel haalde
het voorbeeld aan van het houden
van tentoonstellingen in het ge
meentehuis. Een wethouder uit
Heemstede suggereerde dat ge
meenten werk ter waarde van 8.000
gulden van beeldend kunstenaars
te kopen om hen zo in de Beelden
de Kunstenaars Regeling te hou
den. De burgemeester van Nuth
wees op het belang strikt de hand
te houden aan de éénprocents-re-
geling. Allemaal maatregelen die
zowel aan mannelijk als vrouwelij
ke kunstenaars ten goede zouden
komen.
De Leidse wethouder Kuijers
meende dat een gemeente met na
me beeldend kunstenaars kan
steunen. Maar ook voor cineasten
en schrijvers zag hij mogelijkhe
den, door hen opdrachten te verle
nen. De kunstenaars achter de tafel
gaven hem daarop te verstaan dat
scheppen in vrijheid moet geschie
den, wat zicly vaak moeilijk met
opdrachten laat rijmen. Astrid
Roemer zag meer heil in het geven
van bestaanszekerheid aan schrij
vers door hen aan een rustige baan
in bijvoorbeeld een bibliotheek te
helpen.
Voorzitter Yvonne van Baarle
leidde de discussie tenslotte weer
terug naar het eigenlijk onder
werp: vrouwen en kunst. Zij pleitte
en besturen op het gebied van de
kunsten en noemde dat iets waar
op gemeentebestuurders nauwlet
tend zouden moeten toezien.
Zangrecital afgelast
LEIDEN - Het concert, dat Mei-
nard Kraak en Elena Vink van
avond zouden geven in de Kapel
zaal van K O, gaat niet door. Ba
riton Kraak is ziek geworden.' K
O hoopt het duo nu voor een con
cert in april te kunnen strikken.
OVERLEDEN - De Amerikaanse
schilderes Georgia O'Keeffe, die
beschouwd werd als een pionier
van de moderne Amerikaanse
kunst, is in Santa Fe overleden. Zy
is 98 jaar geworden.
Goergia O'Keeffe is vooral be
kend om haar semi-abstracte
werken. De natuur en vooral de
woestijn van Nieuw-Mexico waren
voor haar een belangrijke inspira
tiebron.
Exposities
Tekeningen van Hans Hoekstra,
schilderijen van Pauline v.d. Zee en
grafiek van Wim v.d. Mey en Johan
Timmers zijn tot en met 23 maart te
zien in het Ambachts- en Baljuwhuis
in Voorschoten. Deze combinatieten
toonstelling van de Voorschotense
Kunstkring wordt vanavond ge
opend. Openingstijden van de exposi
tie: woensdag t/m zondag van 14.00
tot 17.00 uur, vrijdags echter van 11.00
tot 17.00 uur.
Een groep poppenkunstenaars rond
Joop Bakker exposeert haar werk tot
en met 23 maart in het entreegebouw
van het voormalige Dierenpark Was
senaar. Aan deze expositie werken
ongeveer 25 poppenmakers uit Ne
derland en Bèlgië mee. Er zyn uiteen
lopende creaties te zien. De expositie
wordt morgenochtend om elf uur ge
opend door Georgette Hagedoorn.
Openingstijden; dagelijks van 11.00
tot 17.00 uur en 's avonds van 19.00 tot
21.00 uur.
De Hazerswoudse kunstenares Lidy
van der Spek houdt van 9 tot en met
23 maart een verkoopexpositie van
haar wandkleden (gemengde tech
niek) in kunstzaal 'De Plataan' in Zoe-
termeer. DE expositie wordt zondag
middag om drie uur geopend. Ope
ningstijden: donderdag, vrijdag en za
terdag van 13.30 tot 17.00 uur, vrij
dags bovendien van 19.00 tot 21.00
Schilderijen van Ria Roelofs hangen
tot en met 4 april bij Piggelmee aan
de Janvossensteeg. Haar materiaal
bestaat uit inkt, gouache en acryl. Te
bezichtigen tijdens de openinsuren
van het eet- en koffiehuis.
Leiden
Rijksmuseum Boerhaave - Steen
straat, 'Balans van een eeuw', Neder
landse natuurwetenschappen en ge
neeskunde in de 19e eeuw, t/m aug.;
di t/m za van 10-17 uur, zo van 13-17
Rijksmuseum van Oudheden - Ra
penburg, 'Satricum, een stad in La-
tium', t/m 25/4; di t/m za van 10-17 uur,
zo van 13-17 uur.
Rijksmuseum voor Geologie en Mine
ralogie - Hooglandse Kerkgracht, ex
positie over de Snellius Il-expeditie,
t/m 27/4; ma t/m vr van 10-17 uur, zo
van 14-17 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat, 'Katsqshika Hokusai: de
oude tekengek'; 'Borneo: Oerwoud in
Ondergang, Culturen op Drift', t/m 5/
10; di t/m za van 10-17 uur, zo van 13-
17 uur.
Stedelijk Museum De Lakenhal - Ou
de Singel, Overzichtstentoonstelling
van Wim de Haan, tot 24/3; 'Oud naai
gerei' in de reeks 'Verzameld en ge
toond', t/m 6/4; di t/m za van 10-17 uur,
zo van 13-17 uur.
De Burcht - Burgsteeg, Ita Smeets, te-
Ars Studio - Pieterskerkgracht, Cor
Bouter, schilderijen, tekeningen, t/m
13/3; di t/m do van 10-12 en 19.30-22
1-17.30 u
Werkplaats De Bange Duivel - Rijn
dijkstraat, Pim de Vroomen, panelen
en waterverfschilderingen 1966-1969,
acrylschilderijen en assemblages
1981-1985, tot 28/3; do van 13-17 en 20-
22 uur, za en zo van 13-17 uur.
Galerie Fotomania - Koppenhink-
steeg, tentoonstelling Leidse kunste
nares en fotografe Joyce de Gruiter,
tot 16/3; woe t/m za van 13-17 uur.
Caeciliastraat 18 - expositie van And-
rienne Hoogenberk-den Tex, Anneke
Koek, Linda Roodenburg en Bettien
Scherft, tot 14/3; bezichtiging volgens
afspraak, tel. 413452.
Lakgalerie - Josephine Sloet, tekenin
gen en schilderijen; Dick Verhult, li
no's en films, t/m 5/4; ma t/m vr van
10-17 uur.
Holiday Inn tekeningen, grafieken
en textiel van Danielle Orelio, t/m 30/
3, dag. 10-22 uur.
Prentenkabinet - Rapenburg, foto's
van Truus Haasbroek, t/m 14/4; di. t/m
vr. 14-17 uur.
Leiderdorp
Muzenhof - foto's van Cor Slegten-
horst en olieverf en aquarellen van
Jan Leupe, t/m 9/4; di t/m vr 14-18 uur,
za 9.30-12.30 uur.
Openbare Bibliotheek - Gordijnsin
gel, tentoonstelling over Frankrijk, tl
m 31/3, ma. 19-21 uur, di. en woe. 14-
17.30 uur, do. 10-12 uur, vr. 14-17.30
uur en 19-21 uur.
Voorschoten
Ambachts- en Baljuwhuis - Voor
straat, expositie leden Kunstkring
Voorschoten, t/m 23/3; dag. 14-17 uur.
Het Oude Raadhuis - Joop en Ale
xandra, keramiek, tapijten en stola's,
t/m 12/3; woe, do, zo van 14-16 uur, za
van 11-16 uur.
Noordwijkerhout
Bibliotheek - Jos van Ierschot-Babe-
liowsky, beeldhouwwerk, Eri Over-
duin en Jeannette Kuiperi, aquarel
len, t/m 4/4; ma, woe, vr, van 14-17 en
19-21 uur, do van 10-12 uur.
Van Passie en Loon, zondagmiddag bij Stichting Burcht in Leiden. foto p.
De Amerikaanse pianist Steven
Mayer verzorgt zondagochtend in de
Stadsgehoorzaal het koffieconcert
van K&O. Hij zal werken vertolken
van Liszt, Stravinski (Petroesjka) en
Schumann (Carnaval, op. 9). Aanvang
11.30 uur.
in Duncan, Mississippi, USA. Magic
Sam was er zijn vriend en leraar en
dan zit er niet veel anders op dan
Dixon, Luther Allison
Reed en ontwikkelde uit dat samen
spel zijn eigen stijl. Campbell maakt
momenteel een toernee door Europa
en speelt zaterdagavond in het Anto-
nius Clubhuis in Leiden. Hij wordt
dan begeleid door Tip on in'. Magie
Franky verleent zijn medewerking.
Aanvang 21.00 uur.
De Amerikaanse zanger/songschrij
ver Nick Seeger geeft zondagavond
met zijn band een optreden in De
Waag in Leiden. Seeger maakt op de
country geënte muziek, met invloe
den van rock, folk en blues. Seeger
woonde het eerste deel van zijn leven
in Leiden. Aanvang 20.30 uur.
Jazz
Een kwintet bestaande uit Ge Titu-
laer (zang). Karei Boelee (piano), Pe
ter Tiehuis (gitaar), Bruno Castalutie
(drums) en Michiel Hietzigeöredus
(bas) speelt zaterdag in het Wapen
van Voorschoten in Voorschoten.
Aanvang 21.00 uur.
Concerten
Klassiek
De Marinierskapel geeft vanavond ter
viering van het tienjarig bestaan van
de Stichting Taptade een concert in
de Stadsgehoorzaal. Voor de pauze
zal er een programma van licht-klas-
sieke werken worden uitgevoerd,
daarna wordt film-, musical- en jazz
muziek ten gehore gebracht. De lei
ding berust bij Jaap Koops. Na het
concert is er bal met medewerking
van het Dansorkest van de Mariniers-
kapel. Aanvang 20.15 uur.
'Pride Prejudice'. Onder die intri
gerende titel wordt zondag een koffie
concert gegeven in de Muzenhof in
Leiderdorp door het duo Eveline Ju
ten (luit en zang) en Ciska Mertens
(luit), ze spelen liederen over helden
daden, vrouwenmisère en een kermi
sattractie. Aanvang 12.00 uur.
Een koffieconcert op zondag ook in
Kasteel Oud Poelgeest in Oegstgeest.
Daar treedt een trio op, bestaande uit
John MacFarlane (klarinet), Stance
Bakker (fluit) en Tsong Ho Chen (pia
no). Het programma vermeldt werken
van o.a. Brahms en John Rutter. Aan
vang 12.00 uur.
De groep Van Passie en Loon speelt
zondagmiddag bij Stichting Burcht
in Leiden. Het repertoire van dit Am
sterdamse kwintet omvat jiddische,
russische en zigeunerliederen en ver
taalde liederen van Brecht. Aanvang
15.00 uur.
De Turkse pianist Huseyin Sermet
komt maandagavond 10 maart in het
kader van de serie prijswinnaarscon
certen naar de Kapelzaal. Hij zal
Het Huygens Gitaarduo, bestaande
uit Martin Kaay en Michael Benedik,
geeft dinsdagavond een concert bij
Stichting Burcht Zij spelen werk van
Elliot Carter, Ton de Leeuw en Rob
du Bois. Aanvang 20.30 uur.
De mezzo-sopraan Vera Verzijden
geeft woensdagavond 12 maart een
recital in de Kapelzaal. Begeleid door
de pianist Ben Hurrelbrinck zal zij lie
deren zingen van Schumann, Strauss,
Ravel en Debussy. Aanvang 20.15
De pianiste Galia Shakèd, de cellist
Ran Varon en de violist Lev Rechter
verzorgen donderdagmiddag 13
maart een lunchconcert by K&O. Er
Pop
Frenzy is een Britse rockabilly-band
en speelt vanavond in het Leids Vrije-
tijds Centrum aan de Breestraat. De
groep was eerder samen met Restless
te zien op het psychpbilly-festival van
Rockhouse Records. Aanvang 23.00
Kuomboka is gegroepeerd rond de
uit Zambia afkomstige zangeres Alice
Wamelume en treedt zaterdag op in
het Leids Vrijetijds Centrum. Gitaren
nemen een voorname plaats in in de
muziek, samen met percussieinstru
menten en saxofoon. De muziek
komt uit heel zuidelijk Afrika: Zam
bia, Zimbabwe, Zaire en Angola.
Daarnaast worden eigen nummers
gespeeld. Kuomboka vervangt de eer
der aangekondigde groep Macabo.
Leiden
Bonnes' van Genet,
za 8, 20.15 uur, Kees Brusse e.a. in
spreekt met uw moordenaar',
woe 12, 14 uur, Stix: 'Kleine Sofie e.
Lange Wapper', kindervoorstelling.
De Waag
vr 7, 20.30 uur, Cabaretgroep Zak en
As: 'Hij is Justus, wii ziin Erik'.
Laktheater
vr 7, za 8, 20.30 uur, Discordia: 'Het
atelier'.
zo 9,15 uur, kindervoorstelling.
'Lai
12, do 13, 20.30 uur, Werkteater:
'Hedda Gabler'.
Den Haag
Circustheater
za 8, 20 uur, De Nederlandse Operas
tichting met 'Arabella' van Richard
Strauss.
zo 9, 14.30 uur, di 11, woe 12, 20.15
uur, 'Stepping Out', komedie van Ri
chard Harris.
Koninklijke Schouwburg
vr 7, 20.15 uur, Haagse Comedie met
'Andromaque' van Racine,
do 13, 20.15 uur, 'Midzomernachts-
droom' van Shakespeare.
Nederlands Congresgebouw
za 8, 20.15 uur, Wall Street Crash met
orkestbegeleiding.
zo 9, 14 uur, Concertgebouworkest
o.Lv. Klaus Tennstedt.
woe 12, 20.15 uur, concert Rob de
Nys.
Diligentia
vr 7, 20.15 uur, Cabaretvoorstelling
Seth Gaaikema, 'Hoogachtend Seth'.
di 11,12.45 uur, lunchtheatervoorstel-
ling Liselore Gerritsen.
di 11. 20.15 uur, Haagse Comedie met
'Emily* van William Luce.
woe 12, 20.15 uur, leden Residentie
Orkest.
do 13. 20.15 uur. Solo-voorstelling Ju
les Croiset 'De martelgang van de dik
zak'.
m.m.v. Isabelle van Keulen, viool.
Cultureel Centrum Amstelveen
vr 7, 20.15 uur, Cabaret Boemerang
'Niet allemaal tegelyk'.
za 8,20.15 uur, Marco Bakker 'Muziek
uit duizenden'.
De Kleine Komedie
za 8, 20.15 uur, Studio Ensemble van
de Nederlandse Operastichting The
medium' van Menotti.
Nieuwe De La Mar Theater
t/m zo 9, 20.15 uur, zo 14 uur, Gerard
Cox en Rients Gratama 'De grijze
plaag'.
di 11 t/m zo 23, beh. ma, 20.15 uur, zo
alleen 14 uur, Henk Elsink 'Laat de
muiek maar spelen... en hoe...!'.
Stadsschouwburg
woe 12, 20 uur. zo 9,14 uur, De Neder-
landse Operastichting met 'Le nozze
di Figaro' van Mozart,
di 11, 20 uur, De Nederlandse Operas
tichting met 'Arabella' van Strauss,
do 13, vr 14, 20.15 uur, Haagse Come
die speelt 'Andromaque' van Jean Ra
cine.
■aai i ecu IUIll_IU.UIU.ei l U1J rvO£!_/. E,r
zullen pianotrio's van Van Beethoven Bluesgitarist Eddie C. Campbell, zaterdag in het Antonius Clubhuis.
Amsterdam
Carré
t/m zo 23. beh. ma. di 11, 20.15 uur, zo
alleen 14 uur, 'Madame Arthur' van
Jos Brink en Frank Sanders.
Concertgebouw
vr 7, 20.15 uur, Concertgebouworkest
o.l.v. Antal Dorati, m.m.v. Benita Va-
lente, sopraan.
za 8,20.15 uur, Milwaukee Symphony
Orchestra o.l.v. Lucas Foss, m.m.v.
Ivo Pogorelich, piano,
di 11. 20.15 uur, Nederlands Philhar-
monisch Orkest o.Lv. Moshe Atzmon,
Rotterdam
De Doelen
vr 7, gr. zaal, 20.15 uur. Het Nationaal
Orkest van België,
i 8. gr zaal, 19.30 uur, Stockholm
orgel, Gerard Hettema, viool
do 13, vr 14, gr. zaal, 20.15 uur, Rotter
dams Philharmonisch Orkest o.Lv.
Edo de Waart.
Theater Zuidplein
vr 7, za 8.20.15 uur, zo 9.14.30 uur. RO
Theater met 'Van de brug af gezien'
van Arthur Miller.
Luxor Theater
vr 7, za 8. 20.15 uur, zo 9. 14.30 uur,
'Leocadia' van Jean Anouilh, met o.a.
Mary Dresselhuys.
ma 10, 20.15 uur, Nederlands Dans
Theater Junior.
di 11 t/m za 15, 20.15 uur, Martine Bul
in 'Bijl'.
