'Niet naar de smaak
van de moderne mens'
Organist Brons in de 'cockpit van een Boeing'
Rijnsburgse 'Afgescheidenen' vieren kerkjubileuin
ZATERDAG
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 11
Gisteren gastconcert in St. Paul's Londen
LEIDEN - Joop Brons, orga
nist van de Hooglandse
kerk, heeft gistermiddag
voor het eerst een pauzecon
cert mogen geven in de ang
licaanse St. Paul's kathe
draal in Londen. Een hoog
tepunt in de muzikale car
rière van de Leid.se cantor
organist.
Deze beroemde kérk, gebouwd tus
sen 1675 en 1710, heeft een orgel dat
zijns gelijke in Nederland niet
kent. Omvat het grootste orgel in
ons land - in de Sint Laurens van
Rotterdam - vier klaveren met
ruim negentig registers, dat van St.
Paul's telt er vijf met honderdvijf
sprekende stemmen.
Het orgel heeft dan ook twee fron
ten met in de hoge koepel van de
kerk nog extra mechanische voor
zieningen voor een efficiënte ver
spreiding van het geluid.
De kerk heeft drie organisten in
dienst, een hoofdorganist en twee
vaste assistenten. Het hele jaar
door is er aan het begin van de vrij
dagmiddag een pauzeconcert,
r ook andere organisten -
uit alle landen van Europa - wor
den uitgenodigd.
Wie een keer in deze cyclus is op
getreden mag er niet op rekenen
dat hij spoedig een tweede uitnodi
ging krijgt, want de muziekcom-
missie van de kathedraal kan put
ten uit een groot aanbod, ofschoon
de gegadigden zeker aan bepaalde
voorwaarden van kwaliteit en er
varing 'moeten voldoen.
Verrassing
Joop Brons schrijft de uitnodi
ging toe aan zijn belangstelling
voor en beoefening van de Engelse
kerk- en koormuziek.
Om het repertoire van zijn canto-
rij in de Hooglandse kerk - waar
van hij dirigent is - daarop meer
af te stemmen, bracht hij in vakan
ties al vele bezoeken aan centra
van anglicaans koorleven. Op die
muziekreizen maakte hij ook ken
nis met de liturgische tradities van
St. Paul's cathedral.
Brons vertelde mij: "Toen ik me
daar voorstelde als cantor-organist
van de Hooglandse kerk in Leiden,
was het ijs meteen gebroken. Lei
den als universiteitsstad behoefde
geen verdere introductie. Ik mocht
het orgel bespelen en dat beviel zo,
dat ik later nog eens ben terug ge
weest. Je moet er dan nog niet op
rekenen dat ze je ook voor een con
cert vragen. Ik wil best erkennen
dat die uitnodiging een grote ver
rassing voor me was. Het is toch
ook een beetje een eer".
Woensdag is Brons naar Londen
gereisd. Donderdag kon hij in St.
Paul's terecht om zich voor te berei
den. En gisteren mocht hij voor een
groot aantal toehoorders zijn pro
gramma van Frans-romantische
en Nederlandse werken (onder an
deren van de organist Hendrik
Andriessen) laten horen.
Hij koppelt er nog een paar da
gen aan vast, want hij wil nog
naar wat winkels en bibliotheken
om voor zijn Leidse cantorij een
aantal nieuwe nummers te verga
ren, bijvoorbeeld voor het advents-
concert eind van dit jaar.
Wel even wennen
Je bent een orgel met twee kla
vieren en vierentwintig spreken
de stemmen gewend; is zo'n gi
gantisch instrument niet over
rompelend?, vroeg ik Brons.
"Nou", bekende hij, "ik moet je
zeggen dat het wel e
"Je ivaant je met al die knoppen
zo'n beetje in de cockpit van een
Boeing. Het scheelt natuurlijk wel,
dat ik er al een paar keer op geoe
fend heb, maar toch moet je heel
voorzichtig dat enorme veld van
mogelijkheden aftasten om tot een
juiste registratie van je spel te ko
men. Dat vraagt nogal wat gevoel
voor het orgel zelf en voor het werk
dat je gaat spelen. Hoe groter je in
strumentarium, hoe moeilijker je
keuze. Het is wel een uitdaging".
Als je Leidse orgels uit een be
paalde cultuurperiode gewend
bent, heb je dan geen moeite met
het veelzijdige karakter van dit
orgel?
Brons: "De grote omvang bete
kent nog niet, datje er alles op kunt
spelen, maar het is wel geschikt
voor Bach en hedendaagse muziek
en veel van wat daartussen zit. Het
zwaartepunt van dit orgel ligt dui
delijk in de romantiek. De hele
Frans-romantische school kun je er
goed op uitvoeren. En dan is het
natuurlijk bijzonder gedisponeerd
voor de Engelse orgelliteratuur.
Die ligt mij goed. Je kunt er
werkelijk alle kanten mee uit".
Het St. Paul's orgel heeft een his
torische oorsprong. Omdat men la
ter meer eisen stelde aan de sterkte
en gevarieerdheid van de klank,
zijn er in de loop der jaren steeds
meer registers bijgekomen en wer
den regelmatig bestaande stemmen
verbeterd. De laatste restauratie
was een jaar of tien geleden.
Een allegaartje van stijlen dus.
Brons: "Nou, dat moetje niet zeg
gen. Al die uitbreidingen en verbe
teringen zijn zo zorgvuldig ge
beurd, dat het orgel in de totaliteit
zijn fraaie klank heeft behouden".
Wat de orgel-pauzeconcerten in
de Hooglandse kerk betreft deelde
Brons nog mee, dat deze eind mei
worden hervat. Dat is de vijfde se
rie, nadat de laatste jaren in vier
series ongeveer honderd concerten
zijn gegeven. Een 25-tal jonge or
gelleerlingen van diverse conserva
toria wordt hiervoor uitgenodigd.
Ook speelt Brons nog voor de
NCRV-radio. Dat concert zal op 29
april worden uitgezonden.
De christelijke gereformeerde ke
dorp.
Christelijke Gereformeerde Kerk
(uit de Afscheiding van 1834) met
de Nederduits Gereformeerde
Kerk (uit de Doleantie van 1886),
bleef zij aanvankelijk duidelijk het
stempel dragen van de uit de Af
scheiding voortgekomen kerk.
Rond 1910 ontstond echter bij
een aantal leden een zeker onbeha
gen in verband met de prediking.
Ds. Van Sorge: "Men hoorde niet
meer de zo noodzakelijke bevinde
lijke prediking die men gewend
was". Mede daardoor waren ver
scheidene leden van mening dat
het niet langer verantwoord was,
bij deze verenigde kerk aangeslo
ten te blijven. Zij besloten tot in
stelling van een Christelijke Gere
formeerde Kerk in Rijnsburg.
Dat gebeurde onder leiding van
de Leidse predikant H. Janssen, de
latere leger- en vlootpredikant. De
eerste kerkdiensten werden ge
houden in de zaal achter een café
aan de Vliet. Al op 4 oktober 1911
kon ds. Janssen de eerste steen leg
gen voor de tegenwoordige Eben-
Haézerkerk. Een van de oudere le
van Rijnsburg, een witte bloem in
den van de gemeente herinnert
zich nog, dat zij als vijfjarig meisje
samen met haar moeder bij die
steenlegging aanwezig was.
Puntzakje
In datzelfde jaar werd ook een
predikant beroepen. Hem werd
een jaarinkomen van f900 toege
zegd. Hij bedankte. Maar het jaar
daarop nam ds. J. van der Vegt uit
Harderwijk een beroep naar Rijns-
burg aan. By overlevering is be
kend, dat deze predikant maande
lijks zijn traktement kreeg uitbe
taald in een puntzakje uit de win
kel van Jan van Starkenburg, die
het geld van de kerk beheerde.
Acht voorgangers - de tegen
woordige niet meegerekend - heb
ben de Rijnsburgse gemeente ge
diend: na de genoemde ds. Van der
Vegt de predikanten J. L. de Vries
(1918-1928), N. de Jong (1931-
1934), M. Baan (1935-1937), N.
Brandsma (1945-1954), J. Kamp-
man (1956-1964), G. de Vries (1965-
kerkelijk boeket van dit bloemen-
1971) en W. de Joode (van eind 1977
tot begin 1982). De eerste drie zijn
niet meer in leven, de vier na ds.
Baan wel. Sinds mei 1982 werkt ds.
Van Sorge hier. Hij kwam toen uit
Nunspeet.
Van ds. Brandsma is bekend, dat
hij een warm hart had voor de
evangelisatie. Ds. Van Sorge: "Er
behoren nog altijd leden tot de ge
meente die door zijn straatpredi-
king in Oegstgeest tot de dienst
van God zijn gebracht". De ge
meente telde per 1 januari jongstle
den in totaal 392 leden (belijdende
leden en doopleden).
In het begin vonden de bestaande
kerken de 'afgescheidenen' maar
lastige en eigenwijze mensen. Door
de jaren heen hebben zij echter de
erkenning gevonden die hun toe
kwam.
Uit het gemengde kerkelijk boe
ket van Rijnsburg is het wit van de
Eben-Haëzerkerk met haar aan
grenzende pastorie niet meer weg
te denken.
RIJNSBURG - "Als wij op 6 maart het 75-jarig bestaan
van de gemeente in een kerkdienst gedenken, zal dit in het
teken staan van Eben-Haëzer: tot hiertoe heeft de Heere
ons geholpen. Tegelijk leeft in ons midden de wens en
bede om het pand te bewaren dat God de gemeente in Zijn
Woord heeft gegeven".
Zo besloot de Rijnsburgse christelijke gereformeerde
predikant W. van Sorge (53) op enigszins gedragen toon
het gesprek dat ik met hem had naar aanleiding van het
jubileum van deze plaatselijke kerk.
Samenstelling
van deze pagina:
S. J. de Groot
Voorkeur
De predikant spreekt met een ze
kere voorkeur over 'schriftuurlijk-
bevindelijke prediking'. Niet als
een 'specialiteit' van zijn eigen
kerk. "Het diént altijd in de bedie
ning van het Woord door te klin
ken". Hij voelt op dat punt geeste
lijke verwantschap met de predi
king binnen de Gereformeerde
Bond in de Hervormde Kerk en de
Gereformeerde Gemeenten.
Die aandacht voor persoonlijke
geloofsbeleving betekent overi
gens niet, dat de prediking aan ei
gentijdse vragen - ook op ethisch
gebied - voorbijgaat. "Maar", zei
de - nog in stemmig zwart geklede
Kerkeraad en predikant zijn het er
over eens, dat de gemeente haar
duidelijke karakter moet bewaren.
Dat is tegenwoordig niet meer zo
vanzelfsprekend, want "het gevaar
van vervlakking is zeker niet denk
beeldig". "Vooral de rechte predi
king is een zaak van levensbelang.
Hierin moet het werk van God
vóór de mens en het werk van God
in de mens - dus wat de Heilige
Geest in hart en leven doet - helder
doorklinken".
"Juist in het midden van de
christelijke gemeente moet de
noodzakelijkheid van wederge
boorte, bekering en geloof met
klem worden gebracht". Ds. Van
Sorge is niet zonder zorg als hij let
op tendenzen die daaraan zouden
tornen. "Maar tegelijk mag de rijk
dom van Gods genade en Zijn ge
willigheid om zondige mensen te
redden en te vernieuwen worden
uitgestald".
bewaren....
- Rijnsburgse pastor er direct bij,
"wij willen hierbij uitsluitend het
Woord van God als norm hanteren
en ervoor waken dat niet de smaak
en het levensgevoel van de moder
ne mens hun woordje gaan mee
spreken".
Gezangen uit het Nieuwe Lied
boek zal deze gemeente niet zin
gen. Een klein aantal plaatselijke
kerken binnen dit kerkverband
doet dat wel, maar ds. Van Sorge
vindt dat onjuist, ook al omdat het
tegen de afspraak is.
"Het is voor de kerkeraad van
Rijnsburg zelfs geen punt van
overweging om deze weg in te
slaan. Juist in vele psalmen komt
de rijkdom van Jezus Christus
heerlijk naar voren, ook al wordt
Zijn Naam niet rechtstreeks ge
noemd. Daarom zingen wij hier
graag onze psalmen in de berij
ming van 1773, ten dele op hele no
ten, ten dele ritmisch, maar dan
toch altijd in een rustig tempo, zo
dat we ook nog kunnen nadenken
bij wat we zingen. Onze organisten
begeleiden de gemeentezaang op
waardige en te waarderen wijze".
Toch heeft deze kerk van het
bloemendorp in die driekwart
eeuw wel moeiten en zorgen ge
kend.
"Een zekere verscheidenheid in
haar midden leidde soms tot span
ningen. Er gingen mensen uit haar
midden weg, maar ook sloten an
deren zich bij haar aan. De onder
linge verbondenheid en eensge
zindheid is in de loop der jaren toe
genomen. Bij gemeente en kerke
raad overheerst een gevoel van
dankbaarheid voor wat God nog
gegeven en gelaten heeft aan zege
ningen. Met een variant op een
woord van Paulus kan gezegd wor
den: door de genade van God zyn
wij die wij zijn".
Onbehagen
Al op 18 december 1839 werd in
Rijnsburg een Christelijk Afge
scheiden Gemeente geformeerd.
Een van haar predikanten was ds.
W. B. Renkema (1889 tot 1907).
Hoewel deze gemeente in 1892
meeging met de vereniging van de
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
De Mey, 11.45 studentenekklesia; Mare-
kerk 10 dr. Meijers, 5 ds. Schrijver,
Woerden; Maranathak. (L. Morsweg) 10
dr. v.d. Zwaan; Oecumenische geloofs
gemeenschap De Regenboog (Meren-
wijk) 9.30 ds. Hortensius en pastoor v.
Well, 11.15 ds. Hortensius; Bethlehemk.
(Driftstr.) zie Petrakerk; Bevrijdingsk.
(Montgomerystr.) 10 ds. Jansen, jeugd
dienst, 5 ds. Schouten; Vredesk. (Burg-
gravenl.) 10 ds. Schouten, gezinsdienst;
Waalse kerk (tijdelijk Rapenburg 6)
10.30 ds. Ribs. Wijk 'Stevenshof zie na
geref. kerk. Acad. Ziekenhuis 9 rk.
dienst, 10.15 ds. v. Beinum, ha. Diako-
nessenhuis elke zat. 10.30 rk. dienst,
morgen 10.30 ds. v. 't Hof. Endegeest zie
Oegstgeest. Geref. Kerk Vredeskerk zie
herv. gem.; Petrak. (Surinamestr.) 10 ds.
Pannekoek, gez. dienst, 10.30 dienst
voor doven, hr. C. Terpstra; Oude Vest
10 ds. Keijser, Utrecht; Maranathak. zie
herv. gem.; Bevrijdingsk. zie herv. ge
meente; bejaardenhuis Groenhoven 10
ds. Hemmes; Merenwijk zie herv. gem.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk) 10 ds. Kramer. Geref. K. Vrijg.
(Herengr.) 10 ds. Houtman, 5 ds. Room.
Chr. Geref. K. (Steenschuur) 10 en 5 ds.
Den Hertog. Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en
4.30 leesdienst. Geref. Gem. in Ned.
(Bethl.kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 ds. Mostert. Doopsgez.-Remonstr.
Gem- (Lokhorstk. Pieterskerkstr.) 10.30
ds. De Clercq. Baptistengem. (O. Rijn 3)
10 ds. Bosveld, ha. Evang. Gemeen
schap (Middelstegr. 3) 10 evang. Kloo-
stra, Hilversum. Evang. gem. Meren
wijk ('De Harlekijn', Regenboogpad 2)
11. Zendingswerk Middernachtsroep
(Zoeterw.singel 21) 5 hr. J. Schreuder.
Evangeliecentru m-Pi nkster be w. J.
Maasbach-Wereldzending (aula
Noachstr. 2) 10 evang. Zijlstra, wo. 8
evang. Zijlstra (Zijlsingel 2), vr. 8 jeugd
dienst (Zijlsingel 2). Pmkstergem. (O.
Vest 13) 10 10 hr. Eikerbout. Leger des
Heils (hoek Vestestr./Groenesteeg) 10
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24):
9.30 en 4, wo. 8. Zevendedag-adventis
ten (Ontmoetingskerk Voorschoten) el
ke zat. 9.45 bijbelstudie, 10.45 predik
dienst. Christelijke Wetenschap
(Steensch. 6) 10.30. Genootschap der
Vrienden (Quakers) 10.30 (Rapenburg
6). Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L.
Dagen (Brahmsl.) 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) zo. 10.
Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en
10.45; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo.
9.30 en 11.30; Steenschuur zat. 7, zo.
8.30, 10,11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerka-
de zat. 7, zo. 9.30 en 11; Lammenschans-
weg zat. 7, zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat.
7, zo. 9.30,10.45 en 12.15; Merenwijk zie
herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwou-
de). Raad van Kerken: elke di.av. 7-7.30
oecum. avondgebed in oud-kath. k. Zoe
terw.singel.
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Berg-
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
zie geref. kerk, 7 ds. v. Achterberg, Lei
den. Geref. Kerk 10 ds. Slob, O.geest,
gez. zendingsdienst. Chr. Geref. Kerk
9.30 leesdienst, 3.30 ds. v. Amstel, Ede.
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Adventskerk 10 ds. Romein,
R.dam, 6.30 ds. v.d. Heiden; Kruiskerk
10 ds. Visser, A.dam; Opstandingskerk
10 ds. v.d. Heiden, 5 ds. Hemstede
(vlootpred.) Leiderdorp, jeugddienst; G.
Herderkerk 10 ds. Taselaar, 6.30 ds.
Nieuwenhuis; De Bron 9.15 ds. Moll,
10.15 ds. Nieuwenhuis, 6.30 ds. Taselaar;
Ashram (Marsdiep) 10 ds. Mulder; Drie-
hoorne 7 ds. Ouwendijk; Oudshoornse
kerk 10 ds. Ter Bals; Sionskerk (Me
teoorlaan) 9.30 ds. Ouwendijk, 6.30
kand. Cammeraat, Urk. Geref. Kerk
Mar.kerk 10 ds. Wilschut, 6.30 ds.
Noordam, Bleiswijk; Salv.kerk 10 ds.
Plomp, Ouderkerk a.d. Amstel, 6.30 ds.
Huisman, H.woude. Geref. K. Vrijg. (au
la chr. techn. school) 9.30 ds. Room, 5
ds. Houtman. Ned. Geref. Kerk (school
Willemstr.) 9.30 ds. M. de Jong, ha, 4.30
br. Mollema. Chr. Geref. Kerk 9.30 en
4.30 en wo. 7.30 ds. v.d. Mey. Oud-Geref.
Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en 4. Bapt-
.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 6.30 ds.
Koekkoek. Bapt.gem. Noord (school
Kalkovenw. 62) 10 ds. G. van 't Wout,
6.30 hr. N. van Gemeren. Volle-evang-
.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10
hr. D. van Steenis. Pinkstergem. (school
Batestein 16) 10. Leger des H (Zonne
weg 3) 10 en 7. Rk Kerk: Bonifaciusk.
zat. 7, zo. 9.45 en 11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9
en 10.30; De Bron zat. 7, zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Goossen, Wadd.veen, 6 ds. Den Dikken,
Oldebroek. Geref./Herv. Gem. (dorps
huis 'De Tas') 10.30 ds. Pera. Geref.
Gem. 9.30 en 6 leesdienst, wo. 9.30, 3 en
7.30 ds. Rietdijk, biddag.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Wieman;
Salv.kerk 10 ds. De Wilde, Soest, 6.30 ds.
$.d. Hoef; Bethl.kerk 10 ds. Schipaan-
boord, Everdingen, 6.30 ds. Moll, Al
phen. Vijverhof 4 nam. ds. v.d. Berg, ge
ref. predikant, ha. Geref. Kerk 10 en 6.30
ds. v.d. Berg, ha. Geref. Gem. (Stations
weg 17) 10 en 6.30 en 4 maart 7.30 ds.
Bac. Evang.-Luth. Gem. 10.30 ds. v.
Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk
9.30 ds. v.d. Pol, 6.30 ds. Vlasblom; De
Stek 9.30 ds. G. de Jong. Geref. Kerk
9.30 ds. v. 't Hoff, 5 ds. De Jong. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. Ribbers. Geref.
Gem. 9.30 en 6 leesdienst, 5 maart 3 en
7.30 ds. Elshout, biddag.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
en 6.30 ds. De Graaf. Geref. Kerk 10 ds.
Elderman, Bodegraven, 5 ds. Modde
raar, Alphen. Rk Kerk: dorp zat. 7, zo.
9.30 en 11.30; Anker zat. 7. zo. 8.45 en
11.15; Rijndijk zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn, 5 ds. Rothfusz, gez. diensten. Ge
ref. Kerk ('Hoeksteen') zie herv. ge
meente. Chr. Geref. Kerk 10 leesdienst,
7 ds. Visser, N.-Vennep. Rk Kerk: Mart.
zat 7, zo. 9.30 en 11Jozefk. zat. 7, zo. 10
en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds.
Boonstra. Rk Kerk zat 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 10 ds. Kolde-
wijn, 7 dr. Aarts, oecumenische dienst.
Rk Kerk zat. 7, zo. 8 en 10, zie ook herv.
gem.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 ds. Aarents, 6 kand.
Spaans; Ontm.kerk 10 ds. Bronsgeest,
Leiden, 6.30 ds. Aarents. Herv. Gem. 'De
Rank' (P. Groen-college) zie Katwijk
aan Zee. Geref. Kerk 9.30 ds. v. Bree-
voort, 5 ds. Kersten. Vliegkamp Valken
burg 10.30 ds. Verseput. Rk Kerk zat. 7,
zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Hovius, 6 ds. Driebergen; O.
Kerk 10 ds. Sjollema, 6 ds. v. Sliedregt;
Ichthusk. 10 ds. Schuurman, 5 ds. Vroe-
gindewey; Pniélk. 9.30 ds. v. Sliedregt, 6
ds. Sjollema; aula Bestevaer-mavo
(Rijnsoever) 10 kand. H. van der Laan;
Overduin 2.15 ds. Baas. Herv. Gem. 'De
Rank' (aula P. Groen-college Pr. Frede-
rikdreef 15) 10 ds. Van Egmond,
Utrecht, ha. Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds.
Kersten, 5 ds. v.d. Horst; Triumfatork.
9.30 ds. v.d. Horst, 5 ds. v. Breevoort.
Geref. K. Vrijg. 10.30 en 5.30 ds. Heida,
ha. Ned. Geref. K. 11 cfs. Smouter, 7 ds.
v.d. Dussen, in Vredeskerk. Chr. Geref.
K. 10 en 5 ds. Slagboom. Vrije Chr. Ge
ref. Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt.
Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en 5 ds.
Boogaard. Geref. Gem. in Ned. (Lou-
westr.) 10 en 5. Volle-evang.gem.
(Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem.
(Ambachtsweg 2) 10 ds. J. A. Visser, ha.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN:
Herv. Gem. 10 ds. Lapré, 7 dr. Bade, oe
cumenische passiedienst. Geref. Kerk
10 dr. Bade, 7 zie herv. gemeente.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Ge
ref. Kerk Dorpsk. 10 en 6.30 ds. Knorth;
Hoofdstr. 10 ds. Doesburg; Schep-
pingsk. 9 en 10.30 ds. Stegeman. Zen
dingszondag. Leythenrode 10 ds. De
Leeuw. Elis.ziekenhuis 9.30 rector Vijf-
tigschild, 10.45 ds. Brommet. Bapt.gem.
(wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J. de Vries. Rk
Kerk zat. 7. zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. v.
Driel. Geref. Kerk 9.30 ds. P. de Bruijn,
O.geest, 7 ds. Elderman. Bodegraven.
Rk Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 hr.
Drijver, Voorschoten, 7 ds. 't Hooft,
zangdienst; Pauluskerk 10 ds. De Gel
der, gezinsdienst. Geref. Kerk 10 en 5
ds. Boswijk, ha. Geref. K. Vrijg. 9 30 en 3
ds. v. Enk, ha. Ned. Geref. Kerk (Salva-
tori) 10 ds. Vos, 7 ds. M. de Jong. Al
phen. Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 ds. v.
Dijken. Geref. Gem. 10 en 4 leesdienst.
De
remonstrantse
■kerk in
Nieuwkoop.
(foto W'im Dijkman)
Evangeliegemeente (Ooievaarstr. 27a)
9.45. Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10
en 11.30; Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30;
Mariakerk zat. 7, zo. 9.30 en 11; Engel-
bew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds. v.
Doorn, Hilversum, 6.30 ds. Christ, Eek
en Wiel. Geref. Kerk 9.30 dr. Schoon. 5
ds. Nooteboom. Chr. Geref. Kerk 9.30 en
6.30 ds. v. Leeuwen, Driebergen. Re-
monstr. Gem. 10 dr. Meijering. Evang.
gem. (Kruispunt, Kennedylaan 33) 9.30.
Rk Kerk zat. 7. zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
Stam, Nieuwkoop, 6.30 dr. Haitsma,
Boskoop, jeugddienst. Geref. Kerk 9.30
ds. R. W. Biewinga, Kamerik, 7 ds.
Rang. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30
ds. Ten Voorde, 7 ds. Germans, S.heim.
Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. Wijngaar-
den. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds.
Visser. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 hr.
Schreuder, 7 hr. A. J. Fluijt, Gouda.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of
St. Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee, 5
ds. W. Vroegindewey, Eemnes, 7 ds. El-
gersma: Hoofdstr. (Zee) 10 d§. 't Hooft,
Lisse; Sole Mio 9 ds. v. 't Hof, Noordwy-
kerhout; De Rank (Golfbaan) 10 kand.
A. van Zwet, Katwijk aan Zee. Geref.
Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 hr. v.d.
Land, Wassenaar, 5 ds. v.d. Lee; Vin-
kenl. (Binnen) 10 ds. Elgersma; Stich-
tingskerk 11 ds. Slofstra. Ned. Prot.
Bond (aula O.Zeew.) 10.30 drs. F. H.
Sachs. Volle-Evang.gem. (Ruiterstr. 8)
nam. 7 evang. J. Modderkolk, Alphen.
Rk Kerk Zee zat. 7, zo. 10.30; Binnen zat.
7. zo. 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10
ds. v.d. Mey, gezinsdienst. Rk Kerk Vic
torie. zat. 7, zo. 9.30 en 11; Jozefk. zat. 7,
zo. 9 en 10.30; De Zilk zat. 7, zo. 10 en
11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene
of Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk
geen dienst; Gemeentecentrum (Lytw.)
10 ds. Da Costa, maaltijddienst, 7 mevr.
drs. Eggink-Hoog. Geref. Kerk 10 ds.
Weeda, ha. Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr.
Schilderschool) 9.30 en 4 30 ds. Van
Benthem, Nijkerk, ha. Ned. Geref. Kerk
(Gem.centrum) 8.45 en 4 ds. v.d. Heuvel,
Almkerk. Van Wyckerslooth 4 mevr. ds.
Visch. Endegeest 10 ds. Friederich. Vol-
le-evangeliegem. (Gem.centrum) 4. Rk
Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUD-ADE: Rk Kerk zat 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte. Geref. K.
9.30 ds. Veenstra, Leiden, 5 ds. Broer.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem.
9.30 ds. v.d. Kamp, 7 ds. Terlouw, Den
Hoorn. Chr. Geref. K. 9.30 leesdienst,
2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Lauren-
tiuskerk 9.30 ds. Smaling, 5 ds. Wagter;
Bethelkerk 9.30 ds. Wagter. Geref. Kerk
Petrakerk 9.30 ds. Ribberink, 5 ds.
Baayen; Imm.kerk 9 en 10.30 ds.
Baayen, 5 ds. Snel; Mar.kerk 9.30 ds.
Snel, 5 ds. Ribberink. Geref. Kerk Vrijg.
10 en 5.15 ds. Boxman. Chr. Geref. K.
9.30 en 5 ds. v. Sorge, dond. 6 maart 8 ds.
v. Sorge, herdenking 75-jarig bestaan
plaatselijke kerk. Evang. Christengem.
(aula mavo) 10 br. J. van Duin. Noord-
wijk. Rk Kerk zo. 10.30.
RIJPWETERING; Rk Kerk zat 7, zo-
9 en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 10 ds.
Germans, ha, 7 ds. Schouten, Leiden,
ha. Geref. Kerk 10 ds. Baas. ha. Chr. Ge
ref. K. 10 en 5 ds. Aarnoudse. Rk Kerk
zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Stam,
6,30 ds. Spai\jer, Voorburg. Geref. Kerk
9.30 ds. Broer, 6.30 ds. Aalders. Rk Kerk
Aardam zat 7, zo. 9 en 12; kerk Lange-
raar zat. 7. zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 en
6.30 ds. Vermeulen. Geref. Kerk 9.30 en
6.30 (jeugddienst) ds. Rooze, Garijp. Ge
ref. K. Vrijg. 8.30 en 3.45 ds. Heida, ha.
Vliegkamp Valkenburg 10.30 ds. Verse-
put.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. C. J.
de Jong. Rk Kerk zat. 7. zo. 9.30 en 11.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem.
Dorpskerk 10 ds. De Zeeuw, 7 ds. De
Zwart; De Ontmoeting (Noordhofland)
10 ds. De Zwart. Hulp en Heil (Schaken-
bosch) 10 ds. Honig, zangdienst. Herv.
evang. op geref. grondslag (Lucas-colle-
ge, Beeth.laan) 9.30 ds. Poort, Oister-
wyk, 4.30 ds. G. H. van Kooten. Geref.
Kerk 10 ds. v.d. Schoot. Geref. K. Vryg.
(Bachlaan) 10 en 5 dr. Arntzen. Aulage
meenschap Noordhofland 10.30 agapè-
viering. Rk Kerk L'aur.kerk zat. 7, zo.
11.30; M. Godskerk. zat. 7. zo. 10. Kerk
van Engeland (British school in The Ne
therlands. J. v. Hooflaan 3) 10.15 angli
caanse dienst
WADDINXVEEN: Herv. Gem.
Brugk. 9.30 ds. Kooien. IJsselstein, 5 ds.
Maasland; Hoeksteen 9.30 ds. De Jager,
Schoonhoven, 6.30 ds. Roetman; Be-
thelk. 9.30 ds. Maasland, 5 ds. Goossen;
Imm.kerk 10 ds. Voors, Voorburg, 7 ds.
v. Bart, Schoonhoven (deelgemeente).
Geref. Kerk Kruisk. 10 en 5 ds. De Moor;
Ontm.kerk 10 ds. Bongers. Remonstr.
Gem. 10 ds. v.d. Steen, R.dam.
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Muis.
Rk Kerk zat. 7. zo. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk.
10 ds. Steenstra, 4.30 ds. Vergunst, Zoe-
termeer, 7 leerdienst; Kievietk. 10 ds.
Eekhof. Leiden; Messiask. 10 ds. Hartz-
heim, Scheveningen; Dorpscentrum
9.30 ds. J. Boer, Benthuizen. Geref.
Kerk Zijllaan 10 en 5 (avondgebed) ds.
v.d. Woude; Zuid (Bloemcamplaan) 10
dr. v.d. Kamp. Ned. Prot. Bond (Kerk-
dam) 10.30 prof. dr. Sperna Weiland.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Vlasblom, 6.30 ds. v.d. Pol. beiden Bos
koop. Geref. Kerk 9.30 ds. Aalders, 6.30
ds. Broer. Ned. Prot. Bond (De Wyk)
10.30 ds. M. Roos, ha. Rk Kerk zat. 7. zo
10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaff. Geref. Kerk 9.30 ds. Huis
man, H.woude, 7 hr. Schreuder.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus, 11.30 oecumenische dienst in
Chr. Dienaar kerk. Rk Kerk St Jan zat
7.30, zo. 9.30; Chr. Dienaark. zat. 7. zo.
10, 11.30 oecumemische dienst; Meer-
burgkerk H. Rjjndyk zat 7, zo. 10 en
11.30.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 ds.
Mostert. s Gravenmoer. 6.30 ds. Eysen-
ga. Geref. Kerk 10 en 6.30 ds. Buikema.
ha Remonstr. Gem. 10 ds. Schuileman-
Sprenger, R.dam.
