Choreograaf Ed Wubbe
krijgt Perspektiefprijs
Steptext' verknipte dans bij NDT
Italianen en Fransen
naar 'Spring Dance'
Djazzex hinkt op twee gedachten
met Ringbinging en One too many
Jazztrio van hoog
technisch niveau
Muzikale inspiratie
in werk Ofra Goland
Purper vergaloppeert zich met 'Vierkant'
MAANDAG 17 FEBRUARI 1986
KUNST
PAGINA 17
AMSTELVEEN (ANP/GPD) - De choreograaf Ed Wubbe (28)
heeft gisteren in het Cultureel Centrum in Amstelveen uit han
den van directeur Wim Bary de Perspectiefprijs ontvangen. De
prijs bestaat uit een geldbedrag van 5.000 gulden en een bronzen
object van de kunstenares Eefke Cornelissen. Ook werd hem een
reis aangeboden naar New York, waar hij zich verder wil bekwa
men.
AMSTERDAM (ANP) - De portrettengalerij van de Amsterdamse Stads
schouwburg is het afgelopen weekeinde uitgebreid met een door Herman
Gordijn geschilderd portret van van acteur Ton Lutz. Schouwburgdirec
teur Berend Boudewijn kreeg het portret aangeboden door wethouder M.
Luimstra-Albeda van kunstzaken en toneelcriticus Hans van den Bergh.
De gemeente Amsterdam gaf opdracht tot het maken van het portret in
verband met de 65-ste verjaardag van Ton Lutz. Maar vrienden en be
wonderaars van de acteur maakten het door hun giften mede mogelijk
Gordijn te opdracht tot het schilderen van het portret te geven. Op de foto
dankt Ton Lutz de portrettist voor zijn werk. (foto anp)
De Perspektiefprijs is een aanmoe
digingsprijs bestemd voor jong
scheppend theater- en muziekta
lent, vorig jaar ingesteld ter gele
genheid van het zilveren jubileum
als schouwburgdirecteur van Wim
Bary.
Twee andere zogenoemde Per-
spektief-reizen gingen naar de de
cor- en kostuumontwerpster Fran
cis Hutjens en de regisseur Albert
Lubbers. Zij kozen respectievelijk
Milaan en Wenen als verdere ont
plooiingsplaats.
De winnaar van de Perspektief
prijs 1986, Ed Wubbe, heeft behal
ve voor de Springplank-groep van
het Nederlands Dans Theater, voor
het Arnhemse gezelschap Intro
Dans een reeks balletten gemaakt.
Wubbe is bij Intro Dans vaste gast-
choreograaf.
Hij maakt me een nieuw dans
stuk voor de Springplank-groep
vón het NDT (muziek van Albinio-
ni). Deze week vertrekt hij naar
IJsland om een ballet in te stude
ren, in de zomer gebeurt dat in
Newcastle in Engeland, januari
1987 bij het Culberg-ballet in Zwe
den en het volgend seizoen in Flo
rence.
De uitreiking van de prijzen was
ingebed in een matinee die als
Spectacle Coupé een indruk gaf
van het hoge niveau van herschep
pende kunst en amusement in ons
land. Achtereenvolgens werkten
belangeloos mee de sopraan Elz-
bieta Szmytka, de bariton Marco
Bakker, de violist Jaap van Zwe
den, de pianiste Albert Vermeulen
en voorts Paul van Vliet en Martine
Bijl.
UTRECHT - Van 7 tot en met 23
maart wordt in de verschillende
theaters van Utrecht het Spring
Dance Festival '86 gehouden.
Daarin twee Nederlandse premiè
res; Dansproduktie geeft de eerste
voorstelling van Circuit 17 (17
maart in de Stadsschouwburg) en
Guillaume, Shusaku en Harry de
Wit brengen hun gezamenlijke pro-
duktie Embodiment uit (18 t/m 22
maart in 't Hoogt). Ook de Belg
Mare Vanrunxt komt met een nieu
we voorstelling, waarvan de titel
nog niet bekend is (19 en 20 maart
in Tivoli).
Het buitenlandse aandeel is dit
jaar vooral afkomstig uit Italië en
Frankrijk. Uit Italië komen: Com-
pagnia Barberio Corsetti (7 maart
in de Stadsschouwburg), Sosta
Palmizi (12 en 13 maart in 't Hoogt)
en Group O (20. 21 en 22 maart in
de Blauwe zaal). Uit Frankrijk ko
men Compagnie Claude Bruma-
chon (8 en 9 maart in De Rups).
Compagnie Angelin Preljocaj (10
en 11 maart in de Blauwe Zaal),
Compagnie Jean Gaudin (14 en 15
maart in de Blauwe Zaal) en Red
Notes/Compagnie Andrew De-
Groat (23 maart in de Stads
schouwburg).
Het lunchpauzeprogramma, dat
vorig jaar voor het eerst werd inge
steld, krijgt dit jaar geen vervolg.
Wel wordt tijdens Spring Dance
een groot aantal dansfilms, -video's
en -dia's vertoond, waarop werk
van bekende choreografen als Mer
ce Cunningham, Karole Armitage.
Trisha Brown en Michael Clark is
te zien. Dit programma, dat de titel
'L'embarquement a Cythère' heeft
meegekregen, is te zien op 8 en 9
maart en van 13 t/m 19 maart
Galerie 86 iii Koopmansbeurs
Schouwburgdirecteur Wim Bary (rechts) overhandigt de Perspektief
prijs 1986 aan de choreograaf Ed Wubbe. (foto anpi
AMSTERDAM (GPD) - In de Am
sterdamse Koopmansbeurs aan
het Damrak wordt van 24 tot en
met 28 april Galerie '86 gehouden.
Het is een voortzetting van de mo
derne kunstbeurs die bij traditie
elk jaar in de Nieuwe Kerk in de
hoofdstad werd gehouden. In de
Koopmansbeurs zullen dertig gale
rieën van verschillende signatuur
hun keuze uit de moderne en he
dendaagse kunst presenteren.
De beurs heeft plaats onder aus
piciën van de nieuw opgerichte
Nederlandse Galerie Liga, een sa
mengaan van galerieën. De dertig
deelnemers aan Galerie '86 worden
gekozen na ballotage door een
commissie, waarin zitting hebben
Doris Wintgens (De Lakenhal, Lei
den). Wouter Kotte (Museum voor
Hedendaagse Kunst. Utrecht) en
Jerven Ober (Van Reekum Galerie
Apeldoorn).
De commissie zal op de beurs,
voorafgaande aan de feitelijke opt
ning voor het publiek, de getoonde
kunstwerken jureren en daarover
verslag uitbrengen aan het bestuur
van de Liga. Zo wil deze waken
over de kwaliteit van de gepresen
teerde kunst.
Zowel de oprichting van de nieu
we Liga als de presentatie in de
beurs is een gevolg van de onvrede
over de Nieuwe Kerk. De beurs die
daar werd gehouden, werd georga
niseerd door de directie van de
kerk.
Openingstijden: 24 en 25 april 11
tot 21 uur, 26 tot en met 28 april 11
tot 18 uur
Djazzex met premières van
'Let's talk (Aikens/Earth, Wind
and Fire), 'Ringbinging' (Glenn
v.d. Hoff/Willem Jansen), 'One
too many' (Gagnon/Available
Jelly) en 'Sagway' (Aikens/Ric-
ky Lee Jones) en reprises van
'Songs of my youth', 'Frenesi' en
'The Jitt'. Gezien op 16 februari
in het Circustheater, Scheve-
ningen.
SCHEVENINGEN - Djazzex
blijft voorthinken op twee ge
dachten. Elk programma van de
Haagse jazzdansgroep laat een
mengelmoes zien van showballet
en dans met meer artistieke pre
tenties. Djazzex wil kennelijk te
gemoet komen aan de verlan
gens van de groep en tegelijk de
eigen mogelijkheden tonen. Die
tweeslachtigheid geeft aan de
uitvoeringen iets van de sfeer
van een leerlingenuitvoering,
met bijbehorend enthousiast en
trouw publiek.
Ook het nieuwe programma is
zo'n vergaarbak. Om met het
beste te beginnen: 'Ringbinging',
gemaakt door artistiek leider
Glenn van der Hoff en percussio
nist Willem Jansen is een boeien
de uitbreiding van het repertoire.
De compositie is Afrikaans ge
tint, maar heeft ook verwant
schap met minimal music. De
vijf dansers dragen kleding van
lappen en dansen in wisselende
combinaties. Ze nemen ruim de
tijd om spanning op te bouwen,
bewegen dreigend of in sluip
houding om elkaar heen. De vele
patronen over de breedte van het
podium komen de overzichte
lijkheid ten goede. Van der Hoff
heeft de jazzdans zinvol ge
mengd met elementen van ande
re dans. Alleen het opkomen en
afgaan van de dansers oogt on
handig. De uitvoering was be
geesterd. Het feit dat Jansen zijn
arsenaal aan trommels, houtjes,
fluitjes en bellen live bespeelt, en
dat bovendien doet met een rit
mevastheid waar menig metro
noom jaloers op zou kunnen
worden, draagt sterk bij tot de
sfeer.
Glenn v.d. Hoff heeft al vaker
getoond kwaliteiten als choreo
graaf te hebben. Toch doet Djaz
zex vaak een beroep op Ameri
kaanse gastchoreografen, die
dan nog al eens een clichématig
showwerkje fabriceren. Vanoye
Jazzconcert door het trio van so
praansaxofonist Allan D. Smith,
bassist Jerry Bird en drummer Ro
bin Musgrove. Georganiseerd door
LEIDEN - Jazzmusici, die de so
praansaxofoon als hoofdinstru
ment hebben benut, zijn er, naast
Sidney Bechet, Steve Lacy of in
Europa Lol Coxhill en een tijd
lang Theo Loevendie, maar wei
nig. De anderen, zoals John Col-
trane of San Rivers, gebruiken
het als tweede instrument om
meer variatie aan hun muzikaal
verhaal te geven.
De jonge nog onbekende
Schotse sopraansaxofonist Allan
Smith, die nog geen platen onder
eigen naam maakte, gaat in zijn
speelwijze niet verder dan eer-
dergenoemden. Een belangrijk
element is een voortdurende
luchtstroom, die hij in zijn in
strument blaast en waarboven
hij de melodieën plaatst en op al
lerlei klankkleuren improviseert.
Er worden snerpende dubbelto
nen en boventonen geprodu
ceerd met een grote intensiteit
en zonder veel pauzes. Het is be
langrijker de muziek te laten
voortduren, dan bijvoorbeeld di
rect commentaar te leveren op
het eigen muzikale materiaal of
door humor of citaten de boel te
relativeren.
De solo, waarmee hij begon,
maakte direct indruk en als later
de elektrische bas van Bird en
drummer Musgrove er op het
zelfde hoge niveau inkomen ont
staat er een collektief improvise
ren, dat het verdere verloop van
de muziek aangeeft. Het geheel
Aikens heeft er voér dit pro
gramma twee geleverd: 'Let's
talk' bleek niet meer dan een ver
edelde warming-up, door de
groep gebruikt als alibi voor een
nogal terloopse uitvoering. 'Sag
way' is een onbegrijpelijk koil
showdansje, dat er als los zand
bijhangt en een voorproefje is
voor het verplichte nummertje
tapdans van Tobias Tak. Die liet
zich dit keer weinig aan de bege
leidende muziek gelegen liggen.
De laatste première was van de
hand van Francois Gagnon, die
twee seizoenen bij het Neder
lands Dans Theater heeft ge
danst. 'One too many' gaat vol
gens hem over vier kinderen, van
wie er één niet door de anderen
wordt geaccepteerd. De bewe
gingen deden denken aan die
van ledepoppen, rond het mid
dernachtelijk uur tot leven geko
men. De dansers slaagden er
goed in ieder een karakter gestal
te te geven, maar konden niet
verhinderen dat de dans te lang
duurde.
In de uitvoering van de oudere
werken bleek dat de dansers van
Djazzex met solo's en duetten
veel beter uit de voeten kunnen
dan met groepswerk, dat nogal
eens een slordige indruk maakt.
ARIEJAN KORTEWEG
Fragment uit 'Ringbinging' bij Dja:
Expositie met schilderijen van Ofra
Goland en keramiek van Henk Wol
vers, t/m 26 februari. Galerie Henk
de Greef, Schoolstraat 27, Wasse
naar. Geopend di. t/m za. van 9-17
WASSENAAR - De wisselwer
king tussen beeldende kunst en
muziek is veelvormig, zoals
blijkt uit een vorig jaar versche
nen catalogus van een tentoon
stelling in Stuttgart onder de ti
tel 'Vom Klang der Bilder'. In dit
lijvige boekwerk worden diverse
kanten van de relatie tussen
beeldende kunst en muziek aan
een beschouwing onderworpen.
Bekend is de grote invloed van
de muziek op het werk van de
Russische kunstenaar Wasily
Kandinsky (1866-1944). Deze
streefde met het voorbeeld van
de muziek voor ogen naar de ver
wezenlijking van een abstracte
uitdrukking in de schilderkunst.
Andere schilders probeerden in
een schilderij een simultaan ef
fect te bereiken om door middel
van kleur tegelijkertijd de sensa
tie van klanken op te roepen. An
dersom hebben componisten
een schilderij als aanleiding ge
bruikt voor een muziekstuk.
De uit Israël afkomstige Ofra
Goland combineert op een ande
re manier beeld en klank. Mu
ziek van o.a. Verdi diende als in
spiratiebron bij het vervaardigen
vormt een kaleidoscoop van
klanken, waarbij de gelijkwaar
dige rol van de verschillende in
strumenten opvalt. De nummers
vertonen slechts variatie in de
opbouw en volgorde van de soli.
Intrigerend is het spel van bas
sist Bird, die met korte repete
rende motiefjes en noten een roc
kend element inbrengt. Dit
wordt wel afgewisseld met duet
ten tussen sopraan en slagwerk
en met de bas, waarna het geza
menlijk improviseren tot diverse
spanningsknooppunten leidt.
Slagwerker Musgrove beperkt
zich nauwelijks tot ritmische be
geleiding maar is voortdurend
aan het soleren. Deze benadering
is dezelfde als die van de Ameri
kaanse pianist Cecil Taylor, maar
dan minder krachtig en met een
geringere perfectie. Ook met de
aanpak van het late werk van al
tist Ornette Coleman met zijn
funky inslag en gezamenlijk im
proviseren zijn overeenkomsten,
al is de sopraanklank erg Euro
pees.
Een gebrek zou kunnen zijn
dat er meer noten worden ge
speeld dan gebruikelijk is. Ook
het dramatisch effect is klein en
met de ingetogenheid van de
musici valt de spanning en be
trokkenheid van de luisteraar
vaak weg. Gelukkig wordt dit ge
compenseerd door het verras- -
send hoge technische niveau en
samenspel van de muziek en de
veelheid van emoties en beelden
die worden overgedragen. Het is
pure muziek, die op zich zelf ner
gens heengaat, maar de luiste
raar de tijd aangenaam en niet
oppervlakkig laat doorkomen.
WILLEM WINSEMIUS
Nederlands Dans Theater met 'Step
text' (William Forsythe/J.S. Bach) en
reprises van 'Stamping Ground' (Ky-
lian/Chavez) en 'Svadebka' (Kylian/
Stravinsky). Gezien op 14 februari in
het Circustheater, Scheveningen.
Aldaar ook op 21 en 22 februari.
Voorts op 19 en 20 februari in de
Stadsschouwburg, Amsterdam.
SCHEVENINGEN - 'Steptext'
van de uit de Verenigde Staten
afkomstige choreograaf William
Forsythe is iri meerdere opzich
ten een verknipte dans. Dat geldt
voor de muziek, voor de dans en
ook voor het gebruik van licht.
Het is een bewerking van een
deel van 'Artifact', een choreo
grafie voor veertig dansers, die
Forsythe voor zijn eigen gezel
schap in Frankfurt maakte. In
'Steptext' zijn er daar nog vier
van over, drie in sober zwart ge
klede mannen en een vrouw die
een felrood pak draagt. Het bal
let is gezet op een Chaconne van
J.S. Bach, waarin Forsythe de
schaar heeft gezet. Soms zijn er
niet meer dan flarden te horen,
door grote perioden van stille ge
scheiden. Pas in de tweede helft
loopt de geluidsband min of
meer ononderbroken door.
Zo klassiek als de muziekkeu
ze is, zijn ook de bewegingen.
Maar ook daar geeft Forsythe
een eigen draai aan. De vrouw
danst weliswaar op spitzen, maar
haar houding is vaak uit het lood,
met ver naar voren of naar achte
ren gebogen bovenlichaam. Zij
fungeert als catalysator, en danst
beurtelings met een van de drie
mannen. Het hefwerk daarbij is
onorthodox en vaak spectacu
lair.
De dynamische pas de deux
met op de klassieke techniek
geënte bewegingen contrasteren
met de armgebaren van de man
nen, die veelal op de plaats of lo
pend worden uitgevoerd. Het is
alsof zij woordloos met elkaar in
gesprek zijn, een gesprek overi
gens waaraan geen emoties te
pas komen. Alle dansers volgen
de muziek, maar ieder doet dat
op een eigen wijze. Dans wordt
hier gebruikt als een zuivere ui
tingsvorm, waarbij de inhoud
van geen belang er niet toe doet.
Forsythe eist met 'Steptext'
veel van de dansers, maar stelt
zich ook ten opzichte van het pu
bliek weerbarstig op. Niet alleen
door het verknippen van de mu
ziek, maar ook door de manipu
laties met het zaallicht. De dans
begint als het licht in de zaal nog
aan is, en ook halverwege de uit
voering worden de lichten ont
stoken. Alsof het hier om een
stuk zou gaan. dat nog in staat
van wording verkeert.
Het ballet als geheel wordt ge
kenmerkt door de zeer krachtige
en uitgesproken danstaal die
Forsythe eigen is. Dat geldt zo
wel voor de pas de deux als voor
de op mime geënte delen. De uit
voering door Karin Heyninck,
Glen Eddy, Leigh Matthews en
Michael Sanders was zeer over
tuigend.
ARIEJAN KORTEWEG
'Vierkant' door Purper. Met: Adel-
heid Roosen, Erik O'Brey (piano),
Haye van der Heyden en Frans Mul
der. Adviezen: Swami Anand Geor
ge, Frans van Vliet en Berend Boud-
wijn. Gezien op 15 februari in de
Leidse schouwburg.
LEIDEN - Gezien de overweldi
gende belangstelling voor de
voorstelling van zaterdag mag
Purper zich blijkbaar in een gro
te populariteit verheugen. Er wa
ren zelfs mensen bereid om een
staanplaats in de Engelenbak
van de schouwburg voor lief te
Sinds Purper III is de samen
stelling van de groep een beetje
gewijzigd. Twee leden hebben de
groep verlaten, voor wie Frans
Mulder in de plaats gekomen is.
Ook in deze samenstelling is
Purper op zijn best, wanneer de
leden gezamenlijk als ensemble
optreden en hun befaamde muzi
kale grappenmakerij alle kansen
krijgt. Het zingen van de woor
den 'nee, nee, nee' of iets simpels
als 'Dzinge boem' is al voldoende
om heerlijke nummers te creë
ren. Ook 'Moenieweggaannnie',
een soort Zuidfrikaanse bewer
king van Brels prachtige 'ne me
quitte pas', of 'Everybody is...',
een prima uitgevoerde ballad,
waar de puntjes voor een bekend
schuttingwoord staan, tonen de
sterke kant van Purper.
De groep brengt een vorm van
cabaretesk amusement, dat door
een energieke, vindingrijke pre-
senatie zeer onderhoudend kan
zijn. Inhoudelijk was Purper al
tijd al wat zwakker - dat gaf niet
of nauwelijks, zolang een geesti
ge inventiviteit in de presentatie
daarvoor ruime compensatie
bood.
In dit vierde programma ech
ter is het succes met Purper op
de loop gegaan. Te veel num
mers worden op tekst - èn pre
sentatieniveau ronduit slordig
afgewerkt. Adelheid - Roetje -
Roosen ligt regelmatig in een
hondenmand te kroelen. Wat de
groep daarmee beoogt, wordt op
geen enkele manier duidelijk;
hoogstens kun je het uiteindelijk
als een soort parodie op relaties
opvatten. Adelheid is de ster van
de groep; een prachtige 'meid'
met een geweldige uitstraling op
het toneel, waarop menigeen ja
loers kan zijn. Maar wat doet ze
hiermee? - ze gaat overdrijven,
schreeuwen, schmieren, .en van
haar act blijft weinig over: vrese
lijk jammer.
Wat Haye van der Heyden en
Frans Mulder in een paar samen-
spraakjes ten beste geven, moet
door het flinke taalgebruik nog
iets lijken, maar stelt eigenlijk
niets voor. Het meest verontrus
tende is nog wel, dat de groep
zich volgens het programma
boekje uitvoerig heeft laten advi
seren. Hoe heeft men zich dan
toch zo voor een belangrijk deel
van de avond kunnen vergalop
peren? WIJN AND ZEILSTRA
van de bij Galerie De Greef geex-
poseerde schilderijen. Sommige
titels bevatten een duidelijk mu
zikale verwijzing, zoals bijvoor
beeld 'In gele klank'. Een vlotte,
brede toets afgewisseld met dun
ne lijnen en een sterk contrast
kenmerken enkele composities
van Goland, die mij het meest
troffen, 'Kruipend licht' en 'Het
Zandboek'. Maar Ofra Goland
beschikt over vele technische
mogelijkheden, wat mag blijken
uit het ruime aanbod op deze ex
positie. Zij laat zich van een heel
andere kant zien in meer decora
tief opgevatte stukken, waarin
patronen van stippels, streeken
en op stempels lijkende vormen
wel een dynamisch beeld geven
maar weinig interessants opleve-
De penseelstreek of de lijn zijn
leidende elementen in het ge
heel. Slechts in een enkel stuk
zijn tussen de vrolijk gekleurde
slingerende lijnen groepjes bo
men met vogels daarboven ver
werkt. Het best op dreef is Olga
Goland in de vrijer uitgewerkte
schilderijen, al dreigt naar mijn
mening gauw verstoring van het
evenwicht. Deze tegenstelling
tussen ongeremde expressie en
beheersing kan geïllustreerd
worden aan de hand van twee pa
nelen, waarvan de vorm afgeleid
is van een driehoek (de spitse
vorm is een steeds terugkerend
motief in het werk). In beide
composities zijn de kleuren
breed en in bepaalde richtingen
opgezet, soms verdund getuige
de druiplijnen. Het ene stuk
maakt echter een meer verfijnde
indruk dankzij de geleding van
de compositie door middel van
kleur en de evenwichtige afwis
seling van lichte en dbnkere par
tijen. In het tweede paneel ont
breekt een afgewogen opbouw,
waardoor het geheel een vrij gro
ve indruk maakt. In een serie
kleinere schilderingen herhaalt
zich wat over de bovengenoem
de grotere stukken gezegd is.
Ook hier valt een indeling te ma
ken in tamelijk decoratieve
werken, zeer impulsief tot stand-
gekomen of juist harmonieuze
composities. Hieronder zijn zijn
mooie voorbeelden die de ge
slaagde grote schilderijen kun-
Keramiek
Henk Wolvers tekent op deze
expositie voor het keramisch
werk. Wolvers vaasvormen wij
ken af van het meest gangbare
type, waardoor zij meer weg heb
ben van 'objects d' art' dan van
gebruiksvoorwerpen. De objec
ten zijn gemaakt van porselein
maar door de golvend verlopen
de wanden lijken zij op gevou
wen papiervormen. De vaak mo
dieus aandoende pastelkleurige
decoratie is het gevolg van een
bewerking die plaats vindt voor
de stukken de oven ingaan; de
kleur wordt van tevoren in de
platte schalen porselein aange
bracht en tot de typische vaas-
vorm vewerkt. Behalve gladde
oppervlakken komen ook op de
voorwerpen reliefachtige patro
nen voor die zich zowel aan de
binnen- als aan de buitenkant
kunnen bevinden. Variërend
met deze mogelijkheden van het
materiaal creëerde Wolvers origi
neel werk waarin hij zich af en
toe te buiten gaat aan uitzonder
lijk gekartelde voorwerpen, die
door de naar boven toe breed uit
lopende vorm topzwaar lijken.
NANCY STOOP
