AÜUUJ Schaken Bridge Debuten uit eigen land Hommage aan Ellington New Orleans door roze bril Fusion zonder persoonlijkheid Gemakzucht viert hoogtij Dynamiek nog niet verloren Sterke emotie OPLOSSING ZATERDAG 15 FEBRUARI 1986 EXTRA PAGINA 35 Helsdingen Jazz Ellen Helmus Band 'René van Helsdingen' (Time less). 'A gentle approach' (Time less). Omdat de markt voor jazzplaten niet groot is, beschouwen veel jazzmuzikanten het uitbrengen van een plaat als een soort visite kaartje voor een optreden en voor de verkoop na de concerten. Pianist René van Helsdingen kwam voor zijn eerste plaat bij alle televisiepraatshows om bij de presentator een aandeel en handtekening te vragen, die later op de hoes werd afgebeeld. De omslag van de in aprü 1985 opge nomen nieuwe plaat van Van Helsdingen bevat de namen en afbeeldingen van de sponsors. De plaat bevat zeven eigen com posities, die verder met drum mer Egbert van Gruythuyzen en bassist Brian Batie worden uit gevoerd. De muziek is opge bouwd uit zeer veel puntigee en funky fragmenten, die elkaar ook binnen één nummer snel op volgen. Het laatste nummer wordt aangevuld met een stukje gamelan muziek en twee zange ressen met Molukse namen en krijgt zo een vreemd sfeertje. De plaat 'A gentle Approach' van de Haarlemse fluitiste Ellen Helmus is wel een debuut, dat onlangs door Willem Duys in het Haagse Popijn werd gepresen teerd. Deze muziek heeft een zeer intieme en duideüjke jazz- sfeer. De medemusici zijn bassist Frans Tunderman en drummer Arnout Gerritse, die allen een ge lijkwaardige rol hebben. Pianist Robert Jan Vermeulen tekent voor de meeste composities en heeft een zeer Amerikaans ge luid. In alle nummers wordt de spanning langzaam opgebouwd en de emotie goed gedoseerd. Dit valt vooral op in de kleine versie ringen, die fluitiste Helmus ver rassend aanbrengt Heel mooi is de broze ballad You don'J knota what love is, dat ondanks de her innering van de versie van Eric Dolphy op zijn laatste plaat toch sterk overeind blijft. Een ge slaagd debuut en muziek voor de kleine uurtjes. - wsw James Newton The African Flower Blue Note. De grote bandleider, compo nist en arrangeur Duke Ellington vormde een belangrijke bron van inspiratie voor de fluitist James Newton, die vooral zo tegen hem opzag vanwege zijn muzikale rusteloosheid en grote veelzijdig heid. Want Newton is min of meer uit hetzelfde hout gesne den. Hij behoort tot de zoekers in de jazz die niettemin blijven vasthouden aan een zekere tradi tionele vormgeving en onder grond. Met de plaat 'The African Flo wer' brengen Newton en zijn tien makkers Duke Ellington een wa re hommage: vijf van de zeven stukken zijn door Ellington ge componeerd en in de jaren '20, '30. '40 en '60 zo vaak gespeeld dat de noten van de balk vielen. Zoals: Black and Tan Fantasy, Virgin Jungle, (het titelnummer) The African Flower, Cottontail en Sophisticated Lady. In een aantal van die stukken is Newton aan het experimenteren geslagen met disharmonieën, tegendraad se ritmefiguurtjes en lollige in tervallen, die bij elkaar een verfrissend klankbeeld opleve ren, dat^terk doet denken aan de muziek van Herbie Hancock, Charles Mingus en Wayne Shor- ^er WW Louis Amstrong en Billie Holiday "Het was mijn eerste Hollywood film. Ook mijn laatste" schrijft zangeres Billie Holiday in hoofd stuk 15 van haar boek 'Lady sings the Blues'. Ze dacht er als zangeres in op te treden maar werd een dienstmeid, die ver liefd moest worden op butler Louis Amstrong. De muziek is uit 1946 en werd pas in 1983 vol ledig uitgebracht. De duetten met Holiday werden eerder uit gebracht op een Engelse Saga plaat. Een deel van de muziek is niet in de film gebruikt. Omdat de film over de ont staansgeschiedenis van de jazz in New Orleans gaat is de muzikale hoofdrol voor Armstrong, die daar ook geboren is. Zijn groep is voor de gelegenheid samenge steld uit Klarinettist Berney Bi- gard, gitarist en zanger Buddy Scott, trombonist Kid Ory en drummer Zutty Singleton, die niet in de toenmalige Armstrong Band zat. Er zijn bekende num mers als Westend Blues, Tiger Rag, Beale Street Stomp en Dip- permouth blues. Ze worden ech ter met veel nostalgie opgevoerd. De film blijft de muziek bekijken door de rose bril van Hollywood. Maar dit neemt niet weg dat er fantastisch wordt gemusiceerd door Kid Ory en Barney Bigard. In Farewell tot Storyville zingt Billie Holiday met een groot koor, hetgeen nogal uniek is. Er staan 23 stukken op deze plaat, die niet gebruikt zijn in de film en daarom een beter beeld van de muziek geven. De hoes bevat een uitgebreid verhaal over de muziek en de film. WSW Geoffrey McCabe Tesseact Complicity (Timeless Dureco) Dat het voor veel jonge musici, ondanks technische vaardighe den, moeilijk is de interesse voor een plaatopname te wekken, blijkt uit de kennismaking met de uit San Fransisco afkomstige gitarist Geoffrey McCabe. Een mogelijkheid is dan om met een gerenommeerd opnametechni cus als David Baker uit New York en medemusici van naam uitsluitend eigen composities te laten opnemen en proberen deze te slijten aan een kleine grammo foonplatenmaatschappij. De be geleiders van de sessie uit sep tember 1983 zijn de bassist Eddie Gomez, bekend van het Bill Evans trio en the great jazz trio van Hank Jones, en op slagwerk Bob Moses, een bedachtzaam en luchtig speler, die vroeger bij vi- brafonist Gary Burton zat. De pianist tenslotte is het opko mend talend Clyde Criner, die met Archie Shepp en Max Roach speelde en nu in de groep van trompettist Woody Shaw zit. De muziek op deze plaat is een vriendelijk en beheerst soort fu sion met de gitaar in de hoofdrol die wat klank betreft op Pat Me- theny lijkt. Wat ontbreekt aan deze muziek is een direkt her kenbare persoonlijkheid. Er wordt meer naar een universeel gevoel gestreefd. Het tempo van de muziek is vlot en door de vaak kort gehouden noten klinkt het soms ouderwets jazzy. Ondanks de afwezigheid van Blues en fun- kelementen wordt een spanning opgebouwd zonder al te grote be trokkenheid van de luisteraar. WSW J.J.Johnson en Joe Pass We'll be together again (Pablo Records) Sommige jazzmusici zoeken na een succesvolle carrière hun toevlucht tot een bedaarder soort muziek omdat ze 'alles al hebben gezien en gedaan'. Ook trombo nist J.J. Johnson lijkt deze rich ting te zijn opgegaan, getuige zijn onlangs op plaat uitgebrach te co-produktie met de enigszins zwoele gitarist Joe Pass. Johnson was jarenlang ver bonden met trombonist Kai Win ding in het befaamde duo 'Jay and Kai', dat een voorname rol speelde in de ontwikkeling van de westcoast en late bebop-jazz. Na die periode is de glans van Jay Jay langzaam maar zeker verdwenen en inmiddels lijkt hij zich zelfs volledig tot de easy lis tening jazz te hebben bekeerd. Zijn spel vertoont nu een zekere overeenkomst met dat van keuri ge big-bandblazers uit de jaren veertig en mist de dynamiek en techniek die hem voorheen een belangrijke reputatie bezorgden. Dat blijkt uit stukken als Wave, Limehouse Blues, Bud's Blues en vooral ook When the lights are low. Het is jammer dat een zo voor treffelijk blazer als Jay Jay de weg terug is ingeslagen en zich - wellicht met een zekere gemak zucht - heeft genesteld in het vei lige klankgebied van een op een breed publiek gerichte, lichte jazz. Misschien leuk voor een avondje bij kaarslicht, maar nog al slaapverwekkend WW Dexter Gordon De grijzende tenorsaxofonist Dexter Gordon (62) heeft een res pectabele loopbaan achter zich: hij werkte samen met Lionel Hampton, Louis Armstrong, Bil ly Eckstine, Charlie Parker, Mi les Davis en Bud Powell, en overleefde ze bijna (op Davis na) allemaal. In mei 1978 en maart'79 werden er in de beroemde jazz club Keystone Korner, San Fran cisco, opnamen gemaakt van zijn kwartet, die nu op een riant dub- belalbum zijn verzameld. Daar bij valt het op, dat Gordon al thans aan het eind van de jaren '70 nog niets van zijn dynamiek had verloren. Hij speelde nog even fel, razendsnel en fantasie rijk als in vroeger jaren, toen hij vooral in de periode van de late bebop (jaren '60) een voorhoede rol vervulde temidden van leven de legenden als Miles Davis en Dizzy Gillespie. Nights at the Keystone Korner bevat slechts zeven stukken (w.o. Sophisticated Lady, Easy Living, Tangerine en Come Rain or Come Shine) die echter on danks hun lange duur geen mo ment vervelen. Dat komt ook door' de voortreffelijke pianist George Cables, die zich een waardige evenknie toont van de man die met zijn eigen karakte ristieke tenorgeluid schitterende muziek kan maken. WW Wynton Marsalis Trompettist Wynton Marsalis voegt zich al jarenlang in de tra ditie van prominente jazzmusici als Charlie Parker, John Coltra- ne en Herbie Hancock, die zich steeds nadrukkelijk afzijdig heb ben gehouden van enigerlei trend of commercie. Hij heeft een gezonde afkeer van alles wat de spiritualiteit van het individu kan ondermijnen en poogt dat ook uit te dragen in zijn muziek. Het is muziek met een grote zeggingskracht en een sterke emotie, die misschien wel het beste kan worden ondergebracht in de neo-beboptraditie van mu sici als Freddie Hubbard, Wayne Shorter en Herbie Hancock. Mar salis speelt met tenorist Bran- ford Marsalis en ritmische onder steuning zes stukken, met sub tiel ingehouden tonenreeksen en een prachtige klankkleur WW Wynton Marsalis. HORIZONTAAL 1. Een gekke veroordeling in een vreemde taal. 4. Wat moet het publiek er wel van zeggen als we ze vangen. 6. Met plezier kun je dit ophalen. 7. Dé kat is in het heldendicht beschreven. 9. Het zijn geen arme gebieden. 10. Riek heeft een kapstok voor haar bagage. 13. Jeuk, jongen, om de ze dieren kwijt te raken. 15. Op z'n Europees, verkeerd op het bed. 17. Er is niet één in het wa ter. 18. Als je uit een bokaal lak schenkt, blijft een dier over. 19. Hier staat wat. 20. Een verkeerde ruk in het midden, waardoor je borst beschermd wordt. 22. Die ren als mensen na een drinkge lag. 24. Doe je veel om de lieve vrede. 27. Veel broedsel is goed. 29. Dezelfde als het slot van 20. 30. 't Dier was verscholen tussen de bloemen. 31. Het treiteren van dwazen. 32. 33 V3 procent is gelijk de niet. VERTICAAL 1. Het achterste van een vent, daar zit iemand in. 2. Een dier in de rats is verdraaid heerszuchtig. 3. Zeg je in de winkel als er nie mand is. 4. Profeten met goede SHE UHH U'3L1 HGCJ n u saia fjaa bus aaa ana ama ogen. 5. Naar de filistijnen, maar als ik wegga zie je de oneffenhe den. 6. Johnny om de plaat. 8. Dit is voedsel en ook een beetje te gen knoeien. 11. Hier ben ik bij de plant. 12. Hij is uitgeteld voor een voertuig gevallen. 13. Vaak van hout. 14. En in een oud voer tuig te kijk zitten in het centrum 16. Uitstekend geluisterd! 20. Nietsnutten waar ik voor in sta, kunnen nog flinke jongens wor den. 21. Over en sluiten maar. 22. Voor het opstaap. 23. Beroerd, die letter in de branding. 25. Sto ven en branden. 26. Dat zijn we in de computer. 28. Komt u vlug op de vlakte? De prijs van 25,- werd toege kend aan W. Lambrechts-Van Zwieten de Blom, Rijn en Schie- kade 100, 2311 AP Leiden. De prijs wordt de winnaar toe gezonden. Oplossingen met vermelding van 'Puzzel' voor donderdag op briefkaart of in enveloppe zen den aan Redactie Leidsch Dag blad, Postbus 54, 2300 AB Lei den. Dit weekeinde wordt in de Rem brandt Scholengemeenschap het jaarlijkse Noteboomtoernooi ge speeld. Naast de honderden deel nemers bent u natuurlijk ook als toeschouwer welkom. Met name de tijdnoodfasen op zaterdag avond, zondagochtend en zon dagmiddag beloven een span nend schouwspel te worden. Het is al traditie dat LSG-pen- ningmeester Van der Drift ter ge legenheid van het toernooi een probleem componeert dat ook aan de lezers van het Leidsch Dagblad ter oplossing wordt aan geboden, zie diagram I. O De opgave luidt: wit speelt en geeft mat in twee zetten. Door het toernooicomité wordt een prijs van 50 gulden verloot onder de goede oplossers. U kunt uw oplossingen tot 1 maart insturen naar Charles Kuijpers, De Laat de Kanterstraat 14. Leiden. In het tijdschrift Chess werd onlangs een partij gepubliceerd waaruit bleek dat het beroemde nieuwtje dat Kasparov in het Si- ciliaans bracht tegen Karpov al twintig jaar oud is. Wit: Honfi; zwart: Dely, Hon garije 1965. 1. e4 c5 2. PF3 e6 3. d4 cd4: 4. Pd4: Pc6 5. Pb5 d6 6. c4 Pf6 7. Plc3 a6 8. Pa3 d5! (Het "nieuwtje" van Kasparov) 9. cd5: ed5: 10. ed5: Pb4 11. Da4+ (In de 16e matchpartij speelde Karpov hier Le2 met de bekende gevol gen. Ook de tekstzet leidt een hoop spektakel in) Ld7 12. Db3 Le7 13. Lf4 Lg4 14. f3 Pfd5:!? 15. De halve Finale van Nederland voor senioren verloopt ongekend spannend. Met nog 1 ronde te gaan is nog niemand zeker van een finaleplaats, terwijl zowel in groep A als B maar liefst 8 spe lers nog kans hebben op kwalifi catie. De grootste verrassing in de halve Finale is naar mijn smaak Rob Geurtsen. Deze uit Gronin gen afkomstige student heeft met 9 punten uit 7 wedstrijden zeer goede kansen om zich te plaatsen. Geurtsen zal zeker een verrijking zijn voor de finale, m.n. omdat hij een alles of niets stijl heeft. Zo scoorde hij b.v. 2 jaar geleden in diezelfde halve fi nale louter overwinningen en ne derlagen. Ook dit jaar is dat weer het geval, al zit er ditmaal 1 remi se bij. Een belangrijke overwinning behaalde Geurtsen tegen Hans Jansen in de vierde ronde H. Jansen-R. Geurtsen: 1.32- 28 17-22 2.28x17 12x21 3.35-30 20- 25 4.33-29 7-12 5.39-33 15-20. In een partij tussen Wiersma en Van der Wal in 1984 speelde Wiersma 19-23, wat iets scherper lijkt omdat wit enige problemen heeft met de ontwikkeling van zijn rechtervleugel, b.v. 44-39 14- 19 40-35 10-14 50-44 14-20 30-24 19x30 35x24 21-26! en wit zal alle zeilen bij moeten zetten om z'n schijf op 24 te behouden. 6.44-39 Een brutale roofmoord maakte vorig jaar een einde aan het leven van Barry Crane, Amerika's meest succesvolle toernooispe- ler. Crane nam een heel bijzonde re plaats in in de Amerikaanse bridgewereld. Hij bezat het re cord aantal meesterpunten van 35000, 10000 meer dan nummer 2, waarmee hij de 'all-time' rang lijst royaal aanvoerde. Crane be reikte dat astronomische totaal door goed te spelen, hy was één van Amerika's sterkste spelers, en uiteraard ook door veel te spe len; vooral parenwedstrijden, waarin hij bijna niet te kloppen was. Crane was producer van be kende tv-series als Mannix en Mission Impossible. Daaraan werkte hij op weekdagen vrijwel dag en nacht, waarna hij op vrij dagavond in zijn vliegtuig stapte richting één van de grote toer nooien, waarvan hij dan maan dag in alle vroegte, meestal als winnaar, terug keerde. De ver eniging van bridgejournalisten eerde hem posthuum met de on derscheiding voor bridgeper- soonlijkheid van het jaar. Overi gens scoorde de Nederlandse El- ly Ducheyne bij die verkiezing maar één punt minder, hetgeen haar eervol als tweede deed ein digen. Crane won in 1978 met Kerri O Shuman de Olympische titel voor gemengde paren. Hun score van 62*76 was fantastisch, bijna 4 toppen voorsprong op num mer 2. Een successpel: 7 52 OB O A V 10 9 5 B 10 6 4 V96 3 M B C6543 n C> 10 9 8 2 O 7 4 2 W U o 8 6 3 AH Z 9 8 7 5 2, A H 10 8 4 (JAHV7 O H B V 3 West/NZ. Zuid opende in de 4e hand 1 Sch, noord 2 Sch en zuid 4 Sch. West kwam uit met KI H en vervolgde met ruiten voor zuids heer. Deze incasseerde Sch A en toen daaronder de boer Viel, be sloot hij verder van de troeven af te blijven. Zuid stak over naar Ha NIET ALLEEN Groot-Brittan nië schenkt aandacht komst van de komeet van Halley, ook de post van de Duitse Bondsrepubliek heeft niet aan dit periodieke natuurverschijn sel willen voorbijgaan. Op 13 fe bruari verscheen een 80 pfennig- zegel met daarop de komeet van Halley. Tevens toont de zegel het vorig jaar 2 juli gelanceerde ruimtevaartuig Giotto, dat op 14 maart, na een vlucht van 700 mil joen kilometer, zijn doel, de kern van de komeet Halley. naar men hoopt op een afstand van 500 ki lometer aal passeren. Overigens is dit nog niet alles waar de Bondsrepublikeinse post op 13 februari mee kwam. Er verschenen twee sportzegels en nog twee andere bijzondere waarden. Met een zegel van 60 pfennig wordt het 1250-jarig be staan van het in Hessen gelegen Bad Hersfeld herdacht. De zegel verbeeldt een aantal beziens- door Dirk Sikkel Pd5: (Beter Tdl) Pd5 16. fg4 Pf4: 17. Da4^ b5 18 Df4 0-0 19. Dd2 Te8 20. Kdl Lg5 21. Dd8: Ta- d8: 22. Kc2 Td2+ 23. Kc3 Tc8 24. Kb3 Lf6 25. Tbl Tel! 26. Lb5: Thl: 27. Thl Tb2: 28. Kc4 ab5:+ 29 Pb5. Tg2: 30. h3 Ta2:. Hierna was het geweld voorbij en pas op de 94e zet emdigdë de partij roemloos in remise. Dit verklaart waarom de partij in de pers onopgemerkt bleef (wie publiceert er nou een remise in 94 zetten?) en Kaspa rov de zet 8... d5 kon gebruiken om wereldkampioen te worden. 20-24 7.29x20 10-15 8.30-24 19x30 9.34-29 15x24 10.29x20 5-10 11.20- 15 13-19 12.40-35 8-13 13.35x24 19- x30 14.45-40 14-19 15.37-32 9-14 16.32-28 2-8 17.40-34 3-9 18.38-32 11-17 19.42-38 6-11 20.47-42 19-23 21.28x19 14x23 22.32-27 21x32 23.38x27 10-14 24.42-38 14-19 25.41-37 19-24 26.46-41 23-29 27.34x23 18x29 28.31-26. Op 33-28 volgt 17-21 waarna 28-22 enz. zo goed als gedwongen is 37-32 faalt nl op 21-26 41-37 en 16-21 terwijl rla 15-10-5 de witte dam wordt opgesloten en afgeruild met 13- 19 9-14 4-10 enz. 9-14 29.37-31 1-6 30.27-21 16x27 31.31x22 17x28 32.33x22. Tot nu toe is het een kleurrijke partij, met steeds wis selende spelbeelden. 14-19 33.36- 31 30-34 34.39x30 25x34 35.41-37? gedwongen was hier 31-27 omdat 12-17 toch niets oplevert, wegens 27-21-16-11. Het is overigens moeilijk te zeggen wie na 31-27 beter staat. 19-23 36.49-44 24-30 37.44-39 30-35 38.39x30 35x24 39.31-27 12-17 40.27-21 17x28 41.37-31 11-16 42.21-17 16-21 43.17-11 6x17 44.31-27 21x32 45.38x27 13-18 en wit gaf op door Ton Schipperheyn B, incasseerde Ru A en troefde een ruiten. Nu volgden drie hoge hartens, de derde getroefd! Nu pas speelde zuid een twee de maal troef, oost bekende niet, waarop zuid west de slag liet ma ken, die vervolgens na KI A in de schoppenvork mocht spelen. A V 10 9AB73 O 4 2 HV62 B 8 2 6 3 wnC>V 10 986 OAB83 "O OHV65 875 Z B3 >754 Tot slot verscheen op 13 fe bruari een 80 pf.-zegel. waarmee het feit wordt herdacht dat hon derd jaar geleden, op 1 maart 1886. de schilder, graficus en dichter Oskar Kokoschka (1886- 1980) in Pöchlarn (Oostenrijk) werd geboren. Met zijn portret-' ten, schilderijen, litho's en ge dichten was Kokoschka een van de leidende figuren van het ex pressionisme. Op de zegel een zelfportret van Kokoschka. DENEMARKEN - Met een ze gel van 2,80 kroon, die een bij slag heeft van 50 ore, heeft Dene marken op 6 februari de vorig jaar overleden acteur Poul Reichhardt (1913-1985) herdacht. Reichhardt heeft in zijn leven tal van rollen gespeeld, zowel op het toneel als in de film, en hij was in Denemarken erg geliefd. Hij is op de zegel te zien in een van zijn glansrollen, als de vogelvanger Papageno in de opera "Die Zau- berflote". De bijslag op deze ze gel is bestemd voor de Lykke- Lotto. H O 5 O 10 9 7 4» A 10 9 4 Noord, OW. Vrijwel alle NZ- paren eindigden tijdens diezelf de Olympiade in 4 Sch en maak ten 11 slagen zonder troefstart. Degenen die een troefstart kre gen maakten vaak maar 10 sla gen. Maar ten onrechte Onze zuid bewees dat ook met troef start altijd 11 slagen kunnen wor den gemaakt. Misschien leuk om thuis eens uit te zoeken. Het is een leerzaam spel! Op de dag dat het tweede HAF NIA-velletje uitkomt, 20 februa- ri, verschijnt nog een bijslagze gel (2,80 kr. plus 50 öre) en wel ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Deense, Blinde 1 bond. De zegel laat twee handen en brailleschrift zien. ZWEDEN - Behalve de due I permanente zegels (koning Car! XVI Gustaf en koningin Silvia i en de drie bijzondere zegels met vogels, die we in de vorige r 1 briek hebben beschreven. 1 Zweden op 23 januari ook n. met de vierde emissie gekomen gewijd aan de internationale postzegeltentoonstelling STOCKHOLMIA 86. Deze keer hebben de zegels, vier stuks in waarden van 2,2,3 en 4 kroon die in een boekje zitten, het verza melen van postzegels als onder werp. Op de 2 kr.-zegel (links) de 20/TRETIO-zegel uit 1879, een van de bekendste Zweedse mis drukken. Een tweede zegel van 2 kroon toont de graveur Sven Ewert, de man achter bijna alle Zweedse zegels uit de periode 1928-eind 1950. Op de 3 kr.-zegel een bladzijde uit een album van een thematische verzamelaar. "Zweedse kolonie in Delaware 1638' Tot slot op de 4 kr.-zegel een jonge verzamelaar

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 35