NCHP: sociaal plan Aramco onverteerbaar 'Er is geen volk, dat zo één is met het woud Herenstraat moet een stuk veiliger VERBOUWEN? Kluchten Leidse ijsbaan officieel open Aramco blijft ook na 1987 in Leiden Centrale breekt overleg af Bouwplan voor motel Haagse Schouwweg VRIJDAG 14 FEBRUARI 1986 LEIDEN Borneo-tentoonstelling in museum Volkenkunde LEIDEN - De grootste bedreiging voor het tropische regenwoud in Borneo is de houtkap. Eeuwen lang hebben de bewoners, de Dayak, in harmonie geleefd met de hun omringende natuur. Dit natuurlijke evenwicht lijkt abrupt verbroken te gaan wor den. Daarnaast spelen er ook nog problemen als het overbrengen een bestaan te verzekeren. Verder zijn er sieraden en andere kunstui tingen tentoonsgesteld. worden de religieuze gebruiken aan de hand van voorwerpen en foto's en dia's uitgelegd en krijgt de bezoeker een indruk van een traditioneel lang- huis. De conservator van het museum samensteller van de expositie. i volkeren van het binnenland Jan Avé, heeft uit de binnenlanden een echt langhuis meegenomen, dat nu op ware grootte in de ten toonstelling staat. De bezoeker kan er zelfs binnenin een kijkje nemen. Het hoofdthema: de innige ver bondenheid met mens en natuur komt goed tot uitdrukking. Het is daarom zo tragisch dat de massale bosslag door kleine en grote bui tenlandse maatschappijen die hier in een rijke bron van inkomsten zien, nog steeds doorgaat. Avé, die samen met zijn Engelse collega de kust (resettlement transmigratie) en het gebruiken van het land voor grote energie projecten. Niet voor niets heet de gisteren geopende tentoonstelling in het Rijksmuseum voor Volken kunde: 'Oerwoud in ondergang, culturen op drift'. De tentoonstelling geeft een beeld van de volken van geheel Borneo ofwel Kalimantan, het reu- zeneiland in het centrum van de Zuidoostaziatische eilandenwe- yTcto'r f."ïün&'óok'een boek over reld, in relatie tot hun natuurlijke Borneo heeft geschreveni sprak bij omgeving, het tropisch regen- de openjng de hoop uit dat deze woud. Het toont de culturen van de tentoonstelling zou kunnen bijdra- volken van Indonesisch Borneo, gen aan een ommekeer. "Want ook maar ook die van Sarawak en Sa- jn het ian(j ze\f zjjn er lichtpuntjes bah, die nu tezamen Oost Malaysia te ontdekken. Er zijn in Indonesië vormen, en van het onlangs afhan- organisaties die nu inzien dat dit kelijk geworden sultanaat Brunei. een van grootste natuurrampen In de eeuwenlange samenleving van mens en natuur hebben de be woners een hoogstaande cultuur opgebouwd. Het museum beschikt over gebruiksvoorwerpen die be horen tot hun leven in en met het oerwoud. Zoals het kapmes (pa rang), het snijmes (langgei), de vis- speer (salahawu) en de draagman den, allemaal werktuigen om zich LEIDEN - Leerlingen van he. Christelijke Lyceum Visser 't Hooft voeren volgende week don derdag, vrijdag en zaterdag onder de verzameltitel 'Harten Vijf - Schoppen Vijf een vijftal kluchten op. Twee van de kluchten zijn tus senspelen van de Spaanse schrij ver Miguel de Cervantes, die ook Don Quichotte schreef. De overige drie kluchten zijn sotternieën uit onze eigen middeleeuwen, te we ten 'Nu noch', 'De buskSnblazer' en 'Rubben'. De kluchten zijn waar mogelijk naar onze eigen tijd ver plaatst. Aanvang in het hoofdge bouw van de school aan de Kager- straat: 20.15 uur. LEIDEN - De Leidse Ijsbaan is vanmiddag om twee uur officieel tropische regenwoud geopend. De ijsmeesters van de ge- meente hebben vanmorgen gecon- stateerd dat het ijs een dikte bezit Vr*rvii\A7 trpkvri ar»lit van 10 tot 13 centimeter en daar- uuuvv VC1 UctCI. mee kon het sein voor de vele schaatsliefhebbers op veilig wor den gezet. De ijsbaan die loopt van de Doezastraat tot de Hoge Rijn dijk zal duidelijk worden gemar keerd en is voorzien van verlich- gaat worden. Zij proberen te vech ten voor elke vierkante meter". De Engelse filmer en Borneo-de- kundige, William Attenborrough, die speciaal voor de opening naar Leiden was gehaald, liet de geno digden gistermiddag in een spon taan verhaal genieten van al het moois wat hij (nog) steeds aantreft op het eiland. "Er is geen volk dat zo één is met het woud. Als er een bepaalde vogel voorbij vliegt, weet men dat het tijd is voor het planten van de rijst". En dat hij daarmee wilde zeggen dat dit nooit mag ver dwijnen, was heel duidelijk. Hele maal overtuigd ben je daarvan als je behalve de tentoonstelling ziet, ook het vermakelijke boek 'Naar het hart van Borneo' van Redmond O'Hanlon leest. Een reis langs de grotendeels onbekende Baleh ri vier in het gebied Sarawak. Hier zijn flora en fauna nog ongerept en is de jungle onaangetast. Ook de educatieve dienst van het museum heeft zich ingezet om de scholieren van zowel het basis- als het voorgezet onderwijs te interes seren voor Borneo. Speciale boek werken met vragen en plaatjes, films en dia's, zorgen voor nog meer achtergrondinformatie. LEIDEN - De oliemaatschappij Aramco Overseas Company (AOC) blijft waarschijnlijk ook na 1987 in Leiden gevestigd. "We hebben het naar ons zin in Lei den. We gaan er in onze toe komstplannen dan ook vanuit dat we in deze plaats blijven", stelt D. Caindec. director indus trial relations van Aramco Of de maatschappij haar kan toorgebouw aan de Plesmanlaan blijft gebruiken, is echter nog niet zeker. De komende twee jaar verdwijnen bij Aramco in totaal 370 banen. Na 1987 telt het be drijf nog slechts 130 werkne mers. Daardoor wordt het kan toorgebouw veel te groot, erkent Caindec. De kans bestaat nu dat Aramco naar een ander kantoor in Leiden uitkijkt, zo blijkt uit zijn woor den. Beslissingen hierover zijn echter nog niet genomen. Aram co is de afgelopen tijd al bena derd door enkele bedrijven die belangstelling hebben voor haar kantoor aan de Plesmanlaan. de kust gebracht. De grootste bedreiging t LEIDEN - De Nederlandse Centrale voor Hoger Perso neel (NCHP) weigert het so ciaal plan te ondertekenen van oliemaatschappij Aramco Overseas Company (AOC). Bestuurder L. Over- kleeft van deze bond heeft dat gisteren duidelijk ge maakt aan de directie van Aramco. De NCHP heeft de onderhandelingen over de ze zaak definitief afgebro ken. De Dienstenbond FNV heeft hier over nog geen besluit genomen. De leden van deze vakorganisatie wor den in de loop van de volgende week schriftelijk geraadpleegd over deze kwestie. Bestuurder P. de Groot stelde gisteren echter dat de leden tot dusver 'niet erg tevre den' zijn over het sociaal plan van de directie. En volgens hem is het maar zeer de vraag of de FNV het ondertekent. In dit sociaal plan worden aller lei zaken geregeld die betrekking hebben op de het voorgenomen collectieve ontslag van 370 mensen bij AOC. Het grootste bezwaar van de bonden is dat te weinig wordt gedaan voor werknemers tussen de 40 en 57,5 jaar. Ze hebben er ver schillende keren op aangedrongen hierin verbetering aan te brengen. De directie weigert dit. Aramco zou hiervoor te weinig geld heb ben, een argument waar de bonden vraagtekens bij plaatsen. Nadat de directie enkele weken geleden haar 'eindbod' deed, schorsten de bonden het overleg. De leiding van Aramco heeft daarna nog enkele tegemoetkomingen gedaan. Die waren echter niet voldoende om de vakorganisaties tevreden te stem- Behalve over een betere finan ciële regeling voor ontslagen werk nemers tussen 40 en 57,5 jaar, ver schillen bonden en directie ook van mening over enkele - minder gewichtige - punten in het sociaal plan. Onder meer werd gestreden over de samenstelling van de bege leidingscommissie - die moet toe zien op de uitvoering van het so ciaal plan - en over de manier waarop de aanvullende uitkerin gen voor ontslagen werknemers moet worden beheerd. Waarschuwen Als alle bonden weigeren het so ciaal plan te tekenen, hoeft dat het collectief ontslag niet in de weg te staan. De directie heeft trouwens begin deze week al ontslagvergun- 148 De vakorganisaties hebben Aramco echter wel gewaarschuwd dat de kans nu groter is dat de maatschappij met individuele schadeclaims wordt geconfron teerd. Daardoor kan dit bedrijf op den duur meer geld kwijt zijn dan wanneer het de eisen van de vak bonden had ingewilligd. NCHP- bestuurder Overkleeft hierover: "Wanneer er sociaal plan ligt dat ook door de bonden is onderte kend, kan een rechter eerder ge neigd zijn individuele schade claims af te wijzen". Gisteren werd bekend dat enige werknemers van AOC, die niet zijn aangesloten bij een vakbond, een belangenvereniging hebben opge richt. Die vereniging wil met de di rectie overleggen over onder meer het sociaal plan, zelfs nadat de bon den de onderhandelingen hebben gestaakt. De werknemers die bij de belangenvereniging zijn aangeslo ten, menen overigens dat de bon den zich verkeerd hebben opge steld en te weinig oog hebben ge had voor de 'unieke opzet' van AOC. NCHP-bestuurder Overkleeft sluit niet uit dat door het optreden van deze belangenvereniging een nieuwe situatie ontstaat. Welke ge volgen dit zou kunnen hebben, kan hij echter niet zeggen. "Daarover wil ik me nog nader beraden", al dus Overkleeft. Goed plan D. Caindec, director industrial relations van AOC, erkent dat er nog steeds verschil van mening be staat over de financiële regelingen voor werknemers tussen 40 en 57,5 jaar. "We hebben ons sociaal plan echter vergeleken met de sociale plannen van andere, vergelijkbare maatschappijen en we vinden dat we een goed plan hebben. We kun nen nu eenmaal niet elke groep al les geven". Hij verwacht niet dat er in het plan nog wijzigingen zullen wor den aangebracht. Aramco wacht met verdere stappen totdat de bon den een definitieve beslissing heb ben genomen. LEIDEN - De Herenstraat is de laatste tijd een stuk onveiliger ge worden door het toenemend aantal auto's dat er doorheen rijdt. Er wordt te hard gereden, fout gepar keerd. er zijn onoverzichtelijke plekken en fietsers maken steeds vaker gebruik van de stoep. Maat regelen tegen de toenemende on veiligheid zijn noodzakelijk. De gemeente draagt voor de op lossing van dit probleem verschil lende oplossingen in de herziene versie van het verkeerscirculatie plan (vcp). waarover de raadscom missie voor verkeer en openbaar vervoer volgende week vergadert. Het instellen van eenrichtingsver keer kan een uitkomst bieden, evenals het in twee stukken hak ken van de straat, waardoor door gaand autoverkeer niet meer door de Herenstraat kan rijden. Verder blinkt het herziene vcp uit in de beschrijving van plannen en maatregelen, die voor het over grote deel al zijn uitgevoerd, in uit voering of in voorbereiding. Wèl springt het vcp vast in op een ont wikkeling die voor de deur staat: de problemen van luchtverontrei niging door het verkeer. De rijks overheid is bezig met de voorberei ding van eisen die aan de lucht kwaliteit op en om wegen kunnen worden gesteld. De gemeente verwacht 'gevoels matig' dat onder meer op het Noordeinde. de Lage Rijndijk, de Hoge Rijndijk, het Levendaal. de Breestraat en de Hooigracht derge lijke problemen zich kunnen aan dienen. "Zodra er een betrouwbare rekenmethodiek ter beschikking is zullen al deze situaties nader wor den onderzocht en vervolgens wel licht gesaneerd", aldus het vcp Bij sanering moet men onder meer denken aan aan het instellen van eenrichtingsverkeer. Groene golven hebben namelijk nauwe lijks effect op de luchtverontreini ging, die in de stad vooral wordt veroorzaakt door de hoeveelheid gemotoriseerd verkeer. BROEKEN GESTOLEN - Uit een winkel annex pakhuis aan de Sion- steeg werden in het afgelopen weekeinde 1500 broeken ter waar de van 7000 gulden gestolen. De daders, van wie tot nu toe elk spoor ontbreekt, kwamen binnen door een toegangsdeur te forceren. van steunfraude LEIDEN - De Leidse politie heeft gisteren een 2&-jarige vrouw uit Katwijk aangehouden die ervan ting, zodat ook in de avonduren de wordt verdacht zich schuldig te schaatsen kunnen worden onder gebonden. Langs het parcours staan vier bemande keten voor hulpverlening en informatie. Ver der heeft iedereen toestemming om zich met een 'koek- en- zopie- tent' op het ijs te begeven. hebben gemaakt aan steunfraude. In de periode juli '84 tot april '85 zou ze ten onrechte tienduizend gulden hebben opgestreken door de inkomstenverklaring in te vul len van haar vriend die in het bui tenland in de gevangenis zit. LEIDEN - Bij het restaurant Het Haagsche Schouw wordt waar schijnlijk een motel gebouwd. Het Van der Valk-concern, eigenaar van Het Haagsche Schouw, hoopt dat deze voor het zomerseizoen van 1987 kan worden geopend. Het motel krijgt 63 twee-persoonska mers die rond de 70 gulden per nacht moeten kosten. F.A. Chohaus, een van de be drijfsleiders van Het Haagsche Schouw, hoopt dat de bouwver gunning over twee tot drie maan den wordt afgegeven. Als deze bin nen is, wil het concern meteen gaan bouwen. Het motel komt voor het dicht bij de afslag van de rijks- i deel te staan op het parkeerter- weg ligt. kant van de gemeente bestaan geen overwegende bezwaren tegen het motel. Het motel zal uit drie bouwlagen bestaan van elk 21 ka mers. Druk seizoen Het Van der Valk-concern hoopt dat de bouw inderdaad voor de zo mer van 1987 kan worden voltooid. Op die manier kan het nog in het drukste seizoen van het jaar wor den gebruikt. Chohaus noemt de plaats waar het motel nu komt en goede lokatie, vooral ook omdat rein van het restaurant. Een pand naast dit terrein zal ervoor moeten worden gesloopt. Hoeveel de bouw van dit motel gaat kosten, kan Chohaus op dit moment nog niet zeggen. "Er zijn nog slechts voorlopige plannen gediend. Er kan nog een aantal "Daar komt nog bij dat het niet ver komt te liggen van De Gouden Leeuw in Sassenheim. Dat motel is zeer geregeld vol. Zo vol zelfs dat we makkelijk het motel bij Het Haagsche Schouw kunnen vullen met de mensen die we moeten te leurstellen", aldus Chohaus, die ken in worden gewijzigd". Dat het aan toevoegt dat het nieuwe motel gebouw er komt, is volgens hem echter zo goed als zeker. Van de Als u gaat bouwen of verbouwen is het verstandig eerst een goed advies in te winnen. Bij Bouwvoorlichting in Waddinxveen kunt u zich geheel vrijblijvend oriënteren. U vindt er een unieke expositie over bouwen en wonen. Met informatie over produkten en diensten van tientallen bedrijven, a Openingstijden: di wo/ do 9.00-17.00 9.00 - 20.00 uur 9.00 -14.00 uur Staringlaan 6 - Waddinxveen bouwvoorlichting Rapenburg (1) "Er zijn de fijngespierde brug gen, de lenige, levende brug gen..., die snijden en delen het water, binden en voegen de ka den. die doen aanhoudend het uitzicht wisselen. En de grote huizen, tot zwierige stoeten in bochten gerijd, leiden je gepein zen naar tijd, die vergaat, naar mensen die sterven, naar dingen die blijven...". Dit is een fragment uit 'Eva', gepubliceerd in 1927 en geschre ven door Carry van Bruggen. Th. H. Lunsingh Scheurleer ge bruikt het als motto voor zijn hel dere beschouwing over het Ra penburg 1386-1986. Die beschou wing staat afgedrukt in het boek over het Rapenburg dat binnen kort verkrijgbaar is. Het boek is geschreven door voornoemde Lunsingh Scheurleer, alsmede Willemijn Fock en A.J. van Dis sel, allen aan de Leidse universi teit werkzaam als kunsthistorici. Het is geen boek datje even in een paar uur uitleest, behaaglijk bij de kachel gezeten. Daarvoor is het te dik. En dan te bedenken dat dit nog maar het eerste deel is! Er volgen nog vijf kloeke de len. We hebben hier dus niet te maken met een populair-weten- schappelijke onderneming. Inte gendeel: het boek hinkt voort op voetnoten en is zo gedetailleerd - neem alleen al die gegevens over de bewoners - dat het je af en toe gaat duizelen. Ondertussen is nu al wel dui delijk dat deze boeken dé ge schiedenis van het Rapenburg gaan vertellen, met andere woor den: dit is een bijzonder project over een bijzondere gracht. "Toen in 1969 het plan werd opgevat een diepgaande studie naar de wooncultuur van Lei- dens belangrijkste gracht, het Rapenburg te verrichten, lagen de grenzen van het onderzoek nog geenszins vast", schrijven de samenstellers in het voorwoord van deel 1 (Groenhazenburch). "Het huidige Rapenburg loopt van het overkluisde kruispunt met Breestraat en Noordeinde - vroeger de St. Anthonisbrug - tot aan de Nieuwe Brug tussen de Nieuwsteeg en de Douzastraat of voormalige Koepoortsgracht". "In de aanvang werd dan ook dit gehele gebied in het onder zoek betrokken, maar reeds spoedig bleek dit stuk met zijn circa 130 huizen niet alleen te ambitieus, maar ook historisch gezien niet met het feitelijke Ra penburg overeen te komen". Waarna men besloot zich te be perken tot het rechte - en belang rijkste deel - van de gracht, tot aan de Nonnenbrug tussen Non nensteeg en Kloksteeg. Om een indruk te krijgen van de gedetailleerdheid van de we tenschappers is het het beste om even stil te staan bij één van de huizen die zij behandelen in dit eerste deel. Hoewel één zin uit de inleiding van Lunsingh Scheur leer niet ongeciteerd mag blij ven. Klaarblijkelijk aangestoken door Cany van Bruggen schrijft hij namelijk met veel gevoel voor lyriek: "Door het hart van Lei den loopt een majesteitelijke gracht, sinds eeuwen bekend als het Rapenburg. Voor de huidige beschouwer ontleent het Rapen burg zijn luister vooral aan de weidse opzet van het geheel: de brede gracht zelf, zon en wolken weerspiegelend, als centraal, diepliggend hoofdaccent met aan weerszijden de wallen, be plant met bomen en omzoomd door statige huizenrijen". (Vergelijkbare taal bezigde overigens Boudewijn Büch die door Lunsingh Scheurleer dan ook wordt geciteerd. Büch noemde het Rapenburg "één van 's werelds schoonste dreven". Wat Maarten 't Hart weer onzin vindt, want die spreekt over het Rapenburg als "een morsig grachtje, dat er naar hunkert om gedempt te worden".) Maar goed, nu de geschiedenis van een huis: Rapenburg 19. En laten we duidelijk zijn: onze keu ze is nergens op gebaseerd. We hadden net zo goed een ander pand dat wordt doorgelicht kun nen nemen. In alle gevallen krijg je hoe dan ook een lawine van ge gevens over je heen, dus wat dat betreft is er helemaal niets aan de hand. Rapenburg (2) De eerste belangrijke eigenaar was Paulus Buys, die het pand sinds 1566 in zijn bezit had. Hij was een figuur van meer dan lo kale betekenis, schrijven de his torici: deze zoon van eeh welge steld molenaar, die rechten stu deerde in Dóle en Angers, speel de bijvoorbeeld een vooraan staande rol in de Tachtigjarige Oorlog. Buys behoorde tot de meest gefortuneerde burgers van Lei den, in 1584 tot de achttien 'alde- rijcste'. Ook de eigenaar die na hem kwam, de uit Antwerpen af komstige Daniel van der Meulen, was rijk; mede door het fortuin van zijn vrouw was hij een zeer vooraanstaand koopman die be trekkingen onderhield met Vlaanderen, Duitsland, Zweden, Italië, Spanje en Portugal. Van der Meulen was ook nauw betrokken bij de plannen van de nieuwbouw van het stadhuis van Leiden, aldus de schrijvers. Hij bezorgde onder meer persoonlijk een tekening, een 'patroon voor het steenwerck', van de gevel bij Luder van Bentheim toen hij voor zaken in Bremen moest zijn. Over architectuur gesproken: als er iets is dat de aandacht trekt in het geval van Rapenburg 19, dan is het wel het stuc-plafond in de grote zaal. Wie is de ontwer per? "Uit een reeks brieven uit het Meerman-archief blijkt vrij wel onomstotelijk dat dit pla fond gemaakt werd naar een ont werp van de befaamde Engelse architect James Wyatt". En James Wyatt (1748-1813) was niet de eerste de beste. Hij was onbetwist de meest gevierde architect van Engeland in het laatste kwart van de achttiende eeuw. "Heden ten dage is hij in de eerste plaats bekend als bouwmeester van dat hoogte punt van excentriciteit, het neo- gothische Fonthill Abbey (1796- 1811), een gigantische decoratie ve ruïne die in opdracht van Wil liam Beckford is gebouwd" Dat we Rapenburg 19 zomaar hebben gekozen is natuurlijk niet helemaal waar: veel Leide- naars hebben het pand namelijk van binnen gezien. En nog elke week mogen diverse inwoners een bezoek brengen aan nummer 19, waar sinds de vorige eeuw het kantongerecht is gevestigd. In 1862 kwam het grote huis aan de Staat der Nederlanden, die er de arrondissementsrecht bank en het kantongerecht in vestigde; sinds 1877 is alleen het kantongerecht er ondergebracht. In het boek staat een foto afge drukt die dateert uit de tijd dat mr. Martinus d'Aumery (1831- 1918) kantonrechter was. De foto is in de tuin genomen Rond D'Aumery, die waarschijnlijk toen afscheid nam, staat het ho gere personeel van het kantonge- i recht. Hoeden op, dat spreekt. Varkens Het hogere personeel van het kantongerecht C.J. Lau won met zijn ontwerp voor een burgemeesterswoning deze week de tweede prijs van de Vrouwenkerkplein-wedstrijd. Over dat ontwerp hebben we in deze krant al geschreven, maar we komen er nog een keer op te rug omdat het begeleidende stuk van Lau een oorspronkelijke kijk op de dingen verraadt. Twee fragmenten. "Aangezien de burgemeester ook.thuis veel zal werken, is er voorzien in een flinke werkka mer, die aan de andere zijde van de hal ligt, om het gezin 's nachts niet wakker te houden. Want de burgemeester gaat zelden met de kippen op stok, dat weet ieder een. Om de burgemeester toch thuis te houden, krijgt hij een ei gen café. Dit bereikt hij door de trap rechtuit af te lopen waar door hij plotseling midden in zijn café en achter de bar staat". Er zullen ook wisselwoningen worden aangelegd, zodat de bur gemeester en zijn gezin een beter contact krijgen met de Leidse bevolking. En aangezien de dochters van de burgemeester hebben gezegd dat ze liever in een dorp dan in Leiden zouden willen wonen, zal dc gemeen schappelijke tuin het domein van kippen, geiten of varkens worden. "In overleg met de ove rige bewoners zouden eventueel een paar koeien kunnen worden aangeschaft".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 3