Philips stopt met
videosysteem 2000
DSM stilletjes aan de haal
met veelbelovend 'supernylon'
Werkgevers willen
niet meebezuinigen
Slag om wereldstandaard verloren
Banken, Unilever, metaal
eensgezind tegen 36 uur
Aandeelhouders Westland
willen fusie met Sikorsky
DONDERDAG 13 FEBRUARI 1986
EINDHOVEN (ANP) - Philips stopt definitief met de produktie van video-recorders
volgens het eigen 2000-systeem. Doorgaan is „op economische gronden" niet meer
gerechtvaardigd. Philips blijft wel 2000-cassettes maken. Het uitvoeren van reparaties
en levering van onderdelen van de video 2000 recorders worden veilig gesteld.
Dat heeft het elektronicaconcern
gisteren bekend gemaakt. Sinds
medio 1984 verkoopt Philips ook
recorders volgens het VHS-sys-
teem. De omzet in deze recorders is
zo sterk toegenomen dat Philips al
le videorecorders volgens dit sys
teem is gaan maken.
Philips heeft op de produktie
van video-recorders altijd verlies
geleden. Hoeveel precies wil een
woordvoerder van de onderne
ming niet zeggen. „Nu we hebben
gekozen voor de produktie van
VHS-recorders - het systeem dat
het grootste marktaandeel in de
wereld heeft - verwachten we dat
de video-sector binnen afzienbare
tijd winstgevend zal zijn", aldus de
zegsman.
Philips heeft tevergeefs gepro
beerd om van het Video-2000 sys
teem een wereldstandaard te ma
ken. Dat is mislukt, aldus de
woordvoerder van het Eindhoven-
se concern, omdat de Europese
bonden praten over selectieve vor
men van korter werken, zoals deel
tijdarbeid of vervroegde uittreding
en het aannemen van extra jonge
ren. Die werkgelegenheidsafspra-
ken moeten per vestiging worden
gemaakt.
Metaal
In de onderhandelingen over een
nieuwe cao voor de circa 220.000
werknemers in de metaalindustrie
zit nog vrijwel geen schot. Vooral
op het punt van de arbeidstijdver
korting lopen de meningen van
vakbonden en werkgevers na drie
dagen vergaderen nog net zover
uiteen als bij de start van de onder
handelingen.
FNV-onderhandelaar D. Rijkse
toonde zich gisteravond "uiterst
pessimistisch over de kans op een
snel akkoord. Er valt met de werk
gevers gewoon niet te praten over
de 36-urige werkweek". De werk
gevers verzetten zich ook tegen de
looneisen van de vakbonden. Die
zouden, gezien de internationale
economische situatie, de com
rentiepositie te zeer aantasten.
AMSTERDAM (GPD/ANP) - De
werkgevers in het bankbedrijf wil
len de komende jaren doorgaan
met matiging van de loonkosten en
herverdeling van werk via deeltijd
arbeid en jeugdplannen. Collectie
ve arbeidstijdverkorting tot 36 uur
leidt volgens de werkgevers tot
problemen bij het organiseren van
het werk en het vinden van ge
schikt nieuw personeel.
De bankiers hebben dat gister
middag gezegd bij de start van de
onderhandelingen over een nieu
we cao voor de 94.000 werknemers
bij de banken. De Dienstenbonden
FNV en CNV hebben tijdens de
eerste verkennende bespreking
meegedeeld wel degelijk vast te
willen houden aan een algemeen
geldende 36-urige werkweek, met
daarnaast een loonsverhoging van
drie procent. De twee bonden van
hoger personeel zijn tegen verdere
arbeidstijdverkorting, maar willen
wel een forse loonsverhoging.
Het bankbedrijf zit op dit mo
ment zonder cao, omdat vakbon
den en werkgevers het vorig jaar
over de arbeidstijdverkortirtg ab
soluut niet eens konden worden.
Unilever
Bij de Nederlandse Unilever Be
drijven (10.000 werknemers) zijn
vorig jaar door de invoering van
een 38-urige werkweek 280 ar
beidsplaatsen ontstaan of behou
den. Ook hier wijst de directie van
het concern verdergaande collec
tieve arbeidstijdverkorting echter
af, omdat dat "ondoelmatig en ver
starrend' werkt. De Industriebond
FNV zei in een eerste reactie ge
woon vast te houden aan haar cao-
eis voor een 36-urige werkweek.
Unilever wil bij de komende cao
onderhandelingen wel met de vak-
markt te klein bleek om in vol
doende grote aantallen te kunnen
produceren. Daarbij speelt ook een
rol dat het aanbod aan voorbe-
speelde banden, de zogenoemde
soft-ware, altijd beperkt is ge
weest.
Philips introduceerde het Video-
2000 systeem in 1979 op de Fun-
kaustellung in Berlijn. Medio 1984
besloot de onderneming om ook
recorders te gaan maken op basis
van het concurrerende VHS sys
teem. In het vooijaar van 1985
werd de produktie van V-2000
recorders voorlopig gestaakt. „Ie
dereen, inclusief de Japanse con
currentie, heeft altijd beweerd dat
ons systeem qua techniek het bes
te is. De markt heeft echter voor
een ander systeem gekozen. En
daar heeft Philips rekening mee te
houden", aldus zegsman van Phi
lips.
Hoewel Philips deze slag met de
Japanse concurrentie nu definitief
heeft verloren verwacht hij dat de
aandeelhouders het besluit om te
stoppen met de Video-2000 recor
der als positief zullen ervaren. „We
sluiten een verliesgevende periode
af. Dat moet aandeelhouders aan
spreken". De mensen die nauw
zijn betrokken bij de ontwikkeling
van het eigen systeem zullen er
minder gelukkig mee zijn, zo ver
wacht hij.
De beslissing om te stoppen met
het eigen systeem heeft geen ge
volgen voor de werkgelegenheid in
de fabrieken in Wenen en Krefeld,
waar de recorders worden ge
maakt Er zal nog „een aantal dui
zenden" recorders van het 2000
systeem op de markt worden ge
bracht. Dat zijn de toestellen die
zich nu al bij de tussenhandel be
vinden. De laatste maanden wer
den recorders van het 2000 sys
teem al verkocht voor prijzen van
rond de 800 gulden. Dat is ver be
neden de oorspronkelijke advies
prijs.
Werkloosheid mannen gestegen
DEN HAAG (ANP) - De werkloosheid is in januari met 11.300 gestegen
tot 760.800. Bij de mannen was er een stijging van 12.800, bij de vrouwen
een daling van 1500, aldus het ministerie van sociale zaken.
Een stijging van de werkloosheid is volgens het ministerie gebruikelijk
in januari door de geringere activiteit in de bouw en de horeca. Toch was
de stijging was in de afgelopen maand groter dan op grond van deze
seizoensinvloeden mocht worden verwacht. Gecorrigeerd voor deze in
vloeden steeg de werkloosheid in januari met 1800 tot 739.300. Bij de
mannen bedroeg de stijging 1100, bij de vrouwen 700.
Het aantal bij de arbeidsbureaus geregistreerde vacatures was eind ja
nuari 1.800 hoger dan eind december toen dat aantal 23.600 bedroeg. Voor
seizoen gecorrigeerd daalde de vraag met 900.
Benzine
De prijzen van benzine en LPG
gaan morgen met respectievelijk 3
en 2,5 cent omlaag. De gemiddelde
prijs aan de zelftankpomp wordt
voor superbenzine 154,00 cent en
voor normaal 149,00 cent per liter.
LPG komt op 59,9 cent per liter
(bediend). Het is voor het eerst
sinds mei 1980 dat LPG onder de
zestig cent komt. De prijsverlagin
gen zijn het gevolg van de aanhou
dende daling van de olieprijzen.
800
775
750
725
700
LONDEN (GPD) - De aandeelhou-
ders van de in financiële moeilijk
heden verkerende Britse helikop-
terfabriek Westland hebben giste
ren de zwaar bevochten reddings
plannen van het Amerikaanse be
drijf Sikorsky met een ruime meer
derheid goedgekeurd. Daarmee is
een einde gekomen aan een perio
de van negen maanden van touw
trekken over de toekomst van
Westland, die bovendien de Britse
regering in de ernstigste crisis
sinds haar aantreden bracht en
twee ministers tot aftreden dwong.
Enkele weken geleden had de di
rectie van Westland, die steeds
voorstander is geweest van de
Amerikaanse plannen, het voorstel
van Sikorsky ook al aan de aan
deelhouders voorgelegd. Toen
bleek de vereiste driekwart meer
derheid echter niet aanwezig. Maar
door dezelfde plannen iets anders
te formuleren, was voor de aan
deelhoudersvergadering van giste
ren een enkelvoudige meerderheid
al voldoende.
De directie van Westland, onder
leiding van Sir John Cuckney.
toonde zich opgetogen over de
stemuitslag. "De plannen van Si
korsky zijn de enige die ons bedrijf
een goede commerciële toekomst
voor de middellange en lange ter
mijn geven". Ook de werknemers
van Westland waren gisteren gro
tendeels tevreden over het besluit,
dat onder meer inhoudt dat Sikors
ky 300 miljoen gulden in de Britse
fabriek zal pompen.
De voorstanders van een tweede
reddingsplan, voorgesteld door
een groep Europese bedrijven,
hadden het nakijken. De grote man
achter dit Europese voorstel, ex-
minister Heseltine van defensie,
zei gisteren "ernstig verontrust" te
zijn over het besluit dat volgens
hem een zware klap voor de eigen
Britse defensie-industrie betekent.
Europese landen, waaronder ook
ons land, hebben zich steeds
verontrust getoond over de plan
nen van Sikorsky. Zij vrezen dat
die het einde betekenen van de Eu
ropese samenwerking op het ge
bied van gevechtshelikopters. Bo
vendien zien ze er een bedreiging
voor de Franse, West-Duitse en Ita
liaanse helikopterindustrieën in.
MORLAIX - Woedende boeren hebben gisteren tonnen aardappelen gestort in de straten van onder meer de
Franse plaats Morlaix. De stapels aardappelen zorgden voor lange files. (foto ap>
'Typisch een
verhaal van
werkgevers'
pisch werkgeversverhaal.
bestempelt CNV-bestuurder A.
Molendijk de gisteren door het
VNO geventileerde opvatting
dat financiering van de sociale
zekerheid via een soort 'kapi
taalbelasting', inplaats van pre
mieheffing over de loonsom,
uit den boze is.
„Het is toch niet zo'n gekke
gedachte als sterke kapitaalin
tensieve bedrijven met weinig
personeel wat meer premie
gaan betalen en op die manier
zwakkere bedrijven met veel
personeel wat ontlasten? Aan
ons stelsel van sociale zeker
heid ligt de solidariteitsgedach-
te ten grondslag. De werkge
vers mogen aan die solidariteit
best wat doen", vindt Molen
dijk.
Hij bestrijdt dat het heffen
van premie over de 'toegevoeg
de waarde' nadelig zou uitpak
ken voor de investeringen en
de concurrentiepositie van Ne
derlandse bedrijven. „Als de
werkgevers hun zin krijgen zijn
de uitkeringstrekkers er straks
nog beroerder aan toe dan wan
neer de kabinetsplannen met
de sociale zekerheid straks on
verhoopt worden ingevoerd",
aldus Molendijk.
'Eerst burgers en overheid'
DEN HAAG (GPD) - De Neder
landse werkgevers zijn bereid een
klein steentje bij te dragen aan de
problemen die bij de overheid ont
staan door de lagere aardgasop
brengsten. Maar dan moet eerst die
overheid zelf over de brug komen
en mag ook de burger niet worden
ontzien.
VNO-voorzitter Van Lede zei dat
gisteren in Den Haag. Volgens hem
zijn het vooral de huishoudens die
profiteren van de lagere energie
kosten (benzine, elektriciteit,
straks ook het aardgas). Van de on
geveer vier miljard gulden die, bij
de huidige olieprijzen, dit jaar aan
energie bespaard kan worden,
komt maximaal 1,4 miljard ten
gunste van het bedrijfsleven.
Van Lede voegt daar aan toe dat
het Nederlandse bedrijfsleven
voor wat de energiekosten betreft
nog tegen een achterstand aankijkt
ten opzichte van het buitenland.
Die achterstand wordt door de la
gere energieprijs niet ingelopen,
want ook in het ons omringende
buitenland wordt daarvan geprofi
teerd. Pas als in de buurlanden de
accijns op brandstof omhoog gaat,
Smit: meergeld voor wegen
AMSTERDAM (ANP) - In 1985 zijn
zijn ruim 33 procent meer kente
kenbewijzen voor nieuwe bedrijfs
auto's afgegeven dan in 1984. Dit
zei minister Smit-Kroes (verkeer)
gisteren bij de opening van de Be-
drijfsauto-RAI in Amsterdam. Was
de groei van het autoverkeer in de
jaren 1982-1984 nog ongeveer 2
procent per jaar, het afgelopen jaar
is dat percentage bijna verdub
beld.
De door files veroorzaakte knel
punten op de wegen brengen ech
ter schade toe aan de groei van het
wegverkeer. Smit wil daarom in
een volgend kabinet meer geld uit
trekken voor het opheffen daar
van. „Doordat we in 1984 met een
achterstand begonnen en doordat
de economische ontwikkeling
thans sneller gaat dan voorzien, zal
een extra inspanning nodig zijn om
in het jaar 2000 een optimaal we
gennet te hebben", aldus de minis
ter.
kan daar eventueel ook in Neder
land aan worden gedacht, meent
van Lede.
De VNO-voorzitter wijst als post
waar met het bedrijfsleven wel
over te praten valt naar de 100 mil
joen voor 'herstelfinanciering', het
steunpotje voor verliesgevende,
maar kansrijke bedrijven. Juist dit
potje van Economische Zaken is
enorm in betekenis afgenomen.
Werd er in 1982 nog f 440 miljoen
voor uitgegeven aan herstelfinan
ciering, in 1983 was dit al gedaald
tot f277 miljoen en in 1984 tot f 14,1
miljoen.
Van Lede noemde het een ver
keerde voorstelling van zaken dat
er jaarlijks voor negen miljard aan
subsidie naar het bedrijfsleven
wordt gesluisd. Het gaat hier voor
een groot deel (drie miljard) om be
lastingaftrek en dat is volgens hem
geen subsidie. Ook de wir-premie,
wel subsidie, zou eigenlijk moeten
worden omgezet in belastingfacili
teiten, zoals in België, West-Duits-
land, Frankrijk en Engeland. Over
het nut van subsidies voor onder
zoek en ontwikkeling en voor het
tegengaan van oneerlijke buiten
landse concurrentie is eigenlijk ie
dereen het eens, aldus de VNO-
voorzitter.
Intussen vindt Van Lede het
vreemd om enerzijds de sociale
voorzieningen op het huidige ni
veau te willen houden en tegelij
kertijd te praten over lastenver
zwaring voor het bedrijfsleven.
„Wil men de uitkeringen op het mi
nimumniveau, toch al twintig pro
cent hoger dan in het buitenland,
op het huidige peil houden dan
moet de economie met minstens 3
procent per jaar groeien. En dat
lukt niet door de lasten voor de be
drijven te verzwaren", aldus Van
Lede.
Nieuwe ADM
krijgt nog
drie miljoen
DEN HAAG, AMSTERDAM
(GPD/ANP) - De rijksoverheid is
in principe bereid de 'Scheepsre-
paratiewerf Amsterdam b.v. in op
richting' (de voormalige ADM)
eenmalig een krediet ter beschik
king te stellen. Staatssecretaris
Van Zeil (economische zaken)
heeft dat gisteren gezegd na over
leg met de ministers van financiën
en werkgelegenheid.
Het krediet aan 'SAM', dat onge
veer drie miljoen gulden zal bedra
gen, is wel aan een aantal voor
waarden gebonden. Zo mag de
deelneming van de gezamenlijke
overheden (rijk, provincie en ge
meente) in het totaal aan benodigd
aandelen- en werkkapitaal niet
meer dan een derde zijn. Het overi
ge kapitaal - in totaal wordt ge
sproken over een bedrag van 15 tot
20 miljoen gulden - moet door de
betrokken particuliere onderne
mers worden ingebracht.
Bovendien moet de Europese
Commissie akkoord gaan met de
steunverlening en moet de kapi
taalverschaffing op een "voor de
overheid aanvaardbare wijze" ge
schieden. Tenslotte moet de werf
garanderen dat de prijzen die voor
de reparaties worden gevraagd "op
zodanig bedrijfseconomische
gronden worden berekend, dat ge
gronde klachten over concurren
tie-vervalsing" uitgesloten zijn.
De reparatie-capaciteit van de in
februari vorig jaar failliet verklaar
de ADM is op het ogenblik geslo
ten. Wel wordt nog, onder meer in
samenwerking met Philips-doch-
ter HSA, gewerkt aan de moderni
sering van het vlaggeschip van de
Peruaanse marine, de kruiser Al-
mirante Grau, de vroegere Hr.Ms.
De Ruyter. De Industriebond FNV
verwacht dat bij een herleving van
de reparatie-activiteiten bij de
'SAM' zo'n 200 mensen aan het
werk zouden kunnen.
ZIEKE STIER
ROTTERDAM - Een van de be
kendste fokstieren uit het Neder
landse stamboek, met een geschatte
waarde van 2 d 3 miljoen gulden, is
gisteren bij de Rotterdamse Droog
dokmaatschappij (RDM) be
straald. Het zes jaar oude en 1000
kilo zware dier heeft een kwaad
aardig gezwel nabij zijn - zeer
kostbare - edele delen en kan van
wege zijn omvang niet worden be
handeld bij diergeneeskunde in in
Utrecht. RDM beschikt over een
röntgenapparaat voor de controle
van lasnaden in reactorvaten voor
kerncentrales. <foioANP>
Pensioen
Vuilnisophalers zouden op hun
55e met pensioen moeten kunnen
gaan. De ambtenarenbonden zou
den zich daarvoor sterk moeten
maken, aldus de voormalig minis
ter van sociale zaken en huidig di
recteur van de stadsreiniging in
Amsterdam, drs. Jaap Boersma.
Omdat veel werknemers van de
Amsterdamse reiniging reeds voor
hun 50e in de wao terecht komen,
wil Boersma voor deze groep ver
vroegde pensionering invoeren.
Dollar
De koers van de Amerikaanse
dollar is gisteren weer enkele een-
ten gedaald. Op de wisselmarkt in
Amsterdam werd een officiële
middenkoers vastgesteld van 2,67
gulden, ruim twee cent minder dan
de 2,69 gulden van dinsdag. De
banken hebben hun advieskoersen
met twee cent verlaagd tot 2,73 gul
den by verkoop van dollars en 2,61
gulden bij aankoop ervan.
Rundvlees
Canada zal de plannen voortzet
ten om rundvlees uit de EG extra
te belasten als de gemeenschap er
niet in slaagt om voor 29 februari
de stroom van het zwaar gesubsi
dieerde en daardoor goedkope
vlees op de Canadese markt te be
perken. De Canadese minister Wi
se (landbouw) heeft gezegd dat het
Europese rundvlees de Canadese
boeren in 1984 50 miljoen Canade
se dollar heeft gekost.
GELEEN (GPD) - Akzo is een Ne-
derlands chemieconcern dat nieu
we markten probeert te veroveren
met een nieuwe, staalsterke kunst
vezel, die zyn oorsprong vindt by
de Amerikaanse concurrent Du-
pont.
DSM in Geleen, voortgekomen
uit de voormalige staatsmijnen, is
een nog groter chemisch bedrijf,
dat grote perspectieven ziet voor
een nieuwe hoogwaardige nylon,
ooit ontdekt by, jawel, de Ameri
kaanse gigant Dupont.
Toch is Akzo met Dupont in een
keiharde stryd gewikkeld om de
rechten op de supervezel, terwyl
DSM ongehinderd aan de weg tim
mert met haar eigen variant. Wat is
het verschil tussen het 'stanyl' van
DSM en het 'twaron' van Akzo?
Waarom laat Dupont het staatsbe
drijf zijn gang gaan en het door de
staat gesubsidieerde concern niet?
Om die laatste vraag het eerst te
beantwoorden: het is niet zo dat
DSM op betere voet staat met Du
pont dan Akzo. De rechten voor
'stanyl' zijn niet gekocht. Integen
deel, net als Akzo presenteert DSM
haar supervezel als een eigen vin
ding. Stanyl wordt aangekondigd
als „de eerste echt nieuwe kunsstof
die sedert jaren op de markt
komt". Ir. Simon de Bree voegt er
namens DSM aan toe dat het pro
cedé om Stanyl te maken wereld
wyd goed is afgeschermd met pa
tenten.
De uitvinding van deze nylon
soort is echter al in 1937 gedaan
Toen maakte onderzoeker Caro
thers van Dupont melding vai
gingen een nylonsoort 4.6 te ont
wikkelen (waarbij de cijfers 4.6 be
trekking hebben op het aantal CH2
atomen). Het resultaat was even
wel een onbruikbare, vies-bruine
brei met een te laag moleculair ge
wicht.
Pas in 1975 werd dit idee van Ca-
rothers weer opgepakt door onder
zoekers van de TH Twente. Dr. R.
Gaymans en T. van Utteren wisten
toen wel een methode te ontwikke-
heeft overgenomen. Maar
met als resultaat dat beide bedrij
ven elkaar beschuldigen van dief
stal.
Er kan maar één conclusie zyn:
Dupont heeft wel grote plannen
met aramide (onder de naam 'ke-
Toepassingen
iiici aiaiiuuc \uiiuci uc naam ac-
!en om nylon 4.6 te maken, zy het vlar'), maar niet met nylon 4.6. Dat
zeer bescheiden op laboratorium
schaal. DSM kreeg daar lucht van
en nam het onderzoek over, ook al
omdat de grondstoffen, adipine-
zuur en diaminobutane, die voor
fabricage van de nylon 4.6 soort no
dig zijn, bij DSM voorhanden zijn
of vrij eenvoudig gemaakt kunnen
worden.
In 1980 startte DSM het onder
zoek naar de mogelijkheden tot fa
bricage en de toepassingsmogelijk
heden van stanyl (afgeleid van
Staatsmijnen-nylon, en dus nog
een beetje herinnerend aan het ou
de mynverleden van DSM). Een
aantal dagen geleden is voor de
eerste keer een redelijke hoeveel
heid Stanyl te produceren.
Diefstal
De overeenkomst blyft tot zover
opvallend. Ook bij Akzo gaat het
om een door Dupont ontdekte ve
zel, die in de praktijk niet zo een
voudig te produceren viel. Net als
DSM heeft Akzo van die gelegen
heid gebruik gemaakt. Het in Am-
hem gevestigde concern vondt een
produktiemethode uit, die Duöont
Stanyl heeft een aantal bijzonde
re eigenschappen, die kunnen lei
den tot al even bijzondere toepas
singen. Het smeltpunt ligt net iets
onder de 300 graden. De nieuwe
nylon heeft een hoge slytvastheid
en taaiheid, ecu constante styfheid
uit over het hele temperatuurbereik
ont- en goede bestendigheid tegen olie
en chemische produkten.
is opmerkelijk, omdat beide vezels
een grote toekomst wordt voor
speld. Aramide is weliswaar ster
ker en hittebestendiger dan het ny
lon van DSM, maar ook vele malen
duurder. Het ziet er dus n
dat het Dupont eenvoudig
gaan, dat DSM er vandaar is ge
gaan met één van haar uitvindin-
fie"; J DSM werkt voor het vinden van
Nu DSM de rechten eenmaal toepassingen voor garens van Sta-
binnen heeft, is het te laat. De Bree nyl onder andere samen met de Ja-
acht althans nagenoeg uitgesloten panse garenproducent Unika. Toe
dat Dupont de strijdbijl alsnog op
pakt. „Voor zover we kunnen
passing als kunststof, DSM
spreekt dan het liefst van „enge-
gaan is ook niemand op een schaal nee ring plastic", zijn op velerlei
terrein te vinden. Tony de Vrugt,
als wy nu doen bezig met de ont
wikkeling van nylon 4.6. We heb-
binnen DSM verantwoordelijk
ben dus een grote voorsprong en voor marketing en toekomstige
h.a hnrum u/a »a Ha»zegt verkoop van de nieuwe kunststof:
die hopen we te behouden'
hij.
En dat is te hopen ook
DSM, want het bedrijf heeft inmid-
„Stanyl kan worden toegepast
industriële garens of als hoogwaar-
dige kunststof. Wanneer van Sta-
dels by na 100 miljoen gulden ge- nyl garens worden gesponnen dan
stoken in onderzoek, zowel op la- moet je denken aan toepassingen
boratonumschaal als m de proeffa- als autobanden, V-snaren, verster-
briek, en in het beproeven var» de kingsmateriaal voor rubbertoepas-
nieuwe kunststof. De Bree, divisie- singen zoals transportbanden en
directeur afdeling Kunststoffen, slangen. Maar je kunt ook denken
schat dat pas rond 1990 op com- aan filterdoek of andere weefsels.
die hoge temperaturen moeten
kunnen verdragen".
Auto's
Stanyl leent zich bijzonder goed
voor toepassing in auto's, zowel
aan de buitenzijde als onder de mo
torkap. Aan de buitenzijde kunnen
allerlei delen van de carrosserie
van Stanyl worden gemaakt. Het
bijzondere is dan, dat die delen ge
woon aan de lopende band kunnen
worden aangebracht en ook de ge
woon gelakt kunnen worden. Tem
peraturen van 220 tot 230 graden
Celsius, die in een lakstraat van
een moderne autofabrikant voor
komen, kan Stanyl doorstaan. En
dat is iets wat met de nu gangbare
kunststoffen nog niet mogelijk is.
Onder de motorkap kunnen on
derdelen van Stanyl gebruikt wor
den in motoren, versnellingsbak
ken, overbrengingen en in het
koelwatercircuit. Ook in de elektri
sche en elektronische industrie
zijn veel toepassingemogelykhe-
den voor de moderne DSM-kunst-
stof. Schakelaars, connectors,
computerprints, het kan allemaal.
Ook huishoudelijke apparaten zijn
geschikt voor Stanyl, mits er spra
ke is van hoge temperaturen of
langdurig gebruik.
Kortom, overal waar een mate
riaal gevraagd wordt dat, ook bij
betrekkelijk hoge temperaturen,
taai en slijtvast is en geen lawaai
maakt, daar is Stanyl op z'n plaats,
aldus De Vrugt. Weliswaar geldt
dat ook voor de supersterke arami-
devezels van Akzo en Dupont,
maar die zijn onbetaalbaar in het
huis-tuin en keukengebruik.
Prijs
Technisch manager H. Cremers
van DSM: „Het verschil zit in feite
in de prijs. Gewone nylon, van het
type nylon 6 of nylon 6.6, kost on
geveer zeven tot acht gulden per
kilogram. Wij gaan Stanyl straks
aanbieden voor ongeveer 15 gul
den per kilo. Maar die echte techni
sche kunststoffen, die kosten het
veelvoudige van Stanyl. Dus zijn
die maar bruikbaar voor een heel
beperkt aantal toepassingen, daar
waar de prijs ondergeschikt is aan
de kwaliteit en de eisen. Maar wan
neer je een kunststof op brede
schaal wil toepassen, in auto's bij
voorbeeld, dan speelt de prys wel
een grote rol".
