Zilverfabriek krijgt
moderne achterzijde
Ondernemers verzetten
zich tegen verkeersplan
Immense glazen gevel naast weldadige vijver
Oud past bij nieuw in
fabulous Voorschoten
Wmê
'Een buitenstaander zegt: net
Zoeterwoude rekent
op komst Stompwijk
Schaatswedstrijden in Leiderdorp
REGIO LEIDEN
DINSDAG 11 FEBRUARI 1986
Architect G.S. Wyatt: "terug
Rietveld-periode". (foto Holvast)
VOORSCHOTEN - Staand voor zijn project De Zilverfabriek, neemt de
lyriek bij de Amerikaanse architect Graham S. Wyatt grote vormen aan.
Het is een fabulous gebouw in een al even fabuleuze stad (Voorschoten).
Hij wilde tegen het monument van vroeger een monument van nu zetten,
zonder dat ze elkaar storen. Sterker nog: ze moeten gelukkig en in harmo
nie samenleven. Overheersen is er niet bij.
Voordat het grote denken begon, ontmoette hij Amex-mensen. Deze
wereldburgers zijn jong en splashy, merkte hij. Ze doen veel samen en
bewegen zich dynamisch door het gebouw. Vandaar dat het op een dorp
moet lijken met straten, veel licht en enorme raampartijen, buiten én
binnen.
Want, zegt Wyatt, wij bouwen niet voor de hele wereld. We bouwen
voor een bepaalde groep mensen in een bepaald land. Wat er zo Hollands
is aan de achterkant? Het ontwerp met glazen en aluminium grijpt duide
lijk terug naar de periode van Rietveld, de jaren '20. Een opwindende tijd,
vindt de Amerikaan. Samen met Robert A.M. Stern ontwerpt hij vooral
winkels, showrooms en appartementen, zowel in de Verenigde Staten als
in Europa.
VOORSCHOTEN - De achter
kant van de monumentale
Voorschotense Zilverfabriek
krijgt een hypermodern ge
zicht. Aan een grote vijver, di
rect achter het oude voorstuk
komt een acht meter hoge gla
zen gevel. Hij wordt tientallen
meters lang en loopt zo wel
vend dat de middagzon er via
het water het atrium binnen-
kaatst.
door
Paul van der Kooij
geknapt en de oorspronkelijke Lichtstraat
kleuren terugkrijgt. Gebroken wit
met zachtgrijs, wit raamwerk en In een apart kamertje van het
echte zonweringen. De naam Van Wassenaarse huis met het blauwe
Kempen en Begeer verdwijnt. Een dak, de huidige vestiging
klein bordje met Amex komt
voor terug
Park
Volgons de internationale huis- bóüw diënTbhj'vênd'
architect D. Catalani komt het den. Je zou er de
Amex International, wordt nog im
mer dag en nacht geschaafd aan de
details voor het nieuwe hoofdkan
toor. Zelfs de kleinste stoeltes en
lampjes moeten er passen. "Het ge-
pand veel beter tot zijn recht door- geë: "z^deintemëüonïïëhuiS-
weerszijden scheve bouw- chitect, die rond september wil
Ander opvallend punt wordt het
200 vierkante meter grote restau
rant, torenachtig van vorm en ge
maakt van glas. Het wordt acht me-
ter hoog en krijgt een plek op de schien kunnen jonge kunstenaars
seis zijn verwijderd, het toegangs
hek een opknapbeurt wacht en de
voor- en zijtuin in stijl worden aan
gepast. Het moet een soort histo
risch park worden. Weg met de in
dustriële aanblik. De Grontmij
zoekt uit hoe.
Het asfalt in de tuin wordt in ie
der geval teruggedrongen en
bloembakken en grasvelden krij
gen zoveel mogelijk aandacht. Mis-
hoek van de vijver, enkele meters
de toekomst exposities hou-
naast de lange glazen wand van de den, oppert Catalani. Daarnaast
450 vierkante meter tellende show
room/conferentiezaal.
Bedenker van dit alles is de New-
Yorkse architect Robert Stern. Sa-
met zijn compagnon Graham
het de bedoeling dat de auto'L
de 40 tot 50 managers, coördinato
ren, produktiecontroleurs, kle
ding- en stofontwerpers, imago-be
denkers, fotografen, video-
verhuizen.
Kostte de aankoop van het 160
bij 120 meter grote terrein met 60
meter diepe fabriek, ruim vier mil
joen, sloop, bouw en inrichting zul
len nog eens vijf tot zes miljoen
gulden vergen. Amex Internatio
nal, dat in het Verre Oosten produ
ceert, in 13 landen actief is en vorig
jaar een omzet had van 500 miljoen
gulden, heeft daar nooit moeilijk
over gedaan. Het bedrijf had het
gebouw altijd al willen hebben en
vroeg vier jaar geleden al of het te
koop is. Het antwoord was toen
nog nee.
De plaatselijke welstandscom
missie heeft zich aanvankélijk
S. Wyatt is hij een jaar lang bezig debladenmakers achter worden lyrische bewoordingen uitgelaten
geweest met de plannen, die op
drachtgever Amex International
niet dynamisch genoeg kunnen
zijn. De ontwerpers
merken Emanuelle
willen laten zien dat ze dürven,
guts hebben.
Zie hiervoor ook het voormalige
de plannen met het gebouw,
de parkeerplaat- waar volgens Catalani jarenlang
losmogelijk- zonder controle is aangerommeld
geparkeerd.
In de buurt i
sen komen laad- i
kleding- heiden voor vrachtauto's, rond hét met zwakke bouwconstructies c..
Moustache overeind gebleven magazijn. De verkéerde elektriciteitsvoorzienin-
klassieke rechtervleugel, die vol- gen. Toen Amex echter een schui-
gens het eerste bouwplan zou kun-
i blijv
staan, is
groot vallen
uitbouw aan de achterkant liet
evenwijdig j
i die
pand van Adler naast de Lammen- deel tegen de vlakte gegaan. Het uitbouw lopende lichtstraat niet,
schansbrug. Het Nederlandse
koopkantoor en -distributiecen
trum, Amex Fashions, gaf het een
nieuwe, zwartglazen gevel met ge
een rommeltje
bleek goedkoper. o
In het gebouw zelf wordt het no- onder, vond ze
dige gesloopt. De 'computerisde
kantelde, uitwendige trappenhui- modemensen houden van grote, het einde van de lichtstraat"karak-
n, uitgevoerd in blauw glas. Het superefïiciënte vertrekken met ter te geven
glazen tussenwanden voor het oog-
herbouw klaagde de commissie. Kwaliteit
logica van het ontwerp lijden er-
der, vond ze en vervolgens hield
ze het plan aan. Met de suggestie
bedrijf hoopt
chitectuurprijs
i Europese
r te krijgen.
Amex liet architect Graham S.
contact. Functioneel en toch mo- Wyatt gisteren uit New York
Voor een voorbijganger zal de dern. Veel grijs en wit, af en toe komen om de zaak nog eens te be-
Zilverfabriek niet zo drastisch
anderen. De
zwart. Houten pilaren en natuur-
blijft verborgen achter de
achterkant lijk graniet. Industriële keukens
hygiënische toiletten. Althans,
trouwde, zeventig meter lange fa- ziet het concept voor de 4400 vier-
brieksgevel, die grondig wordt op- kante meter kantoorruimte eruit.
kijken. Zijn conclusie is kort:
handhaven. Vandaag wordt dit de
gemeente meegedeeld, die tot mor
gen de tijd heeft om te reageren.
Dan vliegt de Amerikaan terug.
Rechts het
monumentale
voorstuk van de
Zilverfabriek.
Rond de vijver het
torenrestaurant
en de 38 meter
lange glasgevel
van de showroom.
Links
parkeerplaatsen
en het magazijn
met de omstreden
lichtbaan. De
witte uitbouw is
vervallen.
(foto Wim Dijkman)
'::s
Zilverfabriek met landgoed Berbice vanuit de lucht. Uiterst rechts de Oranjerie met diagonaal lopende rozevelden. Voor de kruising
Leidseweg-noordJLeidseweg, Huize Berbice. Achter de fabriek liggen woningen van ex-werknemers. De woningen van Antal-Begeer
en het vroegere raadslid S.A.C. Begeer gaan schuil onder loof. (foto Frans Rombout)
VOORSCHOTEN - Het terrein rond de Zilver
fabriek is verdeeld tussen de verschillende Be-
geer-nazaten. Juffrouw Begeer-Von Weiier be
woont Berbice. Mevrouw Antal-Begeer leeft
achter de fabriek en tot 1 december had S.A.C.
Begeer, ex-raadslid en ex-president-directeur
van Van Kempen en Begeer, een bungalow
aan een vijver bij de Beethovenlaan. Op deze
lapjes staan weer huizen van anderen. Kinde
ren en ex-werknemers (gieters en elektriciens)
hebben daar geresideerd of resideren daar nog
steeds.
"Een buitenstaander zou zeggen: Dynasty",
zegt Amex-directeur D. Catalani. Zijn bedrijf
heeft fabriek en terrein gekocht en heeft wel
zeer direct te maken met de intriges. Het moet
namelijk zo'n 70.000 gulden neertellen voor
nieuwe gas-, water- en elektriciteitsleidingen.
De zeven huishoudens, met uitzondering van
het ex-raadslid, tapten namelijk allemaal af
van de fabriek en Amex wil van deze erfenis
af.
Juffrouw Begeer-Von Weiier reageert ver
ontwaardigd. "Een krankzinnig idee. Wat
heeft dit hier met Dynasty te maken?" De klei
ne woninkjes op het terrein - het verbouwde
koetshuis, de opgeknapte paarde- en geitestal -
zijn volgens haar altijd gewoon verhuurd. Van
een Dynasty-achtige bonus was volgens haar
geen sprake. En gas-, water- en elektra werden
gewoon afgenomen: "iedereen had een eigen
meter en de fabriek nam de stand op. We be
taalden gewoon de gemeenteprijs, meterhuur
en BTW. Ik heb alle rekeningen nog".
En verontwaardigd voert zij aan dat "de
mensen het niet prettig hebben gehad. Voor
de boilers was er vaak onvoldoende gasdruk".
Veel leidingen dateren volgens haar uit het be
gin van de eeuw. Van Kempen, een "sociaal
voelend man", wilde de bewoners van nood-
huizen aan de linkerkant van de Benvenuto-
laan, helpen.
'Dit hele pakket gaat wel erg ver'
ZOETERWOUDE - De
Zoeterwoudse onderne
mers komen hoogstwaar
schijnlijk met een bezwaar
schrift op de proppen tegen
het verkeersveiligheidsplan
van de gemeente. In een
drukbezochte vergadering
van het KNOV gisteravond
bleken de ondernemers
unaniem kanttekeningen te
zetten bij het onlangs gelan
ceerde plan.
Dat plan gaat er onder meer van uit
dat Dorpsstraat winkelerf moet
worden en het Watertje een soort
woonerf. Allerlei 'struikelblokken'
moeten ervoor zorgen dat het au
toverkeer wordt afgeremd. In het
algemeen geldt dat Zoeterwoude
zetdaling zorgen. Zoals by-
Dichter
De dichter Erik Linder treedt
vanavond op in het café van het
Voorschotens jongerencentrum
De Lindehoeve. De gedichten van
Linder gaan over het leven "en al
les wat je je daarbij kunt voor
stellen". Het optreden begint
rond half elf op het adres Van der
Haarplein 8 in Voorschoten.
Poppentheater
Het Voorschotens poppenthea
ter 'Wellus-Nietus' geeft morgen
weer een voorstelling voor kinde
ren van 4 tot 11 jaar in het theatei
aan de Prinses Marijkelaan 4. 'Wie
moet worden gesplitst in verkeers- voorbeeld het obstakel aan het be
en verblijfsgebieden, waarbij geldt gin van het Watertje: volgens de
dat in laatstgenoemde delen de au- winkeliers weten automobilisten
to echt 'aan banden' wordt gelegd, nu niet meer dat ze vanaf die kant
Maatregelen die de ondernemers het Watértje nog op kunnen rijden,
te ver gaan. Temeer daar sommige omdat het obstakel visueel de weg
verspert.
Welke voorstellen uit het ver
keersveiligheidsplan nu precies
niet bevallen kan een woordvoer
der van de KNOV-ondernemers in
dit stadium nog niet zeggen. "We
gaan nu de voor- en nadelen op een
rijtje zettten. En verder is het de
bedoeling dat een planologisch
deskundige van het KNOV hier ter
plekke de situatie grondig gaat be
kijken. Waarna drie andere KNOV-
leden zijn voorbeeld volgen en hun
bevindingen zullen uiten in een
vergadering van de raadscommis
sie economische zaken.
Overigens zijn de ondernemers
niet tegen de komst van het plan
heet de op zich. "Dat er iets moet gebeu
ren, daarmee zijn we het wel eens.
Er wordt gewoon te hard gereden
in Zoeterwoude. Maar dit hele pak
ket gaat wel erg ver".
Het is de bedoeling dat het
KNOV, c.q. de Zoeterwoudse on-
Brandstichters
van elf jaar
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
Alphense politie heeft gistermor
gen twee jongens van elf jaar aan
gehouden in verband met brand
stichting. Het tweetal had vloeriso
latie aangestoken in vier in aan
bouw zijnde woningen aan de Ei
kenhorst. De brandweer wist de
schade (omvang niet bekend) te
beperken.
niet blauw is, is gezien',
voorstelling, die om half drie be- ren, daarmee zyn
gint. Graag even van tevoren re
serveren via telefoonnummer
01717-8361.
Meatballs
Van der Geest: waarschijnlijk te
weinig tijd om het verkeersplan
nog voor de nieuwe raadsperiode
er doorheen te krijgen. (archieffoto)
dernemers begin maart met een
uiteindelijke conclusie komen.
Volgens de ondernemers-woord
voerder is dat nog niet te laat. "De
bevolking heeft nog wel degelijk
inspraakmogelijkheden. Ik neem
trouwens aan dat tijdens de hoor
zitting over het verkeersplan voor
de Rijndijk, 24 februari, er ook op
en aanmerkingen zullen komen die
ambtelijk moeten worden ver
werkt".
Het is de bedoeling dat de ge
meente het verkeersplan er nog
voor de beëindiging van de huidige
raadsperiode 'doorheen jast'. De
raadsvergadering van april zou
daarvoor de laatste mogelijkheid
zijn. "Ik denk dat dat héél krap
wordt", voorspelt ondernemers-
woordvoerder K. van der Geest, te
vens nog raadslid.
'Hoogmade kan niet bij Leiderdorp'
(Vervolg van pag. 1)
LEIDERDORP/ZOETERWOU-
DE - Het idee van minister Riet
kerk om Hoogmade bij Leiderdorp
te voegen kan allerminst de goed
keuring wegdragen van gedepu
teerde J.H. Boone, lid van het da
gelijks bestuur van de provincie
Zuid-Holland. Per brief zal hij dat
de minister laten weten. "Ik denk
niet dat Provinciale Staten voor
het samenvoegen van Hoogmade
en Leiderdorp is", zegt hij op voor
hand. "Bovendien is het in strijd
met de uitgangspunten van de ge
meentelijke herindeling. Er zou
den geen gemeenten worden ge
splitst en er zou geen landelijke
kern bij een verstedelijkte gemeen
te worden gevoegd".
In het plan van de provincie zelf
zouden Alkemade, Leimuiden,
Rijnsaterwoude en Woubrugge
met Hoogmade één nieuwe Braas-
semgemeente vormen. Rietkerk
wil dat niet. Hij vindt zo'n grote
Braassemgemeente te grootscha
lig. Daarom blijft Alkemade in de
visie van de minister zelfstandig en
worden alleen Leimuiden, Rijnsa
terwoude en Woubrugge (zonder
Hoogmade) samengevoegd. Hoe
wel de minister het niet schrijft, is
duidelijk dat Hoogmade dan naar
Leiderdorp of Alkemade gaat.
Donderdag gaan de deuren i
de Lindehoeve in Voorschoten
open voor een optreden van 'The
Flying Meatballs', een wervelend
circus-variété van anderhalf t
De show biedt kleurige clowns, LEIDERDORP - De Leiderdorpse Donderdag volgt een 'alternatie-
acrobaten, vuurspuwers, gooche- ijsclub heeft de komende dagen, ve Elfstedentocht' voor de jeugd
laars, een rock en roll show en 'ijs en weder dienende', heel wat tot en met 16 jaar. Iedereen mag
Neel de kameel. Het spektakel, wedstrijden in petto. Op de ijsbaan meedoen. De start is om tien uur's
dat om drie uur begint, is bedoeld achter de Mauntssingel wordt ochtends,
voor jong en oud, maar speciaal morgen het clubkampioenschap
gericht op de jeugd in verband korte baan junioren (tot en met 16 Het korte baan-districtskam-
met de krokusvakantie. Door de jaar) gereden. Aanvang twee uur. pioenschap voor de jeugd (13 t/m
te verwachten drukte is reserve- Voor senioren volgt het clubkam- 16 jaar) wordt aanstaande vrijdag avonds. Zowel vrouwen als man-
ren (telefoon 01717-5357) aan te ra- pioenschap morgenavond vanaf gereden. Deelname is mogelijk via nen kunnen hiervoor de schaatsen
den. zeven uur. de aangesloten verenigingen in het onderbinden.
district Het tijdstip: twee uur.
Zondag wordt er een clubkam
pioenschap marathon voor junio
ren en senioren gehouden om drie
uur. Volgende week dinsdag ten
slotte, als er nog ys ligt, het dis-
trictkampioenschap
(.korte baan)
Eerder heeft de gemeente Lei
derdorp al laten weten dat een heel
goede zaak te vinden, temeer daar
Hoogmade voor wat het onderwijs
en de winkels betreft op Leider
dorp is gericht.
Wat Zoeterwoude betreft: ook
hier staan de minister en de gede
puteerde tegenover elkaar. Is Riet
kerk van mening dat Stompwijk
beter bij Leidschendam kan blij
ven, Boone vindt dat het buurt
schap uit bestuurlijke overwegin
gen by Zoeterwoude hoort.
Zoeterwouds eerste burger Hou-
dijk is niet zo somber gestemd over
de woorden van de minister. "Het
plan van de provincie is na zeer
veel overleg en discussie tot stand
gekomen. We nemen aan dat de
provincie dat nu zal handhaven",
aldus Houdijk. En: "Het is een
kanttekening van de minister. Hij
zegt het heel voorzichtig. De pro
vincie heeft mijns inziens dus nog
alle mogelijkheden om bij te stu-
Volgens gedeputeerde Boone is
het wetsontwerp gemeentelijke
herindeling, dat door de provincie
moet worden gemaakt, klaar voor
dat de nieuwe colleges van burge
meester en wethouders worden
geïnstalleerd op 29 april. Boone wil
zo duidelijkheid scheppen voor de
nieuwe gemeentebesturen. Eerst
volgt echter overleg met diverse
gemeenten en de Provinciale Sta
tencommissie voor bestuurszaken.
Daarna wordt het wetsontwerp ge
maakt.
Boone is wel tevreden over het
feit dat minister Rietkerk het her-
indelingsvoorstel in grote lijnen
heeft geaccepteerd. "Ik verwacht
ook niet zoveel problemen om ons
voorstel overeind te houden", zegt
hij, doelend op het feit dat Riet
kerk andere plannen heeft met
Hoogmade. "We zullen de argu
menten nog even moeten aan
scherpen".
DINSDAG
Leiden
Schouwburg - show Paul van
20.15 uur.
Rijksmuseum voor geologie en mi
logie - lezing prof.dr. G.J. Boekschoten
over Koraalriffen i.k.v. Snellius II-expe-
ditie, 20 uur.
Oud-Katholieke Kerk - Zoeterwoudse
singel, oecumenisch avondgebed, 19
19.30 uur.
LVC - Breestraat, sportkafe, 20-24
LAK-cinema - films 'Peppermint Frie
den', 20 uur, 'Sonatine', 22 uur.
Minerva - Breestraat, forum ovei
dentenvoorzieningen, 20 uur.
WD-fractiekamer - Breestraat 125
spreekuur, 19.15-20 uur.
Vrouwenhuis - Hooigracht 79, café
avond, 21-1 uur.
NVSH infocentrum - Rapenburg 48, tel
149987, geopend op werkdagen vs
16 uur, di ook van 20-21 uur.
Warmond
't Trefpunt - Herenweg, boerenkielen
bal, 20-1 uur.
Leiderdorp
Hollandsche Tuyn - Hoofdstraat, optre
den cabaret 't Saomenraepsel voor de
Kunstkring, 21 uur.
Oegstgeest
Gebouw Taberna - Julianalaan 1, verga
dering 'Oegstgeest tegen apartheid', 20
Voorschoten
Lindehoeve - Van der Haarplein 8, op
treden dichter Erik Linder, 22.30 uur.
WOENSDAG
Leiden
Kapelzaal K&O - Oude Vest, kinder
filmmiddag, 15 uur.
Voorschoten
Cultureel Centrum - Marijkelaan, pop
pentheater Wellus Nietus met 'Wie niet
blauw is, is gezien', 14.30 uur.
APOTHEKEN
De avond-, nacht- en zondagsdienst van
de apotheken in de regio Leiden, wordt
waargenomen van vr 7 tot vr 14 februari
door:
Apotheek Tot Hulp der Menschheid,
Rosmolen 13, Leiden, tel. 211611.
Apotheek Stevenshof, Petr. Moensweg
56, Leiden, tel. 313234.
Apotheek Voorschoten, Leidseweg 66,
Voorschoten, tel. 01717-2525.
