Mafia beheerst Palermo 'Iedereen is voor eigen leven verantwoordelijk' Legerpredikant heeft het niet gemakkelijk Maandag monsterproces tegen 474 beklaagden VRIJDAG 7 FEBRUARI 1986 'AGINA 15 Achtergrond PALERMO - De stad Pa lermo staat nu al weken in het teken van het komen de monsterproces tegen de mafia, dat aanstaande maandag begint. Vanzelf sprekend is niet iedereen gelukkig met de overwel digende belangstelling van de binnen- en buiten landse pers, waardoor Pa lermo in de hele wereld al leen nog maar bekend staat als 'hoofdstad van de mafia'. door Hein ten Kortenaar Ongelukkig zijn de tot nu toe buiten schot gebleven of onder gedoken mafiosi (van de 474 be klaagden zijn er nog ongeveer 120 voortvluchtig). Publiciteit, buiten hun eigen directe omge ving waar iedereen hen moet kennen en vereren, is zeer onwel kom, omdat daardoor de grond te heet onder de voeten wordt. Dit verklaart misschien de - vol gens sommigen onheilspellende - stilte van de laatste maanden, waarin praktisch geen mafia- moordenaar van enige betekenis is gesignaleerd. Maar ongelukkig is ook de hardwerkende meerderheid van gewone burgers van Palermo, die niets met de mafia hebben uit te staan en er terecht bezwaar te gen maken in de publieke opinie met de georganiseerde misdaad vereenzelvigd te worden. „Palermo is nog wel wat an ders dan mafia", zegt aartsbis schop Salvatore Pappalardo, die in de afgelopen jaren de Italiaan se staat zijn kritiek niet heeft be spaard en de mafia hrtrarde be- woordingen heeft veroordeeld, maar er nu het zwijgen toe doet om niet nog meer olie op het vuur te gooien. „Laten we oppas sen", zegt hij, „dat we van dit proces geen mythe maken en geen schouwspel waardoor de min of meer ziekelijke aandacht van de massamedia op Palermo en Sicilië wordt gericht". De meest onverwachte reactie was wel die van de arbeiders van de firma die twintig jaar lang de straten en riolen van Palermo heeft onderhouden en onlangs in een openbare aanbesteding werd verslagen. „Wij willen de mafia, met de mafia werd er gewerkt, zonder de mafia niet", en „Cian- cimino voor burgemeester" stond er op de borden waarmee ze voor het stadhuis vestigden (Ciancimino is een van mafia-ac- tiviteiten beschuldigde oud-bur gemeester). Een provocatie, zo werd er gezegd, maar er stak ook iets in van de realiteit van Paler mo, een stad van armoede, misè re en werkloosheid, waar de ma fia inderdaad voor werk kon zor gen, omdat anderen verstek lie ten gaan. Graag of niet, Palermo zal met dit proces moeten leven, en waarschijnlijk heel lang: hoe hard de president van de recht bank Alfonso Giordano ook wil werken, er wordt toch minstens op een jaar gerekend. En in die tijd zal er heel wat vuile was wor den buiten gehangen en zal er een gezicht van Palermo tevoor schijn komen waarvan ook de meeste Palermitanen tot na toe maar een vaag idee hadden. Een majoor van de carabinieri, Antonio Asubranni, beschreef al in 1978, maar zonder dat er toen veel acht op werd geslagen, „de verbijsterende realiteit dat er naast het staatsgezag een andere macht bestaat, invloedrijker en doeltreffender, namelijk die van de mafia. Een mafia die optreedt, winst maakt, moordt en zelfs recht spreekt, en dit alles achter de rug van de openbare autoritei ten om". Het moet voor een bewoner toch een verkillend idee zijn dat zijn stad zonder zijn medeweten is verdeeld in 'familiezones', be stuurd door 'chefs' en samenge voegd in 'mandementen' met mandementshoofden, die samen de 'commissie' of 'koepel' vor men, en het zal hem weing troost bieden, dat hij niet beroofd of vermoord mag worden zonder toestemming van zijn 'eigen' wijkchef (Wie? De slager? De dokter? Zijn keurige buurman?) of, als hij belangrijk genoeg is (een rechter, een hoge politiemb- tenaar) van de commissie zelf. Toch is dat de situatie in Paler mo en omliggende provincies, zoals die door het gerechtelijk en politieonderzoek in kaart is ge bracht. En dit blijft het middel punt van 'Het Onze' (Cosa No stra, zoals de ware man van eer zijn organisatie noemt: 'mafia' is een woord dat alleen door bui tenstaanders wordt gebruikt). Familiechef Pippo Calo, van de wijk Porta Nuova, mag dan ja ren in Rome gewoond hebben - omdat zijn taak als kassier van Cosa Nostra, witwasser van zwart geld en contactman met ambtenarij en politici dat mee bracht - de mannen van eer mo gen uitzwermen over Italië en Europa, of zich jarenlang vesti gen in Noord- of Zuid-Amerika, Napolitaanse smokkelaars en an dere 'gewone misdadigers' mo gen de laatste jaren tot mannen van eer zijn verheven (iets wat een mafioso van het oude stem pel als Tommaso Buscetta nooit heeft kunnen verkroppen), die enige basis van hun gezag en van het onderling vertrouwen bleef -altijd Palermo en de 'commissie' van Siciliaanse Mandements- chefs. Het enige land waar Cosa No stra zich aan het gezag van de commissie heeft onttrokken is de Verenigde Staten, waar een autonome organisatie met een ei gen commissie bestaat, al zijn de betrekkingen met Palermo meestal hartelijk en de zakenre laties hecht. Enkele van de hoofdlijnen waarlangs het proces van Paler mo zich zal bewegen, betreffen de grote mafiaoorlog omstreeks 1980, die de familie van Corleo- ne, een stadje ten zuiden van Pa lermo, praktisch de alleenheer schappij over Cosa Nostra ver schafte, het bondgenootschap tussen de mafia van Palermo en die van Catania (een stad aan de oostkust van Sicilië, die tot voor kort meende van Cosa Nostra verschoond te zijn) en het aan deel van Cosa Nostra in de inter nationale drugshandel. De oorlog van Corleone tegen de rest van de Mafia werd op ,twee fronten tegelijk gestreden. Enerzijds werden een voor een de tegenstanders, de z.g. 'gema tigde vleugel' van Cosa Nostra, uit de weg geruimd. Belangrijke familiechefs en commissieleden, zoals Stefano Bontante, Salvato re Inzerillo, Giuseppe di Cristina, werden vermoord en vervangen door anderen, die de Corleone- zen welgevallig waren. Aan het hoofd van de commissie kwam Michele Greco, bijgenaamd 'De Paus', familiechef van _Ciaculli en trouw bondgenoot van Lucia no Leggio, chef van Corleone, en van diens plaatsvervangers Riina en Provenzano, beiden lid van de Van de andere kant voerden de Corleonezen, om hun macht te bewijzen, en daarmee hun recht op de suprematie binnen Cosa Nostra, een meedogenloze oor log tegen vertegenwoordigers van de staat die hun te na kwa men. De moorden op de hoofdof ficier van justitie Pietro Scaglio- ne, de politiecommissaris Boris Giuliano, de onderzoeksrechter Cesare Terranova, en vooral die op de prefect van Palermo gene raal Dalla Chiesa, dienden zeker om al te lastige pottekijkers uit de weg te ruimen, maar ook om aan alle rivalen duidelijk te ma ken wie in Palermo de baas was. Ook het bondgenootschap tus sen de familie van Corleone en die van Nitto Santapaola in Cata nia werd met twee moorden be zegeld. Op 16 juni 1982 werd op de drukke rondweg van Palmer- mo een politieauto klemgereden en met mitrailleurvuur bestookt. De inzittenden, drie carabinieri en een arrestant die zij naar een gevangenis op het vasteland zou den overbrengen, werden op slag gedood. De arrestant was Santa- paola's aartsrivaal in Catania, Al- fio Ferlito. Zonder de voorbereiding, de inlichtingen en vooral ook de toestemming van de Palermita nen om deze gevaarlijke operatie op hun grondgebied te laten uit voeren, was dit onmogelijk ge weest. Toen de commissie van Palermo dan ook enkele maan den later eenstemmig besloot ge neraal Carlo Alberto Dalla Chie sa uit de weg te ruimen, konden zij Santapaola een tegendienst vragen. De wapens waarmee Dalla Chiesa en zyn jonge vrouw op de avond van 3 september 1982 wer den vermoord, waren dezelfde Kalashnikovs die eerder hadden gediend om Ferlito en zijn bege leiders te doorzeven. Bij de dood van de prefect had Santapaola zelf trouwens ook belang: enkele dagen tevoren had Dalla Chiesa in een interview gesproken over de verdachte verbindingslijnen tussen Catania en Palermo die hij had ontdekt. De handel in verdovende mid delen zal een groot deel van het proces overheersen. Al is het bij lange niet de enigé activiteit van de mafia, het is wel de meest winstgevende, waaruit alle ande re legaal of illegaal worden gefi nancierd. En alle families zyn er dan ook bij betrokken. Wie by dit proces niet terecht zullen staan, zijn de mensen van het zogenaamde 'derde niveau': boven de gewone soldaten en hun aanvoerders staan zij die „boven alle verdenking verhe ven" zijn: de financiers en de po litieke beschermers, zonder wie het verschijnsel Cosa Nostra nooit de vlucht had kunnen ne men die het genomen heeft. In de zaak tegen oudburge meester Vito Ciancimino, zeker een van de grote beschermers die er zelf ook schatrijk van is ge worden, is het onderzoek nog niet afgerond, en van de twee ne ven Nino en Ignazio Salvo, jaren lang belastinginners op Sicilië met enorme politieke invloed, maar tegelijk 'mannen van eer' in de familie van hun dorp Salemi, is de voornaamste, Nino, onlangs in een Zwitserse kliniek overle den. Het is duidelijk dat tegen de lieden van het 'derde niveau', die zichzelf altijd zoveel mogelijk buiten schot hebben gehouden, de bewijsvoering moeilijker is en, al komt een enkel kamerlid, Europees parlementslid en oud minister wel in de acte van be schuldiging ter sprake, geen van hen zal in het komende proces terecht staan. Toch gaat het onderzoek door, en de onderzoeksrechters wan hopen niet dat zij nog verder in het bovenste niveau zullen door dringen. Als, zo voegen zij eraan toe, de staat maar voldoende me dewerking geeft, waar het tot nu toe veelal aan heeft ontbroken. De enorme publieke belangstel ling voor het proces kan daarbij een krachtig hulpmiddel wor den. Ook in Napels speelt zich momenteel een proces af tegen de georganiseerde misdaad. Rechts op de foto Raffele Cutolo, het beruchte hoofd van de NCO, een van de twee belangrijkste bendes in Napels. Naast hem zijn zoon Roberto. <fotoAP> Staatssecretaris Kappeyne en de 'arbeidsplicht' DEN HAAG - „Het is onzin om te spreken van een arbeids plicht. Een arbeidsplicht, die heb je in de oorlog of als de dij ken doorbreken. Ons beleid streeft ernaar in de toekomst iedereen de verantwoordelijk heid voor zijn eigen leven te ge ven. Vrouwen krijgen in de toekomst recht op een zelfstan dige uitkering, ook als ze ge trouwd zijn en nog nooit ge werkt hebben. Maar dan moe ten ze zich wel beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt. We vinden het toch allemaal heel gewoon dat mannen en al leenstaande vrouwen in princi pe hun eigen inkomen moeten verdienen?". door Runa Hellinga Staatssecretaris Kappeyne van de Coppello (emancipatiezaken, WD) heeft de laatste dagen met name uit CDA-kring forse kritiek gekregen op haar emancipatiebe leid. Het CDA zegt evenals de staatssecretaris voorstander te zijn van gelijke kansen voor mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt. Maar, zo voert de party aan, als vrouwen willen kiezen voor een traditionele levenswijze, dan moet dat ook kunnen. Het voorgestelde beleid laat gro te groepen vrouwen geen keuze en leidt tot een arbeidsplicht. Een vrouw van bijvoorbeeld een spe cialist kan, als ze wil, wel thuisblij ven, maar vrouwen uit gezinnen met een laag inkomen hebben die keuze in de toekomst niet meer. Economische zelfstandigheid is mooi, maar er moet geen sanctie zijn die vrouwen verplicht te gaan werken, zo vindt het CDA. Nederland loopt wat werkende vrouwen betreft zwaar achter in vergelijking met de rest van Euro pa. Ook in landen waar het moe derschap hoog in het vaandel staat, zoals Ierland, Portugal, Spanje en Italië, is het normaal dat getrouw de vrouwen werken, ook als ze kin deren hebben. Dat dat in Neder land niet zo is, is mede te wijten aan de overheid. Sinds de crisis in de jaren dertig tot in de jaren vijftig werden vrouwen die trouwden, uit overheidsdienst ontslagen. Zelfstandigheid Economische zelfstandigheid is Kappeyne: 'Het is onzin om te spreken van een arbeidsplicht'. (foto GPD) een belangrijke voorwaarde voor emancipatie, daar is men het wel over eens. Maar hoe dat gestalte moet krijgen, daarover lopen de meningen uiteen. Er zijn plannen geweest voor een huisvrouwen- loon en voor een basisinkomen voor iedereen. Het huidige rege ringsbeleid verwerpt die mogelijk heden. Uitgangspunt van het be leid is dat wie zich niet inschrijft als werkzoekende, geen recht heeft op een eigen inkomen. Dat geldt nu al voor uitkeringsgerechtigden en in de toekomst ook voor vrou- Een argument tegen de plannen is, dat voldoende werk voor vrou wen alleen te bereiken is door dras tische arbeidstijdverkorting (atv) voor de huidige werknemers. En dat zou tot een dusdanige loons verlaging leiden, dat getrouwde vrouwen wel gedwongen zijn een baan te zoeken. Wil er van de plannen iets terecht komen, dan zal atv inderdaad noodzakelijk zijn. De staatssecreta ris erkent de inkomensproblemen die daardoor kunnen ontstaan: „Atv moet wolgens mij ook een ge leidelijke ontwikkeling zijn. Als ie dere atv-stap wordt betaald uit de inlevering van prijscompensatie, is de pijn het minste". Een probleem is wel, dat de atv dan wel heel lang zaam zal verlopen. Het Centraal Plan Bureau schat het inflatiecijfer dit jaar tussen de 0 en de 1 procent, dus veel prijscompensatie zit er niet in. Kappeyne gaat er niet vanuit dat de huidige generatie vrouwen al voor haar eigen inkomen moeten zorgen. Het nieuwe beleid gaat gel den voor meisjes die in 1990 acht tien jaar worden. Kappeyne: „We beginnen dus met een heel klein stukje. Pas voor die generatie wordt de kostwinnersgedachte los gelaten. Ieder jaar zullen de nieu we achttienjarigen eronder vallen. Eer de regeling voor alle vrouwen geldt, is het 2036. Dan hebben de vrouwen uit 1990 de pensioenge rechtigde leeftijd bereikt en is de cirkel rond". Uitkeringen De belangrijkste verandering is de wijze waarop de uitkeringen worden verstrekt. Nu krijgen ge trouwde mannen een gezinstoeslag bovenop de minimumuitkering. Die wordt afgeschaft en vervangen door een zelfstandige uitkering voor de vrouw. Tegelijkertijd moe ten vrouwen zich beschikbaar stel len voor de arbeidsmarkt. Kappy- ne: „Dat betekent in veel gevallen niet dat ze ook écht zullen gaan werken. Een situatie met volledige werkgelegenheid zullen we niet zo snel meemaken". De eerste jaren zullen de desbe treffende vrouwen volgens haar maar weinig van de veranderde si tuatie merken: „Dé meeste meisjes werken nu al vóór hun huwelijk een paar jaar. Vrouwen met kinde ren beneden de twaalf zullen wor den vrijgesteld van de verplichting zich als arbeidszoekende in te schrijven. Alles bij elkaar opgeteld hebben meisjes die in 1990 acht tien worden dan zo'n vijftien tot twintig jaar de tijd om aan het idee te wennen dat ze ooit eens ver plicht worden om zich als arbeids zoekende in te schrijven als hun man werkloos wordt". Kappeyne vindt het noodzake lijk dat de overheid met een derge lijke regeling de zelfstandigheid van vrouwen afdwingt: „Anders kom je helemaal nooit tot zelfred zaamheid. Ik vind het jammer dat het CDA de deur dichtslaat en zegt: dit is voor ons het eindpunt van de emancipatie. Ik begrijp w^ dat de plannen moeilijk zijn voog oudere vrouwen. Die schrikken van de gedachte dat ze plotseling werk moeten zoeken, terwijl zf daar wat opleiding en ervaring bef treft helemaal niet op ingesteld zijn. Maar voor hen is de regeling ook niet bedoeld. Het gaat om een generatie die nog alle tijd heeft on| te wennen aan het idee dat ieder» een voor zijn eigen leven verant£ woordelijk is". De gereformeerde synodecom missie voor de geestelijke verzor ging bij de krijgsmacht gaat meer aandacht schenken aan de vorming en toerusting van de predikanten bij zee-, land- en luchtmacht. (Bij de landmacht werken nu 69 predikanten, van wie 24 gereformeerd. Van de 21 bij de luchtmacht behoren er 5 tot deze kerk). "De geestelijke verzorger in het leger bevindt zich in een spanningsveld", schrijft de commissie in haar ver slag aan de synode. "Dat vergt veel van hem. Hy heeft het niet gemakkelijk". Voortdurend wordt de geeste lijke verzorger aangesproken op besluiten van de kerken en de gevolgen daarvan voor zijn loya liteit. "Kerkelijke uitspraken over oorlog en vrede hebben een extra effect op mensen die in de krijgsmacht werken". "Ook moe ten zij vaak ervaren, dat hun christen-zijn in twijfel wordt ge trokken of dat er denigrerend of afwijzend over hen of hun werk wordt gedacht en gesproken". Volgens de commissie wordt op de geestelijke verzorgers en hun gezinnen een zware wissel ge trokken, "bijvoorbeeld doordat ze zich vaak moeten verplaatsen en regelmatig lang van huis zijn". Toch krijgen predikanten meer belangstelling voor het krijgsmachtpastoraat, vooral aan hervormde kant. De bezetting bij land- en luchtmacht is nu bijna volledig. Voor de marine is het moeilijker gegadigden te vinden wegens de zware medische eisen en de zee als 'extra belemme ring'. Wat de vorming en toerusting betreft gaat de gereformeerde commissie overleggen met de hervormde sectie 'Kerk en krijgsmacht' om zo spoedig mo gelijk met iets concreets te ko men. Ze heeft de theologische fa culteit van de Vrije Universiteit en de theologische hogeschool in Kampen aangeboden, de studen ten te informeren over het werk van de geestelijke verzorging. Een reeds bestaande vorm van toerusting is de tweejaarlijkse conferentie. Op 20 en 21 februari zal deze geheel gewijd zijn aan vragen rond de loyaliteit van de krijgsmachtpredikant. "Kennis remt". In Uden- Veghel heeft de samengevoegde gemeente van hervormden en gereformeerden haar vijftienja rig bestaan feestelijk herdacht. In een gepubliceerd gesprek naar aanleiding hiervan vertelt de predikant J. van de Ree, dat van zijn catechisanten er maar één iets kon zeggen over de ver schillen tussen hervormd en ge reformeerd. De dominee gelooft, dat dit bij de andere kerkleden ook wel zo zal zijn. "Maar", zo voegde hij er aan toe, "de mensen aan de top, op de hogescholen en in de syno des hebben die kennis wél. En dét remt". Meer voor IKV. De plaatselij ke gereformeerde kerken krijgen van hun landelijke kerkbestuur het advies, de bijdrage voor het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) van f. 5 tot f. 10 per 100 zie len te verhogen. Daarmee zou de gereformeerde bijdrage aan het IKV-secretariaat volledig kun nen worden betaald, zodat een aanvullende bijdrage uit de re serve van de algemene kas niet nodig is. (Elke kerkeraad kan zelf bepa len of hij aan een organisatie die op de advieslijst voorkomt een bijdrage geeft. Sommige kerke raden betalen een bijdrage aan het IKV uit de begroting, andere houden een collecte). De synode heeft in de begro ting voor dit jaar een bedrag van f. 29.000 voor het IKV-secreta riaat opgenomen. Dat was vorig jaar ook zo, maar toen moest f. 13.000 uit de reserve worden bij- Tachtig. Maandag hoopt de Leidse emeritus-hoogleraar dr. A. J. Rasker (tegenwoordig wo nend in Enschede, Stadsmaten 1-216) 80 jaar te worden. Van 1954 tot 1974 onderwees hij als kerkelijk hoogleraar vaderlandse kerkgeschiedenis aan de Leidse universiteit. Rasker, die in 1935 promoveer de op een proefschrift over de ethiek en het probleem van het boze, heeft in de theologische sfeer veel gedaan voor een betere verhouding tussen Oost en West. Meermalen bezocht hij de 'Praagse Vredesconferentie'. In 1956 richtte hij het 'Convent voor Nieuw Politiek Etos' op. Maar dat werd in 1971 weer opgehe- Veertig. Maandag is het 40 jaar geleden, dat professor dr. E. J. Beker (Maliebaan 145 Utrecht) in Voorhout tot predikant van de Hervormde Kerk werd beves tigd. Daar heeft hij vijf jaar ge werkt. Voordat hij hoogleraar dogmatiek werd in Amsterdam, was hy rector van het hervormd seminarium in Driebergen. Vo rig jaar ging Beker met pensioen. Noordwijk. Zondagavond om 7 uur is er weer een muzikale vesper in de Vinkenlaankerk in Noord wijk-Binnen. Medewer king verleent het vesperkoor on der leiding van Theo Tobé. The ma van de viering is: "Wat wou hij toch zien de blinde man?" Voorganger is ds. W. van der Lee. Verkocht. Het evangeliste nechtpaar Goeree (Zwolle) heeft zijn bezittingen (busje, geluidsin stallatie, huisraad) van de hand gedaan om te ontkomen aan een eventuele dwangsom van f 1000 per overtreding. Die kan de Goe- ree's worden opgelegd sinds de rechter bepaalde dat zij met de verspreiding van hun voor joden beledigende geschriften een on rechtmatige daad hebben ge pleegd. Mevrouw Goeree deelde mee, dat het huisraad is ingeruild voor 'waardeloze dingen'. "Er valt bij ons niets meer te halen. Wy hechten zo weinig aan materiële goederen". Dooddoener. In een hoofdre dactioneel commentaar schrijft het Nieuw Israëlitisch Weeblad, dat de Raad van Kerken zyn stem moet verheffen tegen het antisemitisme van de Goeree's. De kerken kunnen zich van deze opvattingen niet afmaken met de dooddoener dat het evangelis- tenpaar geen lid is van een kerk genootschap. Een kerkelijke uitspraak zou goed zyn voor de kerkleden, "van wie ongetwijfeld velen zich in de opvattingen van de Goe ree's kunnen vinden", meent het weekblad. "De joden zelf zyn niet de eersten die deze ideeen moeten bestrijden. Het is de christelijke wereld, die deze op dracht heeft". Hervormde Kerk: per 1 april beroepen te Alphen aan den Rijn (centrum) A. Jonkman Mus- selkanaal. Gereformeerde Ker ken Vrijgemaakt: aangenomen naar Delfzijl L. Sollie Lemele-Le- melerveld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 15