Leidse meao wil in
Alphen dependance
Vergaarbak voor probleemgevallen
Extra evenementen
jubilerende T aptade
Expositie voor buitenlanders
en andere nieuwe stemmers
ONDERQ/\K
actief in viije tijd
PAGINA 4
LEIDEN
WOENSDAG 29 JANUARI 1986
LEIDEN - Als het ministerie van onderwijs en wetenschappen de aanvraag positief
beoordeelt, krijgt Alphen aan den Rijn zijn eigen meao (middelbaar economisch en admi
nistratief onderwijs) in de vorm van een dependance van de Leidse school voor Meao. De
school moet, zo hoopt directeur C.E. van Oort, met ingang van het schooljaar 1987/88 de
deuren openen en zal dan vier brugklassen tellen.
Zowel Van Oort als onderwijswet
houder H.W. den Duijn (van Al
phen) zou met de dependance of
'dislocatie' zeer blij zijn. Den Duijn
omdat Alphen thans te weinig be
roepsopleidingen telt. Van Oort
omdat ook hij vindt dat alle grote
gemeenten zoveel mogelijk be
roepsonderwijs binnen de grenzen
moeten hebben en omdat de 'lich
ting' 1987/88 van de ruim tweehon
derd jongeren uit Alphen en omge
ving die zich elk jaar bij de Leidse
meao aanmelden, in de eigen regio
terecht kunnen en zodoende niet
hoeven te reizen.
De plannen bevinden zich voor
alsnog in een pril stadium. De ou
dercommissie heeft zich positief
over de plannen uitgesproken en
ook de meeste docenten hebben er
geen bezwaar tegen, maar een aan
vraag is de deur nog niet uit. "We
hebbn nu een voorlopige indruk
hoe de meningen liggen", aldus
Van Oort, die voorts vertelt dat en
kele leerkrachten niet zonder meer
enthousiast waren over het idee
dat ze als alles doorgaat in Alphen
les moeten geven. "Maar we heb
ben hen gezegd: als de school gro
ter wordt, kunnen we leraren uit
Alphen en omgeving aantrekken".
Als de school eenmaal groot ge
noeg is om ook een tweede klas te
beginnen, zullen daarin alleen de
administratieve en de commerciële
richting van de meao zijn te vol
gen. "Voor de bestuurlijke richting
is het aantal te verwachten leerlin
gen te klein en toerisme is te gespe
cialiseerd. in die zin datje daarvoor
zoveel faciliteiten nodig hebt dat
het te duur wordt die spullen dub-
Optreden Marinierskapel
LEIDEN - De Taptade, het jaar
lijkse evenement van muziekver
enigingen in de Groenoordhallen,
bestaat tien jaar. Dat wordt in 1986
met extra evenementen gevierd:
een optreden van de Marinierska
pel en een aantal trips naar Engelse
militaire taptoes.
De Stichting Taptade Evene
menten heeft voor 7 maart de Mari
nierskapel naar Leiden gehaald.
Die vrijdagavond brengt de Mari
nierskapel in de Stadsgehoorzaal
voor de pauze een programma met
licht klassieke werken en na de
pauze een show van film-, musical-
en jazzmuziek. Het concert staat
onder leiding van majoor Jaap
Koops en dat zal één van de laatste
keren zijn, omdat hy is benoemd
tot Inspecteur der Militaire Muziek
in Nederland. De stichting wil voor
dit optreden het podium verande
ren in een soort bloementuin. Het
Dansorkest van de Marinierskapel
zal vervolgens van elf tot twee uur
medewerking verlenen aan een bal
in de Stadsgehoorzaal.
De kaartverkoop voor deze
avond is inmiddels begonnen. In
de hal van het complex aan de
Breestraat zal die avond een stand
zijn ingericht met informatie over
de reizen naar Engeland. Op het
programma staan bezoeken aan
vier taptoes, het Royal Tourna
ment in Londen, de Cochester Tat
too, de Edinburgh Tattoo en de
Berlin Tattoo.
De jubileum-Taptade 1986 zelf
wordt 20 september in de
Groenoordhallen gehouden.
bel aan te schaffen. Het is de be
doeling dat leerlingen in Alphen
die de toeristische kant op willen,
daarvoor dan wel in Leiden terecht
kunnen".
Bedrijfsleven
Voor de aanschaf van het beno-
dige lesmateriaal, waaronder typ
machines en computers, valt van
het ministerie geen bijdrage te ver
wachten. Van Oort richt wat dat
betreft en wat betreft de personele
voorzieningen zijn hoop op de Al-
phense gemeente en het bedrijfsle
ven. "Je ziet wel bij andere scholen
dat een bedrijf een heel lokaal in
richt".
Van Oort acht het niet meer dan
gerechtvaardigd dat het ministerie
de aanvraag honoreert nu de ten
dens is dat er voor het beroepson
derwijs steeds meer belangstelling
bestaat ten koste van het algemeen
voortgezet onderwijs. "Het minis
terie heeft bepaald dat er geen
nieuwe scholen meer mogen ko
men omdat dat te duur is en omdat
de prognoses uitwijzen dat er
steeds minder leerlingen komen.
Daarbij wordt echter geen reke
ning gehouden met het feit dat or
steeds meer belangstelling is voor
het beroepsonderwijs. Dat komt
omdat het algemeen voortgezet on
derwijs veelal té algemeen wordt
bevonden en omdat er steeds meer
mensen met een beroepsopleiding
worden gevraagd. Daar moetje als
maatschappij op inspelen, vind
ik".
Bestuur CD JA
LEIDEN - De CDJA-kern Leiden
en omstreken heeft een bestuurs
wisseling ondergaan. Het bestuur
van de CD A-jongeren is nu als
volgt samengesteld: B.J. van Mil
tenburg, voorzitter; J.W. Sap, se
cretaris; E.B. Roemer, penning
meester; R.C.L. Strijk en J.P.M.
Akkerman, algemeen.
Het CDJ A-Leiden e.o. houdt 5 fe
bruari een bijeenkomst, waarop
het Tweede-Kamerlid Ria Oomen
(CDA) zal spreken. Dat gebeurt in
het Gulden Vlies, Breestraat 125,
aanvang acht uur.
Terwijl buitenlandse Leidenaars vrolijk toekijken en burgemeester Goekoop (rechts) voldaan naar de
graaf blikt, laat wethouder Van Dongen zien hoe er in Nederland gestemd wordt. (foto h
VOS-cursussen
Binnenkort beginnen in Lei
den weer twee VOS-cursussen.
VOS betekent: Vrouwen Oriën
teren zich in de Samenleving.
De VOS is bedoeld voor vrou
wen van elke leeftijd die weinig
schoolopleiding hebben gehad.
De onderwerpen van de cursus
worden in overleg met de deel
neemsters gekozen. De cursus
sen worden éénmaal per week
gehouden, de een op dinsdag
ochtend om half tien, te begin
nen op 4 februaride ander op
donderdagavond om acht uur,
te beginnen 6 februari. De cur
sussen worden gegeven in het
vroegere schoolgebouw aan de
Kaasmarkt, ingang Koppen-
hinksteeg. Inlichtingen: Jannie
Sierat, Juliana van Stolberghof
40, tel. 210770.
Hengelsport
VVL viste de eerste wedstrijd.
Uitslag: 1 H. van Kempen 1500
gram-18 stuks, 2 G. Pardon
1125-6, 3 Stoute 925-3, 4 N. v.d.
Blom jr. 625-2,5 N. v.d. Blom sr.
575-6,6 C. Kaffa 400-4, 7 J. Par
don 400-4, 8 J. Siebert 375-5,9 J.
Wijling 300-3, 10 G. v.d. Blom
275-4.
LEIDEN - "Het is buitengewoon
belangrijk en plezierig dat de bui
tenlanders onder bepaalde voor
waarden mogen meedoen aan de
gemeenteraadsverkiezingen op 19
maart, want zij zijn immers ook be
trokken bij het wel en wee van de
stad Leiden", aldus burgemeester
Goekoop gistermiddag bij de ope
ning van de tentoonstelling 'Sa
men wonen, samen stemmen' in de
hal van het stadhuis.
Buitenlanders die achttien jaar
of ouder zijn, minstens vijf jaar in
het bevolkingsregister staan inge
schreven en hier op 4 februari le
gaal verblijven, mogen dit jaar
voor de eerste keer aan de gemeen
teraadsverkiezingen meedoen. Om
die reden heeft de overheid een
landelijke voorlichtingscampagne
opgezet.
Maar er is ook een stedelijke
campagne. Zo liggen er in de hal
van het Leidse stadhuis verschil
lende voorlichtingsbrochures in
diverse talen. En er is een stembu
reau nagebootst.
Daarnaast zullen er in februari
ook vier voorlichtingsavonden
plaatsvinden, georganiseerd door
de stichting welzijn en de gemeen
te Leiden. Volgens Goekoop geeft
de tentoonstelling een goed beeld
van de verkiezingen. "Niet alleen
voor de ongeveer 2100 buitenlan
ders die in Leiden mogen stemmen
is dit een goede introductie, maar
ook voor de tweeduizend!
stemmers".
Verder sprak de burgemeester
de hoop uit dat de mensen die de
vorige keer niet stemden dank zij
deze expositie zullen worden aan
gespoord om dat deze maal wel te
doen. "Hetomkomstpercentage bij
de vorige verkiezingen was 62,4
procent en dat is tamelijk laag".
Verder riep Goekoop de buiten
landers op om de stembureaus te
bemannen. En dat met name in de
wijken waar veel buitenlanders
Morsstraat
LEIDEN - De aanhouding van
man in de Morsstraat die verdacht
werd van een verkrachting, waar
van in deze krant van 23 januari
melding werd gemaakt, had niet
plaats in een koffiehuis, maar in
een theehuis. In het politierapport
en ook in het krantebericht werd
gesproken van een koffiehuis,
maar de eigenaar daarvan stelt ei
prijs op te melden dat de aanhou
ding in het eveneens in de Mors
straat gelegen theehuis plaats had
De politie bevestigt deze lezing.
Overigens is later ook gebleken dat
de aangehouden man ten onrechte
voor de dader werd aangezien.
Ook de aanhouding van perso
nen die in het bezit van verdoven
de middelen waren, waarover in de
krant van 8 januari een bericht was
opgenomen, blijkt niet in het kof
fie-, maar in het theehuis te zijn
verricht.
Overleden: H.J. Overdyk, geb. 13-1-
1923. man; A. Lelieveld, geb. 25-8-1917.
man; J. van der Linden, geb. 13-7-1917,
man; PT. Honsbeek, geb. 24-8-1910,
man; S.E. van der Kwaak, geb. 24-7-
1914, vrl., echtgen. van J. van der Lee;
A. van Gennip, geb. 19-7-1923, man; A.
Blom, geb. 27-2-1899, vrl., geh.gew. met
W.F. Beij; A.P. van Wetten, geb. 1-8-
Burgerlijke Stand
van der Laan, geb. 28-12-1912, man;
Hoogland, geb. 8-10-1921, man; C.E. Se-
gaar, geb. 26-10-1925, vrl., echtgen. vai
J.J. Moes; C. de Wolf, geb. 8-5-1896, vrl
geh.gew. met F. Lepelaar; H. Goed-
hardt, geb. 6-2-1904, vrl., geh.gew. mei
H. Disseveld; E.J.G. Vliet Vlieland, geb.
16-9-1914, man. J.H. Grosse (1909) mar
H L. van Veen (1930) vrl..
door Raymond Peil
Hoewel Leiden in de jaren twintig reeds zeven woningbouwvereni
gingen telt, wordt toch op 24 november 1923 de Gemeentelijke Wo
ningstichting (GWS) in het leven geroepen. Deze - later tot Leidse
Woningstichitng (LWS) omgedoopte - instelling komt tot stand om
dat de gemeente op een belangrijk gebrek aan medewerking stuit
bij de bestaande corporaties, als er de mogelijkheid is öm voor de
bouw van 162 woningen achter de Herensingel rijkssubsidie in de
wacht te slapen. Subsidies waarmee de overheid indertijd nog wei
nig scheutig was.
Het is in deze serie al eerder geschetst: lang niet altijd staan de
woningbouwverenigingen en het stadsbestuur op goede voet. De
gemeenteraad besluit dan maar om uiteindelijk een stichting op te
richten voor het beheer van deze en andere door de gemeente te
bouwen woningen. Rechtstreeks resorteert de LWS onder B en W.
een verhouding die de gemeente niet alleen alle grip op de nieuwe
corporatie gegarandeert, maar haar tevens minder afhankelijk
maakt van de nukken van de op hun onafhankelijkheid gestelde
verenigingen.
De nauwe band tussen gemeente en Leidse Woningstichting
Sinds de Woningwet van 1901 is
er de mogelijkheid voor vereni
gingen, 'uitsluitend bezig in het
belang van de volkshuisvesting',
om met rijksvoorschotten wo
ningen te bouwen. Werkmans
woningen grijpt als eerste Leidse
woningcorporatie deze mogelijk
heid aan: in 1907 aan de Gere-
gracht en omgeving.
Na de Eerste Wereldoorlog
blijken de bouwkosten dermate
gestegen dat de huurprijzen van
de bestaande woningen variëren
van 5,50 tot 10 gulden voor een
benedenwoning en 5,25 tot 7 gul
den voor een bovenwoning. Het
gebeurt dan ook dat woningwet
woningen worden verhuurd aan
de beter gesitueerden, die de
zeer hoge huren kunnen opbren
gen. Pas na 1925 is er de moge
lijkheid voor de bouw van meer
particuliere woningen.
Vanaf 1922 geeft de minister
van volkshuisvesting geen me
dewerking aan bouwplannen
voor eengezinswoningen van de
ER IS MAAR EEN GOEDE LEIDENAAR
DAT IS BURGEMEESTER DE GIJSELAAR
1865 21 OCTOBER
king en de stuwende kracht achter de oprichting van de Leidse Wo
ningstichting. (foto Gemeentearchief Leiden)
woningcorporaties. Wel wordt in
beperkte mate de mogelijkheid
opengelaten tot het verlenen van
voorschotten voor de bouw van
eenvoudige en kleinere wonin
gen, voor een prijs van 2500 gul
den. Het voorschot van het rijk
bedraagt het niet onaanzienlijke
bedrag van 300 gulden per wo
ning.
Als de gemeente in déze tijd
162 woningen achter de Heren
singel wil bouwen volgt einde
loos en vruchteloos overleg met
de woningbouwverenigingen:
die willen dit complex niet in be
heer nemen. B en W voelen er
echter ook niets voor om de ge
meente ervoor te laten opdraai
en. Daarvoor wordt derhalve de
Gemeentelijke Woningstichting
in het leven geroepen. Bij de op
richting wordt een stichtingska
pitaal afgezonderd van 100 gul
den.
Volgens het herdenkingsboek-
je 'Veertig jaren Stichting tot Be
heer en Exploitatie van wonin
gen te Leiden', in 1963 versche
nen van de hand van ex-secreta
ris A.J. Schoneveld, is de grote
stuwende kracht achter de op
richting van de LWS, burge
meester jhr.dr. N.C. de Gijselaar
geweest. Dat is ook goed te mer
ken aan de gemeentelijke mede
werking die de LWS ondervindt:
in december 1923 gaat de ge
meenteraad akkoord met alweer
een tweede plan voor 188 wonin
gen aan de Potgieterlaan. Eind
1938 heeft de LWS zelfs al ruim
duizend woningen in beheer.
Probleemgevallen
Vanaf het eerste begin is de
LWS, van alle woningcorpora
ties, de instelling geweest die
probleemgevallen krijgt toege
schoven: de armen, de zieken en
de sociale probleemgevallen. Ge
zinnen die de huur niet kunnen
opbrengen, krijgen korting, wat
de naam huurtoeslag droeg, een
vorm van huursubsidie dus. De
huurders immers, laten vaak een
woning achter met een huur van
een gulden tot een rijksdaalder
en moeten 3,50 tot 5,25 gulden
huur gaan betalen, een forse aan
slag op het gezinsbudget. De
helft van de huurders kan de ge
vraagde huur niet opbrengen.
De huurtoeslag geldt ook voor
gezinnen, waarvan een of meer
leden aan tuberculose leiden en
voor wier verzorging betere huis
vesting noodzakelijk is. De stich
ting kan ook inspringen als door
de uitbreiding van de lichtfa
briek een aantal gezinnen zijn
huis moet verlaten. De fabriek
betaalt daarvoor een bedrag aan
de gemeente. Dank zij boek
houdkundige grepen hoeven de
ze gezinnen slechts 3,52 in plaats
van 3,87 gulden maandhuur be
talen.
Bij de toekenning van huurtoe-
slagen - per kwartaal - wordt ge
bruik gemaakt van de onder
zoekdiensten van de Armenraad
en het Burgerlijk Armenbestuur.
Tussen stichting en huurders
ontstaan talloze ruzies, omdat
huurders vaak botweg weigeren
de hogere huur te betalen. Zelfs
de wethouder, belast met de lei
ding van het armenbestuur,
moet persoonlijk komen opdra
ven om in een vergadering de
weigerachtige huurders te over
reden.
Onvermijdelijk ontstaan huu
rachterstanden, die een vrij forse
omvang aannemen en jarenlang
aanhouden. "De regelmatige
huurbetaling moest door een be
paalde groep nog worden ge
leerd. De huurbetaling is een
voorwerp var. aanhoudende zorg
van het bestuur", schrijft ex-se
cretaris A.J. Schoneveld in zijn
werkje 'Veertig jaren Stichting
tot Beheer en Exploitatie van
woningen te Leiden'. Het
jaarverslag van 1927 meldt dat de
LWS 88 oude woningen in haar
beheer heeft, met een totale huu
rachterstand van 1285 gulden:
gemiddeld meer dan een jaar
huur per woning. Ontruimingen
komen desondanks zelden voor.
In een bepaalde straat houdt
zelfs een aantal bewoners zich
schuil, als op de vaste dag de
huurophaler aan de deur ver
schijnt. Het bestuur besluit daar
op de huurders maar eens een
keer uit te nodigen voor een ge
sprek. Het standsverschil tussen
bestuurder en Leidenaar is in die
tijd echter zo groot dat, wanneer
de huurders verschijnen, zy zich
flink wat moed hebben inge
dronken. In de bestuurskamer
moet letterlijk een alcoholnevel
hebben gehangen, want het be
stuur laat de bewoners onver
afgesloten van gas- en electrici-
teit. Tijdens de hongerwinter van
1944-1945 moet het houtwerk
van een aantal woningen eraan
geloven. De oorlog wordt verder
goed doorstaan. Slechts één be
woner dient een verzoek in voor
herstel van oorlogsschade.
De uitbraakschade uit 1944 en
1945 wordt na de oorlog op
21.000 gulden begroot. De bewo
ners worden geacht dit terug te
betalen, desnoods in termijnen
af te betalen. In 1959 is in totaal
600 gulden van deze schade afbe
taald. Daarna verdwijnt het be
drag uit de boeken. De LWS
heeft het verlies in de loop der
jaren uit eigen zak betaald en af
geschreven.
Doorgangshuis
Vanaf 1953 verhuist de finan
ciële administratie naar het ge
meentehuis. De gemeentelijke
vinger in de pap wordt groter,
hoewel Schoneveld meent dat de
stichting altijd onafhankelijk
van de gemeente is gebleven. C.
Streefland, later directeur van de
stichting, wordt als administra
teur aangesteld.
Veel geld vergt na de oorlog
het onderhoud. Dat komt door
de minimale afwerking van de
bouw, veel verhuizingen (in een
onderzoek betitelen veel mensen
de stichtingshuizen als 'door
gangshuizen'), slechte bewoning
van een groep huurders, een lage
onderhoudsvergoeding van het
rijk (daarover wordt nog steeds
gebakkeleid) en de toenemende
kwaliteitseisen.
De tekorten in het onder-
houdsfonds stijgen schrikba
rend, tot het ontzagwekkende
bedrag van 184.000 gulden in
1962. Het idee van de LWS om de
bewoners onderhoudsvoorschot-
ten te verstrekken, als zij zelf het
werk doen, slaat aan. Het maakt
de financiële zorgen echter al
leen maar erger, doordat terug
betaling van de voorschotten
veelal uitblijft.
Onderdak is een serie die de ge
schiedenis belicht van de sociale
woningbouw in Leiden en de ge
schiedenis van de Leidse Woning
bouwverenigingen. Hun namen be
horen straks definitief tot het verle
den door de fusies. Dit is het zeven
tiende deel van de serie en de eerste
van drie afleveringen over de LWS.
De eerste huizen die de Leidse Woningstichting in beheer kon nemen,
de uit 1923 daterende woningen aan de Potgieterlaan, gefotografeerd i
19 72, nog voor de moeizame renovatie. (archieffoto)
richterzake vertrekken. Een nor
maal gesprek is onmogelijk.
Gesjoemeld
Wie verwacht dat problemen,
zoals onder meer de LWS die
heeft gekend bij het Heren-
gracht/Zijlsingelcomplex, niet
exclusief van deze tijd zijn, zal
nauwelijks verrast zijn dat ook in
de toenmalige bouw wordt ge
sjoemeld. Bij de eerste twee
complexen die de LWS in beheer
neemt, zal het wel een natte be
doening zijn geweest: de goten
en kolken blijken te ontbreken.
Overschrijding van budgetten
is evenmin alleen van deze tijd.
Het achterstallig onderhoud aan
de eerste twee LWS-complexen
bedraagt in de dertiger jaren
11.000 gulden, aldus een rapport.
Uiteindelijk blijkt zelfs 17.000
gulden nodig, vrijwel het gehele
jaarbudget voor onderhoud. Ook
de eeuwige strijdvraag over de
uitvoering van onderhoud (in ei
gen beheer of uitbesteed) speelt
dan. Bij menigeen gaan er nu on
getwijfeld allerlei bellen rinke
len, in verband met de veel re
centere discussies over de CTW
(Centrale Technische dienst voor
Woningbouwcorporaties.
Tijdens de Tweede Wereldoor
log ligt de bouw vrijwel helemaal
plat. Er is bovendien geen mate
riaal beschikbaar voor belangrij
ke bouw- en onderhoudswerk
zaamheden. De joodse bestuurs
leden van de LWS worden in
1942 uit het stichtingsbestuur
ontheven door de bezetters. Se
cretaris mr. H.R. Goudsmit kan
na de oorlog echter weer zitting
De huurachterstand speelt dan
nog steeds. De secretaris-pen
ningmeester en de twee huurin-
casseerders weten met veel in
spanning een daling van de ach
terstand te bewerkstelligen. Zeer
onwillige betalers worden zelfs
