4 v
Jules Croiset: 'Ik drink
nu maar twee pullen bier
'Ooit wil ik de supervisie hebben'
PODIUMBLIK
DINSDAG 28 JANUARI 1986
KUNST
PAGINA 19
Redactie Pieler C. Rosier
LEIDEN - De kameropera 'Merg'
en Fiesta Gitana prijken deze
week naast een aantal toneel
voorstellingen op de agenda van
de Leidse Schouwburg. Het LAK
biedt de komende dans en bewe
gingstheater.
'Merg'
'Merg', een kameropera op een
tekst van Judith Herzberg met
muziek van Henk van der Meu
len, js een produktie van De Sa
lon. die morgenavond op het po
dium van de Leidse Schouwburg
staat. Typerend voor 'Merg' is
dat de moraal niet aan het slot
maar al bij de aanvang te be luis
teren valt, als de vier hoofdrolso
listen gezamenlijk filosoferen op
het thema 'Iedereen heeft altijd
wel ites'. Vanaf dat moment is
het volgens een al eerder in deze
kolommen afgedrukte recensie
overduidelijk, dat men 'Merg'
niet al te serieus moet nemen.
Keer op keer wordt in deze pro
duktie een poging in de richting
van een parodie op de traditio-
nale opera ondernomen. En naar
de mening van de recensent voert
'De Salon' deze parodie te ver.
'Het ligt er allemaal net iels te
dik bovenop', zo meent hij. Voor
een interview met Henk van der
Meulen zie men elders op deze pa
gina.
Fiësta Gitana
Fiësta Gitana. het feest van de
zigeuners, is voor de negentwin-
tigste maal naar Nederland ge
komen. En voor de zoveelste keer
kan men het vuur van Spaans
danstemperanient op de planken
van de Leidse Schouwburg zien
oplaaien. De flamencokunst - in
oorsprong een mengeling, van
melancholie, religie en passie -
kan er donderdagavond worden
genoten. Aan de flamencokenner
H.J. da Silva elk jaar weer de
taak om een groep dansers en
danseressen in Zuid-Spanje op te
sporen, die hun kunst zo authen
tiek mogelijk in de theaters weten
te brengen. De attractie van deze
Fiësta Gitana schijnt te zijn dat
voor het eerst een gehele zigeu
nerfamilie. in Spanje bekend als
'La Pandilla Gitana'. meedoet.
Ook de ster-danser Curro Velez is
van de partij evenals de danseres
Mari Carmen Ledesma. Het pro
gramma vermeldt voorts de na
men van de zanger El Nino de
San Lorenzo en de gitarist Qui-
que Paredes.
'Toneelbloed'
Puur amusement, vermeldt de
programmatoelichting op de
voorstelling 'Toneelbloed' met
Ton van Duinhoven in de hoofd
rol. Deze vrije produktie is vrij
dagavond te zien in het theater
aan de Oude Vest. Een thriller,
maar niet zomaar een thriller.
Geschreven door Simon Gray en
met als onderwerp een uiterst bi
zarre wraakoefening. De hoofd
persoon is een toneelmeester in
ruste. Getrouwd met een actrice,
zijn tijd verdelend tussen haar
het huishouden en ontelbare
vriendinnetjes, wandelt hij onbe
zorgd door het leven. Tot door
tussenkomst van een psychiater
zijn geluk en huwelijk grondig
worden verstoord. Dat maakt
hem zeer boos en met inzet van
alle toneeltrucs die hij in zijn rij
ke carrière heeft bedacht, slaat
hij terug. Naast Ton van Duinho
ven staan in de Nederlandse ver
sie van Stage Struck' Mariëlle
Fiolet (zijn vrouw Ann), Jeróme
Reehuis (de psychiater V/iddel-
camp) en Jaap Wieringa (de
Nieuwzeelander Jim).
Lamme dikzak
De acteur Jules Croiset reist dit
seizoen de Nederlandse theaters
af met zijn solovoorstelling 'De
martelgang van de lamme dik
zak', een navrante komedie over
een man, die dagelijks 163 kilo
met zich mee moet torsen. Om die
rol te kunnen spelen hijst Croiset
zich elke avond -zaterdagavond
doel hij dat in de Leidse Schouw
burg- in een kostuum, dat voor
namelijk bestaal uit schuimrub
ber. Maar zelf ervaart Croiset het
probleem van de corpulentie ook
dagelijks aan den lijve: de naald
van de weegschaal blijft bij hem
elke morgen rond de honderd kilo
steken. Een gesprek met de acteur
over eten en drinken, dik worden
en afvallen en over toneel treft
men elders op deze pagina aan
Wet Features
'Wet Features' met Barbara
'Duyfjes en Lisa Marcus is een
voorstelling, die ook wel met 'per
formance' wordt aangeduid. De
ze theater produktie, die woens
dag- en donderdagavond in het
LAK staat, gaat over 'nattigheid
en over de verhouding tussen
twee zusjes'. Het is volgens de
programmatoelichting een aan
eenschakeling van dansjes, spel
letjes met water en objecten, en
gestileerde ruzies. In het stuk vor
men Marcus en Duyfjes een kop
pel. waarbij hun fysieke overeen
komsten en verschillen 'subtiel
worden uitgebuit'. Ze zwemmen,
plassen en spelen bovenop hun
koelkasten, terwijl diep ingevro
ren baby's hen beloeren. 'Wel
Features' wordt een visuele
vondst, maar ook een produktie
met een sterk dramatische lading
genoemd.
MacBeth
Het iri Tilburg gevestigde Dan
sers Collectief komt vrijdag- en
zaterdagavond naar hel LAK
met 'MacBeth'. Het is de tweede
trap van een drieluik van grote-
zaalprodukties. De reeks begon
in 1984 met 'La Traviata' en zal
met 'De tuin der lusten' in '87 een
afsluiting vinden. Het Dansers
Collectief behandelt de thematiek
van deze verschillende kunstwer
ken (opera, toneel en schilder
kunst) via de aanpak van het ex
pressionistisch bewegingsthea
ter. Dat betekent dat dat zo min
mogelijk woorden en zo min mo
gelijk bewegingen en zo maxi
maal mogelijke expressie moeten
geven. 'MacBeth' wordt bij het
Dansers Collectief alleen op de
vloer gezet door vrouwen. Daar
voor is gekozen om naast de emo
tionele strijd die via het stuk
wordt aangegaan geen afgeleide
en afleidende strijd man-vrouw
te tonen. De MacBeth van het
Dansers Collectief speelt in een
kliniek, in een ruimte uan zeven
bij zeven meter, omkaderd door
zes meter hoge wanden, afge
schermd met gaas. De zeven dan
seressen verlaten de twee uur dat
MacBeth duurt de ruimte niet. Ze
bewegen op de keiharde klanken
van de Berlijnse popgroep 'Ein-
sturzende Neubauten'. afgewis
seld door zachte en met veel ruis
weergegeven composities van
Van Beethoven. De meningen
over deze produktie zijn %terk
verdeeld, enkele kranten hebben
na de premiere begin deze
maand in sterk negatieve zin
over de voorstelling geschreven.
Sanders Co
'De schrijver en het bewegend
papier' is de titel van het stuk,
i vaar mee de Stichting Sanders
Co (Hans Logeree en Gonny San
ders) zondagmiddag de kinder
voorstelling in het LAK komt ver
zorgen. Mime. beweging, voor
werpen en kleuren maken onder
deel uit van de voorstelling, die
al eerder in Leiden te zien is ge
weest. Voor kinderen van vier tot
elf jaar. Aanvang 15.00 uur.
Hedda Gabler
De Leidse toneelvereniging
'Imperium' brengt het komende
weekeinde een nieuwe produktie
uit: Ibsens psychologisch drama
'Hedda Gabler'. De Noorse au
teur schreef het stuk aan het eind
van de vorige eeuw. De noodlots-
psychologie ra»! het naturalisme
heeft er een duidelijk stempel op
gedrukt en de personages zijn
nogal stereotiep aangedikt. In de
bewerking is, naar Imperium
laat weten, getracht die psycholo
gie te moderniseren, de figuren
wat geloofwaardiger te maken
en eenduidigheid te vermijden
om zoveel mogelijk spanning op
te roepen. Imperiums nieuwste
produktie, geregisseerd door
Bart Vieveen, gaat zaterdag
avond in hel Microtheater in pre-
In De martelgang van de lamme dikzak
AMSTERDAM (GPD) - De Brasse
rie van Baerle ligt in Amsterdam
op een forse steenworp afstand van
het Concertgebouw en is volgens
Jules Croiset „momenteel het
meest inne restaurant van Amster
dam". Zijn vrouw Puck heeft er
een part-time baan. maar beide fei
ten hoeven niet met elkaar in ver
band te worden gebracht, sterker
nog: Croiset eet er niet graag: „Ik
heb er iets tegen om te gaan zitten
eten waar je vrouw werkt, ik voel
me dan altijd een beetje opgelaten.
Ik kan nooit eens rustig met haar
praten, ik krijg zelfs iets beledigds
wanneer iemand anders haar nodig
heeft".
Het is zondagmiddag, rond de
klok van tweeën. Ooit een acteur
horen improviseren met een spijs
kaart als tekst? Croisets toon krijgt
iets samenzweerderigs: ,.Ze zitten
hier allemaal nog te ontbijten, nou
hebben ze hier een zogenaamd he
donistisch ontbijt: mango's, roerei,
zalm, toast, boter en daarbij nog
een glas champagne. Maar ontbij
ten doen we maar niet, hè? We
gaan maar meteen naar de happen
toe. Zullen we een combinatie ma
ken van verschillende gerechten
en dan elkaar laten proeven?" En
geruststellend: „Dan kun je ook
geen pap fmeer zeggen, dat is echt
voldoende, hoor!"
We besluiten tot blini's (boek-
weitpannekoekjes met zure room,
gesnipperde uitjes en zalm-ka-
viaar), een Japanse salade (kipfilet
in noten-olie gebakken, icebergsla,
peultjes en een teryaki-dressing)
en een Limousin lendebiefstuk
met geglaceerde sjalotjes. De wijn
kaart levert een Gewurztraminer
1984 op. Croiset: „Ik houd van rode
wijn, maar die drink ik niet, omdat
ik de verschrikkelijke eigenschap
heb, dat ik er van in slaap val. Na
twee glazen overvalt mij de tome
loze behoefte mijn hoofd op een
kussen te leggen, de arm om mijn
vrouw te slaan en weg te domme
len. Daarom drink ik alleen witte
wijn en dan nog één soort: een Ge
wurztraminer uit de Elzas, dat vind
ik (met nadruk) zulke héérlijke
wijn".
Wat betekent eten voor Jules
Croiset: „Door mijn vak eet ik ont
zettend veel buiten de deur, maar
ik ga altijd naar een zeer goed tot
exceptioneel restaurant in den lan
de. Ik weet altijd waar ik naar toe
ga. Bijvoorbeeld, als ik in Zutphen
speel, dan kan ik me nu al verheu
gen op dat restaurant daar aan het
water. Je hebt ook plaatsen, waar
van je zegt: he. bah, ze hebben daar
wel een leuke schouwburg, maar je
kunt er niet lekker eten. De plaat
sen, waar je die combinatie hebt:
een leuke schouwburg èn lekker
eten. die staan bij mij hoog aange
schreven. Ik vind het zo verschrik
kelijk om een tussendoortje te
eten, in een Chinees of zo. Meestal
kom ik voor een voorstelling wat
Jules Croiset erkent dat ook hij
zijn culinaire smaak heeft moeten
ontwikkelen: „Toen ik een jaar of
twintig was, speelde ik jeune-pre-
mierrollen bij de Haagse Comedie,
voor een bespottelijk laag salaris,
omdat ik de toneelschool niet had
afgemaakt. Toen ontmoette ik daar
ene meneer Boone, directeur van
de Porceleyne Fles in Delft. Maar
tegelijkertijd een enorme theater
liefhebber, die zich opwierp om
jonge kunstenaars een duwtje in
de goede richting te geven en ze
aan een bijverdienste te helpen. Nu
was die man ook de secretaris van
de Vereniging voor Facultatieve
Lijkverbranding, zoals dat toen
nog heette, en hij hield lezingen in
den lande onder de titel: „De wet
gever verbiedt nog steeds de vrije
crematie".
„Hij nodigde mij uit om die lezin
gen na de pauze op te vrolijken met
repertoire naar mijn keuze. Dat va
rieerde van verhalen van Carmig-
gelt tot de Forum-rede uit 'Julius
Caesar' van Shakespeare. Moet je
je voorstellen: een publiek van
mensen, dat met één voet al in de
kist staat en zich dan afvraagt:
gaan we de aarde of de vlammen
in. Het leverde in die tijd niet al
leen een aardige bijverdienste op,
maar die man ging ook altijd voor
af met me eten. Dat waren altijd
gastronomische uitspattingen. Hij
bracht me naar restaurants, waar
ik nog nooit van gehoord had<, en ik
kreeg eten voor m'n neus wat ik
nog nooit gezien had. Omdat ik dat
niet gewend was, had ik ook nog
nooit te maken gehad met gecom
pliceerd bestek of met tafelmanie-
.ren. Nou ja, ik boerdemiet en at wel
met m'n mond dicht, maar die man
heeft mij leren eten".
Bier
- Moeten we hier ergens de oor
sprong zoeken van de zwaar lijvig
heid van Jules Croiset? Ten dele.
Jules Croiset: „Ja en nee. Ik
denk dat mijn grootste vijand mijn
grenzeloze liefde voor een glas bier
is. Ik weet dat als ik dat een tijd
niet doe. dat ik dan direct afval.
Maar als ik geen bier drink, ga ik
wèl meer eten. Dus denk ik: laat ik
nou maar bier blijven drinken, dan
eet ik wat minder. Maar het heeft
ook met iets anders te maken.
Toen ik elf jaar was heb ik tbc ge
kregen en heb toen een jaar in bed
moeten liggen. In die tijd was het
de gewoonte: we mesten 'm maar
vet, dat is gezond en dan gaat het
allemaal wel weer over. Na dat jaar
woog ik 85 kilo.-ik was een mon
ster. Ik was toen ontzettend ver
liefd op een meisje, Annemarie
Crommelinck heette ze. Een doch
ter uit een deftige Haagse familie
van hoge marine-officieren".
„Toen ik weer beter was, ben ik
voorzichtig aan de hand van m'n
Jules Croiset: witte wijn bij de lendebiefstuk.
moeder naar school gelopen om ogenblikkelijk
Annemarie te zien. Die is zo vrese
lijk geschrokken, die keek me met
wilde ogen aan en liep gillend weg.
Na een paar maanden had ik wel
weer m'n gewone gewicht, maar ik
denk dat daar de basis is gelegd.
Na mijn dertigste ben ik uit gaan
dijen tot wat ik nu ben, rond de
honderd kilo".
mijn frustratie
afgeholpen. ïk kom er binnen voor
een broek en zij zeggen: nou, me
neer, we weten niet of we uw maat
wel hebben. Ik zeg: wat nu? Ja.
meneer, dat is in ons vak een baby
maatje. Dat helpt je toch wel van
een probleem af, niet?"
- Gaat Croiset gebukt onder de
commentaren van zijn omgeving
over zijn omvang, heeft hij eronder
geleden?
Jules Croiset: „Vreselijk, echt
waar. Elke dag wordt er wél geroe
pen: hé. dikke, hé bolle. Ook door
collega's. Maar tegenwoordig hoor
ik het niet meer, mijn vrouw heeft
mij een antwoord gegeven dat ik
tegen die vervelende bemoeials
met mijn lijn moet zeggen: „Puck
wil er geen ons van missen".
„Maar ja, je hebt hier een zaak,
die gespecialiseerd is in grote ma
ten, 'High and Mighty'. Daar ben ik
twee jaar geleden met een beetje
schroom naar binnengegaan: Ju
les, het is zover, geef het nu maar
toe. Die mensen daar hebben mij
„Voor mijn kostuum in 'De mar
telgang van de lamme Dikzak' ben
ik er weer heengegaan: ik moet een
overhemd hebben in die en die
maat, dat zal zeker wel een pro
bleem worden. Ze lachten: ach,
meneer, dat is een tussenmaatje.
Ze hebben me een overhemd laten
zien, dat ik als nachthemd aan
kon... Als je hoort wat daar binnen
komt, die mensen komen echt de
deur niet meer uit".
- De man, die Jules Croiset in de
voorstelling speelt, drinkt de hele
avond bier. het is een 'running gag'
in de voorstelling. Gaf dat niet een
probleem? Jules Croiset: „Jazeker,
het is een stuk dat zich afspeelt in
de jaren twintig, dus je kunt niet
een fluitje op het toneel zetten, dat
hadden ze toen nog niet. Dus ik
eerst hele mooie ouderwetse halve
liters geleend. Toen ik de eerste
voorstelling speelde had ik negen a
tien glazen op. Man. ik was als een
kanon. Ik dacht: dat kan niet, zeker
niet als ik nog terug moet rijden.
Nu heb ik een glas gevonden, dat
oogt alsof er veel ingaat, maar ik
drink op zo n avond nog maar twee
pulletjes bier. En door dat dikke
pak transpireer ik bovendien nog
veel uit, na de voorstelling kun je
mijn T-shirt uitwringen en dan heb
je een half glas vol"
Bananen
Het hoeft geen verbazing te wek
ken dat Croiset op het terrein van
diëten al even ervaren is als op dat
van het koken. Noem een dieet en
hij kan er smakelijk over vertellen.
Het brooddieet, het dr. Atkins
dieet, het puntendieet en ga zo
maar door.
Croisets conclusie: „Al die die
ten helpen heus wel, maar (met
volle mond) het vervelende is, je
houdt je er toch niet aan. Dan komt
het er sneller op dan het er afgeko
men is. Ik ben eens een keer 12 kilo
afgevallen met het Atkins dieet,
dat heb ik zeven maanden volge
houden, je mag een heleboel eten.
alleen geen koolhydraten. Wel
vlees en vis dus, maar geen aardap
pels en brood. Ik maakte in die tijd
omwegen om de warme bakkers te
ontwijken: als ik dat verse brood
rook, dan werd ik gek. Maar het ba-
nanendieet is bij mij verreweg het
populairst. Je eet de ene dag alleen
maar bananen (en koffie en thee),
de volgen de twee dagen gewoon
matig en dan weer een dag bana
nen. Als je dat veertien dagen vol
houdt, ben je gegarandeerd vijf ki
lo lichter..."
We zijn ondertussen aangeland
bij de koffie met Armagnac. Het
gezin Croiset maakt zich zo langza
merhand op om naar huis te gaan.
Jules Croiset wrijft zich ver ge
noegd in de handen: „Vanavond
eten we hachee aa la Puck. op z'n
Jordanees klaargemaakt...heer
lijk".
HARRY HUIZING
AMSTERDAM - Zonder dat het zo
direct in de gaten liep, is in Neder
land een generatie componisten
opgestaan die een sterke voorkeur
aan de dag legt voor het samen
gaan van muziek en theater. De
Hauser-dynastie zette de trend
vanuit de pop- en cabaret-invals
hoek; Henk van der Meulen trad
met o.a. Chiel Meyering, Guus
Janssen en Boudewijn Tarenskeen
in de voetsporen van 'serieuze'
componisten als Peter Schat en
Louis Andriessen.
Henk van der Meulen (30) heeft
in de afgelopen jaren aan uiteenlo
pende produkties meegewerkt. Hij
componeerde muziek bij een aan
tal voorstellingen van Danspro-
duktie, zoals 'Vertigo' en 'Hexa',
schreef alle liedjes voor de laatste
programma's van Ischa Meijer,
was pianist bij Hoketus, maakte
een aantal werken voor kameror
kest en bedacht samen met Judith
Herzberg de opera 'Merg'. Die
wordt morgenavond in de Leidse
Schouwburg uitgevoerd door De
Salon, het theatergezelschap dat
hij twee jaar geleden samen met
Annemarie Prins en Edwin de
Vries oprichtte.
Vanwaar die gemeenschappelij
ke belangstelling voor het samen
gaan van muziek en theater?
Henk van der Meulen: "Laat ik
vooropstellen dat de componisten
die je nu opnoemt niet veel meer
dan hun leeftijd gemeen hebben.
Maar dat we allemaal bij theater
uitkomen heeft wel zijn oorzaken.
In de tijd van de Commedia dell'
Arte en Shakespeare was de com
binatie van muziek en theater heel
gewoon. Later is dat een tijd niet zo
geweest. Er is nu een generatie aan
het ontstaan die zich de vaardighe
den daartoe weer eigen maakt".
"Mijn eigen voorliefde voor thea
ter dateert al van de middelbare
"school. Het conservatorium heb ik
niet afgemaakt. Daar had men in
Componist Henk van der Meulen over samengaan theater en muziek
die tijd weinig aandacht voor leer
lingen die compositie wilden stu
deren. Ik kreeg tijdens de oplei
ding aanbiedingen om stukken te
maken en heb gekozen voor de
leerschool van de praktijk. Voor
compositie kun je eijgenlijk geen
opleiding volgen. Het is wat dat be
treft vergelijkbaar met choreogra
fie".
Bij het universiteitstheater en
met Annemarie Prins, deed Van
der Meulen zijn eerste ervaringen
op. Daarna was hij vele jaren vaste
componist van Stichting Danspro-
duktie. Zijn eerste werken voor
Dansproduktie hadden een sterk
minimale inslag, later ging hij zith
meer op muzikale gelaagdheid toe
leggen.
"Dans is een prettige zuster
kunst voor muziek. Het zijn beide
abstracte uitingen. Dansers kun
nen goed luisteren. Muziek is voor
hen de tekst. Ik wil ritmisch her
kenbare muziek maken, maar zo
danig dat dansers er hun eigen
gang op kunnen gaan. Ik wil een
polyfonie bereiken van verschil
lende kunsten, die elk op een eigen
wijze iets met het begrip tijd
doen".
Kaalslag
voor me geweest. Het interessante
aan minimale muziek is het con
ceptuele karakter. Muziek wordt
benaderd vanuit een simpele om
schrijving. Zo'n minimale periode
werkt als een therapie. Het was een
extreme reactie op de ingewikkel
de muziek van de jaren zestig.
Toen werd er met alle mogelijke
grillen wat betreft intervallen en
toonstructuren geëxperimenteerd.
Dat leverde een soort doodsheid
op. Ik heb de minimale muziek no
dig gehad om me daartegen af te
zetten. Eerst kaalslag, dan weer op
bouwen".
"Ken je de sieradenontwerper
Hans Appenzeller? Tien jaar gele
den bestonden zijn sieraden uit
kleine driehoekjes of strookjes. Nu
maakt hij grote, grillige objecten.
Dat herken ik bij mezelf ook".
Henk van der Meulen kreeg tij
dens het Holland Festival van vo
rig jaar kritiek om de wijze waarop
onder zijn leiding muziek van Phi
lip Glass werd uitgevoerd. Hij zou
slordig en zonder inzicht te werk
zijn gegaan, en heeft op die kritiek
nooit een weerwoord laten horen.
"Wat moet je er op zeggen? Die
kritiek was buiten proporties. Na
tuurlijk was die uitvoering niet
perfect. In Nederland is geen uit
voeringspraktijk voor wat betreft
minimale muziek. Als je nu niet
met risico de eerste stapjes zet
kunnen we het over tien jaar nog
niet spelen. Overigens, in septem
ber is het stuk opnieuw uitgevoerd
en toen ging het al veel beter. Het
is interessanter risico te nemen,
dan op een gemakkelijke hit af te
sturen. Dat geldt voor 'Merg' ook".
Dat Van der Meulen van meerde
re markten thuis is, liet hij horen
met de muziek voor de solopro
gramma's van Ischa' Meijer. Sobe
re, functionele liedjes, waarin hij
Meijer zelf aan de piano begeleid
de. Ze doen onmiddellijk, maar
hoe kan het anders in dit genre,
aan Weill en Eissler denken.
"Ach ja, er zit zoveel in je black
box. Ik kan zo zes componisten op
noemen door wie ik ben beïnvloed.
Bij iemand met de muzikale baga
ge van Ischa Meijer moet je het
simpel houden; een eenvoudig rit
me en niet te grote sprongen in de
melodie vanwege z'n beperkte be
reik. Anderen hebben me ook ge
vraagd liedjes te schrijven, maar ik
doe het alleen voor Ischa. Het is
een muzikale hobby van me. Peter
Schat doet dat niet. maar in de tijd
van Mozart was het heel gebruike
lijk dat componisten divertisse
menten schreven".
'Ik hou van je'
Over naar Merg; Judith Herzberg
leverde idee en tekst voor deze ka
meropera, Henk van der Meulen
werkte, met onderbrekingen, drie
jaar aan de muziek. In kritieken is
Merg wel een parodie op de opera
genoemd, waarin de vele herhalin
gen die de opera eigen zijn door
overdrijving belachelijk worden
gemaakt.
Van der Meulen: "Gerard Had-
ders heeft een postmodern decor
gemaakt, ik denk dat dat voor mis
verstanden heeft gezorgd. De mo
numentaliteit van dat decor is een
stijlkenmerk, en niet bedoeld als
parodie. En wat die herhalingen
betreft, dat is misschien nog een
minimaal trekje van me. 'Ik hou
van je', kun je in allerlei bewoor
dingen zeggen, maar je kunt ook
dezelfde woorden op een telkens
andere manier zingen. Voor mij
heeft dat dezelfde emotionele
waarde".
Wie voor theater componeert,
moet de aandacht voor zijn muziek
delen met die voor acteerpresta
ties, decor en regie. Werkt dat niet
frustrerend?
"Ik kwam voor 'Merg' met een
volledig uitgewerkte partituur bij
De Salon. Dat is geen ideale situa
tie. Het is beter als je als schrijver,
componist, regisseur en decoront
werper van meet af aan samen
werkt. Dan kun je een grote een
heid bereiken. Waar ik voor mezelf
naar streef gaat nog verder. Ik
hoop ooit zo ver te komen dat ik de
supervisie van zo'n heel project
kan hebben. Dit is een leerfase op
weg daar naartoe".
Zijn volgende project moet die
werkwijze een stap dichterbij
brengen. 'Kwartetten', zoals de
voorlopige titel luidt, zal gebaseerd
zijn op het fameuze 'Quartetto Ita-
liano', een strijkkwartet van drie
mannen en een vrouw, dat kort na
WO II triomfen vierde, maar ook
aan voortdurende spanningen on
derhevig was. De vrouw in het
kwartet was met ieder van haar
collega's getrouwd geweest, wat
zoveel naijver met zich meebracht
dat ieder van de kwartet-leden in
een afzonderlijke treincoupé reis
de.
"Het gegeven is voor mij een me
tafoor voor de spanning waaronder
kunst tot stand komt. Vier kwartet
ten van strijkers, zangers, dansers
en acteurs zullen het gaan uitvoe
ren. Ik wil met de choreograaf, re
gisseur en tekstschrijver vanaf het
begin samenwerken; dat is een
goede voorwaarde om tot een 'Ge-
samtkunstwerk' te komen".
Toonklok
"We leven in een anarchistische
tijd zonder algemeen erkende idea
len. Neem de 'toonklok' van Peter
Schat, dat is een bijna alles omvat
tend muzikaal systeem, waaraan
hij jaren heeft gewerkt. Toch wordt
er binnen de muziek niet gezegd
laten we met z'n allen die toonklok
gaan uitwerken om te kijken wat
dat oplevert. Misschien zou er dan
iemand opstaan die met die
toonklok boeiender muziek maakt
dan Schat zelf. Dat anarchisme
brengt een rijkdom aan variaties
met zich mee, maar ook het gevaar
dat alles bij pogingen blijft. Onze
generatie vergeet de utopie, en wil
naar eer en geweten goede stukken
maken. Wellicht is een volgende
generatie er weer aan toe op de tra
ditie voort te bouwen".
ARIEJAN KORTEWEG
