Spitting Image: satire op sterke mensen
TV
Shoah: veel besproken, te weinig bekeken
rubriek
Blankestijn en Brackman hecht duo
Geen dubbele bodems bij Foltz
Kijkje in Engelse 'poppenfabriek'
Scheepmaker
ZATERDAG 25 JANUARI 1986
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 29
f BIRMINGHAM/LONDEN
(GPD) - In de studio van
Central Independant Tele
vision in Birmingham komt
de uit schuimrubber opge
trokken karikatuur van de
zangeres Madonna halver
wege de middag eindelijk
i tot leven. Het grootste deel
van de dag heeft ze beschei
den liggen wachten in een
hoekje, maar de komende
uren zal ze zich uitbundig
mogen koesteren in het stu-
diolicht en vier televisieca
mera's op haar gericht we
ten. Madonna moet ten be
hoeve van een nieuwe afle
vering van Spitting Image
in een slaapkamerdecor een
lied zingen. Een klusje dat
met artiesten van vlees en
bloed doorgaans rap ge
klaard is, zeker bij toepas
sing van het play backsys
teem.
Deze Madonna moet evenwel eerst
tot leven worden gebracht door
drie poppenspelers, die zich onder
haar fraai gewelfde bovenlijf en
achter een kaptafel hebben ver
schanst. De één houdt de pop vast
en bedient de rechterhand en het
hoofd, een ander laat de linker
hand werken en nummer drie
zorgt voor de bewegingen van
ogen en wimpers. Achter Madonna
zijn zojuist zes heren genoeglijk in
twee lagen een tweepersoons bed
ingeschoven. Onderop hebben de
door
Dick Versteeg
poppenspelers zich buiten het
schootsveld van de camera's ge
nesteld. Zij bedienen drie in pya-
ma gehulde heren, die als swin
gend achtergrondkoortje zullen
fungeren.
In afwachting van de opnamen
wordt er wat gestoeid. De poppen
delen meppen uit, bijten in eikaars
oren en slingeren verwensingen in
de richting van de regisseur en ca
meramensen. Hun onzichtbare be
dieners krijgen een piepkleine mo
nitor toegestopt zodat ze onder de
wol kunnen zien of de verlangde
bewegingen tot hun recht komen.
De opnamen moeten ontelbare
malen opnieuw worden gedaan.
Het blijkt een immens karwei om
de poppen op de juiste hoogte alle
gewenste bewegingen te laten uit
voeren en dat geheel ook nog pre
cies synchroon met de eerder op
genomen geluidsband te laten ver
lopen.
Navelzingen
Op de studiovloer, waar zo'n der
tig medewerkers rondlopen, ont
staat veel pret als de alternatieve
navel van Madonna in stelling
wordt gebracht. In de poppenfa-
briek van Spitting Image is een
creatieve geest op het illustere idee
gekomen op de plaats van de navel
een tweede paar lippen te fabrice
ren. Lippen die halverwege het
liedje play backend in beeld moe
ten worden gebracht. Ter plekke
wordt nog een variant bedacht. De
recherwijsvinger van Madonna zal
tijdens wat gepeuter in de ver
meende navel onverhoeds en on
wrikbaar worden vastgehapt door
het tweede stel lippen. Ook het
„navelzingen" moet herhaaldelijk
opnieuw omdat de bewegingen
van de lippen niet gelijk lopen met
de tekst.
De volgende dag is er het weer
zien met Madonna in Londen. In
John Lloyd, pro
ducer aan Spit
ting Image, pakt
Madonna stevig
aan. (foto gpd)
Marieke Blankestijn, viool en Bernd
Brackman, piano, met werken van
Mozart, Brahms en Bartók. Gehoord
op 24 januari in de Kapelzaal.
LEIDEN - Bij opkomst doet de
nuchter ogende, blonde verschij
ning van Marijke Blankenstijn
niet vermoeden, dat ze zich in de
loop van de avond zal ontpoppen
tot zo'n temperamentvolle muzi
kant.
Het concert werd niet geopend
met Schubert, zoals stond aange
kondigd. In de plaats daarvan
werd de sonata in Bes gr.t. K.V.
281 van Mozart gespeeld. Een so
nate die men beter zou kunnen
betitelen als pianosonate met be
geleiding van viool/zoals dat in
de klassieke stijlperiode vaker
voorkomt. In deze sonate leken
de spelers nog niet helemaal op
dreef te zijn. In het samenspel
klonk de piano ietwat nadrukke
lijk en de viool leefde zich wel
wat veel in in de rol van begelei
dend instrument.
In de klassieke stijlperiode
streeft men op velerlei gebied
naar beheersing en evenwicht. In
de romantiek daarentegen wil
men deze grenzen doorbreken en
reikt men naar het onbereikbare.
De sonate nr. 2 in A gr.t. op. 100
van Brahms vindt men dan ook
een veel expansievere melodiek.
Dit liet het duo goed uitkomen:
beurtelings werden alle muzika
le laden opengetrokken; er klonk
een rijke schakering aan expres
sies en er traden veel grotere
contrasten op in de dynamiek.
Hoogtepunt van het concert
vormde de uitvoering van de
werken van Bartók na de pauze.
Bartók heeft als een muzikaal ar
cheoloog letterlijk duizenden
volksliederen uit o.a. Roemenië
en Hongarije verzameld. Hij zet
te deze muziek op notenschrift
en gebruikte ze als melodisch en
ritmisch materiaal in veel van
zijn werken. Duidelijk is dit te
horen in de Rhapsodie no. 1 die
inzet met een zigeunermelodie.
In de concertzalen wordt van de
ze rhapsodie vaak een versie ge
speeld, waarin de pianopartij is
georchestreerd. De pianist slaag
de erin de grote verscheidenheid
van klankkleuren uit een orkest
op zijn instrument tot uitdruk
king te brengen. De vioolsoliste
bracht met veel kracht en over
tuiging een grote schakering van
emoties tot klinken; van de ma
jestueus en weids ingezette zi
geunermelodie via weemoedig
snikkende wijsjes tot wel zeer
lichtvoetig gespeelde dansjes.
Samen vormen violiste en pia
nist een hecht duo, waarbij de
pianist in alle stukken een even-
grote muzikale rol speelt als de
soliste; nu eens naar voren tre
dend dan weer ondersteunend
en aanvullend en altijd attent.
MONICA SCHIKS.
de opslagruimte van het Spitting-
Imagegebouw ligt ze uitgevloerd
tussen een onwaarschijnlijk aantal
collega-beroemdheden. Joan Col
lins, Margareth Thatcher, Ronald
Reagan, Bruce Springsteen, David
Bowie, Mick Jagger. Sommigen
worden onderworpen aan een op
knapbeurt. Door al te woeste be
wegingen afgebladderde verf
wordt opnieuw aangebracht, niet
langer soepel draaiende oogcon
structies krijgen een likje olie.
De poppen hebben stuk voor
stuk hun eigen hokje. De popster
ren bij elkaar, de politici keurig op
gedeeld in rechtse en linkse signa
tuur en om volstrekt duistere rede
nen de sporthelden in één kast met
de dieren en de pratende groenten.
Voor sommige creaties is de om
vang van de hokjes volstrekt on
toereikend. Zoals een onder de
trap geparkeerd monsterachtig
schepsel, dat het midden houdt
tussen een pré-historische vis en
een neushoorn. Naast de honder
den koppen bevat de opslagruimte
dozen die tot aan de rand toe ge
vuld zijn met schuimrubberen
handen. Rechter-, linker-, blanke-,
zwarte- en bruine handen met rim
pelige, puisterige, belachelijk lan
ge en weerzinwekkend dikke vin
gers.
Op de bovenverdieping van het
Spitting-Imagecomplex werken
vijftig mensen doorlopend aan
nieuwe creaties. Het begint altijd
met een getekende karikatuur, die
wordt samengesteld met behulp
van veel foto's en video-materiaal.
De ontwerpers peter Fluck en Ro
ger Law maken aan de hand van
die tekeningen geheel uit klein op
getrokken levensgrote koppen, die
uiteindelijk bepalend zijn voor het
definitieve model van de uit
schuimrubber gegoten poppen.
Er wordt gebruik gemaakt van
een dusdanig procédé, dat het
eindresultaat licht van gewicht en
gemakkelijk plooibaar is. Dat is
niet alleen van belang voor de han
teerbaarheid door de poppenspe
lers, maar ook voor het kunnen be
reiken van zo subtiel mogelijke ge
laatsuitdrukkingen.
De ontwikkeling van tekening
tot pop neemt gemiddeld drie da
gen in beslag, maar in urgente ge
vallen kan binnen anderhalve dag
een nieuwe creatie tot leven wor
den gebracht.
Gekkenhuis
Het resterende deel van het Spit-
ting-Imagebedrijf vertoont die
middag zo'n beetje alle kenmerken
van een compleet gekkenhuis. Te
lefoons rinkelen aan de lopende
band, overwegend jonge lieden
spoeden zich van het ene vertrek
naar het andere. Dat in deze chaoti
sche sfeer nog iets terecht komt
van de interview-afspraak met pro
ducer John Lloyd, lijkt zo langza
merhand een ijdele hoop. Toch
weet-ie zich los te rukken uit de
heksenketel. Als hij achter zijn bu
reau zit wijst Lloyd met een mach
teloos gebaar op een nog nauwe
lijks aangeroerde sandwich.
„Het werken aan Spitting Image
is een volslagen waanzinnige be
zigheid. Er is nooit tijd voor een be
hoorlijke lunch, ik drink te veel
Ontwerpers Roger Law (links) en Peter Fluck rechts) met koningin Elisabeth en premier Thatcher. (foto gpd>
zwarte koffie, ik rook te veel siga
retten en in een poging mij toch
nog even te ontspannen gebruik ik
's avonds te veel alcohol.
Dit programma wordt vrijwel
voortdurend onder een extreem
hoge druk gemaakt. Het is een
complete uitputtingsslag. Eigen
lijk is het je reinste waanzin, maar
tegelijkertijd uiterst opwindend.
Vooral wanneer dingen verkeerd
gaan en om oplossingen wordt ge
vraagd. Daar ben ik dol op".
John Lloyd is vermoedelijk de
drukst bezette producer in het
Britse televisiewezen van dit mo
ment. Zijn werkweek telt zeven da
gen van elk dik achttien uur.
Lloyd: „Waanzin, ik geef het toe,
maar het kan echt niet anders. De
vorige series van Spitting Image
hebben we gemaakt met vijf pro
ducers, maar dat bleek uiteindelijk
onwerkbaar. Over elk detail werd
eindeloos gediscussieerd en het
tijdverlies dat zoiets oplevert kun
je je niet veroorloven bij een weke
lijks terugkerend op de actualiteit
geënt programma. We werken nu
volgens een soort federaal sys
teem, waarin alle eindbeslissingen
alleen door mij worden genomen.
Ik beweer niet dat ik hier de meest
getalenteerde figuur ben. Verre
van dat. Ik ben zelfs de enige die
geen specifiek talent bezit. Ik fun
geer alleen als centrale figuur en ik
denk dat dit de enige manier is
waarop je behoorlijke televisie
kunt maken. E r moet aan zoveel
verschillende dingen op allerlei ni
veaus worden gewerkt".
„Ais je voor een programma een
acteur inhuurt neem je er eentje
die zelfstandig kan lopen en pra
ten. Je geeft hem z'n tekst en daar
heb je dan verder betrekkelijk wei
nig omkijken naar. Wij moeten die
acteurs en actrices echter eerst ook
nog zelf creëren. Ze moeten wor
den bediend door poppenspelers
die gedetailleerd dienen te worden
geinstrueerd over de wijze waarop
dat moet gebeuren. Het geluid is
weer een ander verhaal. Dat is veel
ingewikkelder dan bij een normaal
tv-programma. De geluidsband
wordt van tevoren opgenomen en
als een pop tijdens de opname met
z'n hand op een tafel slaat, moet
dat precies corresponderen met
het al geregistreerde geluid.
Actualiteit
Dat maakt het allemaal intens
gecompliceerd. Verder blijven we
aandringen op een sterk actueel
karakter. Dat betekent het voort
durend op de voet bleven volgen
van nieuws op radio, tv en in de
kranten. Zo'n affaire met Heseltine
en Brittan blijft je de gehele week
bezighouden. We blijven met onze
neus bovenop het nieuws tot op de
dag van de uitzending. We voegen
soms een grap toe naar aanleiding
van een bericht in een krant van
dezelfde dag. In het begin is het
zelfs voorgekomen dat er nog druk
werd gemonteerd terwijl de uitzen
ding al was begonnen".
De constante druk waaronder
het Spitting-Imagebedrijf momen
teel draait, wordt mede veroor
zaakt door het ontwikkelen van
programma's, die speciaal worden
geproduceerd voor de Amerikaan
se televisiemarkt.
John Lloyd: „We hebben veel
nieuwe Amerikaanse poppen ge
maakt en we proberen die pro
gramma's er zo uit te laten zien, dat
niemand daar merkt dat het van
Britse makelij is. Dat is nodig om
dat de typische Britse humor in
Amerika niet op grote schaal wordt
opgepikt. We hebben veel onder
zoek gepleegd en onze tekstschrij
vers proberen er een Amerikaanse
stijl in te leggen. Een tv-kijker in
Oklahoma moet straks denken dat-
ie met een puur Amerikaans pro
gramma van doen heeft".
Foltz Company met 'Goesohio'.
Choreografie: Bob Foltz; muzièk:
Alan Evans; kostuums: Nelly van
de Velden. Gezien op 24 januari in
het LAK-theater, Leiden. Aldaar
ook vanavond.
LEIDEN - Bob Foltz is een var,
oorsprong Amerikaanse danser
Drie jaar geleden was hij vanuit
Frankrijk op weg naar huis. strand
de in ons land en besloot er voorlo
pig te blijven. Hij geeft les aan de
Rotterdamse Akademie en heeft
sinds twee jaar zijn eigen groep,
waar in hij zelf danst en waarvoor
hij alle choreografieën maakt.
De titel 'Goesohio' verwijst naar
Ohio, zijn geboortestaat. Hij ver
loochent ook in de dans zijn af
komst niet. Zijn showy, luchtige
aanpak gaat recht in tegen de hui
dige trend in Europa, waarbij de
dans vaak in zichzelf gekeerd is en
de innerlijke verscheurdheid van
de mens laat zien. Bij Foltz zijn er
geen dubbele bodems. Hij danst
om het plezier van het dansen,
plukt her en der de stijlelementen
die hem daarbij van pas komen en
laat de dansers hun energie op het
publiek richten en niet op zichzelf.
'Goesohio' bestaat uit een groot
aantal onderling sterk verschillen
de delen. De twee mannen en drie
vrouwen presenteren zich eerst ge
zamenlijk met een ritmische loop.
In wat volgt komt ieder van hen
met een solo aan bod, worden sym
metrische patronen uitgevoerd,
een tango verhaspelt, grondwerk
verricht en acrobatische toeren uit
gehaald. Dat alles in een tempo dat
de dansers het bloed naar de wan
gen jaagt.
De kostuumwisselingen schei
den de verschillende delen van el
kaar af. De dansers dragen door
zichtige. zwarte pakken, met daar
overheen steeds een shirt met een
contrastkleur. Soms vormt die kle
ding de aanleiding tot de dans. Dan
lang dat ze tot
over de knieen vallen of bestaat het
kostuum uit lappen, waaraan de
dansers elkaar kunnen rondslinge
ren. Foltz maakt in zijn choreogra
fie een effectief gebruik van de ge
hele vloer
Foltz laat de dans vaak knap met
de muziek contrasteren, zowel wat
dynamiek als wat ritme betreft.
Onstuimige muziek combineert hij
met ingehouden dans. op een rusti
ge passage wordt soms in hoog
tempo bewogen. Al is de precisie
niet altijd even groot, er wordt met
een overtuigende zelfverzekerd
heid gedanst.
Kortom: wie de laatste keren van
een dansvoorstelling thuis kwam
met de gedachte: ik heb genoeg
van al die mocilijkdoenerij. die kan
aan Foltz Company plezier bele-
ARIEJAN KORTEWEG
Terwijl wordt geploeterd aan het
veroveren van de Amerikaanse
markt, lijkt het enthousiasme aan
het thuisfront te tanen. De Britse
pers tracteerde het eerste program
ma van de nieuwe serie, zoals die
zondag bij de VPRO te aanschou
wen viel, op overwegend negatieve
kritieken. Het verwijt: Spitting
Image is minder leuk, minder
hard.
John Lloyd, bijna vinnig: „Die
kritiek slaat echt nergens op. Het is
altijd hetzelfde liedje met onze
pers hier. Toen we begonnen werd
Spitting Image genadeloos de
grond ingeboord. Daarna trokken
de kranten enigszins bij en al snel
heette het het meest briljante pro
gramma dat ooit op televisie was
verschenen. Maar ja. het is natuur
lijk saai om dat zo te blijven vinden
en dus wordt nu de heleboel weer
omlaag gehaald. Je wordt daar na
tuurlijk niet vrolijker van, maar we
zullen niet veranderen. We gaan
door met het geven van het beste
wat we in huis hebben. Dat Spit
ting Image minder leuk en minder
hard zou zijn, is maar schijn. Inte
gendeel, het is veel harder dan het
ooit geweest is. De kritieken gaan
er aan voorbij dat er een enorme
gewenning is ontstaan bij de kij
kers".
Koningin-moeder
Neem onze koningin-moeder.
Die staat in dit land zo'n beetje ge
lijk aan God zelf. Als er één per
soon is over wie je geen grappen
hoort te maken is zij het wel. Toen
wij destijds haar verschijning in
Spitting Image aankondigden ging
er een storm van protest op. Het
hele land was in rep en roer. Het
haalde de voorpagina's van de lan
delijke kranten. Toch hebben wij
doorgezet en die overigens heel on
schuldige scène uitgezonden. De
helft van de reacties bleef negatief,
maar de rest vond het eigenlijk
best aardig.
In de eerste show van deze nieu
we serie hebben we de koningin
moeder op twee vingers laten flui
ten. Weet je wat er gebeurde? Hele
maal niets. Geen enkele negatieve
reactie. Men raakt er dus heel snel
gewend.
Spitting Image maakt ook in de
nieuwe serie dankbaar gebruik van
karakters als premier Thatcher en
president Reagan.
Lloyd: „Een vrouw als Thatcher
is natuurlijk een geschenk uit de
hemel. Het is altijd gemakkelijker
om satire te bedrijven met sterke
mensen. Je hebt dan tenminste iets
stevigs om tegenaan te schoppen.
En Reagan is gewoon een grappige
president, waar je leuke dingen
mee kunt uithalen. Carter was
stukken minder geschikt, maar
een Nixon zou ook heel bruikbaar
zijn geweest voor het programma.
Toch leunt Spitting Image niet uit
sluitend op Thatcher en Reagan.
Het is ook niet een puur politiek
programma. We streven bewust
naar veel afwisseling zodat ieder
een er iets van zijn gading in terug
kan vinden. Ik denk ook dat in die
variatie het succes van het pro
gramma schuilt".
Shoah suddert nog altijd na in de
kranten en weekbladen, en niet
te vergeten in de gesprekken.
Betekent dit, dat er veel mensen
naar hebben gekeken? Ja en nee.
De kijkcijfers van de beide uit
zendingen waren als volgt:
Zondag 5 januari om 20.10 uur
kijkdichtheid 7.0 (952.000 kij
kers), waardering 76. Om 22.10
uur kijkdichtheid 7,1 (965.000 kij
kers), waardering 77. Om 23.10
kijkdichtheid 6.6 (897.000 kij
kers), waardering 77.,Zondag 12
januari om 20.10 uur kijkdicht
heid 8.4 (1.142.400 kijkers), waar
dering 79. Om 22.10 uur kijk
dichtheid 7.0 (952.000 kijkers),
waardering 81.
Verschillende dingen vind ik
logisch in deze cijferreeksen. In
de eerste plaats dat er minder
mensen keken naarmate de
avond vorderde. Beide afleverin
gen duurden tussen de 4 en 5
uur, dat is op zichzelf al een hele
zit, en weliswaar stimuleerden
de kwaliteit en het historische
belang van beide uitzendingen
het doorkijken tot het bittere ein
de. maar het onderwerp onder
groef zozeer het credo van Anne
Frank („En toch blijf ik geloven
in de uiteindelijke goedheid van
de mens"), dat er een zekere zelf
overwinning, en toch ook het be
sef dat je naar een historische
uitzending zat te kijken, voor no
dig waren om er na een uur of
drie niet het bijltje bij neer te
gooien.
Wat ik ook logisch vond was de
toename van het aantal kijkers
naar de tweede helft van Lanz-
manns documentaire. Dat
scheelde 190.400 kijkers. De kij
kers die erbij gekomen zijn, heb
ben natuurlijk in de week die er
aan voorafging de verhalen en de
discussies gehoord op het werk
of in de vriendenkring, en heb
ben zich voorgenomen dan toch
in elk geval naar de tweede afle
vering te kijken. Het zijn er ver
moedelijk meer geweest dan die
190.400, want ik neem aan dat er
van de eerstekeerkijkers ook
weer een deel is afgevallen om
dat zij zichzelf niet nog eens zo'n
schepel ellende wilden aandoen.
Als je rustig wilt slapen kun je
nu eenmaal beter naar de Lotto
show kijken dan naar 'Shoah',
tenslotte was er in de derde afle
vering van 'De straat' een klein
meisje van een gastarbeidersge
zin dat zei dat ze in bed altijd in
Suske en Wiske ging lezen als ze
niet in slaap kon komen omdat
ze bang was in het donker of aan
Anne Frank moest denken...
Een tamelijk opmerkelijk cij
fer vond ik de teruggang op de
tweede avond van 1.142.400 kij
kers om 20.10 uur toen de uitzen
ding begon, naar 952.000 kijkers
twee uur later. De eerste avond
begon 'Shoah' met 952.000 kij
kers om twee uur later aange
groeid te zijn tot 965.000 kijkers.
Een toename dus. waar de grote
re terugloop van een week later
schril mee in contrast staat. Ge
lukkig is het leven zo ingericht.
door
Nico
dat voor alles een verklaring is te
vinden.
Op beide 'Shoah'-avonden be
gon op Nederland 1 tegelijkertijd
'De appelgaard' (en er zijn nu
eenmaal mensen die zo gestruc
tureerd zfin dat zij nog liever
naar 'De appelgaard' kijken dan
naar 'Shoah'), maar wat waar
schijnlijk erger was: na 'De ap
pelgaard' kwam Inspecteur
Dalgliesh. En nu is het mijn theo
rie dat veel mensen nog wel be
reid waren de vierde en een na
laatste aflevering van Dalgliesh
voor 'Shoah' te laten schieten,
maar dat zij de ontknoping in de
laatste aflevering toch niet wil
den missen. Want niets mense
lijks is de mens vreemd.
Ik werk nu verder even met de
gemiddelde kijkdichtheid en
waardering voor 'Shoah' op bei
de avonden: 6.9 (820.000) kijkers
van 12 jaar en ouder en een waar
dering van 7.7 op de eerste
avond, 7.6 (900.000) kijkers van
12 jaar en ouder en een waarde
ring van 8.0 op de tweede avond.
Is dat veel, is dat weinig?
Ik zeg: te weinig voor wat het
was. Zeven procent kijkers wil
zeggen: 7 procent van de gehele
Nederlandse bevolking. Bijna ie
dereen heeft tegenwoordig tele
visie, eind 1984 had 81 procent
van de Nederlandse huishou
dens kleurentelevisie en 35 pro
cent van de huishoudens zwart
wit televisie. Nog maar 2 tot 4
procent van de Nederlanders
schijnt noch kleuren-tv noch
zwart-wit-tv te hebben. Dan is 7
kijkers op de (zeg) 96 mogelijke
kijkers natuurlijk een schijntje.
Ik kan me ook niet goed in de
niet-kijkers verplaatsen, want
van de 96 vrienden en kennissen
die ik heb hadden er maar 7
NIET gekeken. Toch kun je na
tuurlijk redeneren dat 7 procent
ontzettend veel is.
Als alle stadions van de 18 ere
divisieclubs stampvol zouden
zitten (ze spelen alle achttien
thuis tegen Juventus, Ander-
lecht, Everton etcetera), dan zit
ten er op deze gloriedag van het
Nederlandse voetbal 436.600
mensen op die 18 tribunes. Min
der dan de helft van het laagste
aantal kijkers naar 'Shoah'! Dus
keken er heel veel mensen naar
'Shoah'
Maar ja, in het eerste kwartaal
van 1985 (vertelde Kijk en Luis
teronderzoek me), trok wat ge
noemd wordt 'zware informatie'
tussen 20.00 en 22.00 uur gemid
deld 9 procent kijkers, en aan het
einde van de avond (tussen 22.00
uur en 24.00 uur) nog 6 procent
met een gemiddelde waardering
van 6.8 tot 7.0. De waardering
voor 'Shoah' lag dus duidelijk
hoger, maar de kijkdichtheid
niet of nauwelijks. Dat vind ik
raar.
