Jamani verhoogt
druk op Engeland
'Onbenullige Herb' verkoopt uitstekend
Schippers vrezen strop
'Olieprijs op weg naar dieptepunt'
Vakbonden willen meer
loon bij de spoorwegen
Effectenbeurs in herstel
Reclamemakers maakten hamburger tot nieuws
VRIJDAG 24 JANUARI 1986
ECONOMIE
PAGINA 9
WENEN (DPA/AFP/AP/Rtr) - De olieprijzen zullen verder dalen, mogelijk tot minder
dan vijftien dollar per vat, als niet alle producenten samenwerken bij het in de hand
houden van de produktie. Dit heeft de minister van olie van Saoedi-Arabië, Ahmed
Zaki Jamani, gisteren verklaard tegenover Opecna, het persbureau van de OPEC.
UTRECHT (ANP) - Nu het NS per-
soneel sinds 1 januari 1986 geen
trendvolger meer is, willen de vak
bonden dat de NS-directie dit jaar
met een loonsverhoging van circa
drie procent over de brug komt.
Gebeurt dat niet, dan worden ac
ties bij de NS overwogen.
Volgens de spoorwegvakbond
FSV willen de NS die eisen tot nu
toe niet inwilligen omdat ze bang-
zijn dat minister Smit-Kroes (ver
keer) dan zal ingrijpen. De minister
kan dat omdat NS wat hun ar
beidsvoorwaarden betreft gebon
den zijn aan een budgetovereen
komst met "Den Haag". Als dat
budget wordt overschreden kan de
minister NS terugfluiten, rede
neert de directie volgens de bon
den.
Volgens voorzitter J. Kruse van
de spoorwegvakbond FSV is die
vrees voor ingrijpen nogal over
trokken omdat de verlangens van
de bonden naar zijn smaak vrij be
scheiden zijn. De vakbonden wil
len een deel terug van de koop
krachtkorting van circa 4,5 procent
die de NS'ers in '82 incasseerden.
Die maatregel was bedoeld om de
inkomens van ambtenaren en
trendvolgers in de pas te houden
met die van de werknemers in het
particuliere bedrijfsleven die toen
een forse stijging van de sociale
premies op hun dak kregen.
Nu de 27.000 NS'ers echter geen
trendvolger meer zijn eisen de bon
den een deel van die korting (1,5
procent) terug. Daarbovenop wil
len ze nog eens een loonsverbete
ring van circa één procent, een per
centage waar de werknemers in
het particuliere bedrijfsleven dit
jaar minimaal op mogen rekenen.
"De NS doen wel erg angstig".
vindt Kruse. Hij meent dat NS een
"daad moet stellen" gezien de goe
de bedrijfsresultaten, de volgens
de bonden chronische onderbezet
ting bij het personeel en de forse
loonachterstand die de NS'ers heb
ben vergeleken met het particulie
re bedrijfsleven.
Volgens Kruse is NS inmiddels
wel bereid om de korting op de
vakantiebijslag van een half pro
cent weer ongedaan te maken en
weer acht procent uit te betalen.
Eind volgende maand praten de
betrokken bonden, de FSV, VHS
(hoger personeel), en de Vervoers-
bond CNV weer verder met NS.
Kruse hoopt dat er dan alsnog wat
uit de bus komt. "Er moet meer
uitkomen en als dat niet lukt dan
denken we aan acties", zegt Kruse.
De uiterst nerveuze handel rea
geerde onmiddellijk. Nadat de prij
zen zich de laatste twee dagen le
ken te stabiliseren op ongeveer 20
dollar per vat (159 liter), bracht Ja
mani opnieuw een prijsdaling te
weeg. Op de termijnmarkten in
New York en Londen werd in fe-,
bruari te leveren olie voor minder
dan 18 dollaer verkocht. Ook het
Britse pond sterling zakte verder -
het koersverlies sinds het weekein
de is nu opgelopen tot meer dan
zestien cent.
Volgens Jamani is het noodzake
lijk dat „vooral ook Groot-Brittan-
nië, dat zijn produktie voortdurend
heeft vergroot" meedoet aan be
heersing van de oliemarkt. Als er
geen akkoord wordt bereikt zal er
geen einde komen aan de neer
waartse prijsspiraal, die zou kun
nen leiden tot een prijs van minder
dan vijftien dollar per vat. Dat zou
nadelige en zelfs gevaarlijke gevol
gen hebben voor de wereldecono
mie, aldus Jamani.
De regering-Thatcher blijft ech
ter stoïcijns reageren. Anders dan
Noorwegen is het land niet bereid
tot produktie- en prijsafspraken te
komen met de OPEC-landen. Het
ministerie van financiën liet weten
dat olie uit de Noordzee in de afge
lopen jaren voor niet meer dan vijf
of zes procent heeft bijdragen aan
Optimisme
bij Philips
EINDHOVEN (VWD) - Philips ver
wacht in dit jaar „aanzienlijk bete
re" bedrijfsresultaten te boeken,
nadat de winst over 1985 was te
ruggevallen. Dit heeft de Tice-pre-
sident van Philips, Van der Klugt.
meegedeeld in een interview, aldus
het Westduitse perbureau VWD.
Philips maakte onlangs bekend,
dat de omzet in 1985 was gestegen
van f 54 miljard naar f 60 miljard,
maar dat de winst over 1985 min
der zou zijn dan over 1984, toen een
nettowinst van f 1,1 miljard werd
gemaakt. Dit was tegen de ver
wachtingen.
Van der Klugt voorspelde dat de
consumentensector, waarop sinds
1983 verlies wordt gemaakt, bin
nen 18 maanden opnieuw winstge
vend zal zijn. Van der Klugt geeft
nu nog leiding aan de consumen
ten-sector, maar zal in april voorzit
ter W. Dekker van de raad van be
stuur opvolgen.
Het tegenvallen van het resultaat
over 1985 schreef Van der Klugt
vooral toe aan verliezen bij de half
geleider-dochteronderneming Sig-
netics in de VS en bij North Ameri
can Philips. Hij verwacht echter,
dat het resultaat van Signatics dit
jaar zal verbeteren. Dat zou, ge
voegd bij de verbeterde consumen
tensector, ertoe leiden dat het con
cern over 1986 betere resultaten
behaalt.
Boekenprijs
Een Europese regeling van de
vaste boekenprijs is noodzakelijk.
Dit heeft minister Brinkman
(WVC) gezegd tijdens een onder
houd met de Nederlandse uitge
versbond (KNUB). De vaste boe
kenprijs is vooral van belang voor
kleinere taalgebieden met een gro
te import van buitenlandse boe
ken. Als voorzitter van de Raad
van Cultuurministers in de EG ver-
klaarde de bewindsman zich voor
een Europese regeling te zullen in
zetten omdat een aantal lidstaten
daar nog steeds niet van overtuigd
Kermis
Kermissen hebben de afgelopen
vijf jaar in Nederland drie mensen
het leven gekost. Bovendien moes
ten 900 mensen in ziekenhuizen
worden behandeld aan verwondin
gen die z(j op de kermis hadden op
gelopen. Voor het overgrote deel
waren de ongelukken toe te schrij
ven aan een slecht ontwerp, slech
te werking of slechte technische
staat van de attracties. De drie do
delijke ongelukken hadden kun
nen worden voorkomen als de juis
te maatregelen waren genomen, al-
dusstaatssecretaris Van Zeil bij de
opening van het congres dat de
Vereniging Europeesche Kermis-
bedrijfhouders in Amsterdam
houdt.
Actie
Het actiecomité van FNV-leden
in de controlesector in de Rotter
damse haven heeft de werknemers
in deze sector gisteravond opge
roepen volgende week een stipt
heidsactie te beginnen. Daarmee
zal voor iedereen, inclusief de
werkgevers, zichtbaar worden ge
maakt dat er een personeelstekort
is. Op zeer korte termijn zal blijken
dat het werk in dit vitale onderdeel
van de haven stagneert, aldus P.
Rosenmüller van de Vervoersbond
FNV.
het Britse nationaal inkomen, voor
acht procent aan de export en voor
nog geen half procent aan de werk
gelegenheid.
Mexico
Vast staat dat de oliewinning op
zee verliesgevend wordt als de prij
zen onder de 15 dollar per vat da
len. De risico's voor Engeland zijn
echter veel kleiner dan voor een
schuldenland als Mexico. Met ie
dere dollar die de olieprijs daalt,
verminderen Mexico's vooruitzich
ten op het afbetalen van zijn 97 mil
jard dollar grote buitenlandse
schuld. Het land is voor tweederde
van zijn inkomsten uit de export
afhankelijk is van de olieverkoop.
De helft van de overheidsuitgaven
wordt met de olie-opbrengsten be
taald.
Amerikaanse bankiers hebben
dan ook al gewaarschuwd dat het
land mogelijk binnenkort zal moe
ten vragen om uitstel van aflos
sing. Mexico moet dit jaar meer
dan veertien miljard dollar aan ren
te en aflossing op zijn buitenlandse
schuld moeten betalen en staat nog
op het punt om de banken voor 2,5
miljard dollar aan nieuwe leningen
te vragen om 1986 te kunnen door
komen.
Dat bedrag lijkt nu al veel te wei
nig. Als de contract-olieprijs (dus
niet die op de vrije markt) tot 22
dollar per vat zou dalen zouden alle
inkomsten uit de olieverkoop moe
ten worden aangewend voor afbe
taling van de schulden. Sinds 1980
is de Mexicaanse olieproduktie
verminderd met 200.000 vaten tot
2,8 miljoen vaten per dag, omdat
de inkomsten uit de olie-export
steeds meer moeten worden ge
bruikt voor het afbetalen van de
buitenlandse schuld en niet
den gebruikt voor het speuren
olievoorraden.
AMSTERDAM (ANP) - De Amster
damse effectenbeurs was vanoch
tend behoorlijk in herstel na de
zeer scherpe koersval van gisteren.
Dit was geheel in overeenstem
ming met 'de gang van zaken in
Wall Street, dat iets terugwon van
de grote verliezen van de afgelopen
week. Veel aandelenkoersen zijn
op een dusdanig laag niveau geko
men dat de kopers weer in de
markt stappen.
Gisteren raakte de effectenbeurs
in een vrije val. De schade was
zelfs groter dan twee weken gele
den, toen de beurs kelderde nadat
Wall Street de grootste daling van
de index in de geschiedenis had
vertoond. Toen zakte de algemene
ANP/CBS-index in Amsterdam
met 5,3 punt, ditmaal kwam de in
dex 8,6 punt lager uit op 252,4.
Niet alleen de scherpe daling van
een groot aantal koersen, maar ook
de omzet van 1,1 miljard gulden
duidde op een zeer groot aanbod
van stukken. De neiging van veel
beleggers om eruit te stappen volg
de op de slechte markt in Wall
Street, die ruim 12 punten verloor
op de berichten over de tegenval
lende groeicijfers voor de Ameri
kaanse economie.
Bovendien bestond de vrees dat
de sterk dalende olieprijzen tot
problemen zullen leiden voor zo
wel de oliemaatschappijen als de
banken die leningen hebben ver
strekt aan olie-exporterende lan
den.
AMSTERDAM - Taxi-chauffeurs hebben gisteravond het kantoor bezet van de Vervoersbond FNV in Amnster-
dam. De chauffeurs protesteerden tegen de nieuwe roosterindeling. De FNV beloofde te bemiddelen in het conflict
vande chauffeurs met de gemeente. (foto ANP)
Nederland
stelt voor
tinhandel
te hervatten
DEN HAAG (GPD) - Nederland
heeft bij de Wereld-Tinraad een
voorstel ingediend om de handel in
tin weer op gang te brengen. Het
voorstel, dat door staatssecretaris
Bolkestein (handel) is gedaan, zou
land ongeveer tien miljoen gul
den gaan kosten.
Op de Londense metaalbeurs
werd de handel in tin eind oktober
van het vorig jaar stilgelegd. De
tinmarkt stortte in elkaar doordat
de prijs van het metaal in het verle
den veel te hoog was. De Wereld-
Tinraad had geen geld meer om,
door aan- en verkoop van het me
taal, die hoge prjjs vast te houden.
Volgens staatssecretaris Bolke
stein is het onvermijdelijk dat de
prijs van tin omlaag moet en zich
aanpast aan de vraag. Het aanbod
neemt namelijk nog steeds toe. ter
wijl de vraag juist afneemt. Tegen
de huidige prijzen is tin niet te ver
handelen. De bestaande tinvoor-
raad zou volgens de bewindsman
in enkele jaren moeten worden
weggewerkt. Maatregelen die erop
zijn gericht de handel te hervatten,
zullen vergaande gevolgen hebben
voor de werkgelegenheid van vele
tinwinners in landen als Indonesië,
Bolivia en Thailand.
DEN HAAG - In deze flat, nabij het Schenkviaduct in Den Haag, krijgt
topman ir. C. de Wit van de PTT een groot eigen directiekantoor. "Want
als De Wit over is uit Groningen, kun je moeilijk iemand anders van zijn
kamer verbannen", aldus een woordvoerder van de PTT. (foto gpdi
Prijsje niet
verplicht op
bruidskleding
en grafkisten
DEN HAAG (ANP) - Bruidskle
ding, grafkisten en -monumen
ten en gehoorapparaten mogen
wat de Sociaal-Economische
Raad betreft worden vrijge
steld van de verplichting de
prijs ervan openlijk aan te dui
den.
De emotionele aspecten bij
deze artikelen zijn te groot om
die verplichting te laten be
staan. Er zijn doorslaggevende
argumenten om voor genees
middelen de verplichting om
de prijs aan te geven te laten
vervallen, aldus de SER-com-
missie voor Consumentenaan
gelegenheden (CCA) in een ad
vies aan staatssecretaris Van
Zeil (economische zaken).
Etalage
De SER-commissie vindt dat
de vrijstelling bij bruidskle
ding alleen moet gelden voor
zover die in de etalage te zien is.
Bij gehoorapparaten is prijs
vergelijking meestal weinig
zinvol,1 omdat die apparaten
veelal op voorschrift worden
verstrekt die aangeeft wat het
geschikste apparaat is. De vrij
stelling bij grafkisten en -mo
numenten moet volgens de
SER-commissie worden ver
leend op voorwaarde dat er wel
een volledige prijslijst aanwe
zig is.
AMSTERDAM (ANP) - De Neder
landse Bankiersvereniging onder
steunt in een verklaring het plan
van de Amerikaanse minister Ba
ker (financiën) om het internatio
nale schuldenprobleem aan te pak
ken, maar ze vindt tevens dat dan
aan een aantal voorwaarden tege
moet moet worden gekomen.
De reactie van de Nederlandse
banken komt na die van onder an
dere West-Duitsland en lijkt daar
van niet wezenlijk af te wijken. Ba
ker ontwouwde in oktober tijdens
de jaarvergaderingen van de We
reldbank en het Internationale Mo
netaire Fonds (IMF) zijn plannen,
die onder meer inhielden dat com
merciële banken 20 miljard dollar
zouden' lenen over de komende
Steun van
Nederlandse
banken voor
plan-Baker
drie jaar aan de vijftien landen die
het meest gebukt gaan onder de
schuldenlast.
De Nederlandse Bankiers vereni
ging bevestigt in de verklaring aan
Wereldbank en IMF haar bereid
heid om een bijdrage te leveren
aan het plan, waarbij van geval tot
geval ("case-by-case basis") beslist
wordt over de kredieten.
In de visie van de Nederlandse
banken moet dat gepaard gaan met
maatregelen in de schuldenlanden
als herstel van kredietwaardigheid,
het voorkomen van kapitaalvlucht
en het aanmoedigen van buiten
landse investeringen. Er moet een
blijvende betrokkenheid zijn van
het IMF, en de internationale ont
wikkelingsbanken moeten gelijk
tijdig met de commerciële banken
fondsen verstrekken. Ook moet
een goed toezicht worden uitgeoe
fend op de economische program
ma's van de schuldenlanden en in
het bijzonder op de besteding van
de fondsen.
Vraagtekens rond toekennen wir-premie
ROTTERDAM (ANP) - Binnen
vaartschippers die voor zeventig
.procent of meer in opdracht van
buitenlandse ondernemingen heb
ben gevaren, lopen de kans dat zij
ontvangen wir-premie moeten te
rugbetalen. De Rotterdamse belas
tingsinspectie behandelt op dit
moment een paar van die gevallen.
De ONS, de onafhankelijke schip-
persvakbond, heeft de ministeries
van Economische Zaken en Finan
ciën om opheldering gevraagd.
Volgens directeur W.P. Onderde-
linden van de Stichting ABRI in
Rotterdam, die de administratie
verzorgt voor 310 binnenvaartbe-
drijven, gaat het om de helft van
alle ongeveer 6.000 schippers. Zij
hebben vanaf de invoering van de
Wet Investeringsrekening in 1978
miljoenen aan premie ontvangen.
Onderdelinden sluit niet uit dat de
kwestie zal leiden tot rechterlijke
stappen. Hij meent dat hier sprake
zou kunnen zijn van „onbehoorlijk
bestuur".
Volgens hem is er in het verleden
nooit sprake geweest van een der
gelijke intepretatie van de 70-pro-
cents-regeling, zoals kennelijk nu
het geval is. De regeling kan even
tueel betrekking hebben op bin-
nenvaartbedrijven die hun schip
met bemanning volledig ter be
schikking stellen aan een buiten
landse onderneming, tegen een
vaste prijs en voor een lange perio
de. Maar niet voor schippers die
voor een buitenlandse opdrachtge
ver een vracht van A naar B ver
voeren, meent hij.
Volgens Financiën niet onge
woon dat bij nacontrole vraagte
kens plaats bij het toekennen van
wir-premie. Het kan zijn dat na toe-
WASHINGTON - Het Ameri
kaanse volk heeft dan eindelijk
Herb gezien. Sedert november
werd voortdurend over hem ge
sproken als het sublieme stuk
onbenul dat niets moest hebben
van een van Amerika's nationale
gerechten, de hamburger, zoals
die wordt vervaardigd in de 'fast
food outlets' van de firma 'Bur
ger King'.
door
Henk Kolb
Herb is een uitvinding van re
clamemakers, de zoveelste ge
slaagde poging om een publici
teitscampagne tot nieuws te ma
ken en op die manier voor tien
tallen miljoenen dollars aan gra
tis reclame. Het hamburgeretend
publiek kreeg belangrijke kor
ting aangeboden wanneer het
zijn bestelling gepaard liet gaan
van de verzekering: „Ik ben
Herb niet". Vervelend voor de
ongelukkigen die toevallig wel
Herb heten, maar ook zij moch-
ten.goedkoop eten na de verkla
ring „Ik ben niet de Herb die u
zoekt'.
En zodoende verscheen Herb
op de televisie. In het belangrijk
ste van de ochtendlijke
en variashows, dat voor dertig
seconden zendtijd 15.000 dollar
rekent, kreeg hij vijf minuten ter
waarde van 150.000 dollar. In
middels waren over Herb al meer
dan 500 kranteartikelen geschre
ven. Dat alles heeft ruimschoots
meer waarde dan de 40 miljoen
dollar die de campagne van vier
maanden mocht kosten.
Burger King is op het idee ge
bracht door een ander bedrijf dat
doet in platgeslagen brokjes run
dergehakt, Wendy's, dat in 1983
een zeer bejaard dametje met
schrille stem liet roepen „Whe
re's the beef' (waar is het vlees)
bij het bijten in het produkt van
een concurrent. Zelfs de latere
presidentskandidaat Walter
Mondale slaakte die kreet in de
campagne om de democratische
nominatie, om aan te geven wat
er aan het program van zijn te
genkandidaat Gerry Hart man
keerde.
Het vrouwije, dat tijdens tele
visie-interviews hardhorend en
niet zeer bij de tijd leek te zijn,
inspireerde in negen maanden
30.000 nieuwsverhalen, tezamen
100 miljoen dollar aan gratis pu
bliciteit, ruim tweemaal zoveel
als de kosten van de campagne
die de VS een nieuw gevleugeld
woord zou opleveren.
De verschijning van Herb
heeft echter ook een minder vro
lijke kant voor de revlamema-
kers. De Farm Animal Reform
Movement, die een beter bestaan
wenst voor boerderij-dieren, en
het Rainforest Action Network,
dat zich bekommert om de be
scherming van tropische regen
wouden, stellen in paginagrote
advertenties vast dat de echte
Herb helemaal geen hamburgers
eet.
het
Want: de toevoegsels
voedsel van vee zijn een gevaar
voor de consument van vlees;
het eten van vette hamburgers is
slecht voor hart en vaten; de
helft van Amerika's landbouw
grond produceert voor het te
eten geven van vijf miljard stuks
vee en pluimvee op boerderijen,
die negentig procent van de
graanoogst consumeren; terwille
van weidegrond sneuvelt bos na
bos - voor de verpakking van 8
miljard hamburgers moet 2300
vierkante kilometer bos worden
omgehakt; per jaar worden 38
miljoen koeien en stieren tot
hamburger vermalen na een le
ven vol slechte ervaringen.
En wat de regenwouden be
treft. de hamburgerindustrie
profiteert van goedkoop vlees.
Goedkoop vlees komt van vee
dat graast op goedkoop land.
Zulke 'instant cow pastures' ont
staan bij het omhakken van tro
pische regenwouden, zoals die in
Centraal-Amerika. Die praktijk
heeft de vleesindustrie enorme
winsten opgeleverd, zegt het
Rain Forest Action Network. In
de laatste kwart eeuw verdween
bijna de helft van de regenwou
den in Centraal-Amerika. In de
komende veertien jaar kan de
rest er aan gaan.
Regenwouden
In die regenwouden wonen
mensen. Deze bossen herbergen
de helft van de tien miljoen soor
ten dieren en planten op aarde.
Uit de planten worden medicij
nen gewonnen, 's Winters wonen
er de Noordamerikaanse zangvo
gels, waarvan er steeds minder
terugkomen. Zonder vogels
vreest men ongeëvenaarde be
volkingsexplosies onder oogst-
vernietigende insecten. „Vernie
tiging van de regenwouden kan
de grootste natuurramp teweeg
brengen sedert de massale uit
roeiing van de laatste IJstijd".
zegt de advertentie.
Zodoende zit Amerika nu niet
alleen opgescheept met de onbe
nullige Herb (uit een stad met 45
inwoners in Wisconsin), maar
ook met de milieubewuste, des
kundige en gemotiveerd actieve
anti-Herb. Deze laatste raadt
krantelezers aan een coupon op
te sturen met protest tegen het
gebruik van Centraalamerikaans
vee in hamburgers en van Bur
ger King te eisen dat het bij
draagt aan behoud van de regen
wouden en een alternatieve
vleesloze burger introduceert.
Dat staat verre van de scherts die
de advertentie-artiesten van Ma
dison Avenue in New York op
het oog hadden.
kenning van de wir-premie, de si
tuatie van de betrokken aanvrager
verandert, maar dat deze vervol
gens verzuimt dit bij zijn belastin
gaangifte te melden. Anderzijds is
het niet uitgesloten dat enkele ge
vallen aanleiding voor de belas
tinginspectie kunnen zijn om een
uitgebreidere controle uit te voe
ren.
Er is echter geen sprake van een
gerichte actie tegen schippers, al
dus een woordvoerder van het mi
nisterie. Er zijn evenmin vanuit
Den Haag instructies naar de be
lastinginspecteurs gegaan om in
het kader van de wir in het alge
meen extra controle uit te voeren.
Het gaat hier om „eigen activitei
ten" van de Rotterdamse belas
tingsinspectie.
OPHELDERING - Het PvdA-Ka-
merlid Vos wil van minister Van
Aardenne (economische zaken) op
heldering hebben over een totale
steun van zeven miijoen gulden die
enige jaren geleden is gegeven aan
de Bosschaart-groep in Baren-
drecht zonder dat er duidelijkheid
bestond over de bedrijfseconomi
sche positie van het bedrijf. Vos
wil onder andere weten op basis
van welke informatie en met welke
normen de steun aan het bedrijf is
verstrekt.
Kans op
verlaging
melkquota
JOURE (GPD) - De boeren lopen
het risico dat de melkquota de ko
mende drie jaar met éen procent,
per jaar verlaagd zullen worden.
Dat houdt in dat de boeren nog
minder zullen mogen melken dan
nu al het geval is. De opkooprege
ling die de overheid heeft inge
steld, had er voor moeten zorgen
dat er drie procent van de melk uit
de markt zou worden genomen.
Dat lijkt niet te lukken, vandaar
dat Brussel nu met de gedachte
speelt de quota verder te vermin
deren. Dat zei drs. Rinse Zijlstra.
voorzitter van de zuivelbond FNZ.
op een vergadering van Friese
standsorganisaties.
Zijlstra voegde eraan toe dat
naarmate meer quota in Nederland
worden overschreden (en er dus
superheffing moet worden b-
taald). de positie van Nederland in
Brussel zwakker wordt
