'Psychiatrie geeft
geen echte steun'
Boerenlobby blijft
beleid EG bepalen
Humanisten streven naar gelijkwaardigheid
Reportage
Verpleegkundige Cecile aan de Stegge doet boekje open
Achtergrond
14 J AINU
PAGINA 11
De zwakste plek in de psychiatri
sche gezondheidszorg? Voor Ce
cile aan de Stegge is dat niet zo
moeilijk. "Dat is het onvermogen
om een patiënt in de donkerste
dagen van z'n leven werkelijke,
humane, ondersteuning te ge
ven. Burgers zouden eens achter
de muren van een paviljoen moe
ten kunnen kijken waar chroni
sche patiënten worden ver
pleegd. Het is verbijsterend hoe
daar wordt geleefd. Het leven
van die mensen is zinloos gewor
den. Zij kunnen hun identiteit
nog slechts ontlenen aan het pa
tiënt zijn' Dr. Ad Kerkhof heeft met zijn proefschrift over het milie en vrienden wordt uitgebreid gepraat over het
Cecile meent dat daaraan best reilen en zeilen van psychiatrische ziekenhuizen een waarom van hun daad. Met klem was er ook een ont-
wat is te doen. Zoals? "Je kunt al gevoelige snaar geraakt. Kerkhof stelt daarin, dat kenning dat suïcidale-patiënten tegen hun wil toch
beginnen door die mensen zelf patiënten die een of meer pogingen hebben gedaan worden opgesloten. Alleen als justitie daar om
hun potje te laten koken. De be- om zichzelf te doden, niet de gelegenheid krijgen vraagt wordt daartoe overgegaan,
handeling en de verzorging moet over hun problemen te praten. Ze worden slechts En die bewering schoot weer het verkeerde keel-
je gescheiden houden. Behande- tegen zichzelf in bescherming genomen. Praten over gat in van Cecile aan de Stegge, een psychiatrisch
ling is nodig, maar dat betekent wat eraan hun poging tot zelfmoord voorafging is er verpleegkundige die in inrichtingen in Leiden en
niet dat zo'n patiënt als een licha- niet bij. Gevolg: in veel gevallen zullen deze patiën- Noordwijkerhout werkzaam was. Hier werd zij - on-
melijk zieke moet worden be- ten opnieuw proberen zelfmoord te plegen. Daar der meer - geconfronteerd met een vrouw die ander-
schouwd". waar zelfdoding moet worden voorkomen vliegt de half jaar in een isoleercel werd 'verpleegd'. De ver-
suïcide de pan uit, is Kerkhofs conclusie. pleegkundige doet een boekje open hoe het
Jnnr De psychiatrische ziekenhuizen ontkennen echter werkelijk in de psychiatrie toegaat en wat er, vol-
VJUUI met klem, dat de patiënten aan hun lot worden over- gens haar, zou moeten gebeuren om daarin verbete-
Jan Westerlaken gelaten. Zowel met de patiënt als met de naaste fa- ring aan te brengen.
Cecile aan de Stegge wil zelfs
nog wel een stapje verder gaan.
Ze zegt: "Er moeten huizen bui
ten het terrein van de inrichting
komen waar deze chronische pa
tiënten kunnen wonen. Wonin
gen waarin ze ook mogen blijven
zitten. Deze mensen zijn lang ge
noeg in de psychiatrische molen
geweest. Mijn ervaring is dat de
meesten wel weten wanneer ze
medicijnen nodig hebben. Toe
zicht? Zeker wel. Sociaal-psy
chiatrische verpleegkundigen
kunnen deze mensen begeleiden
en stimuleren om weer een maat
schappelijke rol te spelen. Een
psychiater kan worden geconsul
teerd, maar hoeft niet aanwezig
te zijn. In antwoord op een der
gelijke ontwikkeling kunnen de
inrichtingen inkrimpen".
Ook Cecile begrijpt dat dit niet
voor alle chronische patiënten
op gaat. "Natuurlijk", geeft ze
toe, "er zullen altijd mensen zijn
die niet kunnen worden gehol
pen. Maar voor behoorlijk wat
van deze patiënten is er nog best
iets van het leven te maken".
Kleiner
De grote psychiatrische zie
kenhuizen moeten dus kleiner
worden, zegt Cecile. Daarvoor in
de plaats moeten er - verspreid
door de Leidse regio - kleinere
Opvangmogelijkheden komen
die dag en nacht bereikbaar zijn.
Zijn er moeilijkheden, dan moe
ten de patiënten hier kunnen
aankloppen. Zeg maar om 'uit te
rusten'. Deze gedachte is niet
van de Leidse verpleegkundige
zelf. Amsterdam werkt - zij het
op bescheiden schaal - al op deze
manier. Om de kosten hoeft men
het niet te laten, zegt ze. Die zul
len niet hoger zijn, dan die van
een inrichting.
Cecile: "In Alphen zou iets op
poten moeten worden gezet. Als
experiment. Hier is niets. Een
psychiatrische patiënt uit deze
omgeving moet altijd naar Lei
den of een andere plaats. Wan
neer je voor een betere spreiding
zorgt kunnen de grote instellin
gen dus inkrimpen. De nadruk
moet veel meer worden gelegd
op een dagbehandeling. Geen ja
renlange opname meer. Want dat
leidt dikwijls tot het verloren
gaan van contact tussen de pa
tiënt, familie en vrienden. Zo
raakt hij geïsoleerd. Zelfdoding
is dan het uiterste antwoord op
dat geïsoleerde en perspectieflo
ze bestaan. Overigens gaan wij -
de politieke groepering Links
Leiden, het samenwerkingsver
band van PSP, CPN en PPR - in
februari met werkers uit de
geestelijke gezondheidszorg
ver deze problemen praten".
Gesloten afdelingen, eenzame
opsluiting. Cecile aan de Stegge
heeft het er moeilijk mee. Alvo
rens een suïcidale-patiënt in een
isoleercel mag worden opgeslo
ten, moet justitie erom vragen.
Eerder mag het niet, zo zei de
psychiater van Endegeest. Ge
beurt dat ook?
De Leidse psychiatrisch-ver-
pleegkundige oordeelt hard:
"Aperte nonsens en leugens. Pa
tiënten die zichzelf willen doden
en dat ook uiten, worden onmid
dellijk naar de gesloten afdeling
overgebracht. Niet een verpleeg
kundige durft de aansprakelijk
heid van de dood van een patiënt
op zich te nemen. Iemand die
dreigt met zeldmoord en zeker
iemand die daartoe een poging
heeft gedaan, gaat achter slot.
Slechts onder begeleiding mag
hij de afdeling verlaten. Soms
vindt de patiënt het goed dat hij
achter gesloten deuren komt.
maar dikwijls niet. Dan moet er
een zogenaamde 'inbewarings
telling' worden aangevraagd. De
inspectie van de geestelijke ge
zondheidszorg heeft een contro
lerende taak maar dat heeft of
helemaal niet of pas achteraf
plaats, omdat de inspectie over
te weinig mankracht beschikt.
Dat justitie een opsluiting zou
aanvragen is een grove verteke
ning van het beeld".
Belangen
Waarom de psychiatrie hier
over liegt? Cecile: "Ik denk dat
de psychiaters de belangen van
hun instituten willen bescher
men. Het onderzoek van Ad
Kerkhof is heel nuttig. Ook al
ontkennen de instellingen in alle
toonaarden, hij heeft de zere
plekken precies aangetoond.
Plekken, waar nu maar eens echt
over moet worden gepraat".
De problematiek van de geslo
ten afdelingen. Want juist daar
komen de moeilijke gevallen. Ce
cile aan de Stegge: "Er is te wei
nig personeel op die afdelingen.
Samen met een andere verpleeg
kundige had ik in de Bavo de
zorg over veertien patiënten. Een
van hen was een vrouw die al an
derhalf jaar in een isoleercel
werd verpleegd, omdat ze zich
zelf geweld wilde aandoen. Die
vrouw kreeg uren aandacht,
maar dat ging wel ten koste van
de andere patiënten. Dat gaf nog
al eens lelijke gezichten en sche
ve ogen. De isoleercel afschaf
fen? Je kunt wel zonder, maar
dan zul je tevens af moeten van
die grote inrichtingen".
Cecile: "Aan de kwaliteit van
de personeelsbezetting op deze
afdelingen schort trouwens ook
wel het een en ander. En dit
komt weer door het klassekarak
ter van de psychiatrie. Wat zie je
op gesloten afdelingen? Je vindt
er de minder begaafde patiënten,
mensen met wie heel moeilijk
diepgaande gesprekken te voe
ren zijn. Personeel, dat werkelijk
geïnteresseerd is in psychologie
of praattherapieën, ziet graag re
sultaat van zijn werk. Resultaat
dat uiteindelijk moet uitmonden
in een teruggaan naar de maat
schappij. Het zal duidelijk zijn
dat deze therapeuten liever niet
op gesloten afdelingen werken".
De vaste kern, zegt Cecile, zijn
de verpleegkundigen. De psy
choloog, arts, maatschappelijk
werker en psychiater werken
dikwijls maar een deel van de
week op de gesloten afdeling.
Conflicten
De Leidse: "Het verpleegkun
dig team heeft altijd conflicten.
Logisch, want iedereen reageert
nu eenmaal anders op spanning
en agressie. Grofweg valt zo'n
team in drie groepen uiteen: aan
de ene kant.een groep die vast
houdt aan de huisregels. Deze
mensen proberen structuur te
brengen in de chaos. Ze zijn niet
bang voor ruzie met patiënten
die tegen hun situatie proteste
ren. Lijnrecht er tegenover staat
een groep die zo individueel mo
gelijk met iedere patiënt omgaat.
Dit zijn de mensen die sympa
thie de belangrijkste basis vin
den om op te werken. Vaak ra
ken zij gefrustreerd in hun idea
lisme, omdat het personeelsge
brek slopend is. Ze zijn het niet
eens met de strenge huisregels
en saboteren deze dan ook. Tus
sen deze twee groepen is een
middengroep: de verzoeners. Die
groep is hard nodig om de zaak
leefbaar te houden, maar je mag
er geen wonderen van verwach
ten. Het gebrek aan personeel en
de conflicten leiden ertoe dat de
gesloten afdeling altijd óf op weg
is naar een crisisperiode óf er net
weer bovenop is. Kortom, het
zijn afdelingen met uitbarstin
gen van geweld, met straffe sanc
ties en een hoge basisspanning.
Niet bepaald een opwekkend kli
maat voor iemand met zelf
moord-gedachten en zeker geen
klimaat waar aandacht bestaat
voor wanhoop".
De hete hangijzers op een rij
tje? De suïcidale mens, oordeelt
Cecile, staat alleen en de geeste
lijke gezondheidszorg met lege
handen. "Waarom", vraagt ze
zich af, "brengt de gezondheids
zorg een scheiding aan tussen
'goede' en 'slechte' kanshebbers
onder de patiënten? Wanneer er
sprake is van een crisis moeten
die mensen vlakbij huis om hulp
kunnen aankloppen. Met die om
geving zijn ze vertrouwd. De ver
zorging en behandeling moeten
worden gescheiden; de instellin
gen moeten kleiner. De helft van
de tijd van het personeel gaat op
aan het in stand houden van zo'n
organisatie. Er moet een krachtig
protest komen tegen bezuinigin
gen. Zij tasten de kwaliteit van
de zorg te zeer aan. Dét is wat we
nodig hebben. Bovendien een
andere wet omtrent hulp bij zelf
doding".
Cecile aan de
Stegge: Kerkhof
heeft de zwakke
plekken in de
psychiatrie
aangetoond en
daar moet nu
maar eens over
worden gepraat
(foto Wim Dijkman)
BRUSSEL - De wijze waarop Eu
ropees commissaris mr. Frans
Andriessen de landbouwover
schotten in de Europese Gemeen
schap wil aanpakken, is tot misluk
ken gedoemd. Van het vorig jaar
met veel tamtam gepresenteerde
'Groenboek', is na een halfjaar 'in
spraak' niet veel meer overgeble
ven. Andriessen heeft te gemakke
lijk het hoofd laten hangen naar de
kritiek vanuit de landbouwwereld.
door
Hans de Bruijn
Dat vindt de Nederlandse Euro
parlementariër Eisso Woltjer
(PvdA). De landbouwexpert van
de socialistische fractie in het Eu
ropees Parlement wijst met name
op de aanpak van de graanover
schotten, naast de melkplas en de
te grote rundveestapels het zorgen
kind van het Europese landbouw
beleid. Deze week praat het Euro
pees Parlement over het 'Groen
boek'. Ook minister Braks, dit half
jaar voorzitter van de landbouwmi-
nisterraad, zal zich in Straatsburg
laten horen.
Gezien de geringe macht van het
parlement, is de invloed van zo'n
debat betrekkelijk. Maar zij wordt
nog verminderd door het feit dat
de Europarlementariërs over het
landbouwbeleid zeer verdeeld zijn.
en dat is symptomatisch voor het
'gemeenschappelijk' landbouwbe
leid, waarin nationaal belang de
boventoon voert.
Landbouwlobby
Andriessen zou een steuntje in
de rug best kunnen gebruiken in
zijn strijd met de Europese land
bouwlobby, die in Brussel wèl gro
te invloed heeft. Nu zal de commis
saris zo goed als zeker zijn eigen
plan moeten trekken. Waar dat op
uitdraait zal voor het eerst te mer
ken zijn wanneer de Europese
Commissie, het dagelijks EG-be-
stuur, over enkele weken de land
bouwprijzen voor 1986/*87 vast
stelt.
De landbouworganisaties heb
ben, bij monde van hun Europese
koepel COPA, al gepleit voor ver
hoging van de prijzen met 4.7 pro
cent. In het afgelopen landbouw
jaar werden de meeste prijzen be
vroren en enkele (zoals graan) zelfs
verlaagd. De kans dat de COPA
zijn zin krijgt is klein, maar van een
drastische verlaging zal ook niet
veel terecht komen. Het zal wel
weer zo'n 2 tot 3 procent erbij wor
den.
Kern van het Groenboek was het
handhaven van een strak prijsbe
leid, gekoppeld aan inkomens
steun voor boeren die als gevolg
daarvan in de problemen komen.
Het oog was daarbij vooral gericht
op de graanboeren. De graanover
schotten zijn immers gigantisch.
Vorig jaar bedroeg dat nog 5,98
miljoen ton, eind 1985 was dat al
16,85 miljoen ton geworden. Een
enorme last, want alleen de opslag
van dat graan kost de EG al 3,3 mil
jard gulden per jaar.
De waarde van die overschotten
is 23 miljard gulden! De verwach
tingen voor de toekomst zijn ui
terst somber. Zonder drastische
produktieverlaging zal bij het hui
dige produktieniveau van 155 mil
joen ton per jaar het overschot in
1991 ruim 80 miljoen ton groot zijn,
bij 7,3 miljard gulden aan opslag
kosten. Van de huidige EG-begro-
ting van 84 miljard gulden gaat al
52 miljard gulden op aan het land
bouwbeleid. Een groot deel daar
van is uitsluitend bestemd om de
teveel geproduceerde melk. graan
en vlees op te kopen en op te slaan.
De rundvleesoverschotten, een
jaar geleden nog 503.000 ton. zijn
inmiddels opgelopen tot 790.000
ton, bij 800 miljoen gulden aan op
slagkosten. Dan is er nog een bo
terberg van een miljoen ton en zit
de EG met 500.000 ton melkpoe
der. Dat de produktie omlaag moet
wordt dan ook door niemand be
streden. Maar over het hoe lopen
de meningen sterk uiteen.
Andriessens prijsbeleid-met-in-
komenstoeslagen is de voorbije
maanden door de landbouwwereld
fel afgewezen. De boeren willen
niet in de steun. In de graansector
wil Andriessen nu naast het prijs
beleid een systeem van 'medeve
rantwoordelijkheid shet fingen'
Dat zijn bijdragen die de boeren
moeten betalen over hun produk
tie en die worden gebruikt om de
afzet te vergroten.
Andriessen hoopt zo toch de pro
duktie te kunnen remmen, maar
Woltjer is daar allerminst van over
tuigd. Hij vreest dat de 'MVH' de
landbouwministers ertoe zal bren
gen hogere prijzen te bedingen, om
de inkomens van hun boeren op
peil te houden. Daarmee onder
graaft het systeem echter zichzelf.
Hogere prijzen zijn immers geen
stimulans voor terugdringing van
de produktie. Het enige voordeel
zit hem in de lagere kosten voor de
EG.
Woltjer pleit daarom voor drasti
sche maatregelen. Forse prijsverla
gingen voor graan, met inkomens
steun voor de kleine boeren, ge
koppeld aan het uit de produktie
nemen van landbouwgrond. Als
niet meer verbouwd kan worden,
zal de produktie vanzelf dalen. „De
huidige EG-prijzen liggen zo, dat
de echte graanbedrijven in bijvoor
beeld Frankrijk en Engeland best
tegen een 10 procent lagere prijs
zouden kunnen produceren".
Woltjer vindt bovendien dat op
vrij grote schaal landbouwgrond
uit de produktie genomen zou
moeten worden. Die grond zou dan
bebost kunnen worden, wat in één
klap Europa meer bos oplevert en
tevens de landbouwproduktie ver
mindert. Quota om de produktie te
beperken wijzen de socialisten af.
omdat die alleen maar tot een enor
me bureaucratisering zullen lei
den, zoals de melksector bewezen
heeft.
Zoals het er nu naar uit ziet is de
Groninger Eisso Woltjer een roe
pende in de Europese landbouw-
woestijn. De ministers van land
bouw vechten in de EG-raad alle
maal voor de belangen van hun ei
gen boeren. Het beste, of beter
'slechtste' voorbeeld daarvan was
de Duitser Kiechle, die vorig jaar
de onderhandelingen over de
graanprijzen maandenlang blok
keerde omdat de Duitse boeren de
prijsverlagingen niet accepteer
den.
Heffing
De Nederlandse Europarlemen
tariër Teun Tolman (CDA) zei on
langs al 'dat niet te gemakkelijk ge
sproken moet worden over prijs
verlagingen'. Tolman is voorzitter
van de landbouwcommissie van
het Europees Parlement, die zich
in november met 18 tegen 16 stem
men - verdeelder kon dus niet -
uitsprak tegen drastische prijsver
lagingen, en voor de medeverant
woordelijkheidsheffing in de
graansector, die in de melksector
al bewezen heeft niet te functione-
De meerderheid bepleit wel be
perking van de opkoop van over
schotten (de zg. 'interventie'), maar
handhaaft in feite steun voor het
beperkte prijsbeleid dat de laatste
jaren al is gevoerd. Het Europees
Parlement zal er dus ook deze
week niet in slagen de Europese
Commissie en landbouwminister
Braks, die de uitgangspunten van
het 'Groenboek' ten volle deelt, de
steun in de rug te geven die zij in
het ongetwijfeld moeizame overleg
in de EG-ministerraad hard nodig
zullen hebben.
Op een bijeenkomst van de
Friese humanisten in Leeuwar
den deelde voorzitter Rol Tiel-
man van het Humanistisch Ver
bond mee, dat binnenkort de in
stelling is te verwachten van een
onafhankelijke commissie voor
advies aan het kabinet over de
toekomstige verhoudingen tus
sen de kerken en levensbeschou
welijke instellingen en de staat.
Volgens Tielman zal een taak
van deze commissie zijn, 'ver
deelsleutels' te vinden voor sub
sidiëring van bijvoorbeeld zend
tijd en de geestelijke verzorging
in leger, gevangenis, ziekenhuis
en dergelijke. De leden van de
commissie komen uit kringen
van de kerken en het Humanis
tisch Verbond zonder dat ze die
als zodanig zullen vertegenwoor
digen.
Behalve het Humanistisch
Verbond heeft ook het CIO (in
terkerkelijk contact in over
heidszaken), waarin vijftien
christelijke en drie joodse kerk
genootschappen deelnemen, om
een dergelijke
vraagd. Gaat het de humanisten
vooral om gelijkberechtiging van
alle levensbeschouwelijke stro
mingen, het CIO wil van de over
heid duidelijkheid over de uit
gangspunten met betrekking tot
het grondrecht van godsdienst
en levensovertuiging.
Met de staatssecretaris voor
onderwijs, mevrouw N. Ginjaar-
Maas, is overeenstemming be
reikt over subsidie voor huma
nistisch vormingsonderwijs op
de middelbare school, zo was een
volgende mededeling van Tiel
man. Dit is weliswaar een experi
ment, maar - zei Tielman - de
winst is toch dat er voor het eerst
een landelijke regeling is waarin
humanistisch vormingsonder
wijs en godsdienstonderwijs ge
lijkwaardig worden behandeld.
Het Humanistisch Opleidings
instituut in Utrecht krijgt de uni
versitaire status. De opleiding
van geestelijke raadslieden en
docenten vormingsonderwijs
wordt daarmee naar het niveau
getild van de opleiding voor pre
dikanten en priesters. Het insti
tuut zal worden gekoppeld aan
de Utrechtse universiteit, maar
blijft, net als de kerkelijke oplei
dingen theologie, onafhankelijk.
Vrees voor pausbezoek. In
diase hindoes vrezen, dat het ko
mende bezoek van de paus aan
dit land meer Indiërs zal inspire
ren tot overgang naar het chris
tendom. Een conservatieve hin
doe-organisatie heeft op haar
vijftigste jaarvergadering, zon
dag in New Delhi, de regering ge
vraagd, godsdienstige overgan
gen te verbieden.
Ongeveer 83 procent van de
700 miljoen Indiërs is hindoe. Er
zijn rond 20 miljoen christenen
in het land, van wie de helft
rooms-katholiek is.
De paus begint zijn bezoek op
1 februari. Veertien steden staan
op het programma, vooral in ge
bieden waar veel rooms-katho-
lieken wonen.
Luidsprekers. Sinds zondag
klinkt tweemaal per dag over de
Engelse stad Birmingham de op
roep van een islamitische voor
ganger tot gebed. Het betreft hier
een proef van een maand. Acht
luidsprekers zenden vanuit de
centrale moskee de oproep uit.
Aan het eind van de proef zal
worden beslist of de versterkte
oproep definitief wordt, dan vijf
keer per dag.
De anglicaanse dominee John
Hutt van de kerk van St. Albans
erkent, dat het geluid niet harder
is dan zijn eigen kerkklok, maar
hij is wel bang dat het zal worden
opgevoerd als eenmaal definitie
ve toestemming is gegeven. "En
geloof me", zei hij waarschu
wend, "ik maak me niet druk om
niets". Hij is soldaat in Jemen ge
weest. "Ik heb het geluid daar
gehoord".
(In Birmingham - met 1 mil
joen inwoners - wonen 80.000
immigranten. Een groot aantal is
moslim).
Wijn. De wijnkenners in
Amerika moeten het voortaan
doen zonder een gewaardeerde
specialiteit. Na büna honderd
jaar komt er geen 'jezuïetenwijn'
meer uit Californië. De orde
heeft haar bedrijf in Saragota
verkocht. Twee slechte oogsten
brachten de jezuïeten ertoe, hun
landgoed, waar de ordeleden li
chamelijke arbeid konden ver
richten, van de hand te doen.
De wijn was vooral bestemd
voor kerkelijke doeleinden, maar
had ook in de winkel een heel
goede naam.
Explosie. De Braziliaanse
kardinaal Aloisio Lorscheider
heeft in een interview met een
krant regering en grootgrondbe
zitters gewaarschuwd voor een
'sociale explosie' als niet snel een
vérgaande agrarische hervor
ming wordt uitgevoerd. Hij voor
spelde, dat de hongerigen van
het platteland en de krottenwij
ken de levensmiddelenbedrijven
en luxueuze residenties dan zul
len binnendringen. "De kerk ziet
dat niet graag, maar de groot
grondbezitters lokken het wel uit
met hun 'infantiel en weinig uit
gewogen gedrag".
"Agrarische hervorming'zei
de kardinaal, "moet vreedzaam
tot stand komen". Hij veroor
deelde de grootgrondbezitters
die zich hiertegen bewapenen.
Beroep. Secretaris-generaal
Beyers Naudé van de Zuidafri-
kaanse Raad van Kerken heeft
een beroep gedaan op president
Botha om het verbod op de be
vrijdingsbeweging 'Afrikaans
Nationaal Congres' op te heffen.
Deze organisatie bestaat ruim ze
ventig jaar en werd in 1960 bui
ten de wet gesteld. "Het zou van
politieke wijsheid getuigen, een
open politieke strijd aan te gaan
met deze beweging en haar ei-
Hervormde Kerk: beroepen
te Doetinchem M. G. Pettinga en
mevrouw E. S. Pettinga-Burger
Longerhou-Schettens-Schraard
-Wons (Fr.), te 'sGrevelduin-
Capelle G. S. A. de Knegt Hui
zen.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Breda G. J. van Pijke-
ren Hilversum; aangenomen
naar Buitenpost J. Mak Bun
schoten-Spakenburg, naar Arles-
heim (Zwitserland) H. J. Nie-
meyer, predikant van de Neder
landse Evangelische Vereniging
in Zwitserland, verbonden aan
de kerk van Apeldoorn, aangeno
men de benoeming tot predikant
van de Nederlandse Evangeli
sche Vereniging in Zwitserland
M. H. H. van Es, wetenschappe
lijk medewerker aan de Vrije
Universiteit in Amsterdam, wo
nende in Hoofddorp, naar Mole
naarsgraaf-Brandwijk kandidaat
L. van de Peppel Zeist.
Gereformeerde Kerken Vrij-
gemaakt: beroepen te Urk G. F.
de Kimpe Gees (Dr.), te Zeist M.
Nap Leusden.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Waarde (ZJ.
Mijnders Veenendaal. voor
Hoofddorp J W Verweu Ridder
kerk
