Damrak begint jaar met nieuwe records
'Boerenkaas uit
Orvelte moet 'n
begrip worden'
Enka's nylon tot op
de draad versleten
Postbank wil een
vriendelijk imago
Dollarkoers herstelt zich
SEsa.'WEGWIJS MAKEN
f
j
y
ZATERDAG 4 JANUARI 1986
Kort Zakelijk
CAO-akkoord
De leden van de Vervoersbond
FNV hebben de onderhandelings
resultaten voor een nieuwe CAO
voor de sector machinale overslag
(ertsen en kolen) zowel in Rotter
dam (1500 werknemers) als Am
sterdam (200 mensen) per referen
dum goedgekeurd. Meer dan de
helft van de leden bracht een stem
uit en in Rotterdam en en Amster
dam stemde tachtig procent in met
het akkoord.
Ontslagaanvraag
Het installatiebureau Ten Kate
in Hoogeveen heeft bij het ge
westelijk arbeidsbureau een ver
gunning aangevraagd voor ontslag
van alle 52 werknemers. Het be
drijf verkeert in grote financiële
moeilijkheden als gevolg van het
teruglopen van de activiteiten in
de bouw, waardoor de schulden
van het installatiebureau zijn opge
lopen.
Koersen gestegen
De aandelenkoersen op de effec
tenbeurzen in West-Duitsland zijn
vorig jaar met gemiddeld 72,8 pro
cent gestegen, zo blijkt cijfers die
gisteren zijn gepubliceerd door het
Westduitse bureau voor statistiek.
Het indexcijfer voor de koersen
stond aan het eind van het jaar op
284,7 punten (eind 1980 is 100), het
hoogste niveau in het bestaan van
de Bondsrepubliek.
Winst UCN
Ultra Centrifuge Nederland NV
(UCN) in Almelo heeft over 1985
een winst geboekt van ten minste
twintig miljoen gulden. Dat is 2,5
mihoen gulden meer dan het jaar
ervoor. Dit heeft voorzitter drs. W.
Tieleman van de UCN-directie gis
teren bekendgemaakt in zijn
nieuwjaarstoespraak. UCN is de
Nederlandse partner in Urenco, de
Brits-Westduitse-Nederlandse or
ganisatie voor de verrijking van
uranium.
Rendement
De warmtekrachtcentrale in En
schede, die op dit moment proef
draait, kan een elektriciteitsrende
ment halen van bijna 50 procent.
De centrale is hiermee de eerste ter
wereld in zijn soort met zo'n hoog
rendement. Dit heeft de directie
van de Elektriciteitsmaatschappij
IJsselcentrale (IJC) gisteren in
Zwolle bekend gemaakt.
Gasprijs lager
De gasprijs voor de Nederlandse
glastuinbouw bedraagt in het eer
ste kwartaal van 1986 37,295 cent
per kubieke meter. Een woord
voerder van het Landbouwschap
heeft dit gisteren meegedeeld. Dat
is ruim vier cent lager dan de prijs
die in de laatste drie maanden van
1985 moest worden betaald (41,341
cent). De gasprijs voor de glastuin
bouw is nu weer terug op het ni
veau van enkele jaren geleden.
Overname
De Graan Elevator Maatschappij
(GEM), onderdeel van HES-Beheer
hoopt binnenkort Europoort Silo
BV over te nemen van de Bunge
Groep, aldus een bekendmaking
van de GEM. Door de overneming
krijgt de GEM een silo in de Euro
poort met een opslagmogelijkheid
van 100.000 ton.
EMMEN (GPD) - De glorierijke
dagen van de populaire nylon over
hemden voor pa of de nylonkousen
voor moeder lopen op hun eind.
Een produkt van de jaren zestig en
zeventig dat bijna tot op de draad
toe is versleten, zou je kunnen zeg
gen. Nylon is binnen de textielwe-
reld verdrongen door polyester en
dan moet je als bedrijf de bakens
gewoon verzetten, redeneert men
bij de concernleiding van Enka.
„Wat niet meer verkocht wordt,
hoef je ook niet meer te produce-
De Enka-fabriek op het indus
trieterrein in Emmen is het enige
bedrijf van Akzo in Europa waar
de aloude nylonvezel nog wordt
gemaakt. Dat is nog een kwestie
van enkele jaren en dan worden de
produktiemachines in de inmense
fabriekshal gesloopt en wordt het
personeel bedankt voor de inzet.
Folyamide-textielgaren was het
eerste produkt dat Enka Emmen
maakte. Men begon in 1952 in een
kleine fabriek in Emmer-Compas-
cuum. Een fabriek die een flinke
injectie betekende voor de opbouw
van het economisch zwakke Zuid-
oost-Drenthe. „Door de enorme af
zet was men genoodzaakt fors uit
te breiden en bouwde men de eer-
i grotere produktie-af-
delingen in een spiksplinternieu
we fabriek in het hoofddorp Em
men", vertelt Akzo-woordvoerder
Ton Wansink.
Naast de groeiende fabriek in
Emmen werd de nylonvezel ge
maakt in vestigingen in Ierland en
West-Duitsland. Onder de naam
British-Enkalon en Enka-Glanz-
stof rolden jaren achtereen, net als
in Emmen, kilometers kunstzijde
van de machines. De textielhandel
wist er wel raad mee. Overhemden,
nylonkousen, schorten, lingerie -
ja, waar voor werd eigenlijk geen
nylon gebruikt?
De eerste teruggang in de afzet
zette door toen de Italianen zich
begin zestiger jaren gingen be
moeien met de toelevering van
grondstoffen aan de textielindus
trie. „Die gooiden flink roet in het
eten, de eerste polyesterproduktie
kwam op gang". Voor Akzo alle re
den in te spelen op de toen veran
derende marktsituatie. De fabriek
in Ierland werd gesloten, die van
Wuppertal in West-Duitsland volg
de. „De machines werden overge
bracht naar Emmen, waar de pro-
duktie werd geconcentreerd".
In het begin werd de nylonvezel
De produktiebedrijven
worden gesloten.
wereldwijd verkocht. „Maar dat
liep in de loop der jaren ziendero
gen terug en alleen Europa bleef
als afzetgebied over". Ook hier
loopt dat nu sterk terug, met de be
kende gevolgen van dien: 650 ar
beidsplaatsen minder te verdelen.
„Inspelen op nieuwe marktsis-
tuaties. bijsturen van je bedrijfs
voering. Daar is niks vreemds
aan," zegt Wansink. „We gaan er
bovendien van uit dat van de 650
mensen die nu nog een boterham
verdienen binnen de afdeling po-
lyamide-textielgarens er niet één
zal worden ontslagen". Enka zal
proberen de mensen elders binnen
het bedrijf onder te brengen. „Dat
neemt niet weg dat er per saldo
voor de regio Emmen 650 arbeids
plaatsen verloren gaan, en dat vin
den wij natuurlijk ook jammer.
Maar het is niet anders".
De genoemde einddatum 1990 is
geen vuurvast gegeven. „We gaan
er wel van uit, maar er mag niet de
indruk worden gewekt dat er al
kant en klare schema's voor ont
slagaanvragen op tafel liggen, inte
gendeel. We willen de hele afbouw
goed begeleiden met alle betrokke
nen en de mensen binnen boord
houden. Dat is ons streven als be
drijf. Slecht gaat het zeker niet met
Enka. We beginnen met het 'Ara-
mide-project' en investeren dit jaar
250 miljoen gulden in nieuwe ma
chines. Het is alleen met de nylon
afgelopen en daar hoeven we niet
dramatisch over te doen".
AMSTERDAM (GPD) - Voor re
keninghouders bij de Postgiro en
de Rijkspostspaarbank (RPS) is er
sinds 1 januari in de praktijk nau
welijks iets veranderd. Maar zij zijn
nu geen klanten meer van een
overheidsinstantie. De Postbank
NV is namelijk een particulier be
drijf, een zelfstandige instelling,
met de staat als enige aandeelhou
der. En als het aan tijdelijk be
stuursvoorzitter drs. Ph. Leenman
ligt, dan mag de afkomst als over
heidsinstelling zelfs niet meer her
kenbaar zijn.
Voorkomend
Trefwoorden zijn onder meer:
klantgericht denken, het verlenen
van goede service en het (verder)
beperken van de kosten. Om te
kunnen concurreren met de ande
re banken moet de Postbank de
klanten eigenlijk nóg vriendelijker
en voorkomender behandelen. Dat
geldt dan vooral, aldus Leenman,
op de werkvloer, in de kantoren
van de Postbank dus, die gevestigd
zijn in de 26 a 2700 postkantoren
van Nederland. Dat aantal wordt
overigens op geen stukken na ge
haald door andere banken. De
Postbank maakt nu gebruik van
PTT-diensten en betaalt daarvoor
volgens zuivere bedrijfseconomi
sche maatstaven.
De omsmelting van Postgiro (5,2
miljoen rekeningen) en RPS (7,2
miljoen spaarrekeningen) in de
Postbank - het „verhangen van de
bordjes", zoals bestuurslid drs.
Schotsman het noemde - heeft 50
miljoen gulden gekost. De nieuwe
Postbank, waarbij ongeveer 10.000
mensen werken, mag niet alles
doen wat de normale handelsban
ken kunnen. Het hele effectenver
keer en nagenoeg het hele verzeke-
ringsverkeer is verboden terrein
De bank gaat zich echter wel
meer toeleggen op de markt voor
zakelijke kredieten. Tot nu toe
hadden Postgiro en Rijkspost
spaarbank daartoe in feite geen
mogelijkheden. Maar ongeveer 200
bedrijven mochten hun rekenin
gen overtrekken, als het saldo dan
maar weer binnen twee of acht da
gen zal worden aangevuld. De
Postbank zal in eerste instantie
vooral moeite doen voet te zetten
op de markt van op consumptie ge
richte bedrijven.
Kennis
Bestuurslid drs. Schotsman
merkte op dat er natuurlijk beper
kingen zijn bij de kredietverlening
aan het bedrijfsleven. Ten eerste
wil de Postbank niet al te grote risi
co's lopen en ten tweede is de ken
nis over deze markt eigenlijk nog
niet in huis. Daarom zullen in de
loop van dit jaar de heren Unger en
Van der Lugt de Raad van Bestuur
komen versterken. Ze zijn afkom
stig van respectievelijk de Rabo-
Bank en de Nederlandse Krediet
bank. Van der Lugt wordt per 1
september voorzitter van de Raad
van Bestuur.
De Postbank verwacht dit jaar
een winst te behalen die groter is
dan de 450 miljoen die RPS en
Postgiro in 1985 maakten. Die stij
ging komt door een betere bedrijfs
voering en vooral omdat de RPS
inmiddels veel laagrentend uit
staand kapitaal heeft omgezet in
hoogrentende leningen. Hiermee
gepaard gaande koersverliezen zijn
inmiddels verwerkt. Zij zullen het
resultaat over 1986 niet meer beïn
vloeden.
In de regio Eindhoven/Tilburg
kan binnenkort geld „uit de muur"
worden getrokken. Daar krijgen
achttien postkantoren geldauto
maten. De Postbank is van plan
om in de komende jaren enkele
honderden van deze automaten in
het hele land te plaatsen.
AMSTERDAM (ANP) - De Amerikaanse dollar heeft zich gisteren her
steld van het koersverlies eerder in de week. De belangrijkste oorzaak
daarvan was de uitspraak van de president van de Japanse centrale bank
dat de dollarkoers ten opzichte van de yen niet verder moet dalen en
dient te blijven staan op het huidige niveau van omstreeks 200 yen.
Op de wisselmarkt in Amsterdam werd gisteren voor de dollar een
officiële middenkoers vastgesteld van 2,7760 gulden. Dat was twee cent
meer dan de 2,7560 gulden van donderdag en ruim 4,5 cent meer dan het
dieptepunt van 2,73 gulden dat donderdagavond werd bereikt tijdens de
valutahandel in New York. Tegen het slot van de handel in Amsterdam
noteerde de dollar gisteren ongeveer 2,7750 gulden.
ADVERTENTIE
Een computer is eigenlijk IAAT M\TG T I
nét een mens. je moet ermee leren L/l/A. 1 WIN O LJ
het ook niet bij computers verkopen alleen. Capi-Lux TVT IJC T
gaat verder. Zorgl voor een gedegen stuk opleiding en J_L\| ILL. 1
9 Bij de aanschaf van een of COMPUTER'
meer computers zit dan ook automa-
lisch een halve dag opstart-en software- TD C\T
instruktie inbegrepen. Is er behoefte aan VJCDClJIVCiN
meer begeleiding, dan kan dat In ons eigen opleidingscentrum ot, bij
voldoende deelname, gewoon bij u in het bedrijf Op Capi-Lux kunt u rekenen,
voor korte doelgerichte workshops én voor intensieve training in specifieke
softwaretoepassingen.
Dat Capi-Lux daarnaast ook nog eens de drie grote topmerken in
huis heeft, u alle mogelijke randapparatuur kan aanbieden en naast het
opleidingscentrum óók een eigen technische dienst heeft, maakt extra
duidelijk dat u met een all round computerbedrijf te maken hebt
^CAPI-LUX
^COMPUTER
iCENTER
AMSTERDAM: UTRECHT:
Basisweg 40, Tel. 020-149015 St. Jacobsstraat (hoek Oranjestraat)
Scheldeplein 10, Tel. 020-643526 Tel. 030-311413
TRAINING ZONDER NONSENS
AMSTERDAM (GPD) - De Am
sterdamse effectenbeurs ging
ditmaal opgewekt en in blijven
de hausse-stemming over de
drempel. Het oude jaar werd uit
geluid met historische topstan-
den voor zes van de acht beurs-
groepen, die door het Centraal
Bureau Statistiek op indexbasis
worden bijgehouden. Het nieu
we jaar begon met nieuwe re
cords, maar nu voor alle acht. En
opnieuw was het de lokale markt
die het hardst liep. Zo kon bij
voorbeeld de industrie donder
dag maar liefst acht punten aan
trekken.
door
C. Wagenaar
Het algemeen beursgemiddel-
de beëindigde 1985 op 255 tegen
185 begin januari 1985, zodat de
jaarstijging exact op 37 procent
is uitgekomen. De tragere ont
wikkeling rond de internationals
in vooral de tweede helft van
1985 leidde ertoe dat dit stij
gingspercentage aanmerkelijk
lager is gebleven dan de 60 pro
cent waarmede het lokaal gemid
delde vorig jaar kon stijgen.
De decembermaand heeft zich
enorm geweerd. Tot op de laatste
dag bleef het buitenland onze
aandelen wegkopen. Het leek
wel of sommige internationale
beleggingsgroepen door het dol
le heen waren, want de koers-
sprongen werden groter r
te het jaareinde dichter naderde.
Markttechnisch was er sprake
van dunne handel, omdat het
grote publiek vrijwel niet bereid
was materiaal te verkopen, ter
wijl de animo om te kopen juist
zeer groot was. Dit kwam vanwe
ge een paar voor Amsterdam
zeer positieve berichten rond de
kerstdagen, die een gunstig licht
wierpen op het nieuwe jaar. Zo
verwacht de OESO voor ons land
een lage inflatie van rond 1,5 pro
cent en een voortgaande econo
mische groei van tenminste 2,5
procent.
Daarnaast wees een enquête van
de gezamenlijke kamers van
koophandel ook op een groot op
timisme binnen ons bedrijfsle
ven, want dat verwacht een nog
beter 1986 dan het al zeer gunstig
uitgevallen 1985. De eerste
beursdag van het nieuwe jaar
ontving daar meteen een nieuwe
impuls overheen door de verkla
ring van topeconoom Rutten, dat
de economische groei in 1986
zelfs 3 procent kan worden.
Kortom, het feest kan niet op.
En er zijn eigenlijk nauwelijks
dingen aanwijsbaar waarop een
zekere beursreactie zou kunnen
worden gebaseerd. Daarbij komt
dat ook op wat langere termijn
de economie er voor ons land
volgens professor Rütten veelbe
lovend uitziet. Alleen het aard
gas geeft enige zorgen voor het
nieuwe jaar door de wankele
olieprijzen en voor 1987 door de
lagere volumenexport.
Maar dat zijn zorgen voor later,
voorlopig is de beurs op de eer
ste plaats ingesteld op een
stroom van zeer gunstig bedrijfs
nieuws, dat nu via de nieuwjaars
boodschappen binnenkomt. Zo
meldde om te beginnen Gist-
Brocades een even gunstig twee
de halfjaar 1985 als in de eerste
helft was bereikt. Kluwer heeft
door een aanzienlijke sanerings
voorziening de winst over 1985
weliswaar een kwart moeten in
perken, maar verwacht over 1986
een formidabel herstel tot ver bo
ven het goede jaar 1984.
Akzo behaalde een definitieve
overwinning op concurrent Du-
pont nu de rechter de invoer in
ons land van de nieuwe aramide-
vezel definitief heeft verboden.
Het concern voert al enige jaren
een verwoede wereldwijde oc-
trooienstrijd met zijn Ameri
kaanse rivaal. Wessanen ten slot
te deelde mede dat de winst in
1985 met 25 procent was geste
gen. Het nieuwe jaar wordt zeer
positief tegemoet gezien en aan
deelhouders zullen binnenkort
voor een aandeel van 20 gulden
vier nieuwe van vijf gulden ont
vangen.
En zo zullen er de eerstkomen
de weken ongetwijfeld ontelbare
zeer gunstige bedrijfsuitkomsten
de revu passeren. Het enige blij
vende gevaar voor Amsterdam
kan. voor de korte termijn, van
uit Wall Street komen en op wat
langere termijn van de binnen
landse politiek. Wat deze laatste
betreft zullen de nu opeenvol
gende opiniepeilingen zeker in
het buitenland met argusogen
gevolgd worden. Een hoogte
punt daarbij zullen de in maart te
houden gemeenteraadsverkie
zingen vormen.
Maar, zoals opgemerkt, vormt
voorlopig het gedrag van de
Newyorkse effectenbeurs een
belangrijker kompas voor onze
beurs.
Binnenkort worden de jaarre
sultaten van het Amerikaanse
bedrijfsleven bekend en aange
nomen mag worden dat de mees
te uitkomsten de sterk opgebla
zen aandelenkoersen niet zullen
rechtvaardigen. De dan optre
dende teleurstelling kan alleen
gepareerd worden als de Ver
enigde Staten deze maand tot
een discontoverlaging overgaan.
De meeste analisten hopen en
verwachten dat, maar vele eco
nomen zijn daar nog niet zo ze
ker van. De geldhoeveelheid is
vorig jaar in de Verenigde Staten
enorm toegenomen en de prijzen
begonnen in het late najaar plot
seling flink te stijgen.
Blijheid
Maar het Damrak ziet voorlo
pig alleen maar blijheid en
vreugde. De stijging was in de
enkele dagen sinds de laatste
beursdag voor Kerstmis in gul
dens bijna niet meer vast te leg
gen. Beter werd het in procenten
van de beurswaarde te gaan re
f
QHÏÏ33
w
E
E
K
kenen. Vijf'procent meer won
nen ABN, Amrobank en de Ne
derlandse Middenstands Bank,
evenals Gist-Brocades, terwijl er
10 procent meer betaald werd
voor Amev, Wessanen, Centrale
Suiker Maatschappij, Gamma en
Giessen de Noord. Alleen Ko
ninklijke Petroleum en de KLM
hadden moeite overeind te blij
ven
Ook de Europese Optiebeurs
beleefde gouden dagen. Door de
vele vrije dagen was het niet mo
gelijk een duidelijke vergelijking
voor de omzetten te trekken,
maar dagomzetten van meer dan
70.000 contracten waren niet
zeldzaam. In 1984 had deze beurs
vaak een week nodig om tot zulk
een omzet te komen. Het opval
lende hierbij was dat de vraag
naar calls voor vele aandelen
sterk toenam.
ORVELTE (GPD) - Goudse,
Edammer, Leidse, Emmentaler,
Rocquefort, Gorgonzola, Gruyè
re en Cheddar. Aan dit rijtje kan
over een aantal jaren een nieuwe
toegevoegd: Orvelter kaas. Al
thans. kaasmaker Albert Muskee
(38) in Orvelte hoopt stilletjes dat
dit gaat gebeuren. Orvelter boe
renkaas moet een begrip gaan
worden.
Eind mei werd in het Drentse
monumentendorp Orvelte een
geheel nieuwe attractie geopend,
of heropend is misschien beter
gezegd. De voormalige coöpera
tieve handkrachtzuivelfabriek
De Onderneming die van 1899
tot 1908 in Orvelte gedraaid
heeft, werd voor het publiek ge
opend. Het oude fabrieksgedeel-
te is als museumpje ingericht en
in het boerderijgedeelte kwam
een kaasmakerij. De stichting
Orvelte trok voor deze kaasma-
zuivelfabriek Acmesa, Albert
Muskee, aan. Muskee, die in Or
velte geboren is en er tot zijn
achttiende woonde, is al twintig
jaar kaasmaker van beroep.
Smaak
„Ons doel hier is om een kaas
met eigen smaak en karakter te
ontwikkelen. Orvelte moet een
heel eigen kaas krijgen. Het zou
zo moeten worden: als je niet
met een stuk kaas uit Orvelte te
rugkomt, heb je Orvelte eigenlijk
maar half gezien", zegt Muskee.
Vroeger, toen er nog allemaal
kleine kaasfabriekjes waren, kon
je, als je tenminste een fijnproe
ver was. verschil proeven tussen
kaas van de ene en van de andere
fabriek. Doordat de kleine kaas
fabriekjes niet meer bestaan - ze
werden voor het grootste deel
opgeslokt door enkele grote
broers - heeft kaas een veel neu
tralere smaak gekregen. De melk
komt nu in één grote plas te
recht, waardoor de verschillende
kruiden van de afzonderlijke ge
bieden niet meer te proeven zijn.
Dat nu, hoopt Muskee terug te
krijgen. „Dat moet kunnen, want
we krijgen de rhelk steeds van
één en dezelfde boer".
De kaasmakerij is ambachte
lijk opgezet, op de ouderwetse
manier. Dus met houten vaten en
kaasdoeken, maar zonder kleur
stoffen. Het produktieproces
kent overigens enkel' moeilijk
heden. Muskee: „Kaasmaken
moet gebeuren in een schone
omgeving, om besmetting te
voorkomen. Maar omdat we een
recreatief en educatief project
zijn, komt hier veel volk kijken
hoe dat kaasmaken nou gaat. Dat
houdt een groot risico van be
smetting in. Het publiek staat
weliswaar achter een balie, maar
toch heb ik in de afgelopen
maanden bemerkt dat er zo nu
en dan vuiligheid in de produk-
tiehal terechtkomt. De kans op
besmetting is des te groter, om
dat we hier kaas maken op de
boerenwijze. Dat wil zeggen met
rauwe, volle melk. zo van de
boer. De melk wordt niet gepas
teuriseerd, zoals op de zuivelfa
brieken, wordt hier niet verder
verhit dat tot stremtemperatuur
(ongeveer 30 graden)".
De stichting Orvelte heeft bij
het ministerie van landbouw een
verzoek lopen om de Orvelter
kaas het predikaat 'boerenkaas'
te mogen geven. Kaas mag deze
titel eigenlijk pas dragen, als het
melken èn het kaasbereiden op
één en dezelfde boerderij gebeu
ren. „Gelet op het educatieve ka
rakter van Orvelte en de ambach
telijke boerenkaasmakerij in het
bijzonder, is het aanbrengen van
het Rijkskaasmerk voor de boe
renkaas voor onze kaas van emi
nent belang", schrijft het stich
tingsbestuur aan landbouwmi
nister Braks.
Inmiddels heeft Muskee toe
stemming gekregen kruiden
door zijn kaas te mogen doen.
„Het gaat hier om de kruiden als
bieslook, peterselie, selderij en
dergelijke. Ik ben nu aan het uit
dokteren, welke hoeveelheden
de beste resultaten hebben".
Verenigde Staten produceerden
8,2 mij. personenauto's in 1985
DETROIT (Rtr.) De autoprodu
centen in de Verenigde Staten heb
ben het afgelopen jaar 8,2 miljoen
personenwagens geproduceerd,
het grootste aantal sinds 1979, zo
blijkt uit de produktiecijfers van
de fabrikanten. Het aantal is 5,5
procent groter dan in 1984 Het re
cord dateert van 1973 met 9,67 mil
joen personenwagens.
General Motors. Chrysler. Volks
wagen of America en de Ameri
kaanse vestigingen van Honda en
Nissan produceerden meer dan in
1984. Ford Motor Company daar
entegen produceerde 7.8 procent
minder doordat enkele produktie-
lijnen werden stilgelegend in ver
band met de introduktie van nieu
we modellen.
