Adembenemende expositie in Grand Palais
Beleid cultuurminister Jack I^ang laat 'duurzame sporen' na
Madonna van Breslau
Eeuwfeest Donatello
VRIJDAG 3 JANUARI 1986
KUNST
PAGINA 17
i
PARIJS (GPD) - Kunst in Pa-
rijs wil zeggen een adembene
mende tentoonstelling in het
Grand Palais onder de weinig
uitnodigende titel: „Oud en
nieuw, een keuze uit door de
staat verworven kunstwerken
tussen 1981 en 1985". De ten
toonstelling loopt tot 3 februa
ri, dat is een maand voor de
parlementsverkiezingen, en de
inleiders van de catalogus la
ten dan ook niet na aan te to
nen dat het kunstbeleid van de
non-conformistische minister
Jack Lang 'zyn duurzame spo
ren zal nalaten'.
jaren van onbegrip en dramatische
vergissingen. In de eerste plaats
zijn er de aankopen uit speciale
fondsen, die tijdens het socialisti
sche bewind aanzienlijk rijker wer
den voorzien dan vroeger. Een
tweede bron is de mogelijkheid tot
het betalen van successierechten
door middel van kunstwerken. Dat
kan sinds eind '68 daarover een
wet werd aangenomen. Het prach
tige Picasso-museum in de Parijse
Marais is op deze betaling van suc
cessierechten door middel van
schilderijen gebaseerd.
Een derde bron werd door het
bewind-Mitterrand aangeboord
met de instelling van de veel om
streden belasting op grote vermo
gens. Hoewel deze nieuwe en ty
pisch socialistische belasting lang
niet zoveel opbracht als was voor
gespiegeld, kon ze ook worden be
taald met kunstwerken, en dat le
verde enkele opzienbarende resul
taten op. Het grote klapstuk van de
tentoonstelling in het Grand Palais
namelijk Vermeers beroemde
MÜNCHEN (Rtr) - De Madonna van Breslau, een schilderij van Lucas
Cranach de Oude dat sinds de Tweede Wereldoorlog werd vermist, is
opgespoord en bevindt zich in Zwitserland. Dit beweert het Westduitse
tijdschrift Bunte Illustrierte.
Het werk, dat officieel heet 'Madonna under den Tannen' (Madonna
temidden van de pijnbomen), wordt door een niet nader genoemde Zwit
serse verzamelaar te koop aangeboden voor anderhalf miljoen mark.
Bunte schrijft dat het schilderij feitelijk ongeveer 30 miljoen mark
waard is. De echtheid is door kenners bevestigd en zij hebben een kleu
renfoto van het doek gepubliceerd, aldus Bunte.
Het schilderij maakte deel uit van de kerkschat van de kathedraal van
Breslau, dat nu Wroclaw in Polen is. Het verdween toen het ter bescher
ming tegen bombardementen werd overgebracht naar een cisterciën-
serklooster.
Cranach de Oude (1472-1553) was een vriend van Maarten Luther en
tijdgenoot van Albrecht Dürer.
Volgens Norbert Sakowski, hoofdredacteur van Bunte, werd de Ma
donna in 1947 uit wat toen Duitsland was gesmokkeld en werd een kopie
die tijdens de oorlog werd gemaakt, tot 1961 in Wroclaw versleten voor
het origineel.
De echte Madonna werd intussen verhandeld op de zwarte markt en
belandde uiteindelijk in Zwitserland. De huidige eigenaar heeft er alle
recht op onder de Zwitserse wet, maar een koper kan optreden verwach
ten van de justitie in München, die een opsporingsbevel heeft uitstaan.
FLORENCE (AFP) - Florence, Europese culturele hoofdstad van 1986,
brengt in het nieuwe jaar met culturele manifestaties hulde aan Donato di
Niccolo' di Betto dei Bardi, 'Donatello', (1386-1466), animator van de Flo
rentijnse Rinascimento, ter gelegenheid van het zesde eeuwfeest van zijn
geboorte.
Voor de beroemde beeldhouwer die Florence van de Middeleeuwen
zou binnenvoeren in de Renaissance, is het Bargello-muzeum uit de der
tiende eeuw opnieuw ingericht en is elders een tentoonstelling gemaakt
die een buitengewoon panorama biedt van de hele beeldhouwkunst van
de Renaissance.
In de grote zaal van het Bargello staan de, nog gotische, eerste David
van marmer uit 1408 naast een energieke en zeer moderne marmeren Sint
Joris uit 1416, een jonge David van brons, naakt onder zijn vreemde hoed,
en een jonge Sint Jan met uitgemergeld gezicht.
Er is ook een tentoonstelling georganiseerd over het vreemde lot van
Donatello na zijn dood: drie eeuwen vergetelheid en stilte met de zegen
van Montesquieu en zijn "mauvaise status de Donatello" (de groep Ju
dith en Holofernes), en langzaam eerherstel in de negentiende eeuw dat
zou uitdraaien op een rage. Zo zou het Parijse Louvre, belust op een
Donatello, in 1865 een "authentiek werk" van zijn hand kopen om er
achter te komen dat het een kopie van de hand van een Florentijnse
kunstenaar was....
SCALA-SCHANDAAL - De directeur van het Teatro alla Scala in Milaan,
Carlo Maria Badini, is wegens wanbeheer aangeklaagd bij de justitie.
Naar gisteren werd meegedeeld diende de zanger Giuseppe Zecchillo de
aanklacht in, nadat hij had geconstateerd dat Badini ter opening van het
seizoen 400 vrijkaarten had uitgedeeld.
Zecchillo eist dat de namen van de gasten van Badini bekendgemaakt
worden, zodat kan worden vastgesteld of de directeur persoonlijke rede
nen voor de uitnodigingen had.
'Astronoom', die jarenlang i
bezit van de Franse Rothschilds
was. Tevens stonden de Roth
schilds een ander klapstuk uit hun
collectie af: de luitspeler van Frans
Hals, die ook in het Grand Palais te
door
Rudolph Bakker
En er is meer: een prachtige
Egyptische terra-cotta van een we
nende vrouw, een Cranach, een in
terieur van de Haarlemse St. Bavo
van Saenredam en onder andere
twee formidabele Monets: de Ek
ster en de 'rue Montorgueil'. Mo
nets 'Ekster' uit 1860 was al te zien
op de tentoonstelling over „het im
pressionisme en het Franse land
schap" begin van dit jaar. Het is
een van sneeuw twinkelend taf-
reel, dat een magisch licht ui-
straalt. De bevlagde 'rue Montor
gueil' uit 1878 is al 'klassiek' en im-
pressionistischer in de schoolse zin
van het woord. En er zyn aanzien
lijke werken van onder meer Cé-
zanne, Matisse, Giacometti en De
Stael.
De Fransen gaan er prat op in de
vorige eeuw Vermeer te hebben
herontdekt, wat niet wegnam dat
het Louvre van de 32 bekende Ver-
meers alleen de Kantwerkster be
zat. De geschiedenis van de 'astro
noom', ook wel de 'astroloog' ge
noemd, is sinds 1713 te volgen.
Sinds 1888 was hij in het bezit van
de Franse Rothschilds. In de laat
ste oorlog werd het doek door de
Duitsers gestolen, maar door de
geallieerden in 1945 teruggevon
den en aan de rechtmatige eigena
ren teruggegeven.
Op een foto in Guy de Roth
schilds recente best-seller 'Contre
bonne fortune' is de „astronoom"
afgebeeld in de bibliotheek van et
prachtige Hotel Lambert, dat de
Rothschilds op het Parijse lie
Saint Louis bezitten. Het staat daar
in een banaal-gouden omraming,
terwijl het nu te zien is in een Hol
landse 17e eeuwse lijst, die door de
Amsterdamse Galerie de Boer spe
ciaal ter gelegenheid van de komst
van het doek naar het Louvre werd
afgestaan.
Het socialistische kunstbeleid
zal zijn 'duurzame sporen' ook na
laten omdat het voor het eerst aan
dacht heeft geschonken aan de ve
le in armoede voortlevende provin
ciale musea, die nu aankoopfond
sen ter beschikking kregen en deel
hebben aan de doeken die de staat
in plaats van successierechten en
vermogensbelasting verwerft. Zo
gaat een pasverworven Cézanne
naar het voor milj oenen gerestau
reerde Museum Granet in Aix en
Provence, waar de schilder woon
de.
De charme van de grote exposi
tie in het Grand Palais is dat ze de
indruk wekt de verzameling van
een super-maecenas te zijn, die
zich uit alle tijdperken het mooiste
heeft aangekocht en de kijker van
de ene verbazing in de andere doet
vallen.
De tentoonstelling is tot 3 fe
bruari elke dag behalve dinsdag
geopend van 's morgens 10 tot 's
avonds 8, woensdag tot s'avonds 10
uur. De wachttijden zijn bij uitzon
dering gering.
Johannes Ver
ier: astronoom
(foto's GPD)
Letterkundige
Joh. van Ham
(93) overleden
MIDDELBURG/LEIDEN (GPD) -
De voormalige leraar Nederlandse
taal- en letterkunde dr. J. van Ham,
die na de Tweede Wereldoorlog in
een kwaad dag:ocjt heeft gestaan
wegens zijn samenwerken met de
Duitse bezetter, is deze week op 93-
jarige leeftyd in Middelburg
overleden. Johannes van Ham
werd in maart 1892 in Middelburg
geboren, was leraar aan de Chr.
HBS in Leiden (1921-1941) en aan
de Rijkskweekschool in Middel
burg (1954-1959). Hij promoveerde
in Leiden in 1932 op de uit de 13e
eeuw daterende Oudijslandse Lax-
doela Saga.
In 1941 stapte hij van het onder
wijs over naar het Departement
van Volksvoorlichting en Kunsten
waar hij hoofd van de afdeling
Boekwezen werd. Deze afdeling
hield zich onder meer bezig met
ras en gezindheid van schrijvers,
publikatievergunningen en -verbo
den alsmede de toewijzing van pa
pier.
Berucht werden Van Hams aan
drang bij de Duitsers scherpe
maatregelen te nemen tegen
Adriaan Roland Holst, het 'onscha
delijk' maken van het tijdschrift
'De Gids' en - in augustus 1943 - de
presentatie aan de bezetter van zijn
lijst van verboden schrijvers.
Van Ham was in de periode 1941-
1945 medewerker en (hoofdredac
teur van bladen als 'De Waag', 'De
Schouw' en 'Groot Nederland'. Na
de bevrijding werd hij door de Ee-
reraad voor de Letteren voor lange
tijd uitgesloten van elke vorm van
publikatie. Daarna was hij - tot aan
zijn pensionering - leraar aan de
Rijkskweekschool in Middelburg.
Hij werkte daar nog mee aan het
'Zeeuws Tijdschrift' en verzorgde
boekjes als 'Middelburg in ansich
ten' en 'Prentenboek van Middel
burg' (1969 en 1971).
Voor de oorlog speelde Van Ham
een vooraanstaande rol in het lite
raire midden van de 'Jong Protes
tanten'. Zo was hij onder meer re
dacteur van de tijdschriften 'Op
gang', 'Opwaartsche Wegen' en 'De
Werkplaats', samensteller van de
opstellenbundel 'Marnix van Sint
Aldegonde', schrijver van school
boeken en samensteller/inleider
van verschillende bloemlezingen
uit de christelijke poëzie.
Expositie
Akropolis
verlengd
AMSTERDAM (ANP) - De ten
toonstelling 'De Akropolis van
Athene, onderzoek, behoud en her
stel 1975-1983' in de Nieuwe kerk
in Amsterdam is in verband met de
grote belangstelling verlengd tot
en met 15 januari 1986. In het kader
van deze expositie worden op 6 en
7 januari drie lezingen gehouden.
Op 6 januari spreekt A. Tanoutas
over 'De geschiedenis van de Akro
polis vanaf de zeventiende eeuw'.
Op 7 januari houden ir. Zambas en
M. Kores spreekbeurten over res
pectievelijk 'De Akropolis, techni
sche problemen en de huidige
werkzaamheden' en 'Het conserve
ringsplan voor het Parthenon'. De
aanvang van de lezingen is om
20.00 uur.
Exposities
rende de eerste drie weken van janua
ri in de Vleugel-galerie van Slot Zeist.
De expositie omvat tekeningen, etsen
n aquarellen.
Paul Stikkelorum heeft zich de
laatste jaren vooral laten inspireren
door de veranderingen in het Leidse
stadsbeeld. Thema's van zijn nieuw
ste werk: nieuwbouw en bouwval.
I landschap en bomen, planten en edel
stenen, uitgevoerd in uiteenlopende
technieken als ets. aquarel en pen-
krijttekening.
De expositie, die tot en met 26 ja-
luari duurt, is geopend dinsdag t/m
vrijdag van 10-17 uur. zaterdag en
zondag van 14-17 uur.
Leiden
Rijksmuseum voor Geologie en Mi
neralogie - Hooglandse Kerkgracht.
expositie over de Snellius 11-expedi-
i de 16e eeuw af tot heden t
der de titel 'Het aanzien van de kun
stenaar' en Nederlandse stillevens uit
de 17e eeuw ónder de titel 'Een stuc-
kie stilleggend goet'. t/m 5/1di t
i 10-17 i
i 13-17 i
i Ene van der Schalie.
Lukgalene - Arhan Güzelmanie.
schilderijen en grafiek bekende kun-
sternaars in bezit PTT. t/m 8'1ma t m
vr van 10-22 uur.
Burcht - Geert van Fastenhout.
schilderijen, t/m 5/1; woe t/m zo van
12-17 uur.
Caeciliastraat 18 - expositie kunste
naressen collectief 'Kopgroep', tot
half januari, openingstijden op af-
half januari, openi
spraak, tel. 413452.
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat. De KiJenge van Papoea
Nieuw-Guinea t.g.v. 10 jaar onafhan
kelijkheid. t/m 31/12: di tin za van 10-
17 uur. zo van 13-17 uur
Galerie Denise Stephan - Bakker
steeg. Gerrit van der Ven. schilderijen
en tekeningen, t/m 5/1vr. za en zo
van 13.30-17.30 uur
Ambrozijn - Noordeinde. Lidie
Bossen, schilderijen (olie en acryl),
tot eind febr.. dag. van 13-16 en 17-21
Galerie Fotomania - Koppenhink
Leiderdorp
Muzenhof - Gordijnsingel. Ineke
Bergh, pentekeningen en Jochen
Wüstenfeld. olieverfschilderijen, t/m
8/1: ma t/m vr van 14-18 uur. za van
9.30-12.30 uur.
Noordwijkerhout
Openbare Bibliotheek - textiel en
plastiekjes van Danielle Orelio. t/m
17/1. ma. woe. vr van 14-17 en 19-21
uur. do van 10-12 uur
Wassenaar
Galerie Henk de Greef - School
straat. Albert in 't Veld. beeldend
kunstenaar en dichter, t/m 8/1: di t/m
Zoeterwoude
JVC Art Gallery - Energieweg. Paul
Marcus, schilderijen. Ellen van Loon.
Nieuwveen
De Veenhoeve - Wijnand Slokker,
aquarellen, t/m 13/2: ma t/m za van 10-
17.30 uur. vr tot 21 uur
Oegstgeest
Bibliotheek - Ria Roelofs. schilde
rijen (gouache/acryl) en kijkkistjes. t
Lezing
Kunst en kunstkritiek. Zo luidt de
titel van de lezing, die Janneke Wes-
seling dinsdagavond in de serie esthe-
tika bij Stichting Burcht zal houden.
Janneke Wesseling. die kunstgeschie
denis heeft gestudeerd in Leiden.
Amsterdam en de VS en werkzaam is
bij NRC Handelsblad, zal in haar le
zing ingaan op een aantal ontwikke
lingen sinds de Verlichting. Ontwik
kelingen. die het aanzien van de
kunst van vandaag hebben bepaald.
De lezing in de Burcht-galerie begint
om 20.30 uur.
Concerten
Klassiek
De Nederlandse concertpianist
Herman Uhlhorn geeft woensdag
avond een nieuwjaarsrecital in de Ku-
pelzaal van K&O. Uhlhorn voert een
programma van Mozart-composities
uit. Het vermeldt de Fantasie in D.
KV 397, het Rondo in D. KV 485. het
Adagio in b. KV 540. de Sonate in A.
KV 331. de Duport-variaties. KV 573.
de Fantasie in c. KV 475 en de Sonate
in c. KV 457
Herman Uhlhorn. die met vrijwel
alle Nederlandse symfonie-orkesten
concerten heeft gegeven, is als piano
pedagoog verbonden aan het
Utrechts conservatorium. Zijn optre
den in de Kapelzaal begint om 20.15
Marieke Palmboom (clavecimbel)
is zondagmiddag te gast bij Stichting
Burcht. Ze zal werken vertolken van
J.S. Bach. Purcell. William B.vrd.
Sweelinck e.a. Aanvang 16.00 uur.
Pop
De Golden Earring geeft vanavond
het al eerder aangekondigde concert
in de Leidse Stadsgehoorzaal. De
Haagse groep, die in de afgelopen
twintig jaar negentien langspeelpla
ten heeft gemaakt, zal behalve oude
nummers ook enkele nummers van
de in het komende voorjaar uit te
brengen nieuwe lp spelen. In het.
voorprogramma staat de groep Boom
Boom Mancini. Aanvang 20.15 uur.
Leiden
Schouwburg
za 4. 20.15 uur. Pleum Touw e.a. in
'Top Girls'.
ma 6. 20.15 uur. 'Jan Rap en zn
maat' van Yvonne Keuls.
woe 8. 20.15 uur, 'Hootenanny
theaterproject voor jongeren van 14-
18 jaar.
vr 10. 20.15 uur. Jenny Arean in
'Gescheiden vrouw op oorlogspad'.
LAKtheater
woe 8 t/m za 11. 20.30 uur. LAKdra-
ma produktie: 'Katzelmacher'.
Den Haag
Comedie met 'Eind van de Wereld'
van Arthur Kopit.
zo 5. 13 uur. di 7. woe 8. do 9. 20.15
uur, Haagse Comedie met 'De bruilof!
van Figaro' van Beaumarchais.
ma 6. 20.15 uur. Kitty Jansen. And-
re van den Heuvel in 'Veel succes,
mevrouw' van Ted Willis.
Diligentia
vr 3. 20.15 uur. De Meeuw van
Tsjcchow gespeeld door De Haagse
Comedie.
zo 5. 11.30
caal Ensemble Quink; om 14.30
Vo-
di 7. 12 45-13.30 uur. lunchtheater
voorstelling Ramses Shaffy.
woe 8. 20.15 uur. Arion Strijkersen
semble. leden van het Residentieor
kest.
do 9.20.15 uur. Gerrie van der Klein
'Op doorreis'
Circustheater
vr 3. za 4. 20.15 uur. Nooy's Volks
theater met 'In Holland staat een
huis'.
Appelthealer
lm 12 jan. 18.30 uur. Theatergroep
de Appel met 'Faust 1 11'.
Nederlands Congresgebouw
vr 3. 20.15 uur. 'Madame Arthur',
musical van Jos Brink en Frank San
ders
Amsterdam
Carré
vr 3. za 4. zo 5. 14 en 20.15 uur. Cir
cus Knie.
Concertgebouw
vr 3, gr. zaal. 20.15 uur. Nationaal
Jeugd Orkest o.l.v. Adam Gatehouse,
m.m.v. Youri Egorov. piano.
za 4. 20.15 uur. zo 5. 14.15 uur. gr
zaal. Concertgebouworkest o.l.v
Wolfgang Sawallisch.
do 9. 20.15 uur. Concertgebouwor
kest o.l.v. Lucas Vis. m.m.v. Yuri
Bashmet. altviool.
Cultureel Centrum Amstelveen
di 7. 20.15 uur. Veel succes, me
vrouw'. met Kitty Jansen en André
v.d. Heuvel.
woe 8. 20.15 uur. 'U spreekt met uw
moordenaar', met o.a. Kees Brusse.
Dc Kleine Komedie
t/m zo 5. 20.15 uur. Jenny Arean
met 'Gescheiden vrouw op oorlog
spad'.
Nieuwe De La Mar Theater
t/m zo 12. beh. ma. zo alleen 14 uur.
20.15 uur. Connv Stuart en Louis van
Dnk
Stadsschouwburg
vr 3 t/m zo 5. 20.15 uur.Yo alleen 14
uur. Het Publiekstheater met 'West-
kaai' van Koltès.
di 7. do 9. 20 uur. De Nederlandse
Operastichting met Turandot' van
Puccini.
Rotterdam
De Doelen
vr 3. kl. zaa. 20.15 uur. Serie Mees
ters aan het Klavier: Peter Donohoe.
piano.
zo 5. gr. zaal. 14.30 uur. Nationaal
Jeugd Orkest o.l.v. Adam Gatehouse,
m.m.v. Youri Egorov. piano.
woe 8. 12.45 uur. do 9. 20.15 uur.
Rotterdams Philharmonisch Orkest
o.l.v. Hartmut Haenphen. solist: Peter
Zazofsky. viool.
Luxortheater
vr 3. za 4. 20 15 uur. Jasperina de
Jong met 'De gekkin van de gracht'
di 7 t/m za 11. 20 15 uur. Sjoukje
Hoovmaaver en Manfred de
'Het Hemelbed'
Theater Zuidplein
