Bewoners doen alsof
er niets is gebeurd
Echtscheiding in Pastorie behoeft synodale aandacht
Drie maanden na aardbeving in Mexico
Eman: 'deze regering
moet redding brengen'
Achtergrond
VRIJDAG 3 JANUARI 1986
PAGINA 13
Reportage
MEXICO-STAD - "Vijf, vier, drie, twee, een. Vuur...!"
Op het moment dat in de als Maya-piramide versierde
televisiestudio afgelopen weekend de loting voor de
wereldkampioenschappen voetbal begon, klonk er een
paar kilometer verderop in Mexico-Stad een oorverdo
vende knal.
De Mexicaanse autoriteiten hebben de weekends uit
gekozen om de gevaarlijkste resten van de verwoesten
de aardbevingen van 19 en 20 september met explosie
ven uitzie weg te ruimen. Op het moment van de WK-
loting ging een luxe flatgebouw van zes verdiepingen
nabij het moderne centrum van de Mexicaanse hoofd
stad in de lucht.
Het is zaterdagochtend. Er zijn
een paar honderd mensen sa
mengedrongen om te zien hoe
het speciale kinderziekenhuis
van het tot voor kort zo indruk
wekkende medisch complex van
het Mexicaanse ziekenfonds te
gen de grond zal gaan.
"Het is niet hetzelfde als je het
op de televisie ziet", aldus Jaime,
een jongenman van een jaar of
twintig die samen met vijf vrien
den de hele nacht is doorgegaan
om "dit feest" te kunnen bijwo-
Voor het spectaculaire sloop
werk hebben de Mexicaanse au
toriteiten Amerikaanse experts
moeten aantrekken. Elke ont
ploffing kost meer dan 25.000
dollar. Omwonenden worden
geëvacueerd en ventilatieroos-
ters van de metro worden met
plastic afgedekt tegen de te ver
wachten gruis- en stofwolken.
De explosieven, ongeveer 300
kilo, bevinden zich onderin het
gebouw. De betonnen kolos
moet door zijn gewicht als een
pudding in elkaar zakken op het
moment dat de staalconstructie
door de hitte-ontwikkeling is
weggesmolten.
Vierhonderd bedden. Een ge
bouw van elf verdiepingen, elk
met een oppervlakte van 12.600
vierkante meter. Specialisten die
zich konden meten met die van
de peperdure particuliere zie
kenhuizen. Dagelijks kwamen er
2500 mensen op het spreekuur.
Er wordt luid geapplaudisseerd
op het moment van vernietiging.
"Hoera", gillen Jaime en zijn
vrienden, „was het niet prach
tig?"
Het eens zo fameuze "Centro
Medico" zal op dezelfde Tïlek
worden herbouwd. Het projekt
heeft nu al de naam "Siglo XXI"
(de 21-ste eeuw) meegekregen.
Toch zal het niet meer zo groots
en omvangrijk worden als het
was, want men zal niet hoger
bouwen dan vier verdiepingen.
Rondlopend in Mexico-Stad,
ontkom je niet aan het idee dat
de Mexicanen proberen te doen
alsof er niets meer aan de hand
is. Zelfs in het zo zwaar getroffen
centrum probeert iedereen de in
feite nog altijd rampzalige gevol
gen te negeren.
Een tien verdiepingen hoge
parkeergarage tegenover de in
ternationale persclub werd door
de aardbevingen danig bescha
digd. De eerste week durfde nie
mand meer zijn auto erin te zet
ten. Daarna begon men op de be
gane grond en de eerste verdie
ping weer te parkeren.
Inmiddels zijn de scheuren
met cement gedicht en is het eer
ste aanzicht wat opgeknapt. Als
je er niet op tijd bij bent, is er op
de achtste verdieping, even als
vroeger geen plekje meer te vin
den.
De strijd om te overleven in de
ze gigantische wereldstad doet
de aardbevingsrealiteit vergeten.
De basis-gegevens daarvoor zijn
eenvoudig: meer dan achttien
miljoen mensen moeten eten en
drinken, naar hun werk en weer
naar huis. Alles gaat weer bijna
zijn "gewone" gang. Niemand
heeft tijd om stil te staan bij de
risico's die de bouwvallen met
zich meebrengen.
Het verstikkende verkeer
dreunt en dribbelt vlak langs
zichtbaar overhellende gebou
wen. Hier en daar zijn de boven
ste verdiepingen in elkaar ge
zakt. Zelfs op de Paseo de la Re-
forma, de zes-baans brede hoofd
straat van het moderne Mexico-
Stad, bestaat op heel wat plaat
sen nog een enorm gevaar voor
vallend puin. Maar zolang je niet
naar boven kijkt, lijkt het net als
of er niets aan de hand is.
door
Rob Sprenkels
Mexico-Stad leeft gewoon ver
der. Het verkeer is een heksenke
tel. Ambulante verkopers probe
ren speelgoed aan de man te
brengen. In lompen gehulden
jongetjes hopen op een fooi na
ongevraagd de voorruit van een
auto schoon te hebben gepoetst.
Keurig in het pak gehulde kan- -
toorklerken verorberen snel een
"taco", een opgerold maispanne-
koekje met vlees of kip ertussen.
Maar niet alle Mexicanen heb
ben de aardbeving achteloos
achter zich gelaten. Volgens de
Unie van Buren en Slachtoffers
van de Negentiende September
"wonen" nog alijd 25.000 mensen
op straat; 15.000 hebben onder
dak gevonden in de officiële
"herbergen"; meer dan 100.000
bewonen gebouwen die op het
punt staan om in te storten; en
minimaal 70.000 zitten tijdelijk
bij familieleden of kennisen in
huis.
In de kampementen, op sport
velden en in parken, zijn de uit
alle delen van de wereld ge
schonken tenten vaak een luxe.
Veel mensen moeten het met
geïmproviseerde kampeergele-
genheden doen. De kou is inmid
dels de grootste vijand gewor
den.
Ook Mexico Stad kent op 2200
meter hoogte zijn winter, 's
Nachts wil de temperatuur soms
tot onder het vriespunt zakken.
Twee kinderen hebben ten ge
volge daarvan inmiddels het le
ven gelaten. Tientallen kampbe
woners zijn met astmatische
bronchitus of longontsteking in
een ziekenhuis opgenomen.
De aanwezigheid van activis
ten van de Slachtoffers-Unie bij
de WK-loting was daarom eigen
lijk al op de voorhand voorspel
baar. "De Wereldcup '86 is ab
surd. Geef het geld aan wonin
gen uit", zo luidde een van de
spandoeken.
En: "Met de anderhalf miljard
pesos (5,5 miljoen dollar) die het
perscentrum heeft gekost, had
men 83 flatwoningen in het cen
trum kunnen bouwen, en dat is
geen egotripperij. Zij die sterven
nemen niets met zich mee, me
neer Azcarraga".
Azcarraga is de president van
"Televisa", de commerciële Me
xicaanse televisie die miijoenen
aan het voetbalfestijn hoopt te
verdienen. Guillermo Canedo,
vice-president van de Internatio
nale Voetbal Federatie FIFA en
president van het organisatie-co
mité van de wereldkampioen
schappen in Mexico is tegelijker
tijd directielid van Televisa en de
Iber-Amerikaanse televisieorga
nisatie on.
Televisa heeft trouwens bijna
een monopolie wat de Spaanstali
ge TV in de Verenigde Staten be
treft en ook een dikke vinger in
de pap in de meeste Midden-
Amerikaanse landen, een we-
reldconqern dus.
De Mexicaanse regering heeft
inmiddels een paar duizend dak
lozen weten onder te brengen in
nieuwe woningen. Maar het tot
nu toe gehanteerde systeem van
goedkope koopwoningen en de
verstrekking van „zachte" kre
dieten is voor de meeste daklo
zen geen oplossing.
Zo kregen de i
op instorten staand pand in de
"Avenida Alvaro Obregon" wo
ningen aangeboden in de ten
noorden van Mexico-Stad lig
gende staat Hidalgo. "Een grote
kamer en een badkamer", aldus
Guadelupe Garcia, "waarvoor
we elke maand 20.000 pesos (45
dollar) zouden moeten betalen,
een bedrag dat elke zes maanden
verder zou stijgen".
Voor Guadelupe, haar man en
achttien kinderen een onmoge
lijkheid. Ondanks het feit dat de
echtgenoot van Guadelupe twee
banen heeft, overdag als vetman
en 's nachts als bewaker,
schraapt hij per maand nog geen
100 dollar bij elkaar. "En in Hi
dalgo zijn geen scholen, geen
winkels", zo klaagt Guadelupe.
De meeste daklozen hebben
geen geld voor een koopwoning,
zelfs niet voor een hele goedko
pe. De Slachtoffers-Unie blijft
daarom aandringen op het bou
wen van speciale huurwoningen
in of nabij het centrum van Mexi
co-Stad en het verstrekken van
leningen om huizen op te knap
pen.
De Mexicaanse autoriteiten
zeggen bereid te zijn om aan die
verzoeken gehoor te geven, maar
tot nu toe is het niet verder geko
men dan onderhandelingen met
de slachtoffers. In de volksmond
nemen daarom de geruchten toe
dat de regering flinke delen van
het geschonken geld, in totaal
ruim zestig miljoen dollar, in ei
gen zak probeert te steken.
Westerse diplomaten daarente
gen, verzekeren dat de Mexi
caanse autoriteiten dit keer ui
terst nauwkeurig met de nood
fondsen omspringen. Zo is er
met name het nodige geld gesto
ken in het herstellen en bouwen
van ziekenhuizen en scholen.
Men hoopt dat binnen een paar
maanden alle kinderen weer
naar school kunnen, maar voor
alsnog zijn honderdduizenden
Mexicaantjes van bijna elke
vorm van onderwijs verstoken.
Via de televisie wordt gepro
beerd enig soelaas te bieden.
Voor wie het wil zien, is de ra
vage die de aarbevingen in Mexi
co-Stad hebben aangericht nog
bijna even goed zichtbaar als een
week na de ramp. Maar alle men
sen die niet direkt zijn getroffen
doen net alsof het allemaal al
weer in kannen en kruiken is,
ook al weten de meesten wel be
ter. "Maar wat moeten wij dan er
aan doen?", zo luidt hun excuus.
Trouwens, men heeft weer
stromend water, de telefoon
werkt weer, ook al is er soms wat
extra moeite nodig, en het ver
keer is niet meer zo chaotisch als
in de eerste weken. Voor de
meeste inwoners van Mexico-
Stad is het ergste voorbij. Men
maakt zich drukker over de in
sneltreinvaart stijgende prijzen.
Ook de televisie schildert de
aardbeving meestal af als iets dat
al voorbij is, met name de com
merciële zenders van de voetbal
dirigent Guillermo Canedo. "Te
levisa" kent maar één toekomst:
dat zijn de werelkampioenschap-
pen voetbal.
Arubaanse premier vol plannen
ORANJESTAD - De gesloten olie
raffinaderij, het stimuleren van het
toerisme en de onafhankelijkheid.
Het is een bloemlezing van de pro
blemen waarmee de eerste premier
van Aruba, Henny Eman, de ko
mende jaren te maken zal krijgen.
Eman wil zich in het regeerpro
gramma vooral richten op de
aanpak van de grote financieel-
economische problemen van het
eiland.
door
Elly Wempe
„Deze regering moet de redding
brengen. Daarom zullen de partij
en goed samenwerken, wij kunnen
ons geen onenigheid permitteren",
zo verklaarde hij. Eman wil de ko
mende week een definitieve beslis
sing nemen over de ontmanteling
van de oude Lago-raffinaderij, die
in maart werd gesloten. De ont
manteling van de installaties kan
op korte termijn werk verschaffen
aan 200 mensen, zodat het inmid
dels verlaten dorpje San Nicolaas
weer een economische stimulans
krijgt
Op het fabrieksterrein zullen
zich twee petro-chemische bedrij
ven vestigen, waar ook 300 tot 500
mensen kunnen werken. Volgens
Eman hoeft de Exxon geen scha
devergoeding te betalen, nu de
multinational vertrekt: Aruba is
meer gebaat bij een stimulans van
de economische ontwikkeling
door de Exxon. Het fabrieksterrein
van de raffinaderij is door de mo
gelijkheid om stoom en elektrici
teit te produceren zeer geschikt
voor de overslag en opslag van
olieprodukten.
Eind volgende week komt minis
ter De Koning naar Aruba om daar
te,spreken over de besteding van
de Nederlandse ontwikkelings
hulp. Eman wil Nederlandse steun
voor de uitbreiding van het Shera
ton Hotel door Ballast Nedam en
voor de bouw van een nieuw hotel.
De komende vijf jaar wil de Aru
baanse premier de hotelcapaciteit
van zijn eiland verdubbelen. Be
langrijk is ook het project op Seroe
Colorado, waarbij de prachtige vil
la's van de vroegere raffinaderij-di
rectie worden omgebouwd tot een
toeristisch centrum.
Het is nog niet bekend wie Aru-
ba's gevolmachtigd minister in
Den Haag zal worden. Sterke kan
didaat voor deze post is John Mer-
ryweather, die nu op het Antillen-
huis werkt. Eman: „De Arubaanse
regering hecht veel waarde aan een
intensivering van de contacten met
Nederland". Aruba wil gebruik
maken van het Carribbean Basin
Initiative (CBI), het economisch
herstelprogramma van de Verenig-
Het eiland zal dan exportindus'
trie kunnen aantrekken uit Neder
land, die met grondstoffen uit La]
tijns-Amerika kunnen produceren
voor de Noordamerikaanse afzet
markt. De komende jaren mo£
ook de samenwerking tussen Arit
ba en de vijf Antilliaanse eilandefj
vorm krijgen. Eman wil daarbij te]
rugkomen op de afspraken di«
door de vorige regering van Beticq
Croes zijn gemaakt.
Volgens Eman zijn veel bepalinf
gen in de samenwerkingsregeling
te knellend. Hij wil een lossere sa
menwerking, met name op het ge;
bied van de belastingen. Aruba wij
door middel van aantrekkelijke bej
lastingsregelingen buitenlandse
investeerders aantrekken en zq
concurreren met Curacao.
Wel is Eman bereid om de sa:
menwerking op luchtvaartgebied
te intensiveren. Oorspronkelijk
zou Aruba zijn eigen beleid hierin
voeren, wat rampzalige gevolgeri
kan hebben voor de op Curacao ge?
vestigde Antilliaanse Luchtvaart
Maatschappij (ALM). Vermoede
lijk op aandringen van de Neder
landse regering wil Henny Eman
een nauwere samenwerking op
luchtvaartgebied opnieuw overwe
gen. Volgens de minister-president
moet ook het vetorecht van de ei
landen in de gezamenlijke Minis
terraad worden herzien.
Zowel Curacao als Aruba kun
nen momenteel beslissingen te
genhouden als zij het niet eens zijn,
waardoor er nauwelijks geregeerd
kan worden. Premier Eman wil
zich niet vastpinnen op 1996 als da
tum voor de onafhankelijkheid van
Aruba. „Wij aanvaarden wel dat
Nederland de volledige zelfstan
digheid over 10 jaar koppelt aan
onze status aparte; maar als bij een
volksraadpleging blijkt dat die da
tum vanwege de slechte economi
sche situatie niet haalbaar is moet
men de onafhankelijkheid uitstel
len", aldus Eman.
"De gemeenten hebben er
recht op, dat op synodaal niveau
aandacht wordt geschonken aan
wat in de kerkvolksmond 'toe
standen in de pastorie' gaat he
ten". De gereformeerde predir
kant dr. H. Bade uit Koudekerk
aan den Rijn schrijft dat vandaag
in 'Centraal Weekblad', opinie-
en informatieblad voor de Gere
formeerde Kerken in Nederland.
Het artikel van dr. Bade gaat
over 'echtscheiding in de pasto-
"In gesprekken tussen kerkle
den en ambtsdragers klinkt on
gerustheid door over het toene
mend aantal scheidingen in de
pastorie". Geen enkele commis
sie echter houdt zich hiermee be
zig. "Uiteraard weten de twee
predikantenpastores (C. Mak en
G. P. van Dam, in algemene
dienst voor de werkbegeleiding
van predikanten) ook van dit
probleem. En aan de Vrije Uni
versiteit belegt men avonden
voor studenten in de theologie
en hun partners".
"Maar toch kunnen we er niet
omheen, nadere studie te maken
van de praktijk op dit gebied en
ons af te vragen of er richtlijnen
mogelijk en wenselijk zijn voor
een beleid. De urgentie van het
probleem wordt steeds groter".
Dr. Bade denkt dan ook aan de
verantwoordelijkheid van de
kerk voor de ex-vrouw. "Hun be
langen kunnen we niet alleen la
ten behartigen door de organisa
tie die zij zelf intussen al hebben
opgericht".
Bade wijst erop, dat de positie
van de predikant een stuk maat-
schappelijker is geworden. "Hij
en zij staan dichter bij de men
sen. Hun uitzonderingspositie is
sterk verminderd. Tegelijk is de
beoordeling van huwelijksim
passes en -mislukkingen gewij
zigd in de richting van begrip en
tolerantie, juist in de kerk".
"Steeds meer wordt in alle be
roepssectoren onderscheid ge
maakt tussen werk en privé-lc-
ven. Huwelijksmoeilijkheden en
echtscheidingen zijn geen forme
le belemmeringen meer voor het
functioneren binnen een beroep.
De predikant vormde daarop
nog duidelijk een uitzondering.
Zijn ambtelijke geloofwaardig
heid was in het geding".
Ruimte
Dr. Bade stelt de vraag, of voor
de predikant dezelfde ruimte
moet worden geschapen als voor
andere kerkleden, of zelfs nog
méér ruimte, "want een ouder
ling zou in zo'n situatie zeer
waarschijnlijk aftreden".
"Wanneer het antwoord nee is
en dus de bijzonderheid van het
ambt ook een bijzondere manier
van behandeling vereist, hoe zal
die behandeling dan in de toe
komst moeten zijn? Wat mag een
kerkeraad al dan niet zelfstandig
beslissen? Wanneer moet de
classis worden geraadpleegd?
Moeten kerkvisitatoren wachten
totdat ze worden geroepen?
Wanneer is een predikant niet
meer te handhaven en wat ge
beurt er dan met hem en met zijn
vrouw? Wie begeleidt hen en hoe
kan het pastorale met het kerkor-
delijke worden verenigd?"
Ervan uitgaande dat iedere si
tuatie apart wordt beoordeeld,
vraagt dr. Bade, welke beleidslij-'
nen de bevoegde mensen mee
brengen naar de overlegtafel.
"Het kan toch niet zo zijn, dat on
ze synode en haar deputaat-
schappen meespreken over di
verse samenlevingsvragen - als
de beste deskundigen - en dat de
kerk zwijgt of niet-thuis geeft als
in haar eigen midden het geloof
waardig functioneren van de die
naren des Woords aan de orde
Directe aanleiding voor dr. Ba-
de om hiervoor aandacht te vra
gen is het feit dat recentelijk ten
minste twee predikanten zelf de
publiciteit hebben gezocht inza
ke hun huwelijksproblemen.
"Zy hebben in het plaatselijke
kerkblad meegedeeld dat ze
gaan scheiden, en een van hen
meldde tegelijk dat hij weer in
het huwelijk gaat treden". De
kerkeraden vroegen eerst geen
hulp aan de visitatoren (soort
toezichthoudende adviseurs).
"Hier rijzen zoveel vragen, dat
de kerk als geheel het niet kan
maken om plaatselijke gemeen
ten en hun kerkeraden en de pas
tores die het betreft hiermee al
leen te laten wprstelen".
Huis in Woensdrecht. De
Franciscaanse vredeswacht in
Woensdrecht heeft een pand ge
kocht vlakbij de basis, waar vol
gens plan eind 1988 kruisraket
ten zullen worden neergezet. De
'Franciscaanse Samenwerking' -
het gemeenschappelijke orgaan
van religieuzen-en leken die zich
op het voorbeeld van Franciscus
van Assisi oriënteren - wil in het
huis een 'wisselcommuniteit'
van wachters onderbrengen.
De initiatiefnemers verwach
ten ook, dat ze op deze manier
beter contacten kunnen leggen
met inwoners van Woensdrecht
en actievoerders tegen de kruis
raketten, zoals de bewoners van
de drie vredcsactie-kampcn in
Woensdrecht. Volgens de fran
ciscaan C. van Vliet zijn de con
tacten tussen de vredeswacht en
de bewoners van de actiekam
pen 'innig'. "Wy hebben dezelfde
doelstelling, alleen de manier
van actievoeren is anders".
Sinds 'Aswoensdag' (7 maart)
1984 houden franciscanen in de
buurt van de basis de wacht.
Eerst huisden zy in een oude ba
rak, die nu in gebruik is voor de
opleiding van ME-ers. Later
werd een caravan het begin- en
eindpunt van hun wakes. De ge
meente heeft de vergunning voor
de caravan een paar keer ver
lengd, maar deelde eind 1985
mee dat de wagen op korte ter
mijn moet verdwijnen. De laatste
tijd is twee keer geprobeerd, de
i brand te steken.
Op 1 november begonnen de
franciscanen een actie voor de
aankoop van een pand. Binnen
een maand was de nodige
f 120.000 binnen. Driekwart be
stond uit giften, de rest uit lenin
gen van particulieren. Van Vliet
verwacht, dat er nog meer giften
zullen binnenkomen. Dan kun
nen de leningen nog in dit voor
jaar worden afbetaald.
Hervormde Kerk: beroepen
te Leeuwarden-Huizum J. R.
Smit Sexbierum-Pietersbierum;
aangenomen naar Vroomshoop
J. W. Arendshorst (voorheen zen
dingspredikant) Rijssen; be
dankt voor Zwolle W. Tyink Om-
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Staphorst-Rouveen P.
Ravensbergen Wyryewoude.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Dalfsen.
Delft en Voorthuizen H. E Nieu-
wenhuis Ermelo.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Goudswaard A.
Moerkerken Nieuw-Beijerland
Een beeld van het moeizame reddingswerk na de aardbeving in Mexico Stad. Een
probeert met een snijbrander een slachtoffer uit de puinhopen te bevrijden.
op een plateau
(foto AFP)
