Nieuwe gedragscode Noordierse politie Bij uw ambassadeur in het Oosten vindt u het tapijt dat u zoekt. VS willen anti-terreurbasis in Italië Verdwijning Bask blijft mysterie Protesten bij eerste Brits/Ierse raad Politie weer baas in Beiroet Amerikanen ontvoerd in Colombia Keers. Wijsheid in OosterseTapijten. Euro-parlement geeft ministers nog de tijd DONDERDAG 12 DECEMBER 15)85 BUITENLAND pagina r LONDEN - Meer samenwerking tussen Ierland en Engeland op het gebied van veilig heid. en nieuwe gedragscodes voor de Noordierse politie zodat deze aanvaardbaarder wordt voor de katholieke minderheid. Daarover zijn gisteren afspraken gemaakt tijdens de Brits-Ierse ministerraad inzake Noord-Ierland. BELFAST - Een eenzame loyalist laat de Britse vlag wapperen boven de hoofden van de Noordierse politiemannen, die de wacht houden bij Stor- ment Castle, de plaats waar het historische Iers-Britse akkoord werd ge sloten. (foto AP» De raad maakt een essentieel on derdeel uit van het historische Brits-Ierse verdrag dat enige we- door Henk Dam ken geleden getekend werd, en dat Ierland inspraak geeft in Noordier se zaken. De Ierse minister Barry (buitenlandse zaken) en de Britse STRAATSBURG - Het Europese Parlement heeft zich gisteren zeer negatief uitgesproken over de re sultaten van de topconferentie van de EG-regeringsleiders van vorige week in Luxemburg. Maar het heeft er voorlopig van afgezien om die resultaten ook nu al ronduit te verwerpen. door Hans de Bruijn Het parlement schortte zijn defi nitieve oordeel op tot na de verga dering van de ministers van bui tenlandse zaken van de EG, die volgende week in Brussel bijeen komen. Het wil dat die alsnog de door het parlement gewenste wijzi gingen aanbrengen in het akkoord dat in Luxemburg is bereikt. Een resolutie waarin dat was vastgelegd, werd met 243 tegen 47 stemmen aangenomen. Wijzen de Ook Argentijnse justitie in beroep na generaalsproces BUENOS AIRES (AP) - Het Open- baar Ministerie heeft gisteren ver klaard dat het beroep zal aanteke nen tegen de vrijspraak van vier voormalige Argentijnse militaire leiders inzake beschuldigingen die betrekking hadden op schendin gen van de mensenrechten. Boven dien werd aangekondigd dat het O.M. in beroep zal gaan tegen de veroordelingen van vijf andere ex- leiders, die slechts schuldig zijn bevonden aan enkele van de aan klachten tegen hen. De uitspraken van het rechtscol lege wekten maandag de veront waardiging op van Argentijnse or ganisaties voor de mensenrechten. Gisteren is op het Plaza de Mayo een 24-uursbetoging begonnen, waaraan door ongeveer duizend mensenrechtenactivisten wordt deelgenomen. minister King (Noord-Ierland) had den gisteren hun eerste ontmoe ting in het kader van dat verdrag. Voor de Noordierse protestanten was het gesprek aanleiding tot gro te demonstraties. Bij het zwaar be waakte parlementsgebouw Stor- mont in Belfast, waar de ministers met elkaar spraken, ontstonden schermutselingen toen protestant se politici onder leiding van ds. Ian ministers de verlangens van het parlement af, dan komt dat in de januari-zitting met eigen wijzi gingsvoorstellen. Maar het is zeer twijfelachtig of die dreiging van grote invloed zal zijn op de minis terraad. De wensen van het parlement betreffen vooral de uitbreiding van invloed van het parlement zelf op de besluitvorming in de EG. Met zijn afwachtende opstelling heeft het EP voorkomen dat op dit mo ment reeds een nieuwe crisis in de Europese Gemeenschap zou ont staan over de gevolgen van de be sluiten die de regeringschefs in Lu xemburg namen over de herzie ning van het EG-verdrag en de ver betering van de besluitvorming in de EG (afschaffing veto-recht). 'Ik AU' weer in bibliotheek BONN (GPD) - De boeken van de Westduitse schrijver Günter Wall- raff staan weer op de plank in de stadsbibliotheek van de stad Oel- de. Gemeentesecretaris en voorzit ter van de bibliotheek Friedrich Schmenk had de boeken, waaron der 'Ik, Ali', laten verwijderen, om dat men de jeugd deze als 'informa tie aangeboden misleiding' niet kan aandoen. Het besluit werd door de CDU- meerderheid in de raad bekrach tigd. In heel Duitsland was de no dige opschudding ontstaan door deze maatregel. De SPD kaartte de zaak aan in het deelstaatparlement van Noordrijn-Westfalen, waar de sociaal-democraten de absolute meerderheid hebben, de Westduit se bibliothecarissen kondigden ac ties aan en de schrijver Wallraff was maandag zelf naar Oelde geko men om het gemeentebestuur een aantal van zijn boeken te schen ken. CDU-burgemeester Erdland wees het aanbod af met de argu mentatie dat de stad 'uit principe geen geschenken aanneemt'. De stad koopt de Wallraff-boeken nu zelf. Paisley een protestbrief kwamen aanbieden. Maar erger ongeregeldheden wa ren er bij het Maryfield gebouw, ten oosten van Belfast, waar een ploeg Ierse en Britse ambtenaren binnenkort in het kader van het verdrag zal gaan werken. Duizen den protestantse demonstranten marcheerden daar 's middags naar toe. Toen zij probeerden een zwaar ij zeren hek rond het gebouw te slo pen en daarin aardig leken te zul len slagen, grepen de 500 aanwezi ge politiemensen in. De demon stranten gooiden daarop stenen, flessen en boomtakken naar de agenten, van wie er 38 gewond raakten. Ook bij deze demonstratie was ds. Paisley aanwezig. De menigte juichte hem hartstochtelijk toe toen hij riep: „Laat dit een bood schap aan de heren Barry en King zijn. Dit is nog maar een voorproef je van de dingen die hier gaan ko- üüiiROE'i' - Niet voor de eerste keer sprak de Libanese premier Rashid Karami gisteren over een 'laatste kans' om een 'algehele on dergang' te vermijden. Een nieuw 'veiligheidsplan' werd op dat ogen blik uitgevoerd. De leger- en poli- tie-eenheden van het voornamelijk islamitische westelijke deel van de Libanese hoofdstad Beiroet, die sinds de hevige straatgevechten van eind vorige maand gedwongen werden in hun barakken te blijven, trokken weer de straten op. Offi cieel althans hebben de verschil lende moslim-milities hun leden bevolen zich niet meer gewapend of geüniformeerd op straat te bege ven. door Aernout van Lynden Zo'n 450 politieagenten en 400 soldaten keerden in hun gepant serde voertuigen en jeeps terug naar de belangrijkste kruispunten of reden patrouilles door die wij ken waar de kans op een nieuwe explosie van sectarisch geweld het grootste is. Alles verliep volgens plan. Nergens was er sprake van een incident. Niet veel inwoners van het door oorlog verscheurde land vatten de woorden van Karami echter se rieus op. Libanon is sterker geble ken dan zijn politici vaak dachten, en de retoriek van de heer Karami levert al langere tijd voer voor me nige Libanese cabaretier op. Zijn kabinet, dat in geen negen maan den meer bijeen is gekomen, werd eveneens door de premier om schreven als de 'regering van de laatste kans'. De reactie van de bevolking van West-Beiroet op dit laatste 'veilig heidsplan' was dan ook voor het ROME - De 'Deltaforce', de specia le Amerikaanse eenheid voor terro- ristenbestrijding, voelt zich gefru streerd. In de afgelopen maanden heeft het twee ernstige teleurstel lingen moeten verwerken. Eerst gaf de Italiaanse regering geen toe stemming voor een gewapende aanval op het gekaapte passagiers schip Achille Lauro en, na afloop van de kaping, voor de ontvoering van de kapers en hun Palestijnse begeleiders naar Amerika. door Hein ten Kortenaar Enkele weken geleden weigerde de regering van Malta hun toe stemming om te landen op het vliegveld van La Valletta voor de ontzetting van een gekaapt Egyp tisch vliegtuig, die tenslotte door Egyptische militairen werd uitge voerd en ontaardde in een onge hoord bloedbad. Aan de hinderpa len die door plaatselijke regerin gen in de weg worden gelegd, kun nen de militairen weinig doen: dat is een kwestie die ze aan politici en diplomaten moeten overlaten. Op het operatieve vlak hebben zij daarentegen wel degelijk een aan tal wensen. Eén daarvan is een vas te basis, zo dicht mogelijk in de buurt van de voornaamste haard van het tegenwoordige internatio nale terrorisme: het Midden-Oos ten. Volgens berichten uit Washing ton zouden zij hun oog onder meer hebben laten vallen op de Sici- liaanse basis Sigonella, die wordt gedeeld door de NAVO en door de Amerikaanse luchtmacht, USAF. De Italiaanse regering is er nog niet over benaderd, maar de eerste persreacties waren verre van en thousiast. Sigonella is sinds de dra matische gebeurtenissen rondom de kaping van de Lauro een sym- grootste deel uiterst onverschillig. Na bijna elf jaar oorlog, honderden staakt-het-vurens en enkele tien tallen veiligheidsplannen is die reactie ook begrijpelijk. Een ieder weet dat uiteindelijk de werkelijke macht nog altijd in de handen van de milities is - op het ogenblik de zogenaamde bondgenoten van de sji'itische beweging Amal en de voornamelijk uit Druzen bestaan de Progressieve Socialistische Par tij: de twee milities die juist op ui terst bloedige wijze vier dagen lang tegen elkaar tekeer gingen in no vember. Toen de twee partijleiders - Na- bih Berri van Amal en de Druzen- leider Walid Jumblatt - met veel moeite uiteindelijk een bestand wisten te regelen, werd vrijwel on middellijk door hen een gezamen lijke 'elitemacht' van 300 militiele den opgericht. In eerste instantie moest deze gemengde partrouille van Druzen en sji'iten zelfs nog het vuur openen op strijders van beide kampen om hen er toe te dwingen de strijd te beëindigen. Sindsdien heeft deze eenheid de vrede kun nen handhaven door snel en hard op te treden. De handhaving van deze geza menlijke militiepatrouille, nu om schreven als een soort speciale 'mi- litiepolitie', is het enige nieuwe as pect van het laatste veiligheids plan. In alle voorgaande plannen van de afgelopen jaren werd juist elke rol van de milities - in elk ge val in theorie - uitgesloten. De har de werkelijkheid dat politie en le ger nimmer zullen optreden als het om een geschil tussen milities gaat en dat een speciale eenheid van de milities dus een keiharde nood zaak is, is kennelijk eindelijk tot al le leiders doorgedrongen. Ondanks het feit dat de twijfel- bool geworden voor de nationale souvereiniteit. Het was de plek waar de mannen van de Deltaforce en Italiaanse militairen enkele spannende uren gewapend tegen over elkaar hebben gestaan, totdat uit Washington de order kwam om de vier kapers in handen van de Italianen te laten. Niemand is erop gebrand om hier een vaste basis te vestigen van de ijzervreters van de Deltaforce, die hebben bewezen het met de internationale regels niet al te nauw te nemen. NAVO-bases Tegelijk is er een discussie op gang gekomen over de status en het gebruik van de 220 NAVO- en Amerikaanse bases die Italië her bergt. Voor de NAVO-bases ligt het betrekkelijk eenvoudig: dat is vastgelegd in de algemene NAVO- verdragen van 1949, 1951 en 1952. Dat betekent, dat troepen van ver schillende nationaliteiten, die zich op de basis bevinden, in vredestijd ieder ondergeschikt blijven aan hun eigen militaire bevelhebbers, terwijl het commando van de basis voorbehouden is aan het gastheer- land. In oorlogssituaties verandert dit: dan worden alle troepen geïnte greerd ondereen gezamenlijk com mando, waarin dc nationaliteit van de afzonderlijke officieren geen rol speelt. Na afloop van de Sigonclla- affairc kon premier Craxi hierover zeggen: „Er zijn hier dingen ge beurd, die niet meer mogen voor komen. Dc NAVO-bases mogen uitsluitend worden gebruikt voor erkende NAVO-doclcindcn" en daar horen, schijnt men hieruit te kunnen opmaken, eenzijdige ini tiatieven in het Midden-Oosten en in dc strijd tegen het terrorisme niet bij. Maar hoe liggen de zaken bi j een basis die door Italië aan de Ver enigde Slaton is algeslaan? Hier zucht bij de meeste waarnemers de boventoon blijft voeren, is de handhaving van de gezamenlijke patrouille van de milities niet het enige punt dat tot enig optimisme over de toekomst kan leiden. Het is duidelijk dat beide partijen en ook hun leiders geschrokken zijn door wat zich tussen 20 en 24 november heeft afgespeeld. „Het is nog net op tijd gestopt, anders was er spra ke geweest van een algehele oorlog tussen Druzen en sji'iten. Een oor log die weken had kunnen duren en die tot de verwoesting van grote delen van West-Beiroet had ge leid", verklaarde Jihad Soheiri, een van de naaste adviseurs van Jumblatt, kort na de gevechten. „Het zou een ramp geweest zijn. Het moslimkamp had zichzelf uit gemoord op een wijze die zelfs de ze stad nog nooit gekend heeft". Woordvoerders van Amal deelden deze mening. Jumblatt zelf heeft openlijk be kend de schuldige partij geweest te zijn. „Ik heb een grove fout ge maakt", verklaarde de lange, ka lende Druzenleider. „Ik heb mezelf vooral bezig gehouden met de gro tere politieke problemen en niet met de situatie in West-Beiroet. De leiding over de PSP in de stad liet ik over aan Aboe Said (de belang rijkste commandant van de Dru- zen-militie) en die heeft een veel te ambitieus programma uitgestip peld om door inlijving van andere milities de PSP zo groot te maken, dat het hart van West-Beiroet ge heel onder onze en niet onder Amals controle stond. Het heeft betekend dat er steeds vaker pro blemen met de sji'iten waren en dat hij uiteindelijk de controle over zijn eigen mensen verloor, daarom heeft het ons ook zoveel moeite ge kost om de gevechten uiteindelijk te beëindigen". Spadolini: stelligheid. (foto ap> worden zij, van geval tot geval, ge regeld door bilaterale overeenkom sten die in het algemeen geheim zijn en onderling uiteen kunnen lo pen. Een voorbeeld is de steunba- sis voor kernonderzeccrs op het ei landje La Maddalena bij Sardinië. Hier voorziet het bilaterale pro tocol een ongelimiteerd en onge controleerd gebruik door de Ame rikaanse marine. Hetzelfde geldt vermoedelijk voor een aantal ande re bases van de Amerikaanse mari ne en luchtmacht, waarover geen gegevens bekend zijn. Kernwapens De hele zaak wordt nog ingewik kelder door de kernwapens, waar van er, volgens dc Amerikaanse deskundige William Arkin in zijn bock 'Nuclear Battlefields', in Ita lic ongeveer 550 voorhanden zijn. waaronder 32 kernkoppen voor kruisraketten (in de toekomst zul len dat er 112 worden). Al deze kernwapens, die van Italië het op twee na (Duitsland en Engeland) zwaarst bewapende land van Wesl- MADRID - De mysterieuze ver dwijning van een 32-jarige Baski- sche buschauffeur houdt de ge moederen in Spanje bezig. Ruim twee weken geleden, op 26 novem ber, werd Mikel Zabaltza in het holst van de nacht van zijn bed ge licht. De Guardia Civil voerde een operatie uit in San Sebastian op zoek naar clandestiene ETA-co- mando's. Mikel werd er van ver dacht met de Baskische terreuror ganisatie samen te werken. Vol gens de officiële lezing van de Guardia Civil sloeg Mikel Zabaltza tijdens het verhoor door en ver klaarde te weten, waar de ETA een geheim wapendepot had aange legd. Onder bewaking van drie Guardia Civiles werd Mikel per landrover naar de plek geleid, in de buurt van het dorp Endarlaza in Navarra. De wapens zouden opge slagen liggen in een oude spoor wegtunnel. door Gerrit-Jan Hoek Toen bewakers en verdachte hal verwege de 140 meter lange tunnel waren aangekomen, gaf de arres tant een van de Guardia Civiles een trap in het kruis en dook onder dekking van de duisternis door een klein gat in de tunnel. De zoekaktie naar de vluchteling leverde geen resultaat op. De verlinkte bewa kers namen aan, dat Mikel Zabalt za zwemmend de overkant van de bergbeek vlak naast de tunnel be reikt had en als goed kenner van de bergen de Franse grens over- geglipt was. Maar die officiële versie begint zo langzamerhand aan alle kanten te rammelen. Mikel Zabaltza was geboeid en onder die omstandighe den leek het weinig aannemelijk, dat hij zwemmend de woeste berg beek van 20 meter breed en 3 meter diep had kunnen overzwemmen. Te meer niet, omdat hij pas vorig jaar zwemmen had geleerd. Boven dien had niemand in het naburige dorp schoten gehoord, terwijl ie dereen in Spanje weet, dat de Guardia Civil (zelfs in het geval dat het niet om ETA-verdachten gaat) BOGOTA (AFP) - Twee Ameri kaanse ingenieurs die werken bij de aanleg van een pijpleiding in Colombia zijn gisteren ontvoerd tijdens een aanval van de guerrilla beweging het Volksbevrijdingsle ger (EPL). Dit heeft een woord voerder van het Colombiaanse le ger meegedeeld. Volgens de Colombiaanse pers eist het op maoïstische leest ge schoeide EPL een losgeld van twee miljoen dollar in ruil voor de vrijla ting van de technici. De Amerika nen werkten mee bij de constructie van een pijpleiding in de provincie Oru, bij de grens met Venezuela. Tijdens de aanval namen de guer rillastrijders vijf gijzelaars mee, van wie ze er drie later vrijlieten. Europa maken, zijn namelijk bezit van de Verenigde Staten en wor den bewaakt door speciale Ameri kaanse 'Custodial Units'. Voor een deel zijn zij bestemd voor direct gebruik door Amerika, voor een ander deel zij ze door de Verenigde Staten ter beschikking gesteld van de Italiaanse bondge noot. Dit roept een vraag op. die niet alleen Italië zorgen baart, na melijk die 'enkele of dubbele sleu tel'. Het is bijvoorbeeld duidelijk dat de 50 kernbommen die op de NAVO-basis van Ghedi en Rimini liggen opgeslagen, door Italiaanse vliegers naar hun doelen moeten worden gevlogen, en dus met in stemming van de Italiaanse militai re autoriteiten en van de Italiaanse regering. Voor Amerikaanse enclaves als Aviano. bij Triest of La Maddellena staat dit niet bij voorbaat vast: hier kunnen de Amerikanen volslagen autonoom optreden. Toch ver klaarde minister van defensie Gio vanni Spadolini op 11 april van het vorig jaar plechtig in het parlement dat geen enkel kernwapen van het nationale grondgebied zou kunnen worden afgevuurd zonder machti ging van de Italiaanse regering. Sindsdien heeft men zich het hoofd gebroken over dc vraag, waarop Spadolini deze stelligheid baseerde. Het is waar. dat de Amerikaanse president volgens afspraak zijn bondgenoten moet raadplegen, maar het wordt betwijfeld ol' hij zich door hun mening gebonden zal achten en vooral of zij op het beslissende ogenblik wel tijd voor zal zjjn: de urenlange nachtelijke telefoontjes tussen Rome en Was hington over dc kapers van dc Achille Lauro laten wat dal betreft hel ergste vrezen. Dacht Spadolini soms aan eventueel gewapend ver zet tegen ongeautoriseerd gebruik van de kernwapens? Of beslaan er nogal rap is met vinger aan de trek ker van hun automatische pistool. Tijdstip Waarom de bewakers een contro lepost op 8 kilometer op de hoogte stelden van de vlucht, terwijl de dichtstbijzijnde kazerne van de Guardia Civil op nauwelijks 800 meter afstand ligt is een ander raadsel. Ook het tijdstip, waarop de vlucht zou hebben plaatsgevon den, is dubieus. Aanvankelijk gaf de Guardia Civil op, dat Zabaltza om 4 uur 's nachts de benen had genomen. Later werd dat verscho ven naar 6 uur. Die opgave klopt echter niet met verklaringen van familieleden. De verloofde van Mi kel Zabaltza, Idoya Ayerbe, werd om half zes ingerekend en ver klaarde haar vriend nog geruime tijd daarna in de kazerne van Int- xaurondo gezien te hebben. Een neef van de verdwenen Bask houdt vol, zijn familielid om zes uur nog te hebben horen gillen. Alle tegenstrijdigheden in de of ficiële verklaringen hebben in Bas kenland tot grote bezorgdheid over het lot van Mikel Zabaltza geleid. Die bezorgdheid is nog verder toe genomen na telefoontjes van een verondersteld coordinatie-comité van de Guardia Civil van Intxau- rondo aan twee kranten in Barcelo na. Daar werd meegedeeld, dat Za baltza tijdens het verhoor gefolterd zou zijn en als gevolg daarvan was overleden. Die verklaring komt overeen met wat de verloofde zag (Mikel met een gele zak over zijn hoofd) en de neef hoorde. Als ge volg van een hernia- en blinde darm- operatie vorig jaar was Za baltza volgens zijn familie ernstig verzwakt. Protest De affaire Zabaltza heeft een golf van protesten in Baskenland te weeg gebracht. De afgelopen da gen werden demonstraties in San Sebastian met geweld door de poli tie uiteengeslagen. Aan doden bij aanslagen is men in Baskenland zo langzamerhand wel gewend ge raakt, maar verdwijningen volgens de Zuidamerikaanse traditie vor men een nieuw en veel angstaanja gender fenomeen. En naarmate de tijd verstrijkt en Zabaltza spoor loos blijft neemt de onzekerheid toe. Gisteren werd op verzoek van de familie en de rechter van onder zoek de bergbeek Bidasoa afge- dregd zonder enig resultaat. De affaire Zabaltza dreigt zelfs proporties van een nationaal schandaal aan te nemen. Gisteren dienden twee Baskische gedepu teerden, Bandres en Vizcaya, par lementaire vragen in over de ver dwijning van Zabaltza, die van daag door minister van binnen landse zaken, Barrionuevo beant woord zullen worden. In politieke kringen vraagt men zich momen teel af, of de verdwijning van de Baskische buschauffeur, die vol gens zijn familie geen enkele rela tie met de ETA onderhield, geen politieke achtergrond heeft. En of het zuiver toeval is, dat er een inci dent plaats vindt, dat de hele Bas kische maatschappij in beroering brengt, precies op een moment, dat er gesproken wordt over mogelijke onderhandelingen tussen ETA en de regering m Madrid. speciale afspraken waarover het parlement niet kon worden inge licht? Het blijft onduidelijk, en daarom een bron van voortduren de bezorgdheid. Springplank Wel duidelijk is. dat de neutrali- teitsverklanng van Malta (van waar in 1971 het NAVO-comman- do voor Zuid-Europa moest wor den overgebracht naar Napels). De tweeslachtige houding en de on derlinge onenigheid van Grieken land en Turkije, de bedenkingen van Spanje. Italië dat Amerika'8 belangrijkste bondgenoot in het Middellandse Zee-gebied hebben gemaakt. Volgens Atkins zien de Ameri kaanse strategen Italië steeds meer als een springplank voor Ameri kaanse operatics buiten het NA- VO-gcbied. ..Het is een wereldwij de strategie die de bedoeling heeft de Sowjct-Unie in vredestijd zo veel mogelijk af te leiden van dc gebruikelijke probleemgebieden, als de grens tussen de twee Duits- landen. en handen vol werk geven op andere plaatsen, als met name het Middellandse Zee-gebied. En de vraag is nu. of Rome zich wel nauwkeurig rekenschap geeft van de taken en de risico's die deze rol met zich meebrengt. Peter Keers kunt u beschouwen als uw ambassadeur in het Oosten. Hij kent er de weg en weet waar de mooiste tapijten geknoopt worden. Perzische tapijten en Berbers die hij met zorg selecteert op kleur, motieven en kwaliteit. Bij Keers in Heemstede vindt u het kleed dat u zoekt, want ieder tapijt is in zïi soort een bijzonderheid. Voor een prijs die al even aantrekkelijk is als het kleed zelf. Bronsteeweg 2, Heemstede. KEERQ Tel 023 29 25 09 1 Donderdag koopavond Altijd PK^ISCHK TAPIJTEN voldoende parkeergelegenheid. Cr dLKdCiKo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7