Fouten rond 'Star Wars' verdoezeld Resultaat EG-top Luxemburg is mager Kritiek op Mitterrand Atlantis behouden thuis Israëlische actie in Zuid-Itibanon Ontvangst Jaruzelski buiten regering om Moskou knoeide met telegrammen Sacharov Begrafenis in ANC-kleuren WOENSDAG 4 DECEMBER 1985 BUITENLAND PAGINA 7 WASHINGTON - De leiders van het Amerikaanse onder zoek naar de mogelijkheid om in de ruimte een verdedi ging tegen vijandelijke raketten te installeren, verdoezelen „wetenschappelijk falen op een wijze die de eerlijkheid van onderzoek in gevaar brengt". door Henk Kolb De in Parijs wonende columniste Flora Lewis zegt in de New York Times van gisteren dat proefne mingen met onderdelen van Rea- gans Strategisch Defensie Initia tief, die aan de buitenwereld als successen werden gepresenteerd, zijn mislukt. Hoewel de meetin strumenten niet zouden deugen, wordt deze maand een nieuwe test uitgevoerd, „omdat vertraging po litiek ongunstig zou zijn, zelfs al is proef op 23 maart die buitenge woon succesvol werd genoemd, zou zinloos zijn gebleken, omdat de meetinstrumenten onder de in vloed van de röntgenstraling zelf licht zouden zijn gaan uitstralen, waardoor de sterkte van de straling niet betrouwbaar kon worden vast gesteld. Een van de geleerden, die Lewis anoniem citeert, zou hebben ge zegd: „In plaats van een wapen hebben we een stuk speelgoed". Niettemin zou de bedenker van het „Star Wars"-project, de natuurkun dige Edward Teller (die ook een KOPENHAGEN - Deze rolstoel speelde een sleutelrol in een overval gisteren op een geldtransport in Denemar ken. Twee mannen, van wie er een in het invalidenwagentje zat dat door de ander werd geduwd, beroofden gisteren in de buurt van Kopenhagen een geldtransport van 70 miljoen kronen (189 miljoen gulden). De twee rovers vielen de man van het transport met een ijzeren staaf aan en vluchtten via een ondergrondse parkeerga rage. Ooggetuigen zagen hen in een auto stappen, maar het nummer noteren konden ze niet meer. (foto ap> EDWARDS (AFP/UPI) - Het Ame rikaanse ruimteveer Atlantis is gis teravond teruggekeerd van een reis van een week in de ruimte. De Atlantis maakte een perfecte lan ding op de luchtmachtbasis Ed wards, in Californiè. De vlucht van het met zeven astronauten bemande ruimteveer is probleemloos verlopen. Hoogte punt vormde het experiment met het in elkaar zetten en weer afbre ken van een structuur uit metaal en kunststof buiten het ruimte schip, waar twee astronauten lan ger dan 12 uur aan werkten. Het experiment diende als voorberei ding voor de bouw van een perma nent ruimtestation in 1992. Een van de astronauten, een in genieur van McDonnell Douglas die zijn derde ruimtevlucht maak te, experimenteerde aan boord met een mini-laboratorium waarin een officieel nog streng geheim gehou den preparaat wordt gemaakt. Het zou gaan om een middel dat de aanmaak van rode bloedli chaampjes stimuleert. Atlantis bracht tevens drie com municatiesatellieten in de ruimte, respectievelijk voor Mexico, Au stralië en de Verenigde Staten, detest onder deze omstendighe- centrale ro1 heeft gesPeeld bÜ de ae tesi onaer aeze omsianaigne- won Ho watorctnf. den vrijwel zeker waardeloos Lewis citeert de natuurkundige ontwikkeling van de waterstof bom) van president Reagan op nieuw 100 miljoen dollar hebben losgekregen, inclusief de 30 mil- Ray Kidder van het Livermore la- joen voor de proef die deze maand boratorium: „Het publiek wordt bezwendeld van een zijde die toe- op het programma staat. Aandrang om de proefneming uit te stellen gang heeft tot geheime informatie totdat de meetinstrumenten en kan zeggen wat zij wil en niet den zijn verbeterd (waarmee zes naar de gevangenis gaat, terwijl wij, de sceptici, niet kunnen zeg gen wat wij willen. Wij zouden naar den verworpen, de gevangenis gaan, dat is het ver schil". Zij beschrijft de vage verzekerin gen tegenover zakenlieden en bondgenoten, van SDI-directeur luitenant-generaal James A. Abra- hamson, omtrent voortgang met „ongeloofelijke spoed", als een desinformatiecampagne van de re gering, waartegen wetenschappe lijk betrokkenen machteloos staan. Verre van een „klein menings verschil" onder geleerden, zoals minister van Energie John S. Her rington het beschrijft, gaat het vol gens Lewis om doorzetten van proeven met een laserwapen van gebundelde röntgenstralen, waar van de effectiviteit met de bestaan de instrumenten niet behoorlijk kan worden gemeten. Een eerste HASBAYA (AFP) - Bij een opera tie van het Israëlische leger ten noorden van de „veiligheidszone" in Zuid-Libanon zijn gisteren tien personen om het leven gekomen. De slachtoffers zijn zeven Pale- stijnse.guerrillastrijders, twee Dru- zische militieleden en één Libane se soldaat. Volgens een militaire woordvoerder in Jeruzalem vielen aan Israëlische zijde geen slachtof fers. Er werden ook nog vijf personen gewond en de Israëliërs namen vier anderen gevangen. De gewon den zijn strijders van de Druzische partij PSP. De gevangenen beho ren tot het Volksfront voor de Be vrijding van Palestina-Algemeen Commando (PFLP-GC). Het gaat om de grootste actie van het Israë lische leger in deze streek sinds de Israëlische terugtrekking in maart van dit jaar. Lewis stelt vast dat de geleerden die op wetenschappelijke gronden bezwaar hebben tegen de verteke ning van de uitkomst van het on derzoek, niet tot Reagan hebben kunnen doordringen. Daarom lekt hun twijfel uit naar de krantenko lommen, zo schrijft zij. Reagan: liefst Hollywood-kabinet BURBANK (UPI) Tijdens een feestje rond president Reagan heeft deze gezegd dat hij het liefst een kabinet zou hebben met Hollywood-sterren. "Mij staat een ideaal kabinet voor ogen met John Wayne als minis ter van buitenlandse zaken, Clint Eastwood als minister van defensie, Jack Benny als minister van financiën en Groucho Marx als minister van onderwijs", aldus Reagan. Eens acteur, altijd acteur, laste de president tussen elke naam een korte pauze voor het effect in. Er werd hartelijk gela chen in de zaal, waarin onge veer 300 figuren uit Hollywood bijeengekomen waren, velen oude vrienden van Reagan uit de show business. PARIJS - De Poolse president Ja ruzelski is gisteravond in gezel schap van zijn dochter in Parijs aangekomen, waar hij vanochtend een onderhoud zou hebben met president Mitterrand. Het besluit van de Franse president de Poolse staatsleider op het Elysée te ont vangen, heeft onder alle politieke partijen en groeperingen in Frank rijk consternatie, schrik en woede opgewekt. door Rudolph Bakker Mitterrand voortaan ook open zou staan voor verzoeken om gesprek ken met de Chileense dictator Pi nochet, of bijvoorbeeld met de „communistische zetbaas" van het bezette Afghanistan. Montand vroeg zich met een aantal politici af, welke indruk het in Polen op vakbondsleden en studenten zou maken, als ze straks zien hoe Jaru zelski de hand schudt van Mitter rand, de president van het land waar velen van hen de afgelopen jaren toevlucht hebben gevonden. Het vooraanstaande dagblad 'Le Monde' wijst op „de schade die De enige steun die de president kreeg, was die van communisten- V f X de Franse leider Marchais, die voor het eerst £°J .1, ROME (AP) - De Russische autori teiten hebben geknoeid met tele grammen en misleidende video banden vrijgegeven om de buiten wereld onkundig te laten blijven van de hongerstaking die de dissi dente natuurkundige Andrei Sa charov in Gorki was begonnen, zo heeft zijn stiefzoon gisteren ver klaard. Hiermee, zei hij, is de voorspel ling die zijn moeder Jelena Bonner enkele jaren geleden deed "een beangstigende werkelijkheid ge worden". Bonner verklaarde des tijds dat het echtpaar 'in Gorki ie der moment gedood kon worden zonder dat iemand dat weet. de Sowjet-Unie een verklaring moeten tekenen waarin zij toezeg de geen interviews of persconfe renties te geven in het westen. Bij haar aankomst maandagavond in Italië zei zij bang te zijn dat ze an ders niet naar haar land zou mogen terugkeren. Op de vraag of de uitlatingen op de persconferentie niet in strijd met mevrouw Bonners verklaring zijn, zei haar schoonzoon Efrem Jankelevitsj, die ook aanwezig was: 'wij hebben geen verplichtin gen aan de KGB of wie dan ook.' Semjonov gaf details over Sacha- rovs bijna een half jaar durende hongerstaking, gedurende welke Alexei Semjonov deed zijn uitla- hij in het ziekenhuis werd opgeno- tingen tijdens een persconferentie aan het begin van mevrouw Bon ners verblijf in het westen waar zij een medische behandeling zal on dergaan. Mevrouw Bonner heeft in men en onder dwang gevoed. Sa charov was in hongerstaking ge gaan om voor zijn vrouw toestem ming te krijgen zich in het westen te laten behandelen. sinds zijn ministers vorig jaar uit de regering traden, een initiatief van president Mitterrand goed keurde. De Franse regering verkeert zelf ook in verlegenheid met dit be zoek, waartoe de president besloot zonder zijn omgeving te raadple gen. Op het vliegveld werd de Poolse president ontvangen door het hoofd van het protocol van het ministerie van buitenlandse zaken, nadat respectievelijk minister Du mas en zijn staatssecretaris voor de eer hadden bedankt. Jaruzelski en zijn dochter brachten de nacht in de Poolse ambassade door. Zanger-filmacteur Yves Mon tand verscheen gistermiddag in het televisienieuws als een van de eersten die de later verboden Pool se vakbond Solidariteit hadden on dersteund. Montand heeft de afge lopen jaren grote populariteit ver worven met enige politiek getinte tv-uitzendingen, waarin hij iedere vorm van capitulatie tegenover het communistische machtsblok hef tig bestreed. Hij vroeg zich nu af of president bracht". Het blad vraagt zich volgens af of Parijs op basis van de recente ontwikkeling nog wel door kan gaan met zijn afwijzende poli tiek ten opzichte van Zuid-Afrika. In sommige commentaren wordt de verwachting geuit dat uit het ge sprek wellicht economische voor delen voor de beide partners zou den kunnen voortvloeien. De Pool se dictator heeft zonneklaar geld en steun uit het Westen nodig. Ook de Franse handel met Polen is niet wat ze geweest is. Vanaf 1981 liep de export naar Polen van 15,6 pro cent naar 9,3 procent terug. De Frans-Poolse handel is binnen het Franse exportprogram echter nau welijks van betekenis. Zij beloopt niet meer dan 1,9 procent van het totaal. LONDEN (AP) - De aartsbisschop van Canterbury, Robert Runcie, heeft gisteren voor een respectvol le behandeling gevraagd van een rapport dat is gepubliceerd door de Kerk van Engeland over de armoe de in de Britse steden. Het rapport, 'Geloof in de Stad', waarin de rege ring Thatcher wordt beschuldigd de rijken te verrijken ten koste van de armen, is door de Conservatie ven afgedaan als een marxistisch document. De aartsbisschop die de geeste lijke leider is van 70 miljoen angli canen in de wereld, zei dat het on- Anglicanen laken Thatcher Runcie tijdens de officiële presen tatie van het rapport op een pers conferentie in Westminster. Het rapport werd samengesteld door een 18 leden tellende commis- sie die door Runcie werd benoemd rechtvaardig is om zonder meer jn 1933 om een onderzoek te hou- een links etiket te plakken op e den naar de door ellende en rellen bevelingen aan de regering om getroffen wijken van grote steden. mnor geld te besteden aan achter gestelde binnensteden, werkver schaffing, betere huisvesting en welzijn. 'Ik wil niet dat dit ernstige on- Het rapport pleit voor meer rege ringssteun, voorzieningen en werk, voor jongeren. De samenstellers hebben samengeleefd met arme derwerp slechts een politieke of gezinnen, blank en zwart in 32 ste- kerkelijke speelbal wordt,' aldus den en negen Londense wijken. MAMELODI (GPD) - Meer dan veertigduizend inwoners van de zwarte woonwijk Mamelodi nabij Pretoria hebben gisteren twaalf slachtoffers van politiegeweld begraven. De slachtoffers vielen op 21 november, toen leger en politie het vuur openden op een menigte vrouwen die op een vreedzame wijze demonstreerden tegen de noodtoestand en de hoogte van de huren. Geheel volgens afspraak hielden de Zuidafrikaanse politie en het leger zich afzijdig van de massabegrafenis. Dit was van te voren afgedwongen door de blanke dominee Nico Smith. Tijdens de indrukwekkende massaplechtigheid torende de zwart-geel- groene vlag van het African National Congress (ANC) boven iedereen en alles uit. Toen de vlag het stadion werd binnengedragen, brak er ook een oorverdovend applaus en gefluit los. Ook de 12 doodskisten die in het stadion van Mamelodi waren opgesteld, waren bedekt met de ANC-vlag, terwijl de grafbloemstukken en rouwlintjes dezelfde kleurschakering had den. Het absolute hoogtepunt was de onverwachte komst van Winnie Mande- la, de vrouw van de tot levenslang veroordeelde ANC-leider Nelson Man dela, die luid werd toegejuicht. (foto app> waarmee 35 miljoen dollar in de kas van de NASA vloeide. De kunstmanen hebben intussen hun geprogrammeerde omloopbaan bereikt. De NASA hoopt dat de ruimteve ren binnen niet al te lange tijd weer op de lanceerbasis Cape Canaveral in Florida kunnen landen nadat een nieuw remsysteem is getest. Landingen in Florida, vanwaar zij gelanceerd worden, maken het huidige kostbare en tijdrovende te rugbrengen van de ruimteschepen op de rug van een Jumbo-jet dan overbodig. Personeel van 'Bhopal' krijgt uitkering DANBURY (GPD/AP) - De India se dochteronderneming van de Amerikaanse chemie-multinatio- nal Union Carbide heeft gisteren de toezegging gedaan dat de 627 werknemers van de gesloten ramp- fabriek in Bhopal een schadeloos stelling van samen circa 2,85 mil joen gulden krijgen uitgekeerd. De regeling werd bereikt tussen de directie van het bedrijf en de bond van personeel dat werkzaam was in de fabriek, waar een jaar ge leden door weglekkend gifgas de grootste industriële ramp ontstond uit de geschiedenis met meer dan tweeduizend doden. Als tegenprestatie hebben de werknemers zwart op wit moeten verklaren dat zij zullen afzien van verdere processen tegen de che- miegigant, zich niet meer op het bedrijfsterrein zullen vertonen en ook niet meer mee zullen doen aan demonstraties tegen Union Carbi de. Bij de zwaar bewaakte fabriek in Bhopal zijn gisteren opnieuw hon derden demonstranten bijeenge komen. Ter herdenking van de slachtoffers bleven tempels, mos keeën, kerken, overheidsgebou wen en winkels gesloten. Tegenover de fabriekspoort werd een standbeeld onthuld van de Haagse belldhouwster Ruth Wa terman. Het beeld stelt een blinde vrouw met een doodgeboren baby voor. Rector Poolse hogeschool de laan uitgestuurd WARSCHAU (UPI) - De rector van de grootste technische hogeschool in Polen is ontslagen omdat vol gens de Poolse autoriteiten teveel studenten in oktober van dit jaar gehoor hebben gegeven aan de op roep om de verkiezingen te boycot ten. Dat is gisteren vernomen in academische kringen in Warschau. Op het mededelingenbord van de technische hogeschool in War schau hing een verklaring, waarin stond dat rector Wladyslaw Findei- sen was ontslagen omdat „er een lage opkomst was van studenten bij de verkiezingen" van 13 okto ber. Uit academische bron werd vernomen dat Findeisen er niet in was geslaagd studenten er toe te brengen te stemmen. Ook zou het ontslag verband houden met een incident op de hogeschool, dat zich in oktober voordeed. Bij de plech tige opening van de academische jaar werden anti-regeringsgezinde pamfletten uitgestrooid over de hoofden van partijfunctionarissen. De Poolse autoriteiten hebben de afgelopen dagen een groot aan tal rectoren, dekens andere func tionarissen ontslagen in een zuive ring van de academische wereld. Tot nu toe werden minstens dertig topfiguren van universiteiten in Warschau, Gdansk, Wroclav en Poznan op staande voet ontslagen. Buitenland kort Spionage Israël Israël heeft een eind gemaakt aan de clandestiene activiteiten van een spionage-eenheid die be trokken was bij een schandaal in de Verenigde Staten en zal de lei der van die groep waarschijnlijk met pensioen sturen. Dood per ongeluk Een 15-jarige jongen die in Joe goslavië van het balkon viel op de zevende verdieping van een flatge bouw zal waarschijnlijk in staat van beschuldiging worden gesteld wegens doodslag. De jongen over leefde de val doordat hij terecht kwam op een toevallige voorbij- gangster. De vrouw overleed ech ter aan haar verwondingen. PLO ontkent Een woordvoerder van de PLO in Amman heeft tegengesproken dat een Jordaniër die in Italië is gearresteerd en tegen de politie daar zou hebben verklaard dat hij in opdracht van de PLO terreurda den wilde plegen tegen Syrische doelen in Nederland, tot de Pale stijnse Bevrijdingsorganisatie be hoort. LUXEMBURG - „Een tangverlos sing", zei minister-president Lub bers. „En dan ziet het kind er meestal niet zo mooi uit", voegde minister Hans van den Broek toe. De Europese topconferentie van Luxemburg in een notendop: een zware bevalling, en over de kansen van het wurm valt nog weinig te zeggen. door Hans de Bruijn In juni besloten de regeringslei ders van de EG in Milaan om de uit 1957 daterende Europese verdra gen een opknapbeurt te geven in een speciale regeringsconferentie. „Gemeten naar Milaan ben ik niet ontevreden", aldus Lubbers van nacht. Maar gemeten naar wat sindsdien in de boezem van de Eu ropese Gemeenschap heeft 'plaats gevonden, is het resultaat van de conferentie mager te noemen. In Milaan was het de Britse pre mier Margaret Thatcher die zich, samen met Denen, Grieken en Ie ren, tegen zo'n verdragsherziening verzette. Dat was allemaal niet no dig, kostte te veel tijd en ergernis, terwijl dezelfde doeleinden ook zonder al die formele poespas kon den worden bereikt, zei zij toen. Het was dan ook niet verwonder lijk dat Thatcher in de voorbije nacht een „ik heb het wel gezegd" liet horen. Voor het minimale resultaat van 'Luxemburg' waren alle inspan ningen van de afgelopen drie maanden immers niet echt nodig geweest. De 'minimalisten' (met Thatcher uiteraard voorop) hebben aan het langste eind getrokken. Zelfs de meest enthousiaste Euro peanen onder de regeringsleiders hadden zich er voor de top al bij neergelegd dat een 'mini-pakket' het hoogst haalbare zou zijn. Lubbers en Van den Broek wa ren desondanks niet zo somber ge stemd. „We hebben compromissen moeten sluiten, maar de totaalba lans is positief', aldus de premier. Maar die houding was wellicht in gegeven door opluchting over het feit dat het Nederlandse EG-voor- zitterschap (eerste halfjaar 1986) nu niet door de hervormingsdiscussie wordt belast. Op de top is het groene licht ge geven voor het - uiterlijk eind 1992 - totstand brengen van een 'interne markt', het vrije verkeer van goe deren, personen, diensten en kapi taal binnen de Gemeenschap. Daarvoor moest de huidige plicht tot eenstemmigheid in de besluit vorming verdwijnen om blokkades uit eigen belang van een enkel land 1 te voorkomen. Meerderheid Besluiten over die marktkwes- ties zullen voortaan met meerder heid van stemmen genomen kun nen worden. Maar de basis daar voor is zeer dun te noemen. Veertig procent van de artikelen waarop de interne markt betrekking heeft, kunnen immers buiten deregeling terecht komen door de inwilliging van de Britse en Ierse eis om uit zonderingen mogelijk te maken als de eigen gezondheidsnormen in het gedrag dreigen te komen. Om Brits (en Iers, Deens, Grieks etc.) misbruik te voorkomen, is af gesproken dat een land dat zich niet aan de besluiten van de EG- Ministerraad wil houden voor het Europese Hof van Justitie gedaagd kan worden. Over de uitvoerbaar heid van die procedure bestaan echter nog heel wat twijfels. Het Europese Parlement krijgt bij lange na niet het gewenste me de-beslissingsrecht in belangrijke zaken als de interne marktbeslui ten. Het parlement mag slechts op besluiten van de EG-ministers wij zigingsvoorstellen indienen, waar na de ministers zich dan opnieuw zullen moeten beraden. Die hou den daarbij echter het laatste woord. Een toezegging om het par lement dan in elk geval in 1992 meer echte bevoegdheden te geven kon er niet af. Het parlement heeft - maandag nog bij monde van voorzitter Pier re Pflimlin - deze oplossing als on aanvaardbaar van de hand gewe zen. Als het parlement dat volgen de week in Straatsburg herhaalt, is Leiden in last, omdat de Italianen - de Europese 'maximalisten' - zich hebben verbonden dat voorbeeld te zullen volgen. Daar de verdrags hervorming nog wel eenparigheid van stemmen vereist, zou dat de vroege dood van het tangverloste kind betekenen. Lubbers was minder pessimis tisch. Hij zei te verwachten dat het Europese Parlement (en dus ook het Italiaanse) de besluiten van Lu xemburg wel zullen slikken. De re geringsleiders spelen daarbij dui delijk op het verantwoordelijk heidsgevoel van de 434 Euro-parle mentariërs. Afwijzing alleen op grond van een onvoldoende versterking van de eigen positie, betekent immers dat ook het weinige dat op het ge bied van de interne markt, de mo netaire samenwerking en de steun aan de armere EG-landen is be reikt, in de prullenmand wordt ge worpen. Iets is toch beter dan niets, zeggen de regeringschefs. Halfzacht Maar in het parlement leeft zeer sterk de idee dat het beter is de Eu ropese wanorde en besluiteloos heid maar zo te laten, dan de in druk te wekken dat heel wat tot stand is gebracht, terwijl dat niet zo is. Geen akkoord liever dan een halfzacht schijnakkoord, zei de geestelijke vader van de hele EG- hervorming, de Italiaanse Euro parlementariër Arturo Spinelli, vo rige week nog. Lubbers erkende overigens dat ook aan de onderhandelingstafel „enkele malen is voorgesteld om maar helemaal te stoppen". Zo gek is de houding van de Euro-parle mentariërs dus nog niet. Aan de minimalistische kant zijn de Denen, die het liefst alles bij het oude willen laten, dwars blijven liggen. De Deense premier Poul Schlüter heeft geen enkel mandaat van zijn zeer anti-Europese parle ment gekregen, dat het akkoord van Luxemburg vermoedelijk ook zal afwijzen. Maar' de andere elf zijn niet bereid zich langer door Kopenhagen te laten ringeloren. Minimaal is ook het akkoord over de monetaire en economische samenwerking. Het streven naar een 'Economische en Monetaire Unie', zeg maar het volledig har moniseren van het economisch en financieel beleid in de EG, is ook niet meer dan een streven geble ven. Met name op monetair gebied willen landen als Groot-Brittannië en West-Duitsland hun autonomie absoluut niet opgeven. En van een harmonisatie van de belastingstel sels - vitaal onderdeel van een in terne markt - wil al helemaal nie mand iets weten. Dat de Europese Gemeenschap in 1992 een volledig vrije markt te zien zal geven, lijkt veel te hoog ge grepen. De EG kan met wat goede wil over zeven jaar iets meer lijken op het ideaal van de 'Europese Unie', dat de illustere oprichters van de Gemeenschap in 1957 voor ogen stond. Maar het feit dat daar dan 35 iaar voor nodig zijn geweest geeft al aan hoe belabberd het met de Europese gedachte is gesteld als het op de praktijk aan komt. De verstreken 28 jaar zijn een aaneenschakeling geweest van conflicten, besluiteloosheid, mach teloosheid en stagnatie, met onder meer een enorme werkloosheid en een grote technologische en indus triële achterstand op de Verenigde Staten en Japan als gevolg. Nu doen alsof 'Luxemburg' de weg naar een betere Europese toe komst heeft vrijgemaakt - „een signaal naar het bedrijfsleven", al dus Van den Broek - is niet realis tisch.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7