Jong zijn in Peru
'Black is beautiful' maar kriebelt wel
In voorjaar kerkelijke uitzendingen Omroep Rijnland
Japans meisje
zoekt contact
WOENSDAG 4 DECEMBER 1985
PAGINA 15
Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 144941, toestel 242
Irene Carmargo is net vijftien
jaar geworden en ziet er nog al
leszins uit als een kind. Toch is
ze de trotse moeder van een
zoontje. Irene is één van de tie
nermoeders in Peru. Vroeger
was een moeder van onder de
achttien jaar in dit streng katho
lieke land een zeldzaamheid,
maar tegenwoordig is dit ver
schijnsel zo algemeen dat artsen
en sociologen zich ernstig zorgen
maken.
In 1963 telde Peru 11.000 meis
jes van tussen de 11 en 19 jaar die
minstens één kind hadden, leren
cijfers van het bureau bevolking
van de overheid. Het Nationaal
Bureau voor de Statistiek (INE)
rekende vorig jaar uit dat in 1981
tien procent van de meisjes tus
sen de 15 en 19 jaar moeder was.
De arts Carlos Bachman van
het medisch centrum van Lima
vertelt dat tegenwoordig 100.000
van de half miljoen vrouwen die
in de hoofdstad een kind baren,
nog geen 20 jaar oud zijn. "Het
dilemma van tienermoeders is
niet nieuw, maar het groeit alar
merend", zegt hij.
Hoewel het verschijnsel niet
blijft beperkt tot de arme bevol
kingsgroepen, verergeren de
trek van het platteland naar de
stad en overbevolking het ver
schijnsel wel. "Verkrachting en
incest die steeds vaker voorko
men, dragen ook veel bij tot de
schrikbarende stijging van het
aantal tienermoeders", zegt de
arts.
Een andere reden voor het ver
schijnsel is dat de puberteit eer
der begint dan in vroegere gene
raties. Dokter Bachman: "Vroe
ger begonnen vrouwen op hun
dertiende of veertiende jaar te
menstrueren. Nu begint het met
elf of twaalf jaar. En het staat
vast dat dit de seksuele nieuws-
gipriffhpiH stimuleert".
Irene Carmargo, gevraagd hoe
ze het vindt om moeder te zijn:
"Ik ben heel gelukkig met mijn
kleine baby". Ze vertelt dat ze
zwanger werd na drie maanden
seksueel contact met haar
vriend, een 24-jarige mecanicien.
Ze trachtte haar zwangerschap
voor haar ouders te verbergen
door losse, wijde kleren te dra
gen.
De geboorte moest met de kei
zersnede geschieden. Dokter
Bachman noemt de operatie ui
terst gecompliceerd. Irene Car
margo zegt dat ze niet meer kin
deren wil maar ze geeft tevens
toe dat ze over geen enkele me
thode van geboortebeperking op
de hoogte is. Zij is heel wat beter
af dan de meeste tienermoeders,
want ze is getrouwd en haar man
heeft een baan.
Enkele weken geleden plaatsten
we in KITS een verhaal over cor
respondentie-vriendschappen
Veel Nederlandse jongeren blij
ken regelmatig brieven te schrij
ven naar leeftijdgenoten in het
buitenland. En die leeftijdgeno
ten wonen vaak een heel eind uit
de buurt. Canada, de Verenigde
Staten en Australië zijn populai
re 'correspondentie-landen'.
Het bovengenoemde verhaal
had nog maar nauwelijks in de
krant gestaan of we ontvingen
een briefje van een Japans meis
je die dolgraag wil gaan corres
ponderen met Nederlandse jon
gens en meisjes tussen de 17 en
22 jaar. Hoe ze aan het adres van
het Leidsch/Alphens Dagblad is
gekomen mag Joost weten, maar
het gebeurt ons in elk geval niet
vaak dat we brieven krijgen toe
gestuurd vanuit Japan.
Om die reden zullen we bij wij
ze van uitzondering haar naam
en adres in deze kolommen ver
melden voor geïnteresseerde
brievenschrijvers. Haar naam
luidt Tomoko Kayaba en ze
woont: 43-1 Hoshuninmaecho,
Sendar-city 982, Japan. Haar
hobbies zijn lezen en het verza
melen van prentbriefkaarten en
ze wil graag corresponderen in
het Engels.
Discothekenboek
Sinds maandag is bij de boeken-
boer het discothekenboek van de
randstad verkrijgbaar. De sa
menstellers, Clémens Wester-
veld en Karin van Werkhoven,
hebben er 69 discotheken in ge
stopt. Met het rijkelijk geillu-
streerde boek kun je wat te we
ten komen over het interieur, de
drankjes, de muziekkeuze van de
platendraaiers en andere voor
discogangers belangwekkende
informatie.
Voor de volledigheid hebben
Westerveld en Van Werkhoven
een discothekenregister met nog
eens 37 discotheken met naam
en adres in het boek opgenomen.
Waarom de ene discotheek wel
uitgebreid wordt besproken en
de ander alleen maar worden ge
noemd? Het antwoord op die
vraag maakt duidelijk dat het
discothekenboek gewoon een
verzameling gebundelde folders
is. Het antwoord is namelijk dat
discotheken die "als geste naar
de lezers", aldus Westerveld,
waardebonnen voor consump
ties in het boek hebben laten op
nemen, uitgebreid aan bod ko
men.
Die waardebonnen zijn vele
honderden guldens waard, meldt
het persbericht haar aanleiding
van het boek. Dat neemt niet
weg dat er zestien gulden moet
worden neergeteld voor een pak
ket folders. En om die bonnen in
te wisselen zul je toch naar Am
sterdam, Rotterdam, Den Haag
en andere 'randsteden' moeten
en dus treinkaartjes of benzine-
geld moeten betalen.
LEIDEN - Ze lopen deze dagen
met bosjes door de stad, de Sin
terklazen en Zwarte Pieten. Hoe
wel de schimmel in de meeste
gevallen is vervangen door een
snelle personenauto blijft de
Goedheiligman gezag uitstralen
en verwacht iedereen van Zwar
te Pieten dat ze op hun handen
gaan staan. Er komt echter heel
wat bij kijken voor 'Jan met de
pet' is omgetoverd tot bisschop
en zijn jeugdige begeleiders tot
heuse Zwarte Pieten. Een beetje
kindervriend in spé laten zich
schminken bij een echte toneel-
grimeur. In Leiden maakt W.A.
Hoppezak, toneelkapper en -gri
meur, op de Pieterskerkgracht
drukke dagen door. Om het eens
van dichtbij mee te maken liet
onze redactrice Monica Wesse-
ling zich tot Zwarte Piet omtove
ren. Bijgaand haar relaas.
Het is een komen en gaan van
Sinterklazen, als we bij Hoppe
zak aankomen. De jas moet uit,
een col en een mooi pietenjasje
worden aangetrokken. De col
houdt de witte kraag schoon en
zorgt er bovendien voor dat niet
de hele nek zwart hoeft te wor
den gemaakt. Mijn haren worden
in een nylonkous gestopt zodat
ik me net Kojak voel met zo'n
gladde knikker. Met een sponsje
wordt een bruin goedje, gemaakt
op basis van water, op mijn ge
zicht gesmeerd. Hoppezak: "We
maken tegenwoordig alleen nog
maar bruine pieten. Zwarte zijn
voor kinderen veel te eng en
bangmaken is nou ook weer niet
de bedoeling". Later, als we aan
de aankleding toe zijn, blijkt dat
de roe om dezelfde reden uit de
standaarduitrusting van Piet is
gehaald.
Na het sponsje wordt met een
penseeltje het gezicht bijge
werkt. Wèl kriebelig, zo'n pen
seel in je oor, in je neus en op je
oogleden. Maar goed, je moet er
wat voor over hebben. Een blik
in de spiegel leert dat 'het slacht
offer' er al behoorlijk raar uitziet.
Eenmaal zwart dan worden de
lippen, alweer met een penseel,
knalrood gemaakt. Nadat een
pruik is uitgezocht en de laatste
vlekjes zijn bijgewerkt is het
schminkgedeelte klaar. Het is
wel duidelijk dat, hoewel ze er de
afgelopen dagen honderden heb
ben gemaakt, Hoppezak en zijn
medewerkers er echt plezier in
hebben. Als Zwarte Piet tussen
door een sigaretje wil roken en
een kopje koffie wil drinken is
dat geen probleem; indien nodig
wordt daarna nogmaals met de
penseel de zaak bijgewerkt. Het
lijkt alsof er tijd genoeg is en
niets is teveel moeite.
Nog wat onwennig met mijn
zwarte gezicht en dito nek word
ik na het schminken door een
paar dames aangekleed. Een
mooi wit boord en een prachtige
baret met veren maken een hele
piet van me. Jammer dat het er
later weer af moet.
Dat afschminken is een vak
apart. Met een flinke klodder
groene zeep en lekker warm wa
ter moet ik de de schmink van
mijn gezicht afboenen. Dat lukt
redelijk maar na tien minuten
schrobben blijken mijn oren nog
vol schmink te zitten en zien
mijn ogen eruit alsof ik 48 uur
niet heb geslapen. Hoppezak had
me nog zo gezegd eerst de
"schmink eraf te masseren en dan
pas met water te gaan plenzen...
In de tussentijd zijn er al weer
ettelijke mannen tot sinterklaas
omgebouwd. Voor ze de deur uit
gaan krijgen ze van Hoppezak,
naast het gebruikelijke kostuum,
de staf en de beste wensen, ook
een rietje mee. "Sinterklaas lust
ook wel eens een borreltje, maar
die baard maakt het wel erg
moeilijk. Met een rietje gaat het
prima maar het is wèl oppassen
geblazen. Een borrel met een
rietje tikt net zo hard aan als drie
zonder".
Dat geldt voor heel veel ande
ren niet. En cijfers van het insti
tuut voor de statistiek tonen aan
dat 17 procent van de Peruaan-
sen die voor hun 20ste jaar trou
wen ook weer scheiden. 23 pro
cent van de tienermoeders in Pe
ru leven in de oerwoudprovincie
Madre de Dios in het zuidoosten,
60 procent woont in het Andes-
gebergte.
"Veel van deze tieners leven al
leen, ver van familie of vrienden
en hebben behoefte aan gene
genheid", zegt Bachman. "Maar
weinigen weten dat genegenheid
rechtstreeks leidt naar zwanger
schap, en dan worden ze vaak in
de steek gelaten".
Volgens Bachman begrijpen
deze meisjes weinig van hun ei
gen seksualiteit. Van de 252 tie
nermoeders die zijn hulp zoch
ten had 86 procent nog nooit ge
hoord van voorbehoedsmidde
len. "Vele moeders nemen hun
toevlucht tot abortus, bijna altijd
op verzoek van de man". De
abortussen zijn een groot pro
bleem omdat ze clandestien zon
der de vereiste voorzorgsmaatre
gelen worden uitgevoerd. Bach
man krijgt met abortus te maken
als de vrouwen doodziek aan
kloppen bij zijn kliniek.
De kinderen van tienermoe
ders hebben vaak te kampen met
ziekten. Zes procent van de ba
by's van tienermoeders gaat in
het eerste levensjaar dood. De
baby's die in leven blijven heb
ben de eerste vijf jaar een ver
hoogde kans op infectie-ziekten.
De jonge moeders krijgen tijdens
de periode van de zwangerschap
te maken met allerlei problemen,
zoals buitensporige gewichtstoe
name, scheuring van de mem
branen, verhoogde bloeddruk of
vroegtijdig verlies van de placen
ta.
Sandra Vallena van het Natio
naal Bevolkingsinstituut voegt
hieraan toe dat veel moeders zich
in de steek gelaten voelen, licha
melijk, emotioneel en econo
misch. Zij moeten nieuwe wegen
vinden om zich in leven te hou
den. Moeders knopen een ver
houding aan met 'het doet er niet
toe welke man'. De kinderen
worden ervaren als een last.
Deze emotionele onzekerheid
brengt grote schade toe aan de
persoonlijkheid van het kind.
Velen krijgen met persoonlijke
problemen te kampen en verto
nen anti-sociaal gedrag. "We zien
op straat allemaal deze in de
steek gelaten kleintjes in bendes,
toekomstige misdadigers, als ze
het al niet zijn, die opgroeien als
beesten. Er bestaan geen statis
tieken over hen maar ik zou er
niet van staan te kijken als bleek
dat de meesten van hen kinderen
van tienermoeders zijn", besluit
Vallena.
(IP^
Schriftelijke reacties sturen naar Leidsch/Alphens Dagblad,
t.a.v. KITS, antwoordnummer 10050, 2300 AB Leiden. Een
post2egel plakken Is niet nodig.
(Wordt vervolgd)
Volgend vooijaar - zo is het
plan - zal worden begonnen met
kerkelijke uitzendingen van een
half uur per week via Omroep
Rijnland. Het programma zal ge
varieerd zijn; zo denkt men aan
plaatselijk kerkelijk nieuws, ac
tuele onderwerpen in de verhou
ding kerk-maatschappij (die
voor een brede kring interessant
moeten zijn) en een pastoraal
spreekuur.
De redactie voor deze uitzen
dingen is nu in wording. Coördi
nator is Nico Versluis. Hij was
twaalf jaar lang redacteur van
het weekblad 'De Bazuin' en is
nu hoofd van het rooms-katho-
liek lectuurcentrum bij de Ver
eniging van Openbare Bibliothe
ken.
De stichting waarvan het pro
gramma uitgaat heet MOKER,
wat betekent: Media-Overleg van
Kerken in Rijnland. Voorzitter is
ds. A. Dronkers, diakonaal predi
kant van de Leidse hervormde
gemeente. MOKER heeft ten
doel, in de regio Rijnland te ko
men tot eigen uitzendingen via
kabel en ether.
De plaatselijke kerken zijn uit
genodigd zich als deelnemer op
te geven. Tot op heden hebben
ongeveer dertig parochie- en ker
keraden dat gedaan.
Brief. In een brief aan werk
gevers- en werknemersbonden
en een aantal bedrijven vragen
de hervormde en gereformeerde
kerkbesturen bereidheid tot te
rugtrekking van investeringen
uit Zuid-Afrika. "Investeringen
in Zuid-Afrika", zo schrijven de
landelijke kerkbesturen, "zijn
een onverantwoorde ondersteu
ning van de onderdrukkende
partij in het rassenconflict".
De kerken doen dit verzoek
"op aandringen van individuele
zwarten en organisaties van
zwarten, waaronder ook vakbon
den, die in toenemende mate de
oproep tot terugtrekking van in
vesteringen ondersteunen als
een van de weinig overgebleven
methoden om zonder geweld
recht te verwerven".
gisteren in Amersfoort haar tien
jarig bestaan vierde, wil het ko
mende jaar f7,5 miljoen méér in
vesteren in Derde Wereld-pro-
jekten. Hiermee bestrijdt de coö
peratie het probleem dat de afge
lopen tien jaar herhaaldelijk de
kop opstak: de gelden van ker
ken en aanverwante steunorga
nisaties kwamen wel binnen,
maar er konden niet voldoende
projekten worden gevonden om
het allemaal te besteden.
Bij de (internationale) oecume
nische coöperatie, voortgeko
men uit de Wereldraad van Ker
ken en de Nederlandse Raad van
Kerken, zijn meer dan 150 ker
ken aangesloten Ze verstrekt uit
kerkgelden leningen aan arme
mensen en groepen overal ter
wereld. Achterliggende gedachte
is, dat een lening meer recht doet
aan het zelfrespect van mensen
dan een gift.
Wie voor een lening in aanmer
king wil komen, moet wel aan
een aantal voorwaarden voldoen.
Zo moet men in groepsverband
bij een projekt betrokken zijn en
moet er een duidelijke behoefte
bestaan aan buitenlands kapi
taal. Tot nu toe heeft de coöpera
tie ruim f40 miljoen aan lenin
gen verstrekt voor ongeveer 30
projekten.
Namens de Wereldraad was dr.
Heinz Held, voorzitter van het
Centraal Comité, in Amersfoort
om het bestuur geluk te wensen
met het tienjarig bestaan. Van de
Nederlandse Raad van Kerken
had zijn secretaris, ds. W. R. van
der Zee, lovende woorden voor
de jarige loot. "De coöperatie
stelt de kerken voor indringende
vragen", zei hij. "Is wat zij doen
met hun geld in overeenstem
ming met wat ze verkondigen?"
Maar er was ook kritiek. Zo zei
bestuurslid Danial Yona uit Tan
zania, dat de coöperatie wel de
armen wil helpen, maar tegelijk
het door de kerken beschikbaar
gestelde kapitaal zo goed moge
lijk wil beschermen. Dat leidt,
volgens hem, onvermijdelijk tot
te weinig initiatieven. Ook de in
vloed van de organisatie vond
Yona veel te gering. "Het is een
mooi idee, maar slechts weinigen
in Afrika hebben ervan ge
hoord". De Tanzaniaan noemde
de representatie 'in het veld'
slecht.
Belastingweigering. Tiental
len theologen, pastores en kerke
lijke medewerkers delen van
daag in een dagblad-advertentie
mee, dat ze een symbolisch deel
van de verschuldigde belasting
zullen weigeren als protest tegen
de kernwapens.
"Het betalen van belasting ten
dienste van onze samenleving is
een noodzakelijke en goede zaak,
maar in deze kritieke fase achten
wij belastingweigering als mid
del van protest geboden. Wij wil
len niet, dat belastinggeld nog
langer wordt misbruikt voor het
gaan van deze doodlopende weg.
Geloof, hoop en liefde verdragen
zich niet met deze misdaad tegen
de mensheid".
De theologen spreken de hoop
uit, dat zeer velen óók iets zullen
doen, ieder naar eigen inzicht en
vermogen, nu men aan alle
protesten is voorbijgegaan.
Uit het verschijningsgebied
van het Leidsch Dagblad/Al-
pnciK» Dagblad behoort de Al-
phens-Oudshoornse predikant
H. J. ter Bals tot de onderteke
naars. Ook ds. J. Geursen, vroe
ger in Leiderdorp, staat erbij.
Hervormde Kerk: beroepen
te Nuenen (hervormd-gerefor
meerd 'Samen op weg') kandi
daat T. Kruyswijk Amsterdam.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Lemmer (deelwerk)
kandidaat F. Volbeda Kampen.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Groningen
J. Kruidhof Drachten.
Rome. Op de bisschoppensy
node in Rome hebben de Cana
dese deelnemers aangedrongen
op een gemeenschappelijk
standpunt over de twee 'drin
gendste problemen van onze
tijd': de schuldenlast van de Der
de Wereld-landen en de dreiging
van een kernoorlog. De Ameri
kaanse bisschoppen steunden
het Canadese voorstel onmiddel
lijk.
bijbels en 60.000 nieuw-testa-
menten gedrukt. Het totaal van
de laatste vijfjaar loopt naar de 2
mihoen bijbeluitgaven, overwe
gend complete bijbels.
Kerkdiensten. Op ons ver
zoek om de opgaven van kerk
diensten tot eind december-be-
gin januari zo spoedig mogelijk
in te zenden wordt druk gerea
geerd. Wij zijn daar blij mee, om
dat dit een tijdige en correcte in
vulling van de vele kerkdien-
stenlijsten tussen 21 december
en 1 januari ten goede komt. Op
gaven graag naar redactie
Leidsch Dagblad. afdeling
geestelijk leven, postbus 54. 2300
AB Leiden.
