Hausse op het Damrak niet te temmen Duitsland wijkt uit naar haven in buurlanden V J V 'Misbruik van voorwetenschap komt vaker voor dan men inziet' Dollarkoers Kabinet en bedrijfsleven willen samenwerkloosheid aanpakken Stroomtarieven gelijkgetrokken Ziektekosten verzekeren met gezond verstand. 01718*29881 ZATERDAG 30 NOVEMBER 1985 ECONOMIE PAGINA 11 Vanwege acties in Rotterdam EINDHOVEN (ANP) - De invoe ring van de 38-urige werkweek bij Philips heeft alleen een positief ef fect gehad in dé produktiesecto- ren. "En dan gaat het slechts om een uiterst bescheiden effect voor de instroom van nieuwe werkne mers", aldus mr R. de Lange, direc teur Centrale Sector van Philips gisteren. "Voor de hoger opgelei den heeft de invoering van atv slechts hinder opgeleverd". De Lange lichtte gisteren een tip je van de sluier op van een onder zoek dat volgende week zal wor den gepubliceerd. "De uitdaging, die er was om de ontwikkeling en research te versnellen wordt door de arbeidstijdverkorting tegenge- Philips acht effect van atv uiterst bescheiden werkt. Dat betekent, dat de atv op de lange termijn een negatieve im puls is voor de onderneming". Een selectieve vorm van verder gaande arbeidstijdverkorting bij Philips is volgens De Lange niet uitgesloten. Voorwaarde daarbij is wel, dat de mensen die minder werken ook minder verdienen. Maar De Lange maakte er geen ge heim van dat de bonden kennelijk nog niet toe zijn aan selectieve vor men van arbeidstijdverkorting. Volgens de Philips-directeur is het "ongelooflijk" om te zien welke effecten de gewone economische maatregelen hebben gehad op de werkgelegenheid bij Philips, en dan met name op de instroom van nieuwe werknemers. "De loonma tiging, de saneringen en de aanvul lende regelingen om het ouderen mogelijk te maken eerder met werken te stoppen zijn wel alle maal uiterst effectief gebleken", al dus De Lange. De al enkele weken aan de gang zijnde hausse op vele effecten beurzen zet zich onverminderd voort. Zowel in Amsterdam als New York werden deze week nieuwe historische toppen aan geslagen. Alleen Tokio en de Au stralische beurzen bleven volhar den in hun weigering mee te doen. door C. Wagenaar In Amsterdam bleef de stem ming echter uiterst positief. Maandag zette de nieuwe week meteen in met nieuwe histori sche toppen vooral voor zowel de internationals als de algemene beurscijfers. Dinsdag moest gas worden teruggenomen maar daarna ging het mede gesteund door een enorme haussegolf op de Newyorkse effectenbeurs weer sterk crescendo. De week sloot hoger en uiterst positief met daarbij nieuwe recordstan den voor de meeste beursgroe- pen. Het merkwaardige daarbij was dat het economische nieuws geheel verschillend van inhoud was en zeker niet alleen gunstig. Wereldhandel Zo rekent de GATT de wereld overeenkomst over tarieven en handel erop dat de wereldhandel dit jaar maar drie procent zal toe nemen terwijl dat in 1984 nog ne gen procent was. Een forse te ruggang in groei. Deze ontwikke ling is voornamelijk voortge vloeid uit de aanzienlijke groei vertraging die dit jaar in de VS is opgetreden. Ook in het laatste kwartaal is het nog allerminst ze ker dat zich daarin een verbete ring van betekenis zal aankondi gen. Juist de trage economische groei heeft bij menigeen de over tuiging doen post vatten ditmaal met een veel langere periode van opgaande economie te maken te hebben dan in de voorgaande veertig naoorlogse jaren het-ge val was. Vooral bij vele grote be leggers blijkt die mening voort durend veld te winnen. Daar wordt al gesproken van de 1500 mijlpaal voor de Dow Jones-in- dex nog dit jaar en de 2000 in 1986 of 1987 en zelfs de 3000 tot 4000 voor de jaren '80 voorbij zjjn. De sterk vertraagde sche groei heeft vooral in Ameri ka een positief effect gehad op de financiële ontwikkeling. Op de eerste plaats is de dollar ook in oktober fors ingezakt. In guldens uitgedrukt kwamen deze week prijzen voor van rond 2,85 gul den. Voor het eerst dook de Ameri kaanse munt in Tokio beneden de magische grens van 200 yen. De Japanse financiële autoritei ten verklaarden dit nu voldoen de te vinden en daarom hun ac ties op de valutamarkten tegen de dollar af te zwakken. Maar nu blijkt de Duitse mark die rol over te nemen. Want de economische groei vap de Duitse Bondsrepu bliek is dit jaar boven verwach ting en zal zeker drie procent be dragen. Een percentage dat pre mier Lubbers volgend jaar ook voor ons land haalbaar acht maar wat door het Centraal Plan Bu reau wordt betwijfeld en daarom als verkiezingspraat is bestem peld. De krachtige economische ont wikkeling ip de Bondsrepubliek heeft daar al geruime tijd een verdere rentedaling geblok keerd. En daarmee is ook in ons land de weg naar lagere rente standen versperd. Dit viel duide lijk te zien aan de nieuwe staats lening die voor volgende week dinsdag is uitgeschreven en in couponrente een kwart procent meer aanbiedt dan de 6,75 pro cent van de voorgaande twee le ningen. De beurs reageerde op ,deze 7 procent zeer positief en schat dat het ministerie er wel enkele miljarden op zal kunnen binnenhalen. Verliezer Per saldo bleef de aandelen markt in hausse-sferen en het al gemeen gemiddelde steeg tot nieuwe historische toppen met een verdere weekstijging van en kele punten. Ook de andere beursgroepen deden weer mee. De grote verliezer was echter Bos Kalis die genoodzaakt is de aandelen zwaar af te stempelen en ook obligatiehouders in de kou te laten staan. Het aandeel zakte van f 20,- tot f 14,-. Maar daartegenover stonden series grote winnaars. Heineken, Ver enigde Glas, Grasso, Rommen- höller en Gamma behoorden tot BEUR S W E E K de belangrijkste. Drukkerij De Boer en Kempen en Begeer tra den in reactie. De Europese optiebeurs had met afnemende omzetten te kampen. Maar donderdag nam de belangstelling sterk toe. Niet temin bleef de weekomzet met 180.000 contrapten beneden de 201.000 contracten van de voor gaande periode. Aanvankelijk stond AKZO veruit op de eerste plaats met de meeste calls maar later nam Philips die positie In juni 1983 kocht de directeur van een Amerikaanse onderne ming 5 procent op van alle op de beurs verhandelbare aandelen in zijn eigen bedrijf. Hij deed dat, omdat een andere firma een deel van die aandelen wilde overne men en verwachtte een forse waardestijging. En inderdaad, enige tijd later kwam er een bod op 49 procent van die aandelen. Terwijl hij er 16,5 dollar voor had betaald, verkocht de directeur zijn aandelen voor 26 dollar per stuk. Hij was in één klap 10.000 dollar rijker. door Hans Amesz Of neem de zaak Oreamuno, topman van Management Assis tance Inc. (MAI), een Ameri kaans bedrijf dat actief was op het gebied van financiering en leasing van computers. MAI, ver plicht tot onderhoud van de computers, moest op een gege ven moment de dure hulp van IBM inroepen. MAI zag de winst met 200.000 dollar dalen tot 66.233 dollar. Oreamuno en zijn directeur Gonsalvez besloten hun aandelen snel te verkopen en de winstdaling pas in oktober te publiceren. De koers zakte toen van 28 naar 11 dollar. Orea muno en Gonsalvez hadden in tussen zo'n 800.000 dollar 'ver diend'. Twee klinkklare voorbeelden van misbruik van voorweten schap, zoals dit officieel heet. In Amerika een vorm van oplich ting en dus strafbaar; in Neder land alleen maar in strijd met de beursregels. Minister Ruding (fi nanciën) weigerde tot nu toe een wettelijk verbod in te voeren. De minister staat nu eenmaal aarze lend tegenover het opleggen van meer regels en oordeelde dat de effectenbeurs dat zelf maar beter moest regelen. Gezag Maar in de steeds heviger con currentieslag met bijvoorbeeld Londen kan het Damrak elke on dersteuning gebruiken, dus ook een betrouwbare naam. Dat de Nederlandse kapitaalmarkt aan gezag dreigt in te boeten, is in middels wel gebleken. Het Goudse computer-servicebedrijf Minihouse bijvoorbeeld, dat risi cokapitaal nodig heeft om een snelle groei te financieren, stapte twee jaar geleden al naar de beurs in Londen, waar meer te halen viel. Dat alles is ook Ruding niet ontgaan. Hij besloot vorige week de kapitaalmarkt vergaand te li beraliseren. Tal van voorschrif ten verdwijnen, waardoor ban ken - vooral ook buitenlandse - en bedrijven makkelijker geld kunnen lenen. Tegelijkertijd kondigde hij toch maar de komst van een aparte wet aan tegen misbruik van voorwetenschap. Kennelijk moeten er eerst regels worden afgeschaft voordat er nieuwe worden gemaakt, ook al gaat het om heel verschillende zaken. In de Verenigde Staten wordt veel over misbruikgevallen ge publiceerd, omdat de rechter er daar nu eenmaal aan te pas komt. In menig Westeuropees land is het een thema waar bij voorkeur niet over wordt gesproken. Het kan de Goede Naam schaden, nietwaar?. Het neemt echter niet weg dat de Vereniging Effecten bescherming, namens de aan deelhouders, al vele jaren lang bij de Beurs in Amsterdam op onderzoek aandringt. En dan komt een wettelijke regeling van pas, omdat er dan een rechts grond is om opening van zaken te eisen als er een vermoeden is van een strafbare handeling. Op dit moment is er alleen maar een code die moet voorko men dat beleggers met inside-in- formatie over bepaalde bedrijfs ontwikkelingen vlak voor open bare publicatie effectentransac ties doen en daardoor forse win sten opstrijken. Maar meer dan een soort 'heren-akkoord' is dat niet. Niemand kan nu een bank of effectenhandelaar verplichten de namen van zijn cliënten be kend te maken. Dat zal door de nieuwe wet, die overigens nog wel enige tijd op zich zal laten wachten, anders moeten worden. Dat er in Nederland af en toe misbruik wordt gemaakt van voorwetenschap staat wel vast. Maar niemand kan of wil zeggen op welke schaal. Enig onderzoek is wel verricht. De jurist mr. A. Dreese heeft er zelfs een docto raalscriptie aan gewijd, 'An out sider's view on insider traiding', die is uitgegeven door de Vereni ging Effectenbescherming. „Ik geloof', zegt Dreese naar aanleiding van gesprekken, en quêtes en ander onderzoek, „dat ter beurze misbruik van voorwe tenschap veel vaker voorkomt dan men onder ogen wil zien. De geringe moeite waarmee ik de meest gedetailleerde verhalen van voorwetenschap heb verno men, sterken mij in die overtui ging". In zijn scriptie heeft Dree se die gedetailleerde verhalen echter niet vermeld. Hij kon geen man en paard noemen om dat er niets wettelijk was bewe- Vermoedens "zijn wel bekend over misbruik. Bij het handels huis Hagemeyer bijvoorbeeld, dat forse verliezen op de koffie handel heeft geleden. Voordat de slechte cijfers bekend werden gemaakt vond een opmerkelijke handel in de aandelen plaats, ter wijl bij het beurspubliek winst verwachtingen waren gewekt. Toen plotseling forse verliezen bekend werden gemaakt, was de verklaring voor die drukke han del gauw gevonden; het lag voor de hand te vermoeden dat inge wijden hun aandelen Hagemeijer in de verkoop hadden gegooid. Iets dergelijks speelde zich af rond de Helmondse metaalfa- briek Begemann. Kort voor het bekend worden van de surséan ce van betaling werden ineens zeer veel aandelen 'a ia baisse' verkocht. Door mensen dus die die aandelen niet hadden en erop speculeerden ze een paar dagen later goedkoper te kunnen ko pen. Ook bij een andere metaal- fabriek, Rademaker, en de han delsonderneming Deli was kort geleden sprake van op het eerste gezicht niet te verklaren koers ontwikkelingen, totdat de aap (in de vorm van slechte resultaten) uit de mouw kwam. Wie zijn de insiders die mis bruik maken van voorweten schap en daardoor de effecten beurs oneerlijker maken. Het ligt natuurlijk voor de hand om in eerste instantie aan directeuren en leden van raden van bestuur te denken. Maar ook leden van ondernemingsraden, accoun tants, bankiers effectenmake laars of journalisten kunnen zich er aan bezondigen. Zelfs de ober van een gerenommeerd restau rant waar vele belangrijke zaken lieden lunchen, kan af en toe iets opvangen en er zijn voordeel mee doen. De vraag is dan of 'toevallig' vergaarde kennis over bedrijfs ontwikkelingen geheim is. Een willekeurige ober kan tenslotte niet altijd weten of het om ver trouwelijke informatie gaat, die niet verder verteld mag worden. En zelfs als hij dat weet, is nog maar de vraag of hem dat kwalijk te nemen is. Kortom, het zal soms moeilijk zijn om misbruik van voorwetenschap te bewijzen. Maar dat geldt natuurlijk ook voor tal van andere misdrijven en overtredingen. De dupe Drs. A. Gerla, directeur van dé Vereniging Effecten Bescher ming (VEB), vindt een wet in elk geval hard nodig. Hij verwijst naar een artikel in het veelgele zen Engelse beleggersblad In vestors Chronicle, waarin grote bewegingen in het koersverloop van aandelen, vlak voor de publi catie van resultaten, een ken merk van de Amsterdamse effec tenbeurs wordt genoemd. En dat schrikt de eenvoudige belegger in aandelen af, want hij is altijd de dupe. Gerla heeft nog een paar ver langens. De beurs moet het op sporingselement versterken. Er bestaat sinds kort een zogenaam de effectenwacht (Stock Watch) van twee mensen die koersbewe- girtgen registreren, maar dt niet genoeg. Er moet voor op de beurs genoteerde bedrijven ook een strakker, beter georgani seerd en veel meer uniform formatiebeleid te komen. Nederland heeft in beurskrin- gen toch al geen beste naam, om dat iedereen zich hier mag vesti gen als effectenmakelaar. Vol gens Gerla moet er dan ook snel een vestigingsbeleid komen, wil Amsterdam niet door het leven gaan als de achterbuurt van internationale effectenhandel. ROTTERDAM (ANP) - De Duitse staalindustrie zal in de cember vrijwel geen ijzererts in Rotterdam overslaan als het conclict rond het overslagbedrijf Europoort CV voort duurt. De importorganisatie van de staalindustrie, Roh- stoffhandel in Düsseldorf, heeft Rotterdam voor december slechts 600.000 ton ijzererts toebedeeld. De overige twee miljoen ton die de staalbedrijven zullen importeren, wor den verdeeld over andere havens in België en Duitsland. Bij het ertsoverslag bedrijf EECV worden acties gevoerd in verband met een conflict over de arbeids duurverkorting. De FNV kondigde gisteravond aan dat binnen 48 uur nieuwe stakingsacties te verwach ten zijn. De acties hebben een se lectief karakter, om te voorkomen dat schepen op voorhand al uitwij ken naar andere havens. Het massagoedschip "Brage", dat met 90.000 ton erts op weg was naar ECCV werd gisteren geboycot door de actievoerende werkne mers. Het schip, dat ook door de Amsterdamse havenwerknemers besmet werd verklaard, week daar op uit naar het Duitse Emden. De Vervoersbond FNV gaat de Duitse zusterorganisatie ÖTV vragen haar leden op te roepen de lading van de "Brage" niet te (ossen. De gemeente Rotterdam ziet vooralsnog geen heil in een bemid delingspoging in het arbeidscon flict bij EECV, zo heeft een ge meentelijke woordvoerster giste ren laten weten. De Rotterdamse wethouder Den Dunnen (haven) heeft met de partijen informatieve gesprekken gevoerd. Daaruit is ge- Celstraf voor knoeiende Oostenrijkse wijnhandelaar WENEN (AFP) - De Oostenrijkse wijnhandelaar Hubert Haimerl is door de rechtbank van Krems (Noord-Oostenrijk) tot twee-en- half jaar gevangenisstraf veroor deeld omdat hij ongeveer 200.000 liter wijn had aangelengd met di- ethyleenglycol. Deze chemische stof dient als zoetmaker, waardoor ermee aangelengde wijn voor een hogere prijs verkocht kan worden. Bij een te hoge dosering van di- ethyleenglycol kan vergiftiging op treden. De rechtbank raamde de schade die de knoeierij veroorzaakt heeft, op ruim een half miljoen gulden. De Oostenrijkse politie heeft in middels de 70e arrestatie verricht in de nasleep van het wijnschan daal dat afgelopen zomer de voor pagina's van binnen- en vooral bui tenlandse kranten haalde. De jong ste arrestant, een neef van Haimerl, wordt er van verdacht 300.000 li ter wijn te hebben „verbeterd" door er 700 kilo di-ethyleenglycol aan toe te voegen. Ook zou hij een verboden stof in de wijn hebben gedaan om die langer houdbaar te maken. AMSTERDAM (ANP/DPA) - De koers van de Amerikaanse dollar is gisteren verder gedaald. Op de wis selmarkt in Amsterdam werd een officiële middenkoers vastgesteld van 2,83 gulden, twee cent minder dan de 2,85 gulden van donderdag. bleken dat het conflict zeer vast zit. Met name de werkgevers hebben in dit stadium laten weten geen be hoefte te hebben aan bemiddeling. De werkgeversorganisatie SVZ in de Rotterdamse haven plaatste vandaag een paginagrote adverten tie in een aantal dagbladen onder de kop "Makkers staakt Uw wild geraas". Pogingen tot compromis in atv-conflict bij banken AMSTERDAM (ANP) - De Amster damse rechtbankpresident mr. As- scher heeft gisteren getracht om weer enig schot te brengen in de vastgelopen onderhandelingen over arbeidstijdverkorting in de banksector. Zowel de bonden als de banken gaven echter niet thuis bij de pogingen van de rechtbank president om een compromis te vinden. De banken willen hoger gespecialiseerd personeel de roos- tervrije dagen gaan uitbetalen ter wijl de dienstenbonden van FNV en CNV vasthouden aan het opspa ren van de dagen voor categoriën personeèl waar arbeidstijdverkor ting op dit moment tot onoverko melijke problemen leidt. Dat was de situatie voor en na het kort geding dat gisteren voor de Amsterdamse rechtbank diende tegen de bank Pierson Heldring en Pierson. In het geval van Pierson, Hel dring en Pierson gaat het om 33 ho gere gespecialiseerde functies waar de bank de roostervrije dagen weer wil uitbetalen. Ook bij andere banken bestaan dergelijke plan nen: van het automatiseringsper soneel van de RABO-Bank (bijna 900 mensen) werd deze week een betalingsregeling bekend en vol gens de raadsman van de bank- werkgevers, mr. J. Jonker, speelt het probleem bij alle banken. „De ze mensen kunnen niet worden ge mist", zo stelde hij. ESSEN - Deze achttien meter lange 50-persoons luxewagen is de blikvanger op de autoshow in Essen die van daag is begonnen. De zestien wielen dragen ook een waterbed. (foto anpi DEN HAAG (GPD) - De werkge versorganisaties en vakbonden gaan de komende maanden onder- zoeken of zij het eens kunnen wor den over gezamenlijke plannen om de jeugdwerkloosheid en langduri ge werkloosheid te bestrijden. Het kabinet is bereid om aan een der gelijke aanpak financieel bij te dra gen. Dat is de uitkomst van het overleg tussen een regeringsdele gatie en de sociale partners, dat gistermiddag in de Stichting van de Arbeid in Den Haag plaatsvond. Uit de globale afspraken die na afloop van het 2,5 uur durend over leg door premier Lubbers bekend werden gemaakt, blijkt dat scho ling van werkenden en werklozen de kern van de op te stellen plan nen moet vormen. De bestaande scholingsactiviteiten van het be drijfsleven zullen worden geïnten siveerd. Daarnaast zullen werkgevers en werknemers onderzoeken wat er gédaan moet worden om moeilijk plaatsbare werklozen, voor wie scholing geen directe oplossing biedt, toch aan een baan te helpen. Op beide punten zal bijzondere aandacht aan jongere werklozen geschonken worden. De sociale partners zullen zich in commissies van de Stichting van de Arbeid buigen over alle plannen die er de afgelopen tijd van diverse kanten zijn gelanceerd op het gebied van scholing en bestrijding van de werkloosheid. Premier R. Lubbers, FNV-voor- zitter H. Pont en VNO-voorzitter C. van Lede benadrukten na afloop van het overleg dat er sprake is van meer dan een intentieverklaring. "We hebben besloten om iets te gaart dóen", aldus Pont, terwijl Van Lede sprak van een "realisti- Wet lost probleem winstnemingen gemeenten niet op sche afspraak, gezien de weerbar stige materie". De regeringsdelegatie heeft tij dens het overleg niet aangegeven hoeveel geld er beschikbaar is wanneer de sociale partners het eens worden over concrete plan nen, maar heeft wel duidelijk ge maakt dat de financiën geen strui kelblok zullen vormen. Minister De Koning (sociale zaken) is bereid op zijn begroting geld vrij te ma ken, terwijl ook andere departe menten zullen moeten bijdragen. Het kabinet zal onderzoeken in hoeverre schoolgebouwen en an dere onderwijsvoorzieningen inge zet kunnen worden voor de scho ling van werknemers en werklo zen. Vakbonden en werkgevers zullen daarnaast bij de cao-onder handelingen aandacht aan de scho lingsfaciliteiten besteden. Tijdens het overleg is door alle 'partijen nog eens nadrukkelijk be vestigd dat het beleid gericht moet blijven op zowel economische groei als herverdeling van werk en het oplossen van knelpunten op de arbeidsmarkt. DEN HAAG (ANP) - Nederland zal een landelijk geldend tarief krijgen voor elektriciteit. De ministerraad stemde gisteren in met een wets voorstel van minister Van Aarden- ne (economische zaken) om de pro- duktie van de elektriciteitsopwek king te drukken. Er zullen drie tot vijf produktiebedrijven komen door fusies tussen de bestaande bedrijven. De overkoepeling van de produ centen, de SEP, zal de opgewekte elektriciteit afnemen en vervol gens tegen een algemeen geldend tarief leveren aan de distributiebe drijven. In de thans duurste ge deelten van Nederland, zoals Noord-Holland, zal de stroom aan zienlijk goedkoper worden. Naar mate men nu al minder duur uit is, zal de daling van de stroomprijs minder zijn. Een oplossing voor het probleem dat sommige (gemeentelijke) dis tributiebedrijven door een hoge ta riefstelling winstnemingen berei ken om begrotingsgaten te dek ken, wordt in het wetsontwerp echter niet opgelost, zo bevestigde een woordvoerder van het ministe- Wel mag van de nieuwe wet, waarover de Raad van State nog advies moet uitbrengen voordat de Kamer zich erover zal buigen, wor den verwacht dat de grote tariefs- verschillen geleidelijk zullen ver dwijnen. De gemiddelde kosten zullen worden gedrukt door zoveel mogelijk opwekkingsvermogen te benutten in centrales die tegen de laagste produktiekosten werken. Het wetsvoorstel biedt de moge lijkheid aan grote electriciteitsver- bruikers om voor eigen gebruik stroom te importeren. Distributie bedrijven en verbruikers krijgen meer kansen om economisch ren dabele toepassingen van decen traal vermogen (windenergie, warmtekrachtkoppeling) zelfstan dig te benutten. De distributiebe drijven worden verplicht overtolli ge stroom van die zelfopwekkers af te nemen tegen landelijk geldende vergoedingen. I de verplegingI Ziektekostenverzekeringsmij. zonder winstoogmerk. Na kantoortijd 01718-15534

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 11