Protestanten
in N.-Ierland
zijn furieus
De uitglijders en de
grote successen van
een super-knutselaar
Meer ruimte voor politieke Junctie predikant
Reportage
Sir Clive Sinclair: een wonderland of een total loss?
Achtergrond
Amalgaanvulling wel schadelijk
Lubbers: Islam
uitdaging voor
de samenleving
PAGINA 8
MAANDAG 18 NOVEMBER 1983
De definitieve eer die een elektronica-fanaat kan krij
gen, is Sir Clive Sinclair (44) enige maanden geleden
ten deel gevallen. Er werd toen in Engeland een com
puterspelletje op de markt gebracht dat de geniale uit
vinder als onderwerp heeft.
"A day in a life" heet het spelletje, en het gaat erom
Clive Sinclair (die op het scherm opflikkert als een
klein bebaard en bebrild gezicht) van zijn huis in Lon
den naar Buckingham Palace te krijgen om daar tot
ridder te worden geslagen.
Dat het spelletje bestaat, is een bewijs voor de wel
haast legendarische status die Sir Clive als een soort
20e-eeuwse Leonardo da Vinei heeft. Hij is de onna
volgbare super-knutselaar die de wereld het goedkope
zakrekenmachientje schonk, het betaalbare digitaal
horloge, de mini-tv en vooral de huiscomputer voor
ook de kleinste beurs.
Groot zijn de successen die deze
visionaire Brit geboekt heeft.
Bijna even groot zijn tegensla
gen, waarvan het faillissement
van Sinclair Vehicles, het bedrijf
dat het geflopte elektrische au
tootje C-5 maakte, de laatste in
de rij is. Persoonlijke schade
voor Sir Clive: 25 miljoen gul
den.
door
Henk Dam
Het schijnt bij hem te horen,
dit soort spectaculaire uitglij
ders. Maar als een duikelaar
komt hij ook iedere keer weer
met een nieuw en glanzend idee
terug. Evenveel wonderkind als
total loss, om de titel van een van
W. F. Hermans' boeken te paraf
raseren.
School
Net als bij Albert Einstein is
ook de schooltijd van CLive Sin
clair een troost voor al die heden
daagse leerlingen die maar niet
kunnen meekomen. Want hij
deed het helemaal niet zo best in
de schoolbanken en kapte er op
zijn 17e mee zonder op al te veel
resultaten te kunnen bogen.
Dat kwam, zo zei hij later,
"doordat ik me alleen kan con
centreren op dingen die ik leuk
vind". Want aan intelligentie ont
brak het niet. Een toelatingstest
voor de club van superslimme
mensen, de Mensa, leverde voor
de 19-jarige Clive een verbijste
rend IQ van 159 op.
Dingen die Sinclair leuk vond,
hadden vooral betrekking op
elektronica. Hij werkte eerst als
technisch journalist, en zette in
1962 een eigen bedrijfje op dat
spoedig de aandacht trok vanwe
ge de piepkleine transistor-ra
dio's die het als zelfbouwpakket
ten via postorderbedrijven ver
kocht.
In 1972 sloeg Sinclair, die zijn
gestaag uitbreidende bedrijf in
middels "Sinclair Radionics"
had genoemd, zijn eerste echt
grote slag. Hij won toen van de
Amerikanen en Japanners door
als eerste met een goedkope cal
culator op de markt te komen.
"Executive" heette deze zakre-
kenmachine, die voor het toen
onwaarschijnlijk lage bedrag van
350 gulden in de winkels lag.
Maar al spoedig vielen Sinclairs
handige apparaatjes nog maar
nauwelijks op te midden van de
brede stroom van hem nageaapte
maar doorgaans aanzienlijk
goedkopere calculators die in de
VS en Japan de fabrieken begon
nen te verlaten.
Horloge
Het rusteloze brein van Sin
clair zat inmiddels niet stil. Wat
me een keer gelukt is, moet nog
een keer gaan, moet hij gedacht
hebben toen hij in 1975 met ge
paste trots 's werelds eerste
goedkope digitale horloge lan
ceerde.
Oké, hij was daar de eerste
mee, maar het horloge deugde
niet. De statische elektriciteit in
tapijten was al voldoende om
Sinclairs revolutionaire "Black
Watch" op tilt te zetten. Gebruik
van inferieur materiaal door de
fabriek die het klokje maakte,
bleek daarvan later de schuld te
zijn.
Dat bracht "Sinclair Radio-
nies" in financiële moeilijkhe
den. In 1976 moest hij bij de Brit
se overheid (in de vorm van de
"National Enterprise Board")
steun zoeken, en dat betekende
dat de autocraat Sinclair een
koekoeksei in zijn nest kreeg.
Want de door de rijksoverheid
aangestelde toezichthouders
vonden dat Sinclair maar moest
ophouden met het ontwikkelen
van op de consument gerichte
produkten, en zich moest con
centreren op elektronische meet
instrumenten ten behoeve van
de industrie.
Daar had Sinclair geen zin in,
en in 1979 verliet hij, met een
premie van 40.000 gulden op zak,
zijn eigen bedrijf en begon op
nieuw. Sinclair Research, zo
noemde hij zijn nieuwe onderne
ming, die hij vooral als een fa
briek voor nieuwe ideeën zag,
een denktank zoals dat met een
niet erg fraai anglicisme heet.
Formule
Zo werkt Sinclair Research
nog steeds: Sinclairs staf van
krap honderd mensen houdt zich
alleen bezig met het uitdenken
van elektronische speeltjes. Het
fabriceren en verkopen wordt
uitbesteed, en dat is een formule
die Sinclair evenveel roem als
klappen heeft opgeleverd.
Om met het het grootste suc
ces te beginnen: dat is zonder
twijfel de ZX Spectrum, de klei
ne, goedkope huiscomputer die
Sinclair in 1980 op de markt
bracht en die sindsdien een hele
generatie schoolkinderen (en
hun vaders) vertrouwd heeft ge
maakt met termen als control,
shift en escape.
Sindsdien heeft Sinclair drie
nieuwe computers ontworpen,
waarvan de meest ambitieuze de
begin '84 gelanceerde QL (van
Quantum Leap - grote sprong
voorwaarts) is. Sinclair had met
name van deze QL, die hij als iets
tussen de huiscomputer en de
'personal computer" voor het be
drijfsleven zag, hoge verwachtin
gen.
Tot dusver tevergeefs. De QL
heeft het lang niet zo goed ge
daan als Sinclair wel dacht. En
met reden: aanvankelijk waren
de QL's, nadat het publiek met
grootscheepse reclamecampag
nes lekker was gemaakt, vrijwel
nergens te krijgen, en toen de
produktie op gang begon te ko
men, bleken er foutjes in het
ding te zitten.
Die zijn er inmiddels uitge
haald, maar de QL is niettemin
nooit goed van de grond geko
men (hoewel Sinclair nu zegt
dat-ie het in Amerika prima be
gint te doen). Iets vergelijkbaars
geldt voor Sinclairs mini-tv die
zo groot is als een pocketboek en
een revolutionaire platte buis
heeft ter omvang van een luci
fersdoosje.
Het is weer een typerend ver
haal. Een mini-tv was al een hele
oude droom van Sinclair. Eind
1983 liet hij de wereld weten
klaar te zijn. Daarmee was hij
weliswaar iets later dan Sony
met zijn Watchman, maar zijn tv-
tje was wel veel goedkoper.
Evenwel, het met veel bombarie
gepresenteerde stukje elektroni
ca was een jaar later, eind '84
dus, nóg vrijwel nergens te krij
gen. En nu de produktie wel op
volle toeren draait, is het maar de
vraag of het publiek er nog aan
wil.
Auto
De allergrootste "niet" trok
Sinclair met zijn elektrische au
to, de C-5. Sir Clive richtte daar
voor een aparte maatschappij op,
Sinclair Vehicles, waarin hij 30
miljoen gulden eigen kapitaal
stopte. Begin dit jaar was de C-5
(verkoopprijs 1800 gulden) ge
reed om de markt te bestormen.
Maar daar kwam niets van te
recht. De kritieken op de van bo
ven open driewieler van plastic
waren vernietigend. De accu's
zijn te gauw leeg, de moter is te
zwak om tegen een beetje helling
of tegenwind te kunnen, de C-5 is
gevaarlijk omdat-ie zo klein is
dat chauffeurs van vrachtauto's
'm niet kunnen zien, zo schreven
de Britse kranten onder meer.
Sir Clive, die in februari nog
dacht op een verkoop van zeker
ROTTERDAM (ANP) - Belangrqk
is dat we elkaar waarderen en
ruimte gunnen om eigen identen-
teit en verlangens inhoud te geven.
Fundamenteel voelt het CDA zich
door het geloof in een God met de
islamieten verbonden. Dat zei pre
mier Lubbers zaterdag in Rotter
dam op een bijeenkomst van verte
genwoordigers van 87 organisaties
in ons land die bij de Turks-isla-
mitsche culturele federatie zijn
aangesloten.
Uit die organisaties kwamen
nogal wat klachten naar voren over
achterstelling in de Nederlandse
samenleving. Een ervan luidde dat
een godsdienstige culturele organi
satie minder gemakkelijk of geen
subsidie krijgt, terwijl een niet-
100.000 stuks per jaar te kunnen
rekenen, slaagde er tot oktober
niet in meer dan 5000 Britten
voor z'n C-5 te interesseren. De
produktie werd al maanden gele
den gestopt, en Sinclair Vehicles
is deze maand in liquidatie ge
gaan.
Problemen
Het heeft Sir CLive de afgelo
pen maanden toch al niet mee
gezeten. Zijn andere bedrijf, Sin
clair Research, kwam in mei in
de problemen. Dat had te maken
met de tegenvallende verkoop
van de QL computer en de mini-
tv, maar ook met het feit dat Sin
clair zijn goedkope huiscompu
ters niet meer zo goed kwijt kon.
Winkeliers plaatsten geen be
stellingen meer bij hem, omdat
ze hun magazijnen nog vol had
den staan met ZX-80's en 81-en
die ze nog van de kerstdagen
hadden overgehouden. Hoe dat
kwam? Het lijkt er veel op dat de
markt voor de kleine huiscom
puters althans in Engeland ver
zadigd is: iedereen die er een wil
de hebben, heeft er nu een.
Sinclair Research dreigde in
onoverkomelijke liquiditeitspro
blemen te komen, maar er dien
de zich redding aan in de vorm
van het winkelconcern Dixons,
dat voor meer dan 40 miljoen
gulden aan computers en mini-
tv's kocht.
Dat was precies de financiële
injectie die het bedrijf nodig had,
en Sinclair Research kan weer
doorgaan. Cynici vragen daarbij
direct: maar voor hoelang? Want
de markt voor huiscomputers
blijft grillig, en Sir Clive Sinclair
blijft verder het riskante karak
terprofiel behouden dat hij een
grotere uitvinder dan zakenman
is.
Engelse kranten noemen hem
wel de Freddie Laker van de
elektronica. Eén overeenkomst
is er in ieder geval: net als deze
vader van de goedkope vluchten
naar Amerika werd Clive Sin
clair, in 1982, geridderd en mag
hij zich sindsdien "Sir" noemen.
Het is te hopen dat het bij die ene
overeenkomst blijft, want we we
ten allemaal wat er met Sir Fred
die gebeurde...
Toekomst
Het is niet erg waarschijnlijk
dat Sir Clive zelf zich daar nu al
te veel zorgen over maakt. Hij
heeft daar gewoon geen tijd voor,
want karakteristiek voor de man
is, dat hij nu al weer boordevol
plannen voor de toekomst zit. Zo
wil hij volgend jaar met een nieu
we personal computer voor het
bedrijfsleven komen.
Verder wordt er in het door
hem in 1984 opgerichte MetaLab,
een soort broedkas voor genieën
die zich met de techniek van
over-overmorgen bezighouden,
hard gewerkt aan de "super
chip", de basis voor een nieuwe
generatie computers die onein
dig veel meer zullen kunnen
doen dan die van nu.
En dan is er ten slotte nog al
tijd Sinclairs oude ideaal: robots,
robots als dienaren van de mens
heid. Een nieuwe Gouden Eeuw,
een leven vol luieren en spelen
omdat de robots het werk doen,
zo ziet Sinblairs "brave new
world" eruit. En die wereld is
dichterbij dan we denken. "Nog
een jaar of twintig, dan hebben
we al robots als huisknechten",
zo voorspelde hij onlangs.
HILLSBOROUGH - Van heel wat
huizen in het dorpje Hillsborough,
20 kilometer van de Noordierse
hoofdstad Belfast, wapperde vrij
dag de Engelse vlag, de Union
Jack. En aan het bordes van het
stadhuis was een spandoek vastge
maakt, waarop met grote zwarte
letters stond: „Verraders".
Zo maakte de grotendeels pro
testantse bevolking van het dorp
duidelijk wat zij dacht van de cere
monie die vrijdagmiddag plaats
vond in het plaatselijke kasteel: de
ondertekening van het historische
verdrag tussen Engeland en Ier
land over de toekomst van Noord-
Ierland.
Al buiten het geheel van de bui
tenwereld afgesloten dorp was die
mening ook te zien. Bij de enige
toegangsweg waar politie en leger
mondjesmaat verkeer doorlieten
stonden enige tientallen protestan
ten te demonstreren met borden
die onder meer te lezen gaven „Ul
ster is Brits" en „Nee tegen Du
blin".
De gezagshandhavers lachten
wat om die drukte, want zij waren
veruit in de meerderheid. Uit angst
voor terroristische aanslagen was
een ring van staal rond dorp en
kasteel gelegd. Bij al dat machts
vertoon stak het protest nogal
schamel af.
Maar het staat nog te bezien of
dat zo blijft. Al voor de inhoud van
het Anglo-Ierse-verdrag was be
kendgemaakt, hadden de leiders
van de protestantse gemeenschap,
de illustere ds. Ian Paisley voorop,
gezegd het akkoord te vuur en te
zwaard te zullen bestrijden.
Dat deden zij vrijdag nog eens
dunnetjes over met verklaringen
die zwanger gingen van termen als
„samenzwering", „verraad", „drei
gende anarchie" en „geweld dat te
vreselijk is om zelfs maar over na
te denken".
De loyalistische, protestantse pa
ra-militaire groeperingen lieten
gisteren hun eigen sinistere geluid
horen. „We wachten nu eerst af wat
onze politici gaan doen. Als dat on
bevredigend is, zullen wij onze ei
gen maatregelen nemen", zo dreig
den zij.
Invloed
Waarom zijn de protestanten van
Noord-Ierland zo gekant tegen de
ze jongste poging een eind te ma
ken aan het geweld in dit treurige
stukje van Groot-Brittannië? Dat
heeft alles te maken met de rol die
het akkoord toekent aan de Ierse
republiek.
Ierland krijgt, en dat is iets
nieuws, een adviserende stem in
Noordierse zaken. Een raad van
ministers uit Ierland en Engeland
zal zich met Noord-Ierland gaan
bezighouden. Die raad krijgt een
uit Ierse en Engelse ambtenaren
samengesteld secretariaat, geves
tigd in Belfast.
Ierland /krijgt daarmee voor het
eerst enige invloed op de manier
waarop Noord-Ierland wordt be
stuurd. De protestanten nu zijn
doodsbenauwd, dat het hier om
een begin gaat, en dat die invloed
steeds groter zal worden.
Uiteindelijk, zo vrezen mensen
als Paisley, zou dat wel eens tot een
verenigd Ierland kunnen leiden,
waarin de protestanten veruit in de
minderheid zijn. Dat nu is de toe
komst die voor loyalisten zó gru
welijk is, dat ze er niet eens over
kunnen praten.
Toch zou, maar dan op andere
wijze gerealiseerd dan de Noord
ierse protestanten wel denken,
zo'n verenigd Ierland weieens in
het verschiet kunnen liggen. Het
verdrag namelijk verplicht beide
regeringen tot een dergelijke fusie
tussen Noord en Zuid, als een
meerderheid in Noord-Ierland dat
wil.
Het katholieke volksdeel daar
maakt nu een kleine veertig pro
cent van de totale bevolking uit,
maar dat is een percentage dat
stijgt omdat de katholieken gemid
deld meer kinderen plegen te krij
gen. Zo zal er in een niet al te ver
meer verwijderde toekomst sprake
•zijn van een katholieke méérder-
heid.
Dat zou op nette en democrati
sche wijze tot de eenwording kun
nen leiden. Of het ooit zover komt,
hangt vooral af van de vraag of het
geweld in Ulster, dat de afgelopen
door
Henk Dam
zestien jaar al 2400 mensenlevens
heeft geëist, in de hand kan wor
den gehouden.
Reacties
Zal het verdrag tot een nieuwe
golf van terreur leiden, is nu de
vraag. De voortekens zijn niet
goed. Enige uren voor de premiers
Thatcher en FitzGerald hun ak
koord tekenden, werd een Noord
ierse politieman in de grensstreek
gedood toen zijn auto op een land
mijn van de IRA liep...
Inmiddels hebben leidende pro
testantse politici in Noord-Ierland
het afgelopen weekeinde een stra
tegie uitgestippeld die een vroeg
tijdig einde moet maken aan het
Anglo-Ierse akkoord.
De politici, onder leiding van ds.
Ian Paisley van de Democratie
Unionist Party (DUP) en James
Molyneaux van de Official Unio
nist Party (OUP), kwamen zater
dag in Belfast overeen om te pro
beren eerst langs constitutionele
weg het verdrag opgeruimd te krij
gen.
Zij zullen daartoe deze week in
het Lagerhuis vragen het akkoord
aan de bevolking van Noord-Ier
land ter goedkeuring voor te leg
gen. Als de regering-Thatcher dat
zou doen, zou het akkoord zeker
vrijwel weggestemd worden.
De Britse premier zal daarom on
getwijfeld het verzoek van de unio
nisten van de hand wijzen. Als het
Lagerhuis daarna het akkoord be
krachtigt, zullen de 15 unionisti
sche (protestantse) politici in het
Lagerhuis allemaal hun zetel ter
beschikking stellen. Daarmee for
ceren zij tussentijdse verkiezingen
voor hun zetel, en die uitslag zullen
zij als een volksraadpleging over
het akkoord beschouwen.
Onafhankelijkheid
Tegelijkertijd zullen unionisti
sche politici in Noord-Ierland zelf
zich terugtrekken uit overheidsor
ganen die zich onder meer met
huisvesting en sociale diensten be
zighouden. Dat zou al gauw tot de
ineenstorting van een aantal vitale
diensten kunnen leiden.
Als dat allemaal niet helpt, zo
verluidde het dit weekeinde in
unionistische kringen, dan zou een
situatie kunnen ontstaan waarbij
de protestantse politici zich ge
dwongen voelen een eigen rege
ring te vormen. Dat zou neerko
men op een eenzijdige verklaring
van onafhankelijkheid.
Het doorgaans goed ingelichte
zondagsblad The Observer meldde
gisteren, dat twee bataljons van het
Parachutisten Regiment klaar
staan om in geval van onrust direct
naar Noord-Ierland te worden
overgebracht. Bovendien is er een
draaiboek samengesteld dat voor
ziet in maatregelen voor het geval
essentiele diensten door stakingen
dreigen te worden getroffen.
De belangrijke vraag is nu, in
hoeverre de protestantse bevol
king van Noord-Ierland bereid is
achter haar eigen politici te gaan
staan. In Londen heerst een voor
zichtig optimisme dat de gewone
protestanten in Ulster helemaal
niet zo erg scherp tegen het ak
koord gekant zijn, althans: niet
scherp genoeg om hun land in een
toestand van anarchie en geweld te
laten terechtkomen.
HILVERSUM - Duizenden Nederlanders kunnen last hebben van kwik
in de vullingen van tanden en kiezen. Het kwik, dat een bestandeel is van
de vulstof amalgaam, kan slecht zijn voor de gezondheid. Dat zei prof. J.
Arends van de universiteit van Groningen gisteravond voor de KRO-
televisie. Zijn stelling staat haaks op een recente verklaring van de Ko
ninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering van de Tandheel
kunde, dat het kwik niet gevaarlijk is.
In Zweden is onderzoek gedaan naar het kwikhoudend amalgaam. Als
er van dat onderzoek wordt uitgegaan, zouden volgens prof. Arends in
Nederland tussen de 14.000 en 20.000 mensen hinder van de stof kunnen
ondervinden.
Uit Zweden komen berichten over patiënten met hartklachten en over
schadelijke gevolgen na het drinken van warme drank, nadat zij tand- of
kiesvullingen met amalgaam hadden gekregen.
Volgens prof. Arends verdient het aanbeveling om bij mensen die
klachten hebben over amalgaam-vullingen, een alternatief middel te ge
bruiken, de zogenoemde compositievulling.
godsdienstige culturele organisatie
die wel krijgt. De bewindsman
kreeg ook de vraag voorgelegd
waar het vrije verkeer blijft voor de
in Europa wonenende Turken. Al
gemeen werd aandacht gevraagd
voor het probleem van de gezins
hereniging.
Andere klachten betroffen onder
meer het ontbreken van medewer
king om gebedsruimten in te rich
ten, de geringe mogelijkheden
voor godsdienstonderricht en het
verhinderen dat de Turks-islamie
ten in ons land zendtijd krijgen. In
ons land verblijven thans bijna
200.000 Turken, die naar hun ge
voelen worden behandeld als twee
derangs burgers.
Lubbers vertelde dat iedereen de
kans moet worden geboden om in
dichtbevolkt Nederland te leven.
Hij zei de klok niet te willen te
rugdraaien, maar open te staan
voor nieuwe ontwikkelingen met
behoud van waarden en waardig
heid. Hij zag hierin een uitdaging
voor iedereen, ook voor de Neder
landse samenleving, om er iets
goeds van te maken.
Een speciale commissie stelt
de hervormde synode (die deze
week in Doorn bijeenkomt) voor,
het kerkorde-artikel te schrap
pen dat predikanten verbiedt
een staatsrechtelijke functie te
vervullen. De commissie wil de
verantwoordelijkheid laten aan
de plaatselijke kerkeraad en deze
zaak kerkordelijk onderbrengen
bij het artikel over nevenwerk
zaamheden van predikanten.
Het verbod (van 1848) sloeg in
eerste instantie op het lidmaat
schap van de Tweede Kamer.
Dat zou de predikant te veel tijd
kosten. Maar dit lidmaatschap is
inmiddels een volledige dagtaak
geworden, dus heeft het verbod
geen zin meer. Daarbij komt, dat
- volgens de commissie - een po
litieke functie van de predikant
in veel gemeenten geen proble
men geeft. Er zijn al predikanten
met een politieke bestuursfunc
tie.
Kwestie-Zwolle. De landelij
ke vergadering van de Neder
lands Gereformeerde Kerken
besloot zaterdag in Enschede
met 27 stemmen vóór en 6 tegen
en bij 1 onthouding, het afge
scheurde deel van de gemeente
in Zwolle als zelfstandige kerk te
erkennen. Dat was het resultaat
van drie moeizame zittingen.
In 1983 viel de Nederlands ge
reformeerde kerk van Zwolle uit
een nadat de kerkeraad de predi
kant J. Schelhaas had geschorst.
Vijf kerkeraadsleden waren het
daarmee niet eens en vormden
samen met de geschorste predi
kant een nieuwe gemeente, in de
wandeling 'Zwolle 2' geheten.
Bij het conflict speelden niet al
leen verschillen van inzicht (bij
voorbeeld over de liturgie) maar
ook persoonlijke zaken een rol.
Het bestuur van de landelijke
vergadering zag erkenning van
'Zwolle 2' als een noodoplossing.
De tegenstemmers waarschuw
den voor zelfstandigmaking van
een afgescheiden groepering,
omdat dan alle groepen die het
met een kerkeraadsbesluit niet
eens zijn die weg kunnen op
gaan. Een soort 'weggaans-kerk-
recht', zei de predikant O. Mooi-
Dc vergadering volgde even
wel in meerderheid het voorstel
van het bestuur, maar sprak wel
uit, dat beide gemeenten niet i
deze situatie mogen berusten en
moeten streven naar verzoening.
Gedwongen huwelijk. "Een
hervormd-gereformeerd samen
spel alléén is zinloos en verou
derd", zei de Rotterdamse predi
kant dr. G. W. Reitsema zaterdag
op de algemene vergadering in
Lunteren van de Vereniging van
Vrijzinnige Hervormden.
"Als alleen de Hervormde
Kerk en de Gereformeerde Ker
ken samen op weg gaan, wordt er
slechts 150 jaar kerkgeschiede
nis herhaald. Heeft 'Samen op
weg' de bedoeling, dat de gere
formeerden een beetje ruimer en
de hervormden een beetje stren
ger worden, dan is het resultaat
alleen: verergering van hetzelf
de. We houden dan dezelfde ge
schifte situatie".
Nu de lutheranen ook willen
meedoen is het, volgens Reitse
ma, mogelijk dat er kerkgeschie
denis in dit land wordt gemaakt.
Ook de remonstranten zouden
erbij moeten komen. De 'Remon
strantie' van 1610 zou dan moe
ten worden opgenomen als een
historisch belijdenisgeschrift in
het geheel van één kerk. "De tent
moet worden opengegooid".
Reitsema noemde de Her
vormde Kerk 'gespleten'. Aan de
ene kant is ze mono-confessio
neel en kent ze één traditie van
belijdenis, maar in feite vertoont
ze een grote verscheidenheid.
De predikant W. K. van Deur-
sen, lid van de gereformeerd-her-
vormde raad voor 'Samen op
weg', typeerde het hele proces
als een 'gedwongen huwelijk'.
Hervormde Kerk: beroepen
te Smilde kandidaat A. B. Elbert
Groningen.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Boven-Hardinxveld
kandidaat H. Out aldaar, naar
Vlagtwedde-Onstwedde kandi
daat M. T. Montagne Uithoorn.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Axel M.
Heemskerk Hoogezand; bedankt
voor Zuidwolde (Dr.) J. Krijten-
burg Sliedrecht.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Barneveld en Leei-
dam E. Venema Middelburg,
voor Dirksland N. W. Schreuder
Goes, voor Slikkerveer J. J. van
Eckeveld Zeist, voor 's Graven-
zande A. Bac Bodegraven.
Sir Clive Sinclair in zijn elektrische mini-auto die flopte.
