Geen sigaretje tijdens de preek
'Kerktelefoon' voorkomt vereenzaming
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1985
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 15
door
S. J. de Groot
LEIDEN - De PTT moet jaarlijks zo'n f. 2 miljoen
toeleggen op de 'kerktelefoon', een technische voor
ziening die thuiszittenden (in eigen huis of een te
huis) de mogelijkheid biedt om kerkdiensten in een
van de nabije kerken mee te maken.
Om dat tekort enigszins terug te dringen bestond het
plan, de kosten voor een nieuwe aansluiting of een verhui
zing met niet minder dan 75 procent te verhogen. Dat dit
niet is doorgegaan, is mede te danken aan de nieuwe 'Lan
delijke Organisatie Kerktelefoon', die sinds kort een eigen
adres heeft: postbus 28004,3828 ZG Hoogland, 033-803072.
Daar kunnen de machtiginghouders (kerkbesturen, diako-
nieën) terecht voor informatie en advies.
De PTT, die al in 1914 is begon
nen met dit communicatiesys
teem ten dienste van gehandi
capten, verzorgt op het ogen
blik in totaal 2400 kerktelefoon-
netten. Daarop zijn ruim 60.000
aan-huis-gebondenen (zieken,
gehandicapten, bejaarden) aan
gesloten.
Een van de doelstellingen
van de Landelijke Organisatie
Kerktelefoon (voortaan LOK)
is, deze service voor de belang
hebbenden betaalbaar te hou
den. Dat geldt zowel voor de
aansluitingen als voor de abon
nementen.
"Wij moeten ons wel realise
ren, dat veranderingen in het
PTT-bedrijf in de toekomst ook
hun uitwerking zullen hebben
op de financiële kant van de
kerktelefoon. De strijd is dus
nog lang niet gestreden". Zo
schrijft H. Maan van het LOK-
bestuur manmoedig in het ok-
tober-bulletin van de vereni
ging. De LOK - bij haar start
ging. Lie LOK - by haar start
gesteund door de hervormde,
gereformeerde en christelijk-
gereformeerde diakonale bu
reaus - werpt zich op als de 'be
langenorganisatie voor alle
machtiginghouders van kerkte
lefoons in Nederland'.
Niet overbodig
Hoofddoel is de instandhou
ding van het medium 'kerktele
foon'. Want niemand moet den
ken, dat dit bij alle technische
vooruitgang een verouderd
middel is, dat langzamerhand
wel kan worden afgeschaft.
Ook 'informatie' zit in het
aanbod van de LOK. Kerkbe
sturen kunnen advies krijgen
bij de aanleg van een nieuw te
lefoonnet of het verbeteren van
de bestaande apparatuur. Dat
kan gaan zowel over technische
als over organisatorische za
ken.
De LOK heeft ook aandacht
voor media als 'ziekenomroep'
en lokale omroep. "Kortom",
zo verzekert het bestuur, "op
ons kunt u terugvallen met uw
problemen. Gezamenlijke pro
blemen kunnen met uw aller
steun worden opgelost".
J. van Luit, staflid voor ge-
handicaptenwerk van het gere
formeerd Algemeen Diakonaal
Bureau in Leusden, wyst er in
het oktober-bulletin van de
LOK nog op, dat de nieuwe ver
eniging de kerken niet ontslaat
van hun verplichting om bij
zonder attent te zijn op ge
meenteleden die niet meer naar
de kerk kunnen. "Nog meer
dan voorheen zullen de kerken
zich ervoor moeten inspannen,
dat iedereen die dat wil kan
meedoen aan activiteiten van
de plaatselijke kerk".
P. K. Dommisse, een van de
oprichters van de NCRV én een
van de eersten in Nederland die
zich voor de kerktelefoon inzet
ten, schreef indertijd al:
"Waarom maakt radio de
kerktelefoon niet overbodig?
De kracht van de radio zit in
het algemene, de kracht van de
kerktelefoon in het plaatselij
ke. Juist door dit middel komt
het plaatselijke kerkelijk leven
tot zijn recht".
Geen storing
Hoewel de term 'kerktele
foon' anders doet vermoeden,
hoeft men voor de ontvangst
van een kerkdienst in de eigen
v^oning geen telefoon te heb
ben. De PTT maakt gebruik
van de reserve-aders van de 'in-
voerkabel'.
Een kerktelefoon komt tot
stand via een zendtransforma-
tor in de kerk en een 'koppellid'
in de woning, waarop respec
tievelijk de particuliere zend
apparatuur en de radio-ontvan
ger worden aangesloten.
Door koppelleden toe te pas
sen, hoeft de PIT de particulie
re apparatuur niet te keuren.
Een defect of onveilig radiotoe
stel kan geen storing op het
PTT-net veroorzaken en dus
ook andere luisteraars niet sto
ren. Het koppellid zorgt er ook
voor, dat uitsluitend signalen
van het kerktelefoonnet kun
nen worden ontvangen en dat
men niet (per ongeluk) op dit
net kan uitzenden.
Kerken te ver
Een dankbare gebruiker van
de kerktelefoon is de heer H.
Mieremet (70), Trompstraat 26
Leiden.
Hij is aangesloten op de Ma-
rekerk en kan daaruit elk zon
dag twee diensten horen, om 10
en 5 uur. In het begin had hij
MIEREMET (uit de Trompstraat) ...."door zoiets ervaar je, dat het zondag is"....
(foto Holvast)
nogal last van geruis, maar dat
kwam door een foutje in de
aansluiting. Nu is hij over de
kwaliteit van de ontvangst - via
de versterker van zijn cassette-
dek - vol lof.
"Door zoiets ervaar je, dat het
zondag is".
Met zo'n zinnetje is de bete
kenis van de kerktelefoon raak
getypeerd. Voor mensen die
aan huis, stoel of bed gebonden
zijn, zijn alle dagen bijna het
zelfde. Daar kan Mieremet van
meepraten. Hij is al jaren reu-
mapatiënt en brengt thuis zijn
dagen door in de rolstoel,
slechts afgewisseld met af en
toe een ritje met zijn aangepas
te auto.
"Ik ben nu een jaar of vijf aan
huis gebonden. Eens in het jaar
ga ik naar de ontmoetingsdag
voor zieken en gehandicapten
in het Hooglandse Huis en naar
de kerstwijding in de Kooi. Een
regelmatige kerkgang zou te
vermoeiend zijn".
"In 't begin heb ik het gepro
beerd met de Vredeskerk. Daar
kon ik met mijn rolstoel achter
in zitten. Vlak voor het orgelpo
dium, tussen andere kerkgan
gers in, zodat je het gevoel had
erbij te horen. Je zat niet apart,
zo zichtbaar voor iedereen.
Maar het maakte me zó moe,
dat ik de rest van de zondag
werkelijk gebroken was. Rol
stoel uit, auto in, auto uit, rol
stoel in en dan nóg eens rol
stoel uit, auto in, auto uit, rol
stoel in.... Als de Oosterkerk er
nou nog was, zou m'n vrouw
me met de rolstoel daarheen
kunnen rijden. Die afstand was
te doen. Maar de kerken zijn nu
te ver".
De gewone radio, waarnaar
Mieremet gewend was te luiste
ren, is voor hem ook niet alles.
"Als radiopastor Alje Klamer
voor de IKON was, ja, dan ge
noot ik. Maar over het alge
meen vond ik de IKON-dien-
sten nogal teleurstellend. Voor
al die seriediensten die ze regel
matig uitzenden. En ik hoorde
ook wel dingen waarin mezelf
beslist niet kon vinden. Dat
was echt een gemis".
Dat heb je nodig
Toen Mieremet hoorde, dat
hij kerktelefoon zou kunnen
krijgen, hoefde hij daar verder
niet over na te denken. De aan
sluiting kostte hem f 280 en het
abonnement is f 6,50 per
maand. Daarvoor krijgt hij
twee diensten per zondag en
doordeweeks eventueel trouw
en rouwdiensten.
Jammer vindt hij het, dat de
Dodenherdenking van 4 mei
niet wordt uitgezonden. Maar
die gaat niet uit van de kerk.
"Misschien kan de kerkeraad
er volgend jaar toch eens aan
denken. Ik stel me zo voor, dat
er alleen maar een knopje moet
worden ingedrukt".
Henk Mieremet komt niet uit
het geestelijke milieu dat de
Marekerk tegenwoordig eigen
is. Maar hij heeft vele jaren zo
bewust en actief in hervormd
Leiden meegelopen, dat die
sfeer hem niet vreemd is.
'Pniël' (vroeger aan de Middel
stegracht) is altijd zijn kerkelijk
thuis geweest.
Vrijwilliger was hij in de Oos
terkerk, jeugdouderling ten tij
de van dominee Groot en enke
le tientallen jaren leider van de
zondagsschool. Zo'n man moet,
nu zijn handicap hem elke acti
viteit heeft ontnomen, de kerk
wel missen.
"Als ik naar een radiodienst
had geluisterd, heb ik me meer
malen afgevraagd wat die me
nou eigenlijk had gedaan. Nu
met de kerktelefoon heb ik
sterk het gevoel, iets voor de
komende week mee te krijgen.
En dat heb je nodig. Versta me
goed: dat is mijn persoonlijke
ervaring. Daarmee wil ik niets
zeggen ten nadele van andere
diensten in de stad".
"Ik voel me er helemaal bij
betrokken. Je wordt aan het be
gin van de dienst ook speciaal
welkom geheten. Dat doen ze
in andere kerken ook. En wat
de sfeer van de Marekerk be
treft, er gaan daar niet alleen
predikanten van precies dezelf
de kleur voor. Naast de oude
wordt er uit de nieuwe psalm
berijming gezongen en er zijn
ook dominees die gezangen op
geven, al is het niet uit het nieu
we liedboek. Die verzen van
vroeger zing ik nog graag. Zon
dag moesten we nog 'Beveel
gerust uw wegen' zingen, en
dat zing ik dan van harte mee".
Pepermuntje
Als Mieremet en zijn vrouw
zondagsmiddags geen visite
krijgen, gaat ook de tweede
dienst aan.
"We beleven het alsof het
echt is. We hebben een busje op
tafel staan en doen er wat in als
in de kerk de collecte wordt ge
houden".
Mevrouw Mieremet er even
tussendoor: "Laatst ging hij tij
dens de preek - terwijl hij toch
aandachtig zat te luisteren - zo
maar een sigaretje draaien. Dat
vond ik eigenlijk niet passen.
Jö, zeg ik, dat doe je in de kerk
toch ook niet, en waarom nu
dan wèl?"
Hij: "Ja, daar was ik het wel
mee eens. Dat deed ik nou ge
woon gedachteloos. Ik heb m'n
sjekkie toen maar laten liggen.
Maar zij nam wèl haar peper
muntje. Dat had ze al op tafel
klaar liggen. Maar je weet, dót
is nou eenmaal het snoepje van
de kerk".
Heel gevoelig
Wat Mieremet zo goed vindt
van de kerktelefoon is, dat de
plaats waar de dienst zich af
speelt bekend is en dat je je al
les kunt voorstellen zoals het
gebeurt.
"Ik ben als jongen wat in die
Marekerk geweest!" Als hij nu
na de dienst het deurtje van de
preekstoel hoort kraken, ziet
hij in de geest precies hoe de
prediker zijn kansel afdaalt, op
weg naar de consistorie.
Een kerktelefoon is heel ge
voelig. Volgens Mieremet kan
dominee Meijers, predikant
van de 'Marewijk', moeilijk
wijs houden. "Hij moet maar
liever niet meezingen". Dat is
ook een algemeen advies, want
als de predikant een fors stem
geluid produceert, hoor je van
de zingende gemeente niets
meer. Zanglustige voorgangers
houden - om niet te hinderen -
hun hand weieens op de micro
foon.
"Je kunt zelfs horen als de
dominee een blaadje van z'n
preek omslaat. Of een dropje
achter z'n kiezen steekt". Maar
ook het gebeuren in de kerk
ruimte registreert het medium
feilloos. "Ik geniet elke keer
weer van het orgel. En op de
voorste rij moet een mevrouw
zitten met een werkelijk prach
tige stem. Je merkt onmiddel
lijk als ze er niét is. En dat is nu
al twee weken zo... Misschien i§
ze er zondag weer. Of ze moet
ergens anders zijn gaan bitten".
De kerktelefoon mag dan een
nuttige technische vinding zijn,
hij is tegelijk een geestelijk in
strument.
De kerk kan daarmee voor
kómen, dat mensen vereenza
men. Dat is een deel van haar
geestelijke taak. Op deze ma
nier blijven 'thuisleden' horen
bij de gemeenschap.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Pannekoek, 11.45 studentenekklesia;
Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds. v. Cam-
pen, Vlaardingen; Maranathak. (L.
Morsweg) 10 ds. Koolstra; Oecumeni
sche geloofsgemeenschap De Regen
boog (Merenwijk) 9.30 ds. De Mey, 11.15
venl.) 10 ds. Nauta, ha; Waalse kerk (tij
delijk Rapenburg 6) 3 herdenking in
Delft van herroeping Edict van Nantes;
jeugdkapel Vredeskerk 10 ds. T. de Nie
O.geest; jeugdkapel Bevrijdingskerk 10
hr. A. Faas. Wijk 'Stevenshof zie na ge-
ref. kerk.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. diénst, 10.15 ds.
v. Beinum; Diakonessenhuis elke zat.
10.30 rk. dienst, morgen 10.30 ds. v. 't
Hof; Endegeest zie Oegstgeest.
Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gem.;
Petrak. (Surinamestr.) 10 dr. v.d.
Zwaan; Oude Vest 10 ds. Veenstra;
Maranathak. zie herv. gem.; Bevrij-
dingsk. 10 ds. Sterringa, 5 ds. Jansen;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Ver
doom. Merenwijk zie herv. gem. Wijk
Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof (Rijn
dijk) 10 kand. P. R. Middelkoop.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 ds. Room,
5 ds. Houtman. Chr. Geref. K. (Steen-
schuur) 10 en 5 ds. Den Hertog. Geref.
Remonstr. Gem. (Lokhorstk. Pieters-
kerkstr.) 10.30 ds. Boiten-du Rieu,
A.dam. Baptistengem. (O. Rijn 3) 10 ds.
Bosveld. 6.30 ds. Bosveld (ond. 'Veel
meer dan je hoopt', mmv kwartet).
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3)
10 evang. Dikkes. Evang. gem. Meren
wijk (Flevoweg 5) 7.45 nam. Zendings
werk Middernachtsroep (Zoeterw.sin-
gel 21) 5 hr. v. Diggelen.
Evangebecentrum-Pinksterbew. J.
Maasbach-Wereldzending (aula
Noachstr. 2) 10 evang. Zijlstra, wo. 8 ds.
v. Twillert (Zijlsingel 2), vr. 8 jeugd-
avond (Zijlsingel 2). Pinkstergem. (O.
Vest 13) 10 evang. v. Wielingen. Leger
des Heils (hoek Vestestr./Groenesteeg)
10 en 7. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd.
24). 9.30 en 4. wo. 8. Zevendedag-adven
tisten (Ontmoetingskerk Voorschoten)
elke zat. 9.45 bijbelstudie, 10.45 predik
dienst. Christelijke Wetenschap
(Steensch. 6) 10.30. Kerk van J. Chr. v.d.
Heiligen der L. Dagen (Brahmsl.) 9.30,
10.30 en 11.20. 'De Christengemeen-
dienst, in oud-kath. kerk Zoeterw.s
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) 10.
Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en
10.45; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11:
Rijndijk (Leiden-V-schoten) zat 7, zo.
9.30 en 11.30; Steenschuur zat. 7, zo.
8.30,10,11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerka-
de zat. 7, zo. 9.30 en 11; Lammenschans-
weg zat. 7, zo. 9 en 10130; Haarl.straat zat.
7, zo. 9.30,10.45 en 12.15; Merenwijk zie
herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwou-
de).
Raad van Kerken: elke di.av. 7-7.30 oe-
cum. avondgebed in oud-kath. k. Zoe
terw.singel.
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 7 zangdienst. Geref. Kerk 10
ds. Bakker, Amstelveen, 6.30 ds. Baas,
S.heim. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds.
Den Hartog, Veenendaal. Rk Kerk zat.
7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 dra. J. Broeyer-Bogers,
5 ds. v.d. Heiden; Kruiskerk 10 ds. Ju-
melet, Hoek van Holland; Opstandings-
kerk 10 ds. v.d. Heiden, 6.30 ds. Attema-
Roosjen, opendeurdienst; G. Herder
kerk 10 drs. Brombacher, 6.30 ds. Ver
heul; De Bron 9.15 ds. Nieuwenhuis,
10.15 ds. Verheul, 6.30 ds. Nieuwenhuis;
Ashram (Marsdiep) 10 ds. Mulder;
Oudshoornse kerk 10 ds. Smids, Amers
foort; Sionskerk (Planetensingel) 9.30
en 6.30 ds. Ouwendijk, ha. Geref. Kerk
Mar.kerk 10 ds. Wilschut, 6.30 ds. Bak
ker, Amstelveen; Salv.kerk 10 dr.
Schoon, Mijdrecht, 6.30 ds. Wilschut.
Zie ook herv. gem.
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.)
9.30 en 4.30 stud. Fijan, Houten. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. H. van Leeu
wen, wo. 20 nov. 10 en 7.30 ds. Slag
boom (dankdag). Oud-Geref. Gem.
(Hooftstr. 240) 9.30 en 4. Bapt.gem. (Mo-
lenwerfstr. 1) 10 en 6.30 ds. Koekkoek.
Baptgem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 hr. Ten Hennepe, 6.30 ds. C. de
Jong. Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr.
Hendrikstr. 54) 10 hr. v.d. Hoorn. Pink
stergem. (school Batestein 16) 10. Leger
des H. (Zonneweg 3) 10 en 7. Remonstr.
Kring (Van Mandersloostr. 36) geen
dienst. Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo.
9.45 en 11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat 7, zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
v. Zwet. Katwijk, 6 ds. Prakke, Gouda.
Geref./Herv. Gem. (dorpshuis 'De Tas')
10.30 ds. Klijnsma. Geref. Gem. 9.30 en 6
leesdienst, do. 21 nov. 7.30 ds. Honkoop,
Zwijndrecht.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Groenendijk, Scheveningen,
6.30 ds. v. Itterzon, Gouda; Salv.kerk 10
ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Wieman; Bethl-
.kerk 10 ds. Wieman, 6.30 ds. v.d. Hoef.
Geref. Kerk 10 en 6.30 ds. v.d. Berg, ha.
Geref. K. Vrüg. (Ichthusk.) 9.30 en 4.30
De Groene ofWillibrord kerk
Luth. Gem. 9 ds. v. Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. v.d. Pol, 6.30 ds. Vlasblom; De Stek
9.30 ds. v. 't Hoff. Geref. Kerk 9.30 ds. G.
de Jong, 5 ds. Niemantsverdriet, Moor
drecht jeugddienst. Chr. Geref. Kerk
9.30 en 5 ds. Ribbers. Geref. Gem. 9.30
leesdienst 3.30 ds. Rietdijk.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaf, 6.30 ds. Vermeulen, Valken
burg, jeugddienst. Geref. Kerk 10 ds.
Huisman, 5 ds. v.d. Kooi, Leimuiden.
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15; Rijndijk
zat 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Roth-
fusz, gez. oogstdienst, 5 kand. Th.
Vreugdenhil, Koudekerk; Parkwijk 7
nam. ds. Krispijn. Geref. Kerk ('Hoek-
steen') zie herv. gemeente. Chr. Geref.
Kerk 10 en 5 ds. Velema. Groningen. Rk
Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9.30 en 11; Jozefk.
zat. 7, zo. 10 en 11.30.
ds. Aarents, opendeurdienst; Ont-
m.kerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds. Bou-
man, Scheveningen. Herv. Gem. 'De
Rank' (P. Groen-college) zie Katwijk
aan Zee. Geref. Kerk 9.30 ds. v. Bree-
vooit 5 ds. Kersten. Rk Kerk zat 7, zo.
9.30 eii 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv: Gem. N.
Kerk 10 ds. v. Roon, 6 ds. Hovius; O.
Kerk 10 kand. J. van Beelen, 6 hr. Hoffe-
naar, Voorhout; Ichthusk. 10 ds. v. Slie-
dregt, 5 ds. Sjollema; Pnièlk. 9.30 ds.
Aarents, 6 ds. De Jong; aula Bestevaer
mavo (Rijnsoever) 10 ds. Vroegindewey;
Overduin 2.15 ds. v.d. Beid; 'De Hoek
steen' (Burgersdykstraat) 10 doven-
dienst, hr. v. Kempen. Herv. Gem. 'De
Rank' (aula P. Groen-college Pr. Frede-
rikdreef 15) 10 ds. Dronkers, Leiden.
Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds. Kersten. 5
ds. v.d. Horst; Triumfatork. 9.30 ds. v.d.
Horst 5 ds. v. Breevoort
Geref. K. Vryg. 9.30 en 5 ds. Heida. Ned.
Geref. K. 11 ds. Waagmeester. Lisse, 7
ds. De Groot, Amstelveen (in Vredes
kerk). Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Slag
boom. Vrye Chr. Geref. Gem. (Unizaal)
10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem. (Remi-
sestr.) 10 en 5. Geref. Gem. in Ned. (Lou-
westr.) 10 en 5. Volle-evang.gem. (Tri-
podia') 9.45. Onafh. baptistengem. (Am-
bachtsweg 2) 10 br. M. Stam, Geleen.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Knorth, 6.30 ds.
Doesburg; Hoofdstr. 10 ds. v.d. Born;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Doesburg.
Elis.ziekenhuis 10 rector Vyftigschild.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 br. J. de
Vries. Rk Kerk zat. 7. zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
Goedhart. Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Kooi,
7 ds. Jaspers Focks. Rk Kerk zat. 7, zo.
7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
v De Gelder; Pauluskerk 10 hr. Hoffenaar,
Voorhout, 7 ds. 't Hooft. Geref. Kerk 10
en 5 ds. De Wit Oosterwolde (Fr.). Ge
ref. K. Vryg. 10.30 ds. De Putter. 4.30
leesdienst. Ned. Geref. Kerk (Salvatori)
10 ds. Vos, 7 ds. Smouter, Rijswijk. Chr.
Geref. Kerk 10 en 4.30 ds. Drechsler. Ge
ref. Gem. 10 en 4 ds. De Gier, Den Haag.
Agathakerk zat. 7, zo. 10 en 11.30; Poel
polder zat. 7, zo. 9 en 11.30; Mariakerk
zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.45; Engelbew.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Wegerif, ha. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds.
Nooteboom. Chr. Geref. Kerk 9.30 lees
dienst, 7 ds. Boiten, Schiedam. Re
monstr. Gem. 10 ds. Cramer, O.geest.
tedylaan
110.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
Boer, 6.30 ds. A. J. de Jong, Leiden. Ge
ref. Kerk 9.30 ds. Elderman, Bodegra-
5 hr. v. Wallinga, L.dorp. Rk Kerk
7, zo. 9 e
11
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Kret, S.heim, 7 ds. Ten Voorde. Geref.
Kerk 9.30 en 4.30 ds. Rang. Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 4.30 ds. Visser. Rk Kerk
zat 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 en 7
ds. Schouten, Kockengen, ha.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St
Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee, ha. 5
ds. v. Sliedregt, Katwijk aan Zee, 7 ds.
Dekker, Twijzelerheide; Hoofdstr. (Zee)
10 ds. 't Hooft, Lisse; Sole Mio 9 ds. v.d.
Lee; De Rank (Golfbaan) 10 ds. J. Ver-
welius, ha. Zie ook geref. kerk. Geref.
Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Rib-
berink, Rijnsburg, 5 ds. Da Costa,
O.geest; Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Dek
ker. Twyzolerheide: Stichtingskerk 11
hr. P. v.d. Bosch, Katwijk. Ned. Prot.
Bond (aula O.Zeew.) 10.30 dr. B. van
Ginkel, A.dam. Rk Kerk Zee zat. 7, zo.
10.30; Binnen zat. 7, zo. 8,10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
Hemmes. O.geest; De Zilk 10 ds. v.d.
Mey, ha. Rk Kerk Victork. zat. 7, zo. 9.30
en 11; Jozeik. zat 7. zo. 9 en 10.30; De
Zilk zat. 7. zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Bouhuys, Leiden; Pau
luskerk 10 ds. Da Costa; Gemeentecen
trum (Lijtw.) 10.30 ds. Möhring-Wilter-
dink. Voorburg, 7 ds. Cziria, Rynsburg.
Geref. Kerk 10 ds. F. H. Weeda en pas
toor D. Koster, oecum. dienst. Geref.
Kerk Vryg. (aula Dr. Schilderschool)
8.45 en 4.30 ds. De Putter. Ned. Geref.
Kerk (Gem.centrum) 8.45 ds. Brink,
Haarl.meer, 4 ds. De Lange. Van Wyc-
kerslooth 4 ds. Ferwerda, Sassenheim.
Endegeest 10 pater Boshouwers. Volle-
evangeliegem. (Gem.centrum) 4 nam.
Rk Kerk WiU.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte. Geref. K.
9.30 ds. Jaspers Focks, 5 ds. Huisman,
H.woude. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en
11.80.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
(familiedienst) en 7 ds. v.d. Kamp. Chr.
Geref. K. 9.30 leesdienst 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Smaling; Bethelkerk 9.30
(mmv kerkkoor) en 5 ds. Wagter. Imma-
nuelkerk 5 ds. Baayen, gez. dienst. Ge
ref. Kerk Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Cziria.
5 ds. Baayen, gez. dienst; Mar.kerk 9 en
10.30 ds. Damsma, 5 ds. Ribberink. Ge
ref. Kerk Vrijg. 10 en 5 ds. Grutter. Chr.
Geref. K. 9.30 en 5 ds. v. Sorge. Evang.
Christengem. (aula mavo) 10 br. v. Ge-
meren, H.woude. Rk Kerk zat. 7, zo.
10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. v. Niel, 7 ds. Germans. Geref. Kerk
10 ds. Ferwerda. Zie ook herv. gem. Chr.
Geref. K. 10 en 5 ds. Aarnoudse, ha. Rk
Kerk zat 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Leeuw, Maarn, 6.30 ds. De Graaf.
H.woude. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds-
Broer, ha. Rk Kerk Aardam zat 7, zo. 9
en 12; kerk Langeraar zat. 7. zo. 9.30 en
11.30
Geref. Kerk 9.30 hr. M. de Ridder.
S.heim, 6.30 ds. Koster. Geref. K. Vryg.
9.30 leesdienst 4 ds. Heida.
Jongeren. In de meeste provin
cies is de relatie van de kerk tot de
jongeren een probleem, zo schrij
ven de hervormde visitatoren
(soort toezichthouders) in hun vijf
jaarlijkse rapport aan de synode,
die volgende week in Doorn verga
dert "De kerk kan in haar predi
king en onderwijs de jeugd niet
voldoende boeien en bereiken".
Veel jongeren haken af, ook als
hun ouders meelevend zijn. En dat
niet alleen in de stad, maar ook op
het platteland. In gemeenten met
een hechte onderlinge band is het
verloop van de jeugd nog het
kleinst.
Het ligt aan de gemeente, zo
wordt gezegd. Die is vaak te veel
naar binnen gericht. "Vragen en
signalen uit de jongerenwereld
kunnen voor kerkeraden bedrei
gend zijn, zodat ze worden gene
geerd". Jongeren voelen zich er
dus niet thuis. De kerk als instituut
schrikt hen ook af. "In onze tijd
valt er een sterke nadruk op de per
soonlijke ervaring. Instituut en in
dividu zijn dan eikaars tegenpool.
Wanneer het individualisme hoog
tij viert, heeft de kerk het moei
lijk".
De visitatoren constateren ver
der een gebrekkige geloofsover
dracht in gemeente en gezin. Soms
wordt er weinig of niets overgedra
gen uit angst om eigen onzeker
heid te moeten bekennen wanneer
leer en leven niét met elkaar over
eenstemmen. Of als de overdracht
gebeurt uit een onverwerkt 'moe
ten' of een zich niet eigen gemaak
te traditie. "Dan hebben we meer
met een ouderen- dan met een jon-
gerenprobleem te maken".
Het rapport van de hervormde
visitatoren dringt aan op openheid
voor de jongeren en concrete ge
richtheid op de jeugd in de ge
meenten. "Wij moeten de inhoud
van ons belijden en verkondigen
opnieuw ijken. In hoeverre hebben
wij ons geloof te zeer traditioneel
beleden en te weinig vorm gegeven
als een zelf doorleefde werkelijk
heid?"
Hoop. In een bijzondere dienst
van de Leidse baptistengemeente
(Oude Rijn 3) morgenavond om
half 7 spreekt ds. G. Bosveld over
'Veel meer dan je hoopt'. Een
kwartet verleent medewerking. Na
afloop is er koffie.
Tear Fund. De werkgroep Lei
den van 'Tear Fund' (een evange
lisch hulp- en ontwikkelingsfonds)
houdt maandag om 8 uur in de
Lokhorstkerk aan de Pieterskerk-
straat een thema-avond, waarop de
baptistenpredikant N. van der
Leer uit Rotterdam spreekt over de
relatie tussen zending, diakonaat
en ontwikkelingswerk. In de pauze
is er koffie en kan men zich laten
informeren over Tear Fund-zaken
en de boekentafel bekijken.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. Bro
kerhof, Veere, oogstdienst. Rk Kerk zat.
7. zo. 9.30 en 11.
VOORSCHOTEN: Herv Gem. Dorps
kerk 10 ds. De Zeeuw; De Ontmoeting
(Noordhofland) 10 ds. Blanken; Hulp en
Heil Schakenbosch) 10 mevr. ds. N.
Falkenburg. Herv. evang. op geref
grondslag (Lucas-college, Beeth.laan)
9.30 ds. G. H. van Kooten. 4.30 ds. Tals-
ma. Den Haag. Geref. Kerk 10 ds. De
Zwart, 7 ds. Meyering. Geref. K. Vryg.
(Bachlaan) 10.15 en 4.30 ds. Boxman. Rk
Kerk Laur.kerk zat 7. zo. 11-30; M.
Godskerk. zat 7, zo. 10. Kerk van Enge
land (British school in The Netherlands.
J. v. Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse
dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Maasland, 5 ds. Roetman; Hoek
steen 9.30 ds. Roetman, 6.30 ds. v.d.
Berg, Harderwijk; Bethelk. 9.30 ds
Goossen, 5 ds. Maasland; Imm.kerk 10
en 5 ds. Hulst. Geref. Kerk Kruisk. 10
ds. Roggeveen, Ede, 5 mevr. Koning-Po-
111.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
hr. P. C. Taal, 4.30 ds. v.d. Sluys, A.dam;
Kievietk. 10 dr. v. Bruggen; Messiask.
10 ds. v. Waasbergen. Dorpscentrum
9.30 ds. v. Trigt, Middelharnis. Geref.
Kerk Zyllaan 10 dr. Vlijm, Voorschoten,
5 ds. Gesink, Noordwyk; Zuid (Bloem-
camplaan) 10 dr. v.d. Kamp. Ned. Prot
Bond (Kerkdam) 10 ds. M. Roos. Wou-
brugge.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds.
KoeleWyn, 6.30 hr. Stam, Nieuwkoop,
jeugddienst. Geref. Kerk 9.30 hr. Brou
wer, Katwijk, 6.30 ds. Den Heeten,
Hoofddorp. Ned. Prot. Bond (De Wjjk)
10.30 ds. Thieme, Boskoop. Rk Kerk zat
7. zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Kielder, Vianen, 7 ds. Klein Kranen
burg, Ter Aar, ha. Geref. Kerk 9.30 en 7
hr. Schreuder.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus. 11.30 oecum. dienst in St
Jan Rk Kerk St. Jan zat. 7 30. zo. 9.30.
11.30 oecum. dienst; Chr. Dienaark zat
7, zo. 10; Meerburgkerk H. Rijndijk zat
7. zo. 10 en 11.30.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 en
6.30 ds. Eijsenga. Geref. Kerk 10 ds
Modderaar, Alphen, 6.30 ds. v.d. Hei
den. Den Briel. Remonstr. Gem. 10 dr
Meyering. O.geest
