'Goethe toegankelijk maken' PODIUMBLIK Wedekind uitgekleed in 'Lente-ontwaken' Bioscoopkaartje doordeweeks goedkoper Virtuoos spel gitaarduo DINSDAG 5 NOVEMBER 19B5 KUNST PAGINA 19 LEIDEN - Van alles wat de ko mende week in de Leidse thea ters: toneel en operette in de schouwburg toneel en dans in het LAK. Harry Sacksioni Als K&O-programma wordt het concert van Harry Sacksioni morgenavond in de Leidse Schouwburg aangekondigd. Sacksioni heeft al eerder concer ten in deze stad gegevenmaar ditmaal zal de gitarist ook een ander aspect van zijn muzikale kunnen ter beoordeling aan zijn luisterpubliek voorleggen. Een programma van Harry Sacksio ni en zijn band, niet alleen met een aantal nieuwe composities, maar voor het eerst ook met enke le vocale nummers. Nummers, die op Sacksioni's laatste lp een plaats hebben gevonden. De gita rist wordt op het podium bijge staan door toetsenman Ton Scherpenzeel, slagwerker Char les Schouten en bassist Henk Aart. Sacksioni zal uiteraard ook solistisch naar voren treden. Engels toneel Eveneens onder verantwoorde lijkheid van K&O valt de (En gelstalige) voorstelling van Thor- ton Wilders 'The skin of our teeth' door het Londense Lamda onder regie van Roger Croucher, vrij dagavond in het theater aan de Oude Vest. Het gaat volgens de programmatoelichting om 'een kaleidoscopische dramatisering van de onverwoestbaarheid van de menselijke soort'. Al overleeft de mens zich zelf maar 'met de hakken over de sloot', zoals de ti tel zich laat vertalen. Door het naast elkaar plaatsen van bijbel se figuren en sprekende dinosau russen en bezorgers van gezon- Redactie Pieter C. Rosier gen telegrammen treedt, zo staat althans in het programmaboekje te lezen, een verdichting van de tijd op, waarin Wilder de familie Antrobus ten tonele voert die in de loop van het stuk de ijstijd, de zondvloed en de vernietigende kracht van de moderne oorlogs voering overleeft. Tarquato Tasso Nog meer toneel in de schouw burg: op donderdagavond het Publiekstheater met 'Torquato Tasso' over het ongelukkige le ven van de dichter/kunstenaar) van Goethe en op zaterdagavond De Zaak met 'Lente-ontwaken' over de ontluikende seksualiteit van scholieren in de jaren twin tig) van Wedekind. Elders op de ze pagina meer over deze twee to taal verschillende voorstellingen door twee eveneens geheel ver schillende gezelschappen. Graf von Luxemburg Voor de operetteliefhebbers verschijnt maandag- en dinsdag avond de Hoofdstad Operette met 'Der Graf von Luxemburg' op het schouwburgtoneel. 'De Graf von Luxemburg' behoort met 'Die Lustige Witwe' tot de be kendste werken van Franz Lehar met tal van 'meeslepende' melo dieën uit het ijzeren operettere pertoire. Het verhaaltje) met zijn pikante verwikkelingen speelt zich af gedurende de car- navalstijd in Parijs en dat biedt naast al het vocale vuurwerk vol doende ruimte voor een uitbundi ge enscènering. De voorstelling vol Weense 'Schwung' levert ook wat de kostumering betreft een reeks mooie plaatjes op. Beatrice Cenci 'Beatrice Cenci' heet de voorstel ling die als gelegenheidsproduk- tie van De Toneelschuur op woensdag- en donderdagavond in het LAK-theater is te zien. Het betreft het historische verhaal van een vrouw die door haar wrede vader, Francesco, wordt onderdrukt. Haar lot wordt ge deeld door stiefmoeder Lucrezia. Beiden leven opgesloten in een buitengoed, terwijl Francesco wegens zijn misdaden telkens in de gevangenis belandt. Om zich Scène uit 'Beatrice Cenci vervolgens vrij te kopen door gro te sommen geld aan het Vaticaan af te dragen. Voor Beatrice is er geen bruidsschat, zodat elke kans om door een huwelijk aan haar lot te ontsnappen uitblijft. Er rest Beatrice tenslotte een wanhoops daad. Alberto Moravia, die het ver haal schreef, laat geen twijfel be staan over de rol van het Vati caan in deze tragedie. Door de personages in de taal van het he den op te voeren krijgt volgens de programmatoelichting dit 'so ciaal-existentialistische stuk een grote actualiteit'. Franse dansgroep De jonge Franse dansgroep l'Esquisse komt op vrijdag- en za terdagavond met twee verschil lende voorstellingen naar het LAK. De eerste avond is gereser veerd voor 'Vertée', een werkstuk over collectieve eenzaamheid en angst. De kijker wordt hierbij volgens een al eerder in deze krant gepubliceerde recensie hardhandig geconfronteerd met een somber toekomstperspectief. De dansers lijken, ook door hun kostuums, op ruimtereizigers, die verdwaald zijn op een achteraf- planeet waar de schillen van de beschaving geleidelijk zijn afge vallen. De onmacht is er tot norm verheven. De dansers bonken en beuken zichzelf en elkaar bont en blauw. Het ziet er naar uit dat seks hun voornaamste drijfveer is. De emoties zijn plat en onbe holpen, stampvoetend vragen de dansers elkaar om aandacht. Na een uur 'Vertée' loop je niet flui tend de zaal uit, aldus de recen sent naar aanleiding van een voorstelling tijdens het Spring Dance Festival in Utrecht. De tweede Franse dansavond bestaat uit twee onderdelen: Ter- Fragment uit 'Vertée' re Battue' en 'Les Noces d'Argile'. 'Terre Battue' wordt omschreven als een spel van licht en duister nis. Langzaam worden in de schemer de dansers zichtbaar: een (vleugellamme) man en een samengeklonterd paar. Het paar worstelt zich moeizaam uit el kaar, waarna drie verloren indi viduen krampachtig op zoek gaan naar nieuwe bindingen. 'Les Noces d'Argile' wordt ge danst door een man en een vrouw, omringd door stoeltjes uit een kleuterklas. Er heerst een kin- derlijk-naieve sfeer, maar onder de oppervlakte is een wanhopige poging tot volwassenwording merkbaar. De ontluikende sek sualiteit blijft steken in vergeefse toenaderingen. Beetje anders Een aantal jaren geleden maakte de groep Kwiebus rond het thema 'normaalabnormaal een cabaretix>orstelling voor vol wassenen. De ervaring met dat programma inspireerden de spe lers tot een voorstelling rond dat zelfde thema, maar nu voor kin deren. Dat werd 'Gewoon een beetje anders'. Met als hoofdfi guur het meisje Barbara, dat op een camping verblijft waar ook een groep gehandicapten neer strijkt. Veel campingbewoners ergeren zich aan het gezelschap, maar Barbara merkt dat dat de gehandicapten onderling veel plezier maken. Ze wil graag mee doen maar dat lukt niet omdat ze te 'normaal' is...Het stuk, dat zon dagmiddag in het LAK-theater is te zien, is speciaal bedoeld voor kinderen van zes tot twaalf jaar. De Leidse toneelgroep 'Impe rium' geeft vrijdag- en zaterdag avond weer voorstellingen van Pinters 'Een avond uit' in het ei gen Microtheater. LEIDEN - Na geruime tijd komt het in Amsterdam ge vestigde Publieks-theater weer eens naar Leiden, en dan nog wel met een voor stelling onder leiding van de veelbesproken regisseur Karst Woudstra. Het Pu bliekstheater heeft net een periode van strubbelingen rond de artistieke leiding achter de rug, waarbij met name de positie van Woud stra in het geding is ge weest. Daarnaast staat dit gezelschap aan de voor avond van grote veranderin-"* gen. Als de Stopera in ge bruik genomen gaat wor den, komen er aanmerkelijk meer speelavonden in de Stadsschouwburg vrij, die - naar het zich laat aanzien - door de huidige bespeler in gevuld moeten worden. Publiekstheater met 'Torquato Tasso' De produktie, Publiekstheater donderdag avond naar de Leidse Schouw burg komt, is het toneelspel 'Tor quato Tasso' van J.W. Goethe (1749 -1832). Dit drama gaat, kort samengevat, over de positie van de Italiaanse Renaissance-dich- ter Torquato Tasso aan het hof van hertog Alphonso: het talent op gespannen voet met de werkelijkheid. Dit komt tot uit drukking in de gecompliceerde verhoudingen tussen de perso nages onderling. Staatssecretaris Antonio als man van de politiek is Tasso's te genpool en concurrent, zowel in hun relatie ten opzichte van de hertog als van de beide Leono- res. De ene Leonore is de zuster van de hertog, voor wie Tasso ge negenheid voelt; de andere is haar vriendin, die op haar beurt weer in Tasso geïnteresseerd is. Op twee incidenten drijft de han deling; de uit de hand gelopen controverse tussen Tasso en An tonio en de normdoorbrekende toenadering van Tasso (in Woud stra's enscenering is er zelfs spra ke van geweldpleging) tot de zus ter van de hertog. Centraal staat de tegenstelling: kunst-politiek, die in dit stuk tot een climax komt, waaraan de dichter uiteindelijk te gronde gaat. Het Publiekstheater speelt een bekorte versie, die regisseur Woudstra en dramaturg Joost de Wolf hebben samengesteld. De speelbaarheid van dit drama met zijn hoge reflectieniveau en sum miere handeling is altijd al om streden geweest - Goethe zelf had er al zijn twijfels.over. In een gesprek naar aanleiding van deze Tasso-produktie vertelt Joost de Wolf, dat Woudstra en hij ongeveer 2/5-deel geschrapt hebben, zoals dichterlijk uitwei dingen en monologen van Tasso, om tot een compacter geheel te komen. Juist vanwege de speel baarheid is ook voor een verta ling in prozavorm gekozen. Maar deze weglatingen hebben ook inhoudelijke gevolgen. De slotregels van het drama, waarin iets van hoop voor Tasso's dich terlijke positie lijkt door te klin ken, zijn niet in deze bewerking opgenomen. De Wolf citeert deze regels uit het hoofd en bevestigt, dat bewust voor een pessimisti sche interpretatie is gekozen. Goethe, die zijn positie als 18e- eeuwse dichter én functionaris in Weimar op het leven van de 16e-eeuwse dichter Tasso aan het hof van Ferrare projecteert, laat - volgens De Wolf - Tasso schip breuk lijden om zijn eigen verge lijkbare problemen van zich af te schrijven. Trek je deze lijn door, dan ligt het voor de hand te veronderstel len, dat Woudstra in Goethe/Tas- so herkenningspunten vindt voor zijn positie als kunstenaar in deze tijd. De Wolf; "Bij de keu ze van het stuk heeft dat beslist een rol gespeeld, maar je kunt je interpretatie niet uitsluitend daartoe beperken. Het gaat ons er simpel gezegd ook om, vor men van menselijk handelen te laten zien, en de onmacht van mensen om tot elkaar te komen en elkaar te begrijpen". Nu kun je een gemene truc toe passen toepassen en de redene ring omkeren. Als je deze on macht wilt laten zien, zijn er ook andere stukken te bedenken in plaats van Goethe's niet bepaald eenvoudige 'Tasso'. De Wolf wijst dan op de taak van het Publiekstheater om als gesubsidieerd gezelschap mo dern en klassiek repertoire te brengen. Bovendien past naar zijn zeggen dit drama van Goe the in het werk van Karst Woud stra, die op zijn 'eigen wijze' klas sieke teksten nieuw leven pro beert in te blazen en de esthetiek ervan terug te winnen. De Wolf: "We hebben echt geprobeerd om Goethe toegankelijk te maken". In zijn nadrukkelijk op de tekst gerichte regieopvatting kiest Woudstra voor uiterste so berheid. Daarmee gaat hij in te gen de heersende tendens bij re- pertoire-produkties, die veelal met meer theatraal spektakel worden vormgegeven. Door de kostumering wordt het stuk gesi tueerd in de jaren dertig van deze eeuw. Aldus bestaat er voor de moderne toeschouwer ten op zichte van het gespeelde toch enige afstand in de tijd zonder het stuk in de 16e of 18e eeuw te hoeven plaatsen. Het lichtplan voorziet in een belichting, die als het zonlicht een draaicirkel maakt om het tijdsverloop - in dit stuk geldt de klassieke eenheid van tijd! - zichtbaar te maken. Het decor bestaat slechts uit één diagonaal over het toneel geplaatste zuilen- wand, waarvan het holle facade- karakter in de loop van het stuk door de belichting steeds sterker naar voren komt. Gevraagd naar de betekenis Door De Zaak SCHEVENINGEN - Het is een kwestie van wennen. In hetzelf de Theater aan de Haven, waar tot voor kort de inmiddels opge heven Nieuwe Komedie voor stellingen verzorgde, presenteer de onlangs 'Het Gebeuren' de to neelgroep 'De Zaak' aan het Haagse publiek. Eén en ander klinkt een beetje afstandelijk en onpersoonlijk, maar 'Het Gebeu ren' is inmiddels uit persberich ten al naar voren gekomen als de organisatie, die zich op het ogen blik actief bezighoudt met het opvullen van het gat, dat door het wegvallen van HOT en Nieu we Komedie in het Haagse thea teraanbod is geslagen. Nog vrij wel onbekend is 'De Zaak', een groepje van zes jonge acteurs en actrices die zich verenigd heb ben om - zoals zij in hun eigen persbericht stellen - "hun artis tieke ontwikkeling in eigen han den te nemen". Het klinkt wat pretentieus, maar het initiatief zelf is prijzenswaardig, al zullen de resultaten moeten blijken uit de vier produkties die zij met vier verschillende regisseurs tot stand hadden willen brengen. Ook het repertorie dat zij zich uitgekozen hebben, liegt er niet om: 'Lente-ontwaken' van Wede kind, 'Bacchanten' van Euripi des, 'Kreidler' van Witte en 'Yvonne' van Gombrowicz, stuk ken waarvan er tenminste drie bij ervaren tonelisten toch een zekere aarzeling oproepen. De le den van 'De Zaak' schijnen ech ter precies te weten wat zij willen en het gevolg was o.m. een pers communiqué, kort voor de pre mière van 'Lente-ontwaken' uit gegeven, met de mededeling dat zij van verdere samenwerking met regisseur Ger Thijs hadden afgezien op grond van "zijn ver moeidheid" en "onze eigenzin nigheid". Deze zes zijn verder hun eigen weg gegaan met alleen een 'eindregie' van Ad van Kem pen en het resultaat werd in de eerste weken van oktober aan publiek en critici voorgezet. De dramatische krachtbron in het van rond de eeuwwisseling daterende stuk van Wedekind is tweeledig: enerzijds de spanning die een ontluikende seksualiteit bij een paar gymnasiasten te weeg brengt en anderzijds het daardoor ontstane conflict met de burgerlijke moraal. In een po ging tot de kern door de dringen heeft 'De Zaak' het stuk bijna let terlijk uitgekleed. Het grote aan tal rollen werd teruggebracht tot zes: vier gymnasiasten en twee ondefinieerbare 'ouders' die in enkele korte frasen een soort communis opinio vertolken. Maar met het schrappen van vrij wel alle representanten van de burgerlijke moraal is ook die mo raal zelf goeddeels uit het zicht verdwenen. Wat overblijft zijn vier jongeren in een soort Engel se kostschoolkleding, die een beetje hun eigen seksualiteit gaan exploreren en van wie er drie door de loop van dat proces tot abortus, zelfmoord of prosti tutie komen. Geen opwekkend geheel, maar ook niet iets om van ondersteboven te raken. Span ning is er nauwelijks, hooguit nieuwsgierigheid, maar het ge mak waarmee de bovenkleding opzij geschoven wordt, lijkt niet te duiden op enige remming of innerlijk conflict, en een span ningsrelatie met een omringende maatschappij ontbreekt - juist door de vrijwel totale afwezig heid van die maatschappij - al evenzeer. 'De Zaak' wilde met dit stuk iets zeggenover "het dilem ma tussen hard en rede" en over "de overgang van jeugd naar vol wassenheid". maar de door de groep geschilderde taferelen hebben een incidentele in plaats van een algemene waarde gekre gen. In hun verantwoording stél len zij, dat dat precies de situatie is waarin de acteurs zich bevin den. Best mogelijk, maar over het algemeen komt het publiek niet naar het theater om te weten in wat voor situaties acteurs zich bevinden. 'De Zaak' moet het pu bliek iets over het publiek vertel len en niet over zichzelf, anders zullen haar voorstellingen nooit verder komen dan een interes sant experiment voor dc mede werkenden zelf. PAUL KOREN HOF AMSTERDAM/ALPHEN - Drie Nederlandse bioscoopexploitan ten, die samen meer dan honderd theaters runnen, hebben besloten om het bioscoopkaartje voor gewo ne voorstellingen op doordeweek se avonden te verlagen tot 8,50 en in sommige gevallen zelfs tot 7,50. Een kaartje kost nu 10,50. Daar staat tegenover dat vrijdag-, zaterdag- en zondagavond in die zelfde filmtheaters 12,50 - iets meer dan nu - voor een 'bioscoopje' moet worden betaald. De exploitanten (Holland Exhi bitors, Cinétol en Joghems Thea ters) hebben dit initiatief genomen om het publiek, dat de weg naar de bioscoop had teruggevonden, nu ook vast te houden. De theaters hebben, dankzij films als Ama- deus, een goede zomer achter de rug en hopen via deze actie de be zoekers regelmatig naar hun bio scoop te trekken. De verlaging van Geen 'Paniek' LEIDEN -r De voorstelling van Alan Browns 'Paniek' door toneel groep Centrum op donderdag avond 28 november in de Leidse Schouwburg is afgelast. De voor stelling kan niet doorgaan in ver band met ziekte van de actrice In geborg Elzevier. het tarief op doordeweekse dagen moet daarbij als klantenbindertje fungeren. De gedachte achter het initiatief is dat het publiek het bezoek aan de bioscoop als duur ervaart. Dat bezoek willen de drie exploitanten, qua prijs, aantrekkelijker maken. Volgens directeur A. Denker van Holland Exhibitors zijn vooral die mensen prijsbewust die selectief naar de bioscoop gaan. Deze groep vormt veertig tot vijfenveertig pro cent van het totaal aantal bezoe kers dat op een doordeweekse dag naar de film gaat. Het publiek dat in het weekeinde een film gaat be kijken doet dat, aldus Denker, meestal als onderdeel van 'het avondje uit'. Deze groep, verwacht hij, zal, ook nu ze iets meer voor een kaartje moet betalen, blijven komen. Alle prijzen zijn inclusief reser veringsservice. Speciale prijzen voor aow-ers, studenten en kinder filmmatinees blijven op het huidi ge peil gehandhaafd. Over het waarom er in het weekeinde met hogere prijzen zal worden gewerkt zei Denker, dat dit noodzakelijk is, omdat bioscopen geen steun van overheid krijgen. "Omdat over de hele linie het bioscoopbezoek de afgelopen jaren drastisch is ge daald konden we niet voor een prijsverlaging op alle fronten be sluiten". Het is wel de bedoeling dat de prijsverlaging blijvend is en geen experiment, zoals de actie die een jaar geleden werd gehouden. Toen werd de prijs op maandag tot zes gulden verlaagd. Een proef die drie maanden duurde, maar niet het beoogde resultaat opleverde. Het bleek, aldus Denker, dat mensen die op andere doordeweekse avonden naar de film gingen nu bijna allemaal hun bezoek aan de bioscoop op maandag zetten. De drie bioscoopexploitanten hebben hoge verwachtingen van hun initiatief. Als het bezoekersge drag zich niet al te zeer wijzigt, dan zou de actie hun een behoorlijke winst kunnen opleveren. Maar dit is, zo benadrukte Denker, voor een groot deel afhankelijk van de kwa liteit van de films die zij via hun distributeurs aangeboden krijgen. Denker hoopt dat de nieuwe prijs verlaging algemeen zal worden doorgevoerd in het land. "Het ta rievenstelsel dat wij gaan hanteren kunnen andere bioscopen zonder problemen onmiddellijk overne men". De Nederlandse Bioscoopbond wacht nog even met een advies aan haar leden over een eventuele ver laging van het tarief. In de loop van het volgend jaar, zo zei woordvoer der Thijssen van de bond, komt er in elk geval een advies. Dan ook is een onderzoek afgerond naar de vraag op welke manier het publiek weer naar de theaters kan worden gelokt. Over het initiatief van de drie exploitanten zei Thijssen: "Ik vind het een prima idee als zij op deze manier kans zien het publiek weer binnen te krijgen". Gitaarduo Juun Voorhoeve en Erik Otte, met werken van Fr. Schubert, A. Tansman, A. Jolivet, E. Grieg, C. Farinnas, M. Ravel. J. Rodrigo en E. Granados. Gehoord op maandag 4 november in de Kapelzaal in Leiden. LEIDEN - Het laatste concert in de K&O-gitaarserie werd gister avond gegeven door het duo Juun Voorhoeve en Erik Otte. Hoe wel beide gitaristen pas sinds 1983 een vast duo vormen hebben zij een grote mate van homogeniteit weten op te bouwen. Wat meteen opviel was de prachtige toon van Juun Voorhoeve met een bijna citer-achtig effect in het door Otte voor gitaar be werkte Moment Musical nr. 3 van Fr. Schubert, waarin beiden een hoge graad van muzikale perfectie wisten te bereiken. Terwijl bril jant samenspel viel te genieten tijdens de zogeheten Lyrische Stücke van E. Grieg, zeer wisselend van stemming van het idylli sche 'Traumgesicht', het koddige 'Zug der Zwerge', tot aan het melancholieke 'Norwegisch', waarin men met weinig moeite de voorbode van de Peer Gynt Suite kon ontdekken. Temperamentvol en virtuoos vervolgde dit veelzijdige gitaarduo na de pauze met een Frans en vooral Spaans getint programma waar het vrolijke leven tussen de olijfbomen (Entre Olivares) van J. Rodrigo het hoogtepunt vormde in ritmisch en melodisch tref fende Spaanse achtergronden in de vorm van snelle flarden dans muziek. Danzas Espagnolas van Granados. door het duo Juun Voorhoe ve en Erik Otte breeduit en met een feilloos gevoel voor dramatiek vertolkt, lokten tenslotte bij het publiek zoveel enthousiasme uit, dat een toegift van dit DODulaire Leidse duo niet meer achterwege kon blijven. ANNEKE VAN VLIET Jacco van Renesse en Anita Hein in 'Der Graf von Luxem burg' (foto Frits Gerritsen) 'Torquatto Tasso': opvallende van het affiche (waarop een naakte man met zijn hoofd in een emmer en een oude laars op zijn rug staat afgebeeld) vertelt dra maturg De Wolf. dat het Publiek stheater dit seizoen voor het eerst met een fotografische in vulling van de affiches werkt. De Wolf: "Dit beeld is na gesprek ken tussen regisseur en ontwer per tot stand gekomen en heeft associatief met Tasso te maken. De laars op zijn rug staat voor zijn dwangpositie; maar aan de andere kant stopt hij zelf zijn hoofd in een emmer, want het blijft de vraag, in hoeverre Tasso zelf daaraan heeft meegewerkt". Dit is één van de vele vragen van dit stuk. Het wordt nog moeilijker, als je onderscheid gaat maken tussen het genie Tas so als toentertijd algemeen er kend groot dichter en de persoon Tasso als kinderlijk, wereld vreemd, lichtgeraakt mens. Een Duitse literatuurwetenschapper heeft het eens als volgt omschre ven: "een gedifferentieerd psy- chogram van de moderne dichter wordt hier als drama getoond 'Torquato Tasso' beidt in elk ge val een avondje uit op niveau. WIJNAND ZEILSTRA. Leonoor Paauw en Rik Launspach in 'Lente-ontwaken' kind (fotoBo i Wede- i Dantzig) r CREATIEVE BONTMODE Lamy's, leer en suède VANEGMOND Breestraat 173 - Leiden Tel.: 071 - 123337

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 19