Stevenshof naar duizend woningen
Bouwactiviteiten bereiken volgend jaar hoogtepunt
PAGINA 4
LEIDEN
WOENSDAG 30 OKTOBER 1985
De Stevenshof anno 1985: bouwkranen nemen
een belangrijke plaats in. (foto wim Dijkm
Vervolgen we de rit over de Stevenshofdreef dan zien
we rechts van de weg (op de foto boven het toekomstige
winkelcentrum) de dijkwoningen. Daarboven (iets bo
ven het midden in de foto) het enige 'hoogtepunt' in de
wijk, de flat op de hoek van de Helena Verburgstraat
met de Stevenshofdreef. Weer naar links van de weg
komen we grote aantallen woningen tegen die in aan
bouw zijn. In dit gebied zal zich het komende jaar de
belangrijkste bouwactiviteit afspelen. Bovenin de foto
zien we de buurt, nabij de Haagse Schouw, waar in
december 1982 de eerste paal werd geslagen voor de
nieuwe woonwijk. (foto Frans Rombout)
Op de luchtfoto (gemaakt eind augustus) is duidelijk
zichtbaar dat de Stevenshofpolder een wijk van for
maat begint te worden. Vergelijk maar met Koppel-
stein (rechts boven in de foto), een toch ook niet geringe
stadsuitbreiding van de laatste jaren, maar qua
grootte inmiddels ruimschoots voorbij gestreefd door
de Stevenshof.
Dwars over de foto van rechtsonder naar linksbo
ven) loopt de Stevenshofdreef, de belangrijkste weg in
de nieuwe woonwijk. Rechtsonder is de entree van de
wijk, waar het gemis aan een herkenningspunt zich
duidelijk doet voelen. Het amorfe silhouet van het
nieuwe stadsdeel zou kunnen worden doorbroken
wanneer straks in het daarvoor aangewezen gebied,
rechtsonder, enige markante (middel)hoogbouw zou
verrijzen.
Aan het begin van de Stevenshofdreef (rechts) zien
we de witte woonwijk die wel een frisse aanblik biedt.
Zwenken we -vervolgens naar rechts van de weg, dan
zien we reeds de ronde vormen van het wijkwinkelcen
trum dat in aanbouw is. Links daarvan zijn ook de
contouren zichtbaar van het wijkpark (omringd door
slotenlinksonder in de foto).
Op de foto linksboven de witte
woonwijk in de Stevenshofpolder.
Hét is er, in afwachting van een
nieuwe bestrating, even aanmod
deren voor de vroege bewoners van
de nieuwe wijk.
Linksonder het winkelcentrum
Stevensbloem in aanbouw. Op de
voorgrond het nog bescheiden
groen van het wijkpark dat reeds
via een reeks bruggetjes toeganke
lijk is.
Rechtsboven: de belangrijkste
weg die dwars door de Stevenshof
loopt: de Stevenshofdreef. Aan
weerszijden de zogenaamde dijk
woningen. Over de weg wordt
straks een fiets- en voetgangers
brug aangelegd waarvan we (iets
rechts van het midden in de foto)
reeds het bruggehoofd zien.
Daaronder een pittoresk plaatje
van de nieuwe woonwijk. De op
rukkende nieuwbouw aan de veen-
watering, met op de achtergrond
de gerestaureerde Stevenshofjes-
molen in het nog maagdelijke pol
dergebied.
fantasieloos gebouw, maar wel een
welkome afwisseling en een nuttig
oriëntatiepunt in de nieuwe wijk.
Nog enkele van deze 'hoogtepun
ten' in de Stevenshof zijn zeker
niet overbodig en zullen, indien
wat 'spectaculairder' vormgege
ven, ook de nodige aantrekkings
kracht kunnen uitoefenen op men
sen die anders dan anderen willen
Eentonig
De kwaal waar bijna alle nieuwe
woonwijken in den lande aan lij
den is dat ze allemaal op elkaar lij
ken, of op z'n Hollands gezegd:
geen eigen 'smoel' hebben. De Ste
venshofpolder is daarop geen uit
zondering. Het type eengezinswo
ning, met een schuin dak en een
tuintje, wordt eindeloos herhaald
en geeft de wijk een eentonig ka
rakter met een tekort aan herken
ningspunten. De voor gestapelde
bouw aangewezen vlek 26 in de
Stevenshof (tussen de dreef en de
spoorlijn) is eigenlijk de aangewe
zen plek om de 'ingang' van de Ste
venshof een meer eigen, contra
strijker gezicht te geven.
Hoe verfrissend een afwijkende
bouwvorm, kleur of bouwmate
riaal kan werken tussen de overwe
gend uit bruine baksteen en
kaaskleuren opgetrokken wonin
gen in de Stevenshof blijkt uit de
witte woonbuurt die is gebouwd
tussen de Rijndijk en de Stevens
hofdreef. Deze witte woningen,
met grijze en rode accenten, zijn zo
in de smaak gevallen dat ze vol
gend jaar een vervolg krijgen. Op
de dijk aan weerszijden van de Ste
venshofdreef wordt aan één kant
een langgerekt bouwblok neerge
zet dat 72 woningen zal omvatten,
met platte daken, die eveneens
worden opgetrokken uit een witte
kalkzandsteen.
"Langzamerhand zal er wat meer
variatie komen in de bouw", weet
gemeente-ambtenaar Verkoren
van de afdeling volkshuisvesting.
De witte woningen en het genoem
de woontorentje zijn een eerste
aanzet daartoe, maar binnenkort
zullen ook 82 energiezuinige wo
ningen in aanbouw worden geno
men met een serre-achtige uit
bouw en 169 woningen waarvan
een aantal zal opvallen door een
reeks op kolommen rustende bo
gen, een zogenaamde arcade.
Durf
Meer variatie en afwijkende
kleuren, maar, het Mekka van de
hedendaagse bouwkunst zal de
Stevenshof niet worden. Ook al be
weert de wethouder van volkshuis
vesting, Tesselaar, "tabak te heb
ben van de eenheidsworst in de
Stevenshof", van een radicale
koerswijziging is geen sprake. Be
stuurders van woningbouwvereni
gingen (die feitelijk als opdracht
gever fungeren) ontbreekt het aan
durf om echt vernieuwend bezig te
zijn en het gemeentebestuur legt
de weinig consideratie aan de dag
om daarin sturend op te treden.
Opzienbarende veranderingen
staan er daarom niet op stapel.
Voor mensen die wat meer kunnen
betalen worden volgend jaar wel
aardiger en royale koopwoningen
neergezet, maar voor de huurhui
zen blijft gelden dat ze soms wel
erg dicht op elkaar staan en dat het
er helaas allemaal armzaliger uit
ziet dan nodig zou zijn.
„Toch is de Stevenshof een po
pulaire woonwijk aan het worden",
werpen de gemeentelijke volks-
huisvesters tegen. De belangstel
ling voor de gloednieuwe wijk is
groot en Leidenaren die er al zijn
neergestreken wonen er over het
algemeen naar hun zin. De vraag
die critici zich stellen luidt: hoe
lang nog? Ieder mens streeft er
naar zijn leven stukje bij beetje wat
welvarender in te richten. Zodra de
inkomens weer stijgen zullen men
sen hun woonruimte willen verbe
teren of uitbouwen. Als men nu te
veel woningen bouwt op een vier
kante kilometer en op een niveau
dat lager is dan men over tien jaar
normaal vindt zullen mensen
straks willen verhuizen naar een
wijk waar men wel de ruimte heeft.
Nu al is aantoonbaar is dat de be
woners van de Stevenshof streven
naar een luxueuzere woning met
een eigen indentiteit: een andere
voordeur en een luxe aanbouw-
keuken in de nog maar net opgele
verde woningen zijn-geen uitzon
dering. De vraag is gerechtvaar
digd of de bouw van goedkope
huurwoningen niet teveel is afge
stemd op de inkomens en de vraag
van dit moment. Met inbegrip van
de stelling dat volkshuisvesters
moeten trachten aan de directe be
hoefte te voldoen, en niet moeten
bouwen voor de leegstand, is op
vatting dat de nieuwbouw alleen
maar goed, goedkoop en snel klaar
moet zijn aan een revisie toe. Zui
nigheid met vlijt zou anders wei
eens kunnen omslaan in zuinig
heid met spijt.
Japanners
Volgens de plannen zullen in de
Stevenshofpolder in totaal zo'n
4500 woningen gebouwd gaan wor
den. Af en aan rijdende betonmo
lens, steigercontructies en hijskra
nen zullen dus nog tot in de jaren
negentig het silhouet van de nieu
we woonwijk blijven bepalen en
bijdragen aan de nodige accentver
schuivingen. Maar, dat de Stevens
hofpolder ooit garant zal staan
voor alles wat de architectuur op
dit moment te bieden heeft lijkt
een onwaarschijnlijkheid. Wethou
der Tesselaar van volkshuisvesting
zei het zelf al: "Het wordt geen
wijk waar we later groepen Japan
ners doorheen zullen voeren".
Op de foto boven de enige hoogbouw in de Stevenshofpolder, op de hoek
van de Helena Verburgstraat met de Stevenshofdreef, die thans op een oor
na is gevild. Onder een schets van het torentje in het plan Wilma dat niet
zes, zoals op de tekening, maar acht bouwlagen hoog wordt.
(foto Wim Dijkman)
LEIDEN - Het was groen,
het groeit als kool en het
ruikt er naar verse bak
steen: Leidens nieuwste
woonwijk, de Stevenshof
polder.
door
Jan Rijsdam
Nog voor het einde van dit jaar zal
de duizenste woning worden opge
leverd in deze stadswijk in aan
bouw. Dit betekent dat zo zoetje
saan drieduizend Leidenaren in de
Stevenshof zijn neergestreken.
Een eerste mijlpaal in de nog jonge
geschiedenis van de nieuwe woon
buurt.
De wijk in wording begint steeds
meer de contouren te krijgen van
een heus stadsdeel. Het is nog geen
Merenwijk of een Morskwartier.
Maar, het bouwlawaai maakt dui
delijk dat de omtreklijn van de Ste
venshof van dag tot dag groeit om
zich weldra te kunnen meten met
die van de andere Leidse uitbrei
dingswijken.
Volgend jaar zullen de bouwacti
viteiten in de Stevenshofpolder
zelfs een hoogtepunt bereiken.
Binnen één jaar wordt opgestoomd
naar het gereedkomen, dan wel in
uitvoering nemen, van de tweedui
zendste woning. Zo hoog blijft het
tempo niet. In de loop van 1987 zal
het aantal te bouwen woningen
weer op een iets lager pitje worden
gezet omdat nog steeds een fifty-
fifty verhouding wordt nagestreefd
tussen het bouwen in de bestaande
stad en de stadsuitbreiding.
Winkelcentrum
Natuurlijk zal de Stevenshof
straks niet uit louter woningen be
staan. Langs de belangrijkste door
gaande weg in de gloednieuwe
woonwijk, de Stevenshofdreef, is
momenteel ook het winkelcen
trum 'Stevensbloem' in aanbouw.
Op dit moment is er nog niet veel
meer van te zien dan de eerste kale
betonlaag waarboven twee enorme
hijskranen heen en weer manoeu
vreren. Boven de winkelruimten
komen 96 woningen die gunstig
zijn gelegen, op de zon, en met uit
zicht over het toekomstige wijk
park. Eind 1986 moeten de winkels
en woningen worden opgeleverd.
De bouwactiviteiten in de Ste
venshofpolder zullen zich het vol
gend jaar voornamelijk afspelen in
het gebied ten zuidwesten van het
winkelcentrum (zie luchtfoto). Een
greep uit de plannen: bouwonder
neming Wilma, uit Den Haag, vol
tooid volgend jaar 181 koopwonin
gen met een grote variëteit aan wo
ningtypen: 'normale' eengezinswo
ningen, maar ook luxe twee-onder
één-kap Woningen, met garage,
meerkeuzewoningen waarbij de
koper kan kiezen uit een groot aan
tal verschillende indelings- en af
werkingsmogelijkheden en een ap
partementengebouw, van acht ver
diepingen hoog, aan de Veenwate-
ring.
Zo'n woontorentje is een uitzon
dering in de Stevenshof. De (mid-
del)hoogbouw die nog in de pen zit
(vlek 26) zal waarschijnlijk voor
een groot deel worden geschrapt
omdat de belangstelling voor deze
woonvorm gering is. Dat stelt de
gemeentelijke planners wel voor
de nodige problemen want de ex
ploitatie van de Stevenshof valt
gunstiger uit indien een plukje
hoogbouw wordt gerealiseerd. Bo
vendien wordt, uit stedebouwkun
dig oogpunt, het scheppen van en
kele hoogte-accenten in de wijk
waardevol geacht.
De nieuwe woonwijk zal straks
voornamelijk bestaan uit huisjes
met een tuintje die een weinig ge
varieerde aanblik bieden. Het eni
ge flatgebouw dat de Stevenshof
thans rijk is, is weliswaar ook een
