Britse vredesbeweging:
meer leden na plaatsing
Duitse vredesactivisten druk
bezig met nieuwe strategieën
Mee ma!
>lh,
Op 15 november 1983 werden op
de Britse basis Greenham Com
mon de eerste kruisraketten bin
nengehaald en onder de strengst
mogelijke bewaking 'uitgepakt'.
door Henk Dam
De Britse vredesbeweging
heeft niet geleden onder de
komst van de Amerikaanse
kruisraketten, die twee jaar
geleden op de basis Green-
ham Common arriveerden.
Integendeel, het ledental is
sindsdien alleen nog maar
toegenomen.
Vlak vóór de eerste kruisraket
ten op Britse bodem werden
gestationeerd, had de grootste
vredesbeweging, de Campaign
for Nuclear Disarmament
CCND) een kleine 80.000 leden.
Dat zijn er nu 110.000, aldus het
bureau van CND in Londen.
Bruce Kent, vice-voorzitter
van de CND: „De komst van de
raketten was natuurlijk een te
leurstelling, maar niet meer
dan dat. De stationering heeft
geleid tot een intensivering van
onze campagne. Zo verlaten de
raketten nooit hun basis zonder
dat dat door ons wordt getra
ceerd."
Nooit alleen
Maar hebben de kruisraket
ten van Greenham Common
niet tot verandering van de
doelstellingen van de CND ge
leid? Immers, de actiegroep
groeide van 1979, toen er
slechts 3000 leden waren, tot
zijn huidige omvang dank zij
het NAVO-dubbelbesluit en
dank zij de dreigende komst
van de kruisraketten.
Bruce Kent: „Wij hebben ons
nooit alleen maar met de kruis
raketten bezig gehouden. Je
kunt zeggen dat hoewel we
door blijven gaan met onze
campagnes tegen deze wapens,
we ons ook concentreren op an
dere gebieden.
Zo'n gebied is de modernise
ring van de onafhankelijke
Britse kernmacht. De huidige
Polaris-raketten zijn snel aan
het verouderen, en de regering-
Thatcher heeft de beslissing ge
nomen deze wapens te vervan
gen door de aanzienlijk krachti
ger en doeltreffender Trident-
raketten.
Dat gaat 50 miljard gulden
kosten, en dat is een uitgave die
in een Engeland waar de oude
binnensteden verkrotten en de
gaten in de wegen vallen, niet
erg goed valt. Een overgrote
meerderheid van de Britten is
dan ook tegen de Trident ge
kant.
Acties
Werk genoeg dus voor de
CND, zoals ook - Kent zei het al
- de kruisraketten nog steeds
worden bevochten. Dat zal vol
gende maand blijken als de
bouw begint van een tweede
basis voor deze raketten, in de
buurt van het dorpje Moles-
worth, dat ten noorden van
Londen ligt.
Dat zal zeker acties met zich
mee gaan brengen, en dat zal
CND's belangrijkste strategie,
het bewerken van de publieke
opinie, van nieuwe munitie
Wellicht dat acties bij Moles-
worth ook weer de aandacht
vestigen op het kleine groepje
volhouders dat nog steeds in de
buurt van Greenham Common
bivakkeert, de Greenham Com-
kwamen in de herfst van 1981
na een vredesmars bij de basis
aan en zijn er, vele worstelin
gen met de autoriteiten ten
spijt, gebleven.
Het zijn er thans niet zo veel
meer (vooral omdat het hun
sinds vorig jaar verboden is
tenten en dergelijke rond de
basis op te zetten), maar zo nu
en dan halen ze toch nog de
krant als ze er weer eens in ge
slaagd zijn de basis binnen te
dringen.
Echt hout snijdt deze vorm
van Non-Violent Direct Action,
NVDA zoals dat in Engeland in
de wandeling heet, niet. De
Greenham Common-vrouwen
en organisaties als CND heb
ben eigenlijk maar één echte
hoop: de komst van een La-
bour-regering.
Terug
De Labour-partij, Neil Kin-
nock (wiens vrouw lid is van de
CND) voorop, is vastbesloten
eenzijdige kernontwapening
door te voeren als zij aan de re
gering komt. In dat kader zul
len de kruisraketten direct na
aantreden van een Labour-re-
gering worden teruggestuurd
naar de VS.
Dus hoe liggen de kansen
voor de vredesbewegingen? Er
zijn pas verkiezingen in 1987 of,
waarschijnlijker, 1988, dus er
kan nog van alles gebeuren.
Maar de regering-Thatcher is
niet erg populair, zoveel is ze
ker.
Even zeker is het echter, dat
Kinnock en de zijnen erg veel
overtuigingskracht nodig zul
len hebben, willen zij het Britse
volk in meerderheid achter het
principe van totale eenzijdige
kernontwapening krijgen.
door Hans Hoogendijk
De Westduitse vredesbewe
ging is de klap van de plaat
sing van Pershing-II-raket-
ten aardig te boven geko
men. Er is een aantal groe
pen binnen de overkoepe
lende organisatie minder
actief geworden, maar de
kern is gebleven. Weliswaar
wordt erkend dat het moei
lijker is geworden om tien
duizenden demonstranten
op de been te krijgen, maar
er wordt volop gewerkt aan
nieuwe strategieën.
Kemwapenvrije zones, strijd
tegen Eureka (de Europese ver
sie van een geavanceerde de
fensie-technologie) en SDI (het
Amerikaanse Star Wars ruimte
schild), Derde-Wereldproble
matiek, uitbreiding^ van de be
trekkingen met de DDR-vre-
desgroepen. Kortom: werk ge
noeg, vinden woordvoerders
van de Koördinierungsaus-
schusz, de overkoepelende or
ganisatie waarbinnen alle vre
desgroepen van anarchisten via
Jong Socialisten tot kerkelijke
bewegingen onderdak hebben
gevonden.
Dubbelbesluit
se vredesbeweging", vertelt
Andreas Zumach, Berlijner, af
komstig uit de Evangelische
Kerk en lid van de SPD-com-
missie die zich bezighoudt met
het vredes- en veiligheidsge
deelte voor het nieuwe partij
programma. „In Nederland is
de discussie over vrede en ont
wapening veel eerder op gang
gekomen. Hier begon de zaak
pas goed toen Helmut Schmidt
zich sterk maakte voor het NA
VO-dubbelbesluit van 1979".
Werner Ratz, vertegenwoor
diger van de veel radicalere
BUF, de vereniging van onaf
hankelijke vredesgroepen:
"Het was voor het eerst dat er
hier een protest op gang kwam
dat los stond van de partijen,
wij moesten alles vanaf de
grond opbouwen en ik denk
dat die beginsituatie het ons
mogelijk heeft gemaakt Mut-
langen te overleven. De plaat
sing was een nederlaag voor
ons, maar doordat we met niets
begonnen waren, hadden we
nog genoeg andere gebieden
waarin we ons moesten verdie
pen".
Zumach: "Wij hebben heel
wat in te halen. En daarom is
het gat waarin wij vielen niet zo
diep. Juist omdat wij ons met
veel meer dan alleen maar die
Pershings bezighouden, heb
ben wij bijvoorbeeld voor dit
jaar ook afgezien van massade
monstraties. Je kunt niet drie,
vier keer per jaar honderddui
zenden mensen op de been krij
gen om te demonstreren. Had
den we dat geprobeerd, dan
was de vredesbeweging hier to
taal dood geweest".
"Wij hebben de vijf jaar na
het dubbelbesluit vooral ge
bruikt voor een inhaalrace op
het gebied van in Nederland
heel normale democratische za
ken. Maar voor ons was het al
lemaal nieuw".
Atoombom
De Duitse vredesbeweging
concentreert zich onder meer
op de vraag of een 'Made in
Germany' atoombom tot de
mogelijkheden gaat behoren,
nu er in het Beierse Wackers-
dorf een opwerkingsfabriek
komt voor uitgewerkte kern-
brandstofstaven. Deze levert
plutonium op, waarmee vrij
eenvoudig atoomkoppen kun
nen worden gemaakt. Het Duit
se Anti-Atoomverdrag van 1976
loopt in 1985 af en dat is het jaar
waarin 'Wackersdorf klaar
moet zijn. Andreas Zumach:
"Dat is een gevaarlijke ontwik
keling, want zo'n twintig jaar
geleden stemden negentig
CDU-parlementariërs tegen het
verdrag. Onder hen figuren als
Dregger, Strauss, Todenhöfer,
Wörner en andere rechtse poli
tici. We moeten de i
die gevaren wijzen, maar dat
zal nog een hoop energie ver
gen".
De Westduitse vredesbewe
gingen werken ook vrij inten
sief samen met vooral kerkelij
ke groepen in de DDR. Daarbij
worden onder meer plannen
ontwikkeld voor een veiliger
Europa, die veel verder gaan
dan de ideeën van bijvoorbeeld
de SPD. Binnen de vredesbe
wegingen bestaat de vrees, dat
zowel rechtse als linkse extre
misten een aantal van die plan
nen zullen misbruiken, omdat
daarin ook een plaats wordt in
geruimd voor een herenigd
Duitsland.
Zumach: "Dat is een punt dat
de laatste driejaar door alle de
batten heenspookt. Helemaal
links in de vredesbeweging,
bijvoorbeeld in Berlijn, heb je
radicalen die zeggen: de oplos
sing van de Duitse deling is
voor ons een onvoorwaardelij
ke voorwaarde voor een ge
meenschappelijk Europees
vredesinitiatief. Die gaan soms
zó ver dat ze met rechts-natio-
nalisten - mensen die de holo
caust ontkennen - boeken en
brochures schrijven. En dan
wordt het gevaarlijk. Ratz:
"Het is een groot gevaar dat on
der de mantel van de vredespo
litiek de Duitse deling ter dis
cussie wordt gesteld. Voor mij
zijn er twee Duitslanden en dat
moet zo blijven. Wij moeten de
mensen steeds duidelijk blij
ven maken dat er groepen
links- en rechts-extremisten
zijn die onze ideeën willen mis
bruiken".
Denkfout
Terugtrekking van Russische
en Amerikaanse troepen uit
beide Duitslanden staat bij de
Duitse vredesbewegingen dan
ook niet bepaald voorop. Ze
hebben er ruzie over gehad met
IKV-secretaris Mient Jan Fa-
ber. "Hij kwam op een gegeven
ogenblik met de suggestie dat
Moskou en Washington troe
pen uit Duitsland moesten te
rugtrekken. Ami's weg en Rus
sen weg. Een absolute denk
fout, want daarmee suggereer
je dat Europa al weer zo ver zou
zijn dat het zijn eigen proble
men kan oplossen. Het is bo
vendien gevaarlijk, omdat er in
de Verenigde Staten steeds
meer stemmen opgaan die plei
ten voor terugtrekking van een
deel van de Amerikaanse solda
ten. En wat gebeurt er dan?
Dan zou het wel eens kunnen
gebeuren dat de Amerikanen
zo'n dertigduizend soldaten
achterlaten die uitsluitend tot
taak krijgen hun kernwapens
te bewaken en eventueel te lan
ceren. Dat is pas echt gevaar
lijk".
Special oktober 1985
Leidsch |f§§ Dagblad
Eindredactie Wim Wirtz Vormgeving: Henriëtte van der Hoeven
Op 1 november neemt het kabinet-Lubbers
vrijwel zeker een besluit tot plaatsing van 48
kruisraketten op Nederlands grondgebied. Er
is een periode van veel en vooral ook heftige
discussies aan voorafgegaan. Maar het leven
houdt niet op bij 1 november. De kruisraket
ten komen pas in 1988. En tussentijds valt er
nog veel te doen.
Na 1 november: de Nederlandse en buiten
landse vredesbewegingen maken zich op
voor een nieuwe strategie, politiek Den Haag
discussieert verder over vrede en veiligheid,
een Leidse hoogleraar toetst de wapenwed
loop aan het internationale recht en in België
wordt een nieuwsgierige verslaggever bij de
rakettenbasis Florennes stevig aan de tand
gevoeld door mannen in opvallende regenjas
sen.
o(oen Frau Holland!
die Groeien ja we I ah zeker wtfaVe*
die Konen7/e in ome
Garonnektf frè
W6fttifijjniftjeS
Gtfn derjan'.
V jf 4'
boompje pteatséuhol
metrrwNGH... keopt
r GtGMndeerd vrxhiti
trewh...
jé1)
J'. 0~iV <"-o
t@k"*
"V
lllustratie Ron Alma
